Grenshospitium
onmogelijk oord'
Onze Top 5
van deze week.
Binnenland
Onrust United Bus leidt tot bezetting van Bova
'Arie van der Zwan
is het spoor bijster'
0
0
Weer aangifte in incestzaak
Chaos rond RSV was helemaal niet nodig geweest
Tractor botst tegen trein: twee doden
Kamer eist doorstroom naar hoger beroepsonderwijs
DINSDAG 26 OKTOBER 1993
Nederlander vermoord in Paramaribo
den haag-paramariboIn zijn woning in Paramaribo is gister
avond een Nederlandse historicus (39) door messteken om het
leven gekomen. De politie vermoedt dat het om een roofmoord
gaat, en heeft aanhoudingen verricht.
Geen treinverkeer naar Italië mogelijk
utrecht Door een staking van het personeel van de Italiaanse
spoorwegen rijdt er morgen en overmorgen geen internationaal
treinverkeer tussen Nederland en Italië. De staking treft het hele
Italiaanse spoorwegennet. De Nederlandse Spoorwegen gaan er
van uit dat de internationale treinen op deze dagen slechts tot
de Italiaanse grens rijden.
Vijftien jaar geëist voor schietpartij
den haag Voor het gerechtshof in Den Haag is gisteren vijftien
jaar cel geëist tegen een 34-jarige man voor het doodschieten
van een zwager en een poging tot moord op een andere zwager.
De slachtoffers zijn twee broers. Ze werden boven hun coffee
shop aan de Hillevliet in Rotterdam beschoten. Aanleiding was
een familieruzie. De verdachte zei dat de mannen hem en zijn
dochter bedreigden. Uitspraak op 8 november.
Groningen vraagt steun voor boeren
Groningen De provincie Groningen heeft minister Bukman
(landbouw) steun gevraagd voor de noordelijke boeren die in fi
nanciële problemen zijn gekomen door het slechte weer. Gro
ningen wil dat de inkomstenderving van de boeren wordt ge
compenseerd. Het is de tweede keer dat de provincie Groningen
de minister om steun voor de boeren vraagt, het gebeurde ook
op 14 oktober.
Militairen verongelukken bij kazerne
havelte In Havelte zijn gisteravond twee korporaals om het le
ven gekomen bij een verkeersongeval. De auto waarin ze zaten
reed met hoge snelheid in een flauwe bocht rechtdoor. Het voer
tuig belandde in de berm, schoot door een greppel en botste te
gen een boom. Beide mannen waren op slag dood. De slachtof
fers zijn een 20-jarige man uit Winschoten en een 19-jarige man
uit Den Helder.
Actie gericht tegen overnamekandidaat
De onrust onder het personeel
van United Bus heeft gistermid
dag geleid tot de bezetting voor
onbepaalde tijd van Bova in
Valkenswaard. Bova is een van
drie Nederlandse werkmaat
schappijen van United Bus. Het
concern (bijna 1.000 man per
soneel in Nederland) vroeg vrij
dag uitstel van betaling. Dat ge
beurde nadat de banken had
den geweigerd 25 miljoen gul
den nieuw kapitaal te verschaf
fen voor een sanering.
De bezetters willen vooral
voorkomen dat vitale informatie
uit het bedrijf verdwijnt, zoals
klantenbestanden en kostenbe
rekeningen. Zo hopen ze con
current Berkhof buiten de poort
te houden. Deze heeft volgens
de werknemers belangstelling
voor Bova, maar is volgens
voorzitter P. Verhoeven van de
ondernemingsraad hoofdzake
lijk uit op de technische kennis,
waarna een sterfhuisconstructie
dreigt.
De produktie gaat tijdens de
bezetting gewoon door. Het be
sluit tot de actie bij Bova viel
nadat bewindvoerder mr. H.
Prinsen niet had gereageerd op
een dringend verzoek van de
ondernemingsraad om Berkhof
te vragen van overneming van
Bova af te zien. „Daar komt bij
dat de Bova-directie via United
Bus van Prinsen opdracht kreeg
om een aantal gegevens be
schikbaar te stellen. Dat willen
we hoe dan ook voorkomen",
aldus OR-voorzitter Verhoeven.
Het personeel is ervan over
tuigd dat Bova in afgeslankte
vorm, met 320 van de huidige
480 arbeidsplaatsen, toekomst
heeft. Wel moet er een beter so
ciaal plan komen voor de men-
vertrekken. Met
de huidige actie wil het perso
neel daarom ook de pogingen
steunen om Bova te laten terug
kopen door twee oud-directeu
ren, Lijmer en Van Doorne.
Ook bij de bedreigde firma
Den Oudsten in Woerden wil
men liever geen buitstaander in
huis. Directeur Kunkeler is op
zoek naar financiers en heeft de
bewindvoerder laten weten dat
„een management-buy out de
voorkeur verdient." In zo'n ge
val neemt het management het
bedrijf over van de aandeelhou
ders.
Van Roov keert zich tegen protectionisme
den haag gpd
Het pleidooi van professor
Arie van der Zwan voor meer
protectionisme in Europa is
verwerpelijk. Dat heeft
staatssecretaris Van Rooy
gisteren in de Tweede Kamer
gezegd. Volgens Van Rooy is
Van der Zwan het spoor vol
komen bijster:
„Protectionisme is altijd een
soort pijnstiller voor een ver
tekende werkelijkheid,
symptoombestrijding". Van
Rooy pleit juist voor nog ver
dergaande vrijhandel, waar
toe de nog steeds uitblijven
de algemene handelsover
eenkomst (GATT) de eerste
aanzet moet geven.
Van der Zwan deed zijn
uitspraken vorige week toen
hij bijzonder hoogleraar aan
de Utrechtse universiteit
werd. Zijn opmerkingen zijn
bij Van Rooy verkeerd geval
len. Ze was gisteren voor
haar doen bijzonder boos.
Met name het onderscheid
dat Van der Zwan maakte
tussen „defensief' en „recht
vaardig" protectionisme he
kelde ze.
„Protectionisme wordt al
tijd gerechtvaardigd geacht
door degenen die het toepas
sen. Dat onderscheid is dus
niet ter zake. In onze toen
malige noodlijdende textiel
industrie werd hetzelfde ar
gument van rech Vaardig
heid 25 jaar geleden ook ge
hanteerd om beschermene
maatregelen te treffen, en
dat duurt nog altijd voort. Ik
ben zeer verbaasd over de
opvattingen van Van der
Zwan. We moeten onze
zwakheden juist fundamen
teel aanpakken, en dat kan
alleen maar vruchtbaar ge
daan worden in het kader
van een uitgebalanceerd vrij-
handelsbeleid via de GATT."
De staatssecretaris waar
schuwde voor onderschat
ting van „de vloedgolven van
concurrentiekracht" die
vanuit het Verre Oosten op
Europa afkomen. „De 21ste
eeuw wordt een Aziatische
eeuw, waarbij de Pacific in
het jaar 2050 meer dan de
helft van de bruto wereld-
produktie voor haar reke
ning neemt. De ontwikke
lingskracht van Aziatische
landen zal de wereldkaart
drastisch veranderen. Dat
zal ook in politiek opzicht
tot uitdrukking komen", al
dus Van Rooy.
Vluchtelingenwerk over geweld in opvangcentrum asielzoekers:
Het Grenshospitium moet dicht want het is een
'onmogelijk' oord. Asielzoekers die niets hebben gedaan,
worden vastgezet alsof het verdachten zijn. Dat leidt tot
veel te grote spanningen, zoals de vechtpartij van afgelo
pen zondag waarbij drie gewonden vielen, aldus Vluchte
lingenwerk Nederland.
Staatssecretaris Kosto van justi
tie vindt dat onzin. Volgens
hem is vooraf weinig te doen te
gen dergelijke uitbarstingen van
'gefrustreerden'. Wel vindt
Kosto dat amokmakers na hun
straf meteen het land moeten,
worden uitgezet.
Vluchtelingenwerk keurt het
geweld af, maar begrijpt wel
hoe het zover is gekomen. „Het
enige regime waarbij dit soort
uitbarstingen worden* voorko
men, is een regime zonder op
sluiting", aldus Vluchtelingen-
Nederlanders
tegen klonen
van embryo's
utrecht «anp-afp
Nederlandse onderzoekers zijn
tegen het 'klonen' of duplice
ren van menselijke embryo's.
Dat zegt secretaris dr. R. DiU-
mann van de commissie ethiek
van de Koninklijke Nederland
se Maatschappij tot Bevorde
ring der Geneeskunst (KNMG).
Klonen is het overbrengen (ko
piëren) van genetische of erfe
lijke informatie van een be
vruchte eicel naar een andere
eicel, waardoor een identieke
tweeling of meerling zou kun-
Dilleman denkt dat de
KNMG grote bedenkingen
heeft als ook Nederlandse on
derzoekers aanstalten zouden
maken menselijke embryo's te
klonen, zoals nu in de VS is ge
beurd. Daar lukte het onlangs
voor het eerst verscheidene
menselijke cellen te klonen.
Met dieren en planten is dat al
eerder gebeurd.
Met een methode die al met
succes is toegepast bij konij
nen poogden de Amerikaanse
onderzoekers na te gaan of
klonen een middel kan zijn om
kinderloze paren te helpen.
Het nieuws heeft internatio
naal onmiddellijk de ethische
vraag opgeroepen of verme
nigvuldigen van de menselijke
soort op deze wijze is geoor
loofd, ook al was het doel van
de onderzoekers in dit geval
niet om kunstmatig een nieuw
embryo te maken. Daarom zijn
slechts embryo's met afwijkin
gen gebruikt, die niet in staat
waren zich te ontwikkelen.
De Nederlandse Vereniging
voor Obstetrie en Gynaecolo
gie is met de overheid in ge
sprek over wat er wel en niet
kan bij onderzoek van embry
o's in een zeer vroeg stadium.
Maar Nederlandse onderzoe
kers zijn niet van zins te klo
nen, aldus Dillmann.
Werk. Het achter slot en grendel
zetten van mensen die niets an
ders hebben gedaan dan asiel
aanvragen, leidt tot zoveel on
begrip en frustratie dat het on
herroepelijk onhoudbare situa
ties tot gevolg heeft.
Directeur Pronk van het
Grenshospitium wil een hardere
aanpak van asielzoekers die
zich schuldig maken aan ge
weld. Ze moeten worden over
gebracht naar een cel, vindt hij,
en niet de straat op worden ge
stuurd omdat Justitie geen raad
met ze weet. „Als geweld op de
een of andere manier wordt be-
Bij de politie Gelderland-Mid
den is een nieuwe aangifte ge
daan van seksueel misbruik en
ontucht tegen een 85-jarige in
woner van het Betuwse Hete-
ren. De politie wil niets zeggen
over de identiteit van de aange
ver of over de inhoud van de
aangifte.
Tegen de zeer oude man
werd in september aangifte ge
daan wegens incest en ontucht
met vier kinderen, die nu vier,
loond met toegang tot de Ne
derlandse samenleving, dan zijn
we op de verkeerde weg", aldus
Pronk.
Het is het eerste ernstige inci
dent in het hospitium sinds het
aantreden van Pronk in septem
ber. De begeleider die zondag
werd aangevallen is een man
die normaal geen dienst doet
op de afdeling waar de oproer
kraaiers zaten, zegt de direc
teur. Bij de vechtpartij waren
zeven asielzoekers betrokken.
Hoewel 80 procent van de 85
bewoners zich volgens Pronk
heeft gedistantieerd van de
agressieve groep, stak zondag
avond niemand een vinger uit
om de in het nauw gedreven
personeelsleden te helpen. „Ze
wilden zich niet in het gevecht
mengen uit angst verdacht te
worden van betrokkenheid", al
dus Pronk.
zes en negen jaar oud zijn. De
politie bevestigt dat de man een
familierelatie met de kinderen
heeft, maar wil niet zeggen wel
ke. Ook een 23-jarige vrouw uit
Heteren deed aangifte van
seksueel misbruik door de man.
Dat zou twaalf tot veertien jaar
geleden zijn gebeurd.
De verdachte is op 12 oktober
aangehouden. Na drie dagen is
hij, wegens zijn hoge leeftijd,
vrijgelaten in afwachting van de
rechtszaak.
OC(1 Dobbelsteentjes ontbijtspek, qq
verpakt ca. 250 sram, per 100 gram JL49" O"
verpakt ca. 250 gram, per 100 gram JL49"
CO Elleboog macaroni (J£9T
of -Spaghetti]X3i% q q
pak 500 gram Oi?
©Stabilac yoghurtdrank, 1 1 O
perzik of aardbei, fles 1000 gram JL45^ 1.18
OSpania Chico Satsuma -yj-
mandarijnen, net 1 kilo l./D
mandarijnen, net 1 kilo
Ch Chocoladehagel melk, puur [2£9f
of hagelmix (249T,
pak 400 gram
Aanbiedingen gelden t/m
zaterdag 30 oktober a.s.
's Lands grootste kruidenier
blijft op de kleintjes letten.
Niet de Staat maar de ondernemer blijft verantwoordelijk, vindt pomovendus
De volstrekte chaos rond de ondergang
van het scheeps- en machinebouwcon
cern Rijn-Schelde-Verolme (RSV), ruim
tien jaar geleden, was niet nodig ge
weest. Dat is de conclusie van drs. C. de
Voogd, die morgen promoveert op het
proefschrift 'De neergang van de
scheepsbouw en andere industriële be
drijfstakken'.
Iedereen kreeg ervan langs in het rap
port van de Parlementaire Enquêtecom
missie die het RSV-debacle onderzocht.
De Voogd van 1965 tot 1972 bij De
Schelde in Vlissingen en tot 1980 in
dienst bij andere RSV-onderdelen valt
de enquêtecommissie in haar hoofdcon
clusies niet af. De RSV-top maakte inder
daad grove fouten. De rijksoverheid
heeft te lang geld (in totaal 2,7 miljard)
in een failliete boedel gepompt, zonder
dat er uitzicht was op verbetering. De
vakbonden hebben de korte-ter-
mijnbelangen van hun leden bij RSV
voorop gesteld. „Maar de commissie had
de affaire in een breder verband moeten
plaatsen", vindt De Voogd. „Ze had een
vergelijking moeten maken met de ons
omringendelanden."
Zelf heeft hij wel een analyse gemaakt
van de situatie in de scheepsbouw in
Westeuropese landen, Japan en Zuid-
Korea. In Groot-Brittannië en Zweden
hebben overheid en scheepsbouwers
ook alles in het werk gesteld de bedrijfs
tak te redden. „Met name in Zweden
hebben ze er een potje van gemaakt."
Gewoonlijk werken werven alleen op be
stelling, maar de Zweedse regering
maakte het mogelijk schepen op voor
raad te bouwen, in afwachting van eco
nomisch betere tijden. Die kwamen niet.
Svenska Varv had 41 schepen in voor
raad in 1979. Het bedrijf is begin jaren
ten onder gegaan.
Noodklok
Zo ver had het volgens De Voogd in Zwe
den en ook in Nederland nooit mogen
komen. De neergang van de scheeps-
nieuwbouw is met veel overheidsgeld al
leen maar een paar jaar vertraagd. Hel
was onvermijdelijk, meent De Voogd.
Westeuropese scheepswerven konden de
Japanse nieuwkomers niet aan. Dat was
bekend, al in 1964.
Onderdirecteur mr.drs. H. Langman van
De Schelde luidde toen de noodklok en
vond gehoor. De in 1965 aangetreden
Commissie Nederlandse Scheepsbouw
pleitte voor een spoedige samenwerking
tussen de grote werven en een lichte
subsidiëring. Dat deden andere landen
immers ook.
Aan de toekomst van de Nederlandse
scheepsnieuwbouw twijfelde de com
missie niet. Nederlaod zonder grote
scheepsbouw dat was ondenkbaar.
„En dat is het juist", stelt De Voogd.
„Wat weerhoudt een ondernemer ervan
te onderkennen dat zijn bedrijf op de
langere termijn niet meer levensvatbaar
is? Hij moet allerlei barrières overwinnen
en een van de belangrijkste daarvan is de
psychologische. Die barrière is in de
scheepsbouw heel lang onoverwinbaar
geweest. Toen het inzicht er kwam, in
1975, was het al te laat. Een geleidelijke
sanering was toen niet meer mogelijk."
Kolenmijnen
Het had anders gekund, meent De
Voogd. Dat bewees de directie van de
Staatsmijnen in 1964. Die concludeerde
dat de Limburgse kolenmijnen dicht
moesten. Er dreigden miljoenenverlie-
zen; kolen waren op hun retour; olie ver
drong de oude brandstof en de gasbel
van Slochteren was ontdekt in 1959. De
toenmalige minister van economische
zaken. Den Uyl. hakte in 1965 de knoop
door, op voorstel van de directie van de
Staatsmijnen. Wat in de scheepsbouw
ondenkbaar was. gebeurde wel in de
mijnbouw. De vakbeweging steunde de
sanering. Er kon een plan w orden ge
maakt om vervangende werkgelegenheid
in Limburg te scheppen. Dat heeft ge
werkt. „Limburg is er economisch ster
ker uit gekomen", concludeert De
Voogd.
Toch waren ook de ondernemers in de
scheepsnieuwbouw niet blind voorde
ontwikkelingen in de wereld. Zo zag de
directie van Rijn-Schelde de Rotter
damse werven RDM en Wilton-Feijen-
oord en De Schelde in Vlissingen niks
in de bouw van grote tankers. Hun grote
rivaal, Cornelis Verolme. dacht er echter
anders over. Hij wilde zich juist in grote
tankers specialiseren.
Toen de vorming van RSV in 1970 ter
sprake kwam, streefde het Rijn-Schelde*
concern ernaar de tankerbouw te sane
ren. „Maar het tragische is dat de be
hoefte aan tankers juist in 1970 fors
steeg. Verolme boekte tien orders. Rijn-
Schelde heeft misschien ingezien dat het
slechts om een tijdelijke opleving ging.
maar is toch in de fusie gestapt. In alle
onderhandelingen heeft overigens mee
gespeeld dat De Schelde dè Nederlandse
marinewerf wilde worden. Verolme was
de enige serieuze concurrent en die kon
door medewerking aan de fusie worden
uitgeschakeld."
„Natuurlijk had de rijksoverheid al in de
jaren zestig in de scheepsnieuwbouw
kunnen ingrijpen. Maar als vakbonden
en werkgevers een totaal ander stand
punt hebben, moet een regering wel van
heel goede huize komen", stelt De
Voogd vast.
Hij wil de rijksoverheid dan ook niet de
Zwarte Piet toespelen voor de teloorgang
van de scheepsbouw. De ondernemers
dragen als eersten de verantwoordelijk
heid. Zij moeten de markt goed beoorde
len. onrendabele oude activiteiten afsto
ten en de handen vrijmaken voor nieuwe
zaken. its\ -dim lie heeft dal met
gedaan, maar ik weet zeker dat ook an
dere bestuurders de scheepsbouw niet
hadden kunnen redden. Structurele
neergangsprocessen zijn gewoon niet te
gen te houden, ook niet met bescher
mende maatregelen."
JWG ook voor
bedrijfsleven
almen» Een 45-jarige inwoner uit Vorden en een 22-jarige inwoner uit Harfsen zijn gisteren omgekomen toen ze met hun tractor tegen een rijden
de sneltrein botsten. De mannen kwamen met hun tractor op een onbewaakte spoorwegovergang terecht terwijl de trein Hengelo-Zutphen nader
de. De tractor werd in de flank gegrepen en tientallen meters verderop in de spoorberm neergesmeten. De treinmachinist is licht gewond geraakt.
FOTO ANP
Afgestudeerden van het middelbaar be
roepsonderwijs (MBO) moeten in alle vrij
heid kunnen doorstromen naar het hoger
beroepsonderwijs (HBO). Minister Ritzen
van onderwijs maakt het de studenten nu
onnodig moeilijk, vindt een meerderheid
van de Tweede Kamer.
Ritzen zei gisteren tijdens een commis
sievergadering dat het nooit zijn bedoeling
is geweest MBO'ers te ontmoedigen. Hij
vindt het alleen niet nodig dat ze, als ze
doorstromen, het hele HBO-programma
doorlopen, want dan zouden ze dingen on
nodig dubbel doen.
De Kamer vindt dat het MBO verder niet
te smal beroepsgericht moet worden. Van
Gelder (PvdA), Huibers (CDA) en Franssen
(WD) verweten Ritzen dat hij bij het MBO
te veel nadruk legt op bevordering van de
combinatie van leren en werken, en dat hij
te weinig aandacht besteedt aan de algeme
ne vorming. Dat maakt het MBO er niet
aantrekkelijker op, aldus de kamerleden.
Het bedrijfsleven moet meehel
pen jongeren aan werk te hel
pen, die na hun schooltijd niet
binnen een half jaar op eigen
kracht een baan vinden. Het
Jeugdwerkgarantieplan (JWG)
gaat daarom met ingang van 1
april 1994 ook gelden voor het
bedrijfsleven. Tot nu toe was
het JWG alleen van toepassing
op de overheidssector.
Dit staat in een wetsvoorstel
dat minister De Vries (sociale
zaken) en zijn staatssecretaris
Wallage gisteren bij de Tweede
Kamer hebben ingediend. Het
JWG voorzag lot nu toe in
14.000 banen voor jongeren. De
beide bewindslieden willen dat
aantal vergroten tot 37.000.
Op dit moment vallen alle
jongeren tot 21 jaar onder het
JWG. Van deze groep blijkt 12
procent op eigen kracht binnen
een half jaar geen baan te kun
nen vinden. Nu het economisch
slechter gaat, vrezen De Vries
en Wallage dat deze groep niet
alleen groter wordt, maar ook
steeds meer klem zal komen te
zitten.
De bewindslieden willen ook
dat jongeren met onvoldoende
scholing of werkervaring een
apart programma krijgen. De
gemeenten moeten dat gaan
uitvoeren. Zij kunnen daarvoor
geld gebruiken dat is bedoeld
voor sociale vernieuwing. De
jongere die aan het JWG deel
neemt, krijgt zoals eerder aan
gekondigd 330 gulden netto per
maand als vergoeding.
De Vries en Wallage willen
voorts gemeenten harder aan
pakken die niet het gewenste
aantal JWG-banen leveren. Op 1
oktober waren er nog zestien
van dergelijke gemeenten. De
bewindslieden willen ze finan
cieel straffen. Er zijn enkele dui
zenden JWG-banen te weinig.
