I
Barok1
Sarajevo 'vrij' van
militaire bendes
Buitenland
Aangenaam
Canada wacht woelige tijd
Harnas dreigt Israël
met 'open oorlog'
Londen versterkt leger
en politie N.-Ierland
mmm
Terugkeer president Haïti
op korte termijn onmogelijk
Wolf in schaapskleren
WOENSDAG 27 OKTOBER 1993
155
7
AFP Agence France Presse ANP Algemeen Nederlands Persbureau AP Associated Press
DPA Deutsche Presse Agentur GPD Gemeenschappelijke Persdienst
Ind The Independent IPS Inter Press Service RTR Reuter
UPl United Press international
Aanslag op toeristen in Cairo
cairo» Een gewapende man heeft gisteravond het vuur ge
opend in een luxueus hotel in de Egyptische hoofdstad Cairo en
drie buitenlandse toeristen doodgeschoten. Vier mensen raak
ten zwaargewond. De dader is enkele minuten na de schietpartij
gearresteerd. Bij de doden gaat het om twee Amerikanen en een
Fransman.
Kurdische rebellen doden 31 burgers
erzurumGewapende militante Kurden hebben bij een aanval
op een koffiehuis in het dorp Yavi waar tientallen mensen naar
het voetballen zaten te kijken 31 dorpelingen gedood. De Kur
den vielen Yavi aan, omdat de Kurdische bevolking zou hebben
besloten met de Turkse regering tegen de rebellen samen te
werken.
Succes voor Italiaanse politie
rome» De Italiaanse politie heeft gisteren in de Siciliaanse stad
Taormina een man gearresteerd die ervan wordt verdacht de te
lefonist te zijn van de FalangeArmata, een mysterieuze terreur
organisatie die al driejaar (moord)aanslagen opeist en personen
bedreigt. Het vermoeden bestaat dat achter Falange Armata, wat
zoveel betekent als 'gewapende vingerkoof, rechtse extremisten
en leden van de Italiaanse geheime dienst zich schuil houden.
Colombiaanse vrouw krijgt zevenling
bocota Een Colombiaanse vrouw heeft in Medellin een zeven
ling vroegtijdig (na zes maanden) ter wereld gebracht. Twee van
de baby's bleken bij de geboorte gestorven en van de overige vijf
vier meisjes en een jongetje werd de toestand kritiek ge
noemd. De zuigelingen wogen gemiddeld 490 gram en hun kan
sen op overleving werden gering geacht.
Georgisch leger herovert Senaki
tbilisi» Georgische regeringstroepen hebben gisteren de stad
Senaki heroverd op rebellen van ex-president Zviad Gamsa-
choerdia, aldus de regering in Tbilisi. Het bericht is niet van on
afhankelijke zijde bevestigd. Senaki is van groot strategisch be
lang omdat het een knooppunt voor de spoorwegen is en een
vliegveld heeft.
Geweld Zuid-Afrika eist tientallen levens
Johannesburg Het geweld in zwarte woonsteden bij Johannes
burg heeft sinds zaterdag aan 38 mensen het leven gekost. Dat
heeft de Zuidafrikaanse politie meegedeeld. Zes mensen werden
met 'halsbanden' brandende autobanden gevuld met benzi
ne om de nek van het slachtoffer gedood. De overige 32 wa
ren doodgeschoten, neergestoken of verbrand.
Jamaica wil van Elizabeth af
limassol Jamaica is van plan een republiek te worden. Er is een
wetsvoorstel in voorbereiding dat korte metten maakt met de
status van de Britse koningin als staatshoofd van Jamaica. De Ja-
maicaanse premier Percival Patterson heeft dat gisteren gezegd
na afloop van de topontmoeting van het Brit,se Gemenebest op
Cyprus. De Britse koningin is momenteel het staatshoofd van
zestien landen, waarvan de meesten in het Caribisch gebied.
ECHT GENIETEN DOE JE IN DE PLATENZAAK
Rusland belooft
geen kernafval
meer te dumpen
TOKYO Rtr-AFP
Rusland zal nooit meer nucleair
afval dumpen in de Japanse
Zee. Dat heeft de Russische mi
nister Michailov (atoomenergie)
gisteren verklaard tijdens zijn
bezoek aan Tokyo. Hiermee
maakte hij een einde aan de di
plomatieke rel die vorige week
ontstond tussen Moskou en
Tokyo over de dumping van ra
dioactief afval. De minister wei
gerde te zeggen of Rusland ook
het lozen van kernafval in ande
re zeeën of oceanen zal staken.
Michailov zei verder dat zijn
land financiële hulp nodig heeft
van het buitenland bij het op
ruimen van radioactief materi
aal op Russisch grondgebied.
Hij stelde daarom voor dat Rus
land verrijkt uranium verkoopt
aan het buitenland, waardoor
Moskou harde valuta krijgt om
het opruimen te bekostigen. Hij
stelde Japan voor om de ko
mende twintig jaar voor een be
drag van 2 miljard dollar verrijkt
uranium te kopen.
Geslaagde vlucht
van 'Pathfinder'
SAN FRANCISCO Rtr
Een voor het Pentagon ontwik
keld bijzonder vliegtuig, dat al
leen uit een vleugel met acht
elektromotoren bestaat, heeft
gedeeltelijk op zonne-energie
een geslaagde proefvlucht
maakt. Dit hebben onderzoe
kers gisteravond bekendge
maakt. De Pathfinder is onbe
mand en moet te zijner tijd en
kele maanden in de lucht kun
nen blijven om vijandelijke ra
ketlanceringen te ontdekken en
milieu-onderzoek te doen.
Het vleugelvormige toestel is
31 meter lang en 2,4 mtr breed,
weegt maar 195 kg en wordt
aangedreven door 8 met elek
tromotoren uitgeruste propel-
lors. Het toestel bereikte tijdens
de 41 minuten durende proef
een hoogte van 61 meter en
vloog zes maal rond de 2 km
lange renbaan van de basis.
Pakistan vraagt
einde belegering
ISLAMABAD Rtr-UPI
President Wasim Sajjad van
Pakistan heeft India vandaag
opgeroepen een einde te maken
aan de belegering door rege
ringstroepen van een moskee in
Kashmir. In een toespraak in
het parlement riep Sajjad het
buurland op tot besprekingen
om een uitweg te vinden voor
de nu reeds twaalf dagen du
rende omsingeling van het hei
ligdom.
Kashmir is een gevoelige
kwestie in de relaties tussen In
dia en Paldstan en heeft sinds
de onafhankelijk van beide lan
den in 1947 reeds twee maal tot
een oorlog geleid. In het Indiase
Kashmir is de meerderheid van
de bevolldng moslim.
ACHTERGROND
DEN HAAG FRANS BOTHOF ANP
De nederlaag van de
Progressieve Conservatieve
Partij werd al maanden
I verwacht. Maar niemand had
erop gerekend dat de Tories zo
diep zouden zinken. Ook
premier Campbell verloor haar
zetel. De socialistische Nieuw
I Democraten onderging
eenzelfde lot als de
1 regeringspartij en zagen hun
fractie (43 zetels) gereduceerd
tot acht.
Nu draagt het op Britse leest
I geschoeide kiesstelsel the
winner takes allveel bij aan
het resultaat. De aanhang van de
partij van oud-premier Brian
Mulroney en Kim Campbell is
groter dan de twee
parlementszetels suggereert
Daar staat tegenover dat veel
stemmen naar de traditionele
concurrent zijn gegaan die met
zijn leider, Jean Chretien (59),
niet bepaald een nieuwe ster
aan Canada's politieke
firmament introduceerde. De
aanstaande premier is een
oudgediende uit het tijdperk van
Pierre Trudeau (1968-1984). De
desastreuze nederlaag van
Campbell en haar partijgenoten
is meer te wijten aan eigen falen
dan de kracht van het alternatief
dat de Liberalen boden.
Het lukte de Tories niet een
constitutionele regeling te
treffen die de afscheidingsdriften
van veel Franstaligen in Québec
moest intomen. Ook heerste het
beeld dat Mulroney te veel
Canadese belangen prijsgaf aan
de grote buur, de Verenigde
Staten. Negen jaar conservatief
bewind leverde bovendien een
enorme werkloosheid (11,5
procent), relatief hoge
belastingen en een gigantisch
begrotingstekort op.
Van dit beleid kon Campbell, die
vier maanden geleden het
De Canadese kiezers hebben
op niet mis te verstane wijze
de regerende Progressieve
Conservatieve Partij van pre
mier Campbell gestraft. De
partij behield maandag bij de
parlementsverkiezingen
slechts twee van haar 154 ze
tels in het Lagerhuis. Het po
litieke landschap is daardoor
drastisch veranderd. Canada
kan zich opmaken voor een
woelige tijd, mede omdat de
grootste oppositiepartij
het Bloc Québécois voor
stander is van het openbre
ken van de Canadese federa
tie.
leiderschap van de impopulaire
Mulroney overnam, zich
onvoldoende distantiëren.
Bovendien sprak haar aanpak,
die zich meer richtte op
bezuinigingen dan op
bevordering van de
werkgelegenheid, niet aan.
De Liberalen krijgen 178 zetels,
zo n honderd meer dan ze
hadden. Hun overwinning in
Canada's volkrijkste staat,
Ontario, waar de economische
malaise het voelbaarst is, was
bijna totaal. Chretiens belofte
om miljarden te steken in een
banenplan heeft vruchten
afgeworpen. Met deze absolute
meerderheid in het 295 zetels
tellende parlement werd tevens
de dreiging weggenomen dat het
het land min of meer
onregeerbaar zou worden.
Als Chretien en de zijnen minder
steun hadden gekregen, was de
kans groot dat hun regeermacht
afhankelijk zou zijn geworden
van het Bloc Québécois (54
zetels). Dit verbond heeft weinig
problemen met de economische
politiek van de Liberalen. Zijn
leider, Lucien Bouchard, zegt dat
Bloc Québécois een soortgelijk
TABA-CAlfco Rtr-DPA
De fundamentalistische Harnas-beweging heeft het Israëlische
leger de 'open oorlog' verklaard, aan de vooravond van een
nieuwe gespreksronde van de Israëlische en Palestijnse onder
handelaars. Tussen de Israëlische en Palestijnse delegaties die
vandaag in de Egyptische badplaats Taba bijeenkomen lijkt de
sfeer koeler te worden.
De militaire vleugel van de islamitische Hamas-beweging,
die zich verzet tegen het akkoord dat Israël en de Palestijnse
Bevrijdingsorganisatie PLO in september sloten, kondigde in
een pamflet meer aanvallen op Israëlische troepen aan. Zon
dag doodden Hamas-strijders, die zich verkleed hadden als
joodse kolonisten, nog twee Israëlische militairen.
„Wij hebben de bezetters de open oorlog verklaard en ge
zworen dat wij de Gaza-strook en de Westelijke Jordaanoever
in een kerkhof van Rabins soldaten en kolonisten zullen ver
anderen," dreigde Harnas.
De beweging eiste dat de Israëlische premier Yitzhak Rabin
de oprichter van Harnas, sjeik Ahmed Yassin, vrijlaat. Yassin
werd in 1989 door een militaire rechtbank ter dood veroor
deeld omdat hij de dood gelast zou hebben van Palestijnse
collaborateurs. Israël liet gisteren een eerste groep van 617
Palestijnse gevangenen vrij. Onder hen waren echter geen
aanhangers van Harnas.
Een politieman stelt zich verdekt op in het centrum van de Bosnische hoofdstad Sarajevo. Speciale politie- en
legereenheden waren de afgelopen dagen druk doende met het oppakken van criminele militaire bendes.
FOTO EP A JAN EK SKARZYNSKI
BELFAST Rtr-AP
De Britse autoriteiten hebben
gisteren het leger en de politie
in Belfast versterkt in een po
ging een einde te maken aan de
spiraal van geweld die sinds za
terdag in Noord-Ierland aan 14
mensen het leven heeft gekost.
Gisterochtend kwamen bij een
protestantse vergeldingsactie
voor de IRA-bomaanslag van
het afgelopen weekeinde in
West-Belfast twee katholieke
vuilnismannen om het leven en
raakten er vijf gewond. Protes
tantse extremisten hadden
wraakacties tegen katholieken
aangekondigd na de IRA-bom
aanslag van zaterdag, waarbij
tien doden en ruim 50 gewon
den vielen.
Religieuze en politieke leiders
hebben de bevolking tot kalmte
gemaand. Ken Maginnis, die
voor de Unionist Party een zetel
heeft in het Britse lagerhuis,
deed een beroep op de regering
om de commandostructuur van
de paramilitaire organisaties te
ontmantelen. „Mensen weten
niet meer wat ze moeten doen.
progressief beleid voorstaat.
Maar zijn belangrijkste doel is de
onafhankelijkheid voor de
Franstalige provincie. Daarmee
staat het lijnrecht tegenover de
Liberalen. Hun traditionele
federale politiek laat geen
speciale status voor Québec toe.
Dat de oppositie nu wordt
gevoerd door twee regionale
partijen, de separatisten van
Québec en de Hervormingspartij
(52 zetels) uit West-Canada, is
een geheel nieuwe situatie
waarvan de gevolgen nog
onduidelijk zijn. Het Bloc
oorspronkelijk een afsplitsing
van de Conservatieven, die al
hun zetels in Québec aan het
Bloc hebben verloren had er
niet opgerekend de grootste
oppositiepartij te worden. Dat
schept namelijk ook
verplichtingen tegenover de rest
van Canada en daar wil
Bouchard nu eigenlijk niets mee
te maken hebben. De
Hervormingspartij op zijn beurt
wil niets hebben van de
Franstalige seperatisten.
De politieke aardverschuiving
heeft ook gevolgen buiten
Canada's grenzen. Chretien
heeft aangekondigd minder dan
Mulroney aan de leiband van
Washington te zullen lopen. Zo
wil hij de onderhandelingen
heropenen over het
N oo rd am erikaan se
vrijhandelsverdrag NAFTA, dat
handelsbelemmeringen tussen
Canada, de Verenigde Staten en
Mexico moet wegnemen. Met
name binnen zijn partij bestaat
de vrees dat deze
vrijhandelszone de bescherming
voor Canadese bedrijven
wegvalt en zij door Amerikaanse
ondernemingen worden
opgeslokt.
De Bosnische moslim-leider Abdic, leider van de noord
westelijke enclave Bihac, heeft zichzelf gisteren uitgeroe
pen tot 'president' van de republiek Bosnië-Hercegovina.
Volgens hem is de echte Bosnische president Izetbegovic
medeschuldig aan de oorlog. Abdic vindt dat Izetbegovic
akkoord moet gaan met de vredesplannen van de Bosni
sche Kroaten en Serviërs. Het moslim-parlement wijst
die plannen af omdat ze een feitelijke driedeling van de
republiek betekenen
aan het toenemende aantal
diefstallen en gevallen van af
persing van voornamelijk bui
tenlandse journalisten en hulp
verleners door militairen. Eer
der gaf een andere criminele
bende van moslim-soldaten
zich over. In totaal 278 militai
ren zijn sinds maandag opge
pakt.
EG-bemiddelaar Owen vindt
dat de VN-hulpkonvooien in
Bosnië beter moeten worden
beschermd tegen aanvallen
door ongeregelde milities.
Zwaarder bewapende blauwhel
men moeten echter onder geen
beding in botsing komen met
de officiële strijdkrachten, om
dat ze zo militair betrokken ra
ken in het conflict. Owen zei dit
SARAJEVO-DEN HAAG AP-ANP
Abdic, die tot voor kort deel uit
maakte van het collectieve pre
sidentschap van Bosnië, heeft
vorige week met de Bosnische
Kroaten en Serviërs in zijn regio
een vredesakkoord gesloten.
Abdic regeert Bihac en omstre
ken al vele jaren als een feodaal
heerser, maar de bevolking is
op zijn hand omdat hij de strij
dende partijen uit het gebied
wist houden.
De door Izetbegovic beloofde
zuivering van de Bosnische
hoofdstad Sarajevo is volgens
de politie ten einde nadat giste
ren een tweede militaire bende
leider zich overgaf. De president
had beloofd een einde te maken
gisteren naar aanleiding van de
beschieting van een bij Novo
Travnik. Daarbij werd maandag
een Deen gedood en raakten
negen Nederlanders gewond.
Overste Schipper, comman
dant van de Nederlandse trans
porteenheid in Bosnië, ziet die
aanval overigens als een inci
dent. De commandant van het
in Busovaca gelegerde trans
portbataljon neemt afstand van
een verklaring van het VN-
vluchtelingencommissariaat,
waarin wordt gesteld dat het
transport bij de plaats Novi
Travnik doelbewust is aangeval
len.
Vier van de negen gewonde
militairen zijn gisteren terrug-
gekeerd in Nederland. Het gees
telijk verwerken van de beschie
ting in Bosnië wordt voor de
vier volgens legerarts Van der
Meulen een zware klus. Van der
Meulen heeft de militairen met
een F-27 van de luchtmacht op
gehaald uit Split. „Ik maak me
weinig zorgen over hun ver
wondingen. Ik denk dat de
geestelijke klap meer tijd nodig
heeft om te helen", voorspelde
de legerarts.
Ze kunnen niet van hun werk
wegblijven. Dit waren gewone
arbeiders die met hun dagelijks
werk bezig waren", zei hij over
de slachtoffers van de aanslag
van gisteren.
John Hume, een Europarle
mentariër voor de Noordierse
sociaal-democraten, heeft dins
dag besloten zijn vredesinspan
ningen voor Ulster op te schor
ten totdat de Britse en Ierse re
geringen positief op zijn voor
stellen reageren. De afgelopen
rijf maanden heeft Hume ge
heime besprekingen gevoerd
met Gerry Adams van Sinn
Fein, de politieke arm van de
IRA. De inhoud van die ge
sprekken en van Hume's voor
stellen is niet bekend. Adams is
dinsdag de toegang tot Groot-
Brittannië geweigerd.
Duizenden protestanten heb
ben gisteren de laatse eer bewe
zen aan de bomslachtoffers. De
lijkkisten van Michael en Evely-
ne Morisson en hun zevenjarige
dochtertje Michelle werden on
der enorme belangstelling door
de straat gevoerd naar hun
laatste rustplaats.
WASHINGTON/PORT-AU-PRINCE
Het is vrijwel onmogelijk dat de
twee jaar geleden verdreven
Haïtiaanse president Jean-Ber-
trand Aristide zaterdag zoals ge
pland naar zijn land kan terug
keren Dat zeggen diplomaten
in de hoofdstad Port-au-Prince.
Het Haïtiaanse parlement be
reikte geen overeenstemming
over twee wetten die cruciaal
zijn voor Aristides thuiskomst.
Vandaag volgt nieuw overleg.
Bij de zitting van gisteren wa
ren net niet voldoende volksver
tegenwoordigers en elf senato
ren aanwezig om de wetten
goed te keuren. Veel aanhan
gers van Aristide durven uit
angst voor repercussies van het
leger, dat in 1991 de macht
greep, niet meer in het open
baar te verschijnen.
Het parlement moet twee
wetten aannemen, die voorzien
in een amnestie voor de militai
ren die de coup in 1991 pleeg
den en in een scheiding van le
ger en politie. De gelijktijdige
goedkeuring van beide wets
voorstellen is cruciaal voor de
tegenstanders van Aristide.
Legerleider Raoul Cedras
heeft in juni in een akkoord met
Aristide toegezegd dat hij zal af
treden als er een amnestiewet
is. De verdreven president wil
op zijn beurt pas terugkeren als
de scheiding van leger en politie
is vastgelegd.
De VN-Veiligheidsraad heeft
Haïti met verdergaande sancties
gedreigd als de militaire macht
hebbers niet op 30 oktober af
treden en de macht overdragen
aan Aristide. Tegen Haïti is al
een olie- en wapenembargo van
kracht.
PORTRET: LUCIEN BOUCHARD
Voorlopige uitslag Canadese verkiezingen
GROENLAND
(DENEMARKEN)
AHII A
QUÉBEC
ONTARIO
Québec o
Ottawa
VERENIGDE STATEN Toronto
Canadese parlem ent
PRINCEiW
EDWARD
EILAND
Mfl
Het oosten vreest hem, het
westen verafschuwt hem, Qué
bec aanbidt hem. Tot welke
uiteenlopende reacties hij de
Canadezen ook inspireert, ze
ker is dat Lucien Bouchard, de
leider van het separatistische
Bloc Québécois, dit jaar een
belangrijke speler op het Ca
nadese politieke toneel is ge
worden. Het Bloc is maandag
de officiële oppositiepartij van
Canada geworden. Dat is een
snel succes voor een partij die
pas drie jaar geleden werd op
gericht.
Bouchard, de voormalige am
bassadeur in Frankrijk, stapte in
1990 uit de Progressieve Con
servatieve partij van Brian Mul
roney Hij was teleurgesteld dat
er geen akkoord was bereikt
over het vastleggen in de grond
wet van een speciale status voor
de Frans-Canadezen. Het ak
koord werd tegengehouden
door de premier van New
foundland.
In plaats van op een speciale
autonome positie binnen de
Canadese unie mikte Bouchard
'voortaan op totale afscheiding.
Hij legde zijn federalistische
verleden volledig van zich af.
Zijn stap werd door Mulroney.
die eveneens uit Québec komt,
gezien als een dolkstoot in de
rug. De twee hebben elkaar
sindsdien niet meer gesproken.
Het galante optreden van Bou
chard staat in schril contrast tot
het doorgaans geprikkelde en
verongelijkte optreden van eer
dere separatisten uit Québec.
Maar onder dat dunne laagje
van mildheid is Bouchard veel
radicaler dan welke voorganger
ook. Bouchard is voor de Cana
dese federatie een wolf in
schaapskleren. Hij twijfelt in
geen enkel opzicht over de door
hem gekozen marsroute. En die
leidt zonder omwegen naar on
afhankelijkheid voor Québec.
„Soevereiniteit voor Québec
heeft niks te maken met wrok
tegen Engelstalig Canada", zei
hij vorige maand in een toe
spraak in Toronto. „Het gaat
om twee naties die politiek hun
eigen weg moeten gaan om elk
de maatschappij op te bouwen
die ze willen en verdienen.
In Québec wordt Bouchard be
wonderd als de man die een
vuist durft te maken tegen de
dominante Engelstalige cultuur.
De oostelijke provincies vrezen
hem als iemand die het En
gelstalige deel van het land in
tweeën dreigt te snijden. De za
kenwereld in Toronto vreest de
nadelige economische gevolgen
van afscheiding. De boeren in
het westen zijn bezorgd over
zijn voorstellen tot verminde
ring van de landbouwsubsidies.
Na een studie aan de Laval-uni-
versiteit keerde Bouchard terug
naar zijn geboorteplaats in de
regio l,ac St. Jean, ten noorden
van de stad Quebec en zette
daar een advocatenpraktijk op.
Vanaf 1974 werkte hij met Mul
roney samen, die toen net als
hij een rijzende ster was in de
Canadese politiek. In 1985 be
noemde Mulroney hem lot Ca
nadees ambassadeur in Parijs,
in 1968 v\.is hi| ui iu-t kabinei
van Mulroney minister van
staat en later minister van
milieu.
TOfWffTO«Af
