iiiun
Invloed van Vaticaan op
geboortenbeperking taant
Kerk Samenleving
Zaligverklaring Johannes XXIII mogelijk vertraagd
Het woord wil
gesproken worden
S3
ar
1
DINSDAG 26 OKTOBER 1993
KORTWEG
Zangavond
De gezamenlijke evangelisa
tie-commissie van de her
vormde gemeente en de Ge
reformeerde Kerk in Katwijk
aan Zee organiseert morgen
avond een zangavond in de
Oude Kerk aan de Boulevard.
De bijeenkomst staat in het
teken van Hervormingsdag
(31 oktober). De leiding van
de zangavond, die begint om
20.00 uur, is in handen van
dominee W.J. Gorissen. Het
gereformeerd Vredeskerk-
koor verleent muzikale me
dewerking.
Moker
De Wassenaarse pater Frans
Gijsen vertelt morgenmiddag
in het radio-programma van
Moker het tweede deel van
zijn relaas over de straatkin
deren in Brazilië. Pastor J.J.
de Groot van het AZL houdt
een korte overdenking. Het
programma wordt uitgezon
den van 16,30 tol 17.00 uur
op de FM 105.7 of via de ka
bel FM 88.1. De uitzending
wordt komende zondag (31
oktober) herhaald van 19.00
tot 19.30 uur.
Mtivin Banks
De Engelse evangelist Meivin
Banks, vooral bekend door
zijn genezingsbediening,
spreekt morgenavond in de
Bethlehemskerk aan de Lam
mermarkt 57 in Leiden. De
bijeenkomst begint om 19.30
uur, iedereen is welkom en
de toegang is gratis.
De afwijzing door het Vaticaan van kunstmatige geboor
tenbeperking heeft steeds minder invloed op het gedrag
van de mensen, maar blijft een geweldig obstakel voor
beperking van de groei van de wereldbevolking. Dat zei
den deskundigen gisteren tijdens een conferentie over
geboortenbeperking in New Delhi.
Academie van Wetenschappen.
Steeds meer Latijnsamerikanen
leggen het verbod van het Vati
caan naast zich neer.
„Door toedoen van de RK
Kerk heeft Brazilië nooit een
goed programma voor geboor
tenbeperking gehad, maar toch
Het groeiend aantal straatkin
deren in Latijns-Amerika heeft
- het geloof in anti-conceptie
middelen krachtig bevorderd,
meende Johanna Dobereiner
uil Brazilië, lid van de Pauselijke
dalen de geboortencijfers. Dit
wijst op een tanende invloed
van de kerk zo merkte Srilatha
Batliwala uit India op.
Ook de directeur van de inter
nationale federatie voor gezins
planning, Fred Sai, denkt dat de
houding van de RK Kerk 'het
belangrijkste obstakel is ge
weest voor het gebruik van
voorbehoedmiddelen in de we
reld'. -De invloed van het Vati
caan strekt zich verder uit dan
in de overwegend katholieke
landen. Hij wijt het besluit van
de Amerikaanse regering om
geen geboortenbeperkingspro-
gramma's te subsidiëren, aan
de houding van de RK Kerk.
Het is in Afrika, Latijns-Ame
rika en in sommige delen van
Azië het moeilijkst bevolkings
programma's op te zetten. In
Afrika dwarsbomen traditionele
geloofsopvattingen het succes
van zulke programma's en in
Latijns-Amerika ligt de RK Kerk
dwars. In Azië zijn de proble
men vooral aan materiële facto
ren te wijten: slecht onderwijs
en een slecht toezicht op de uit
voering van wetten
beschermen.
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERVORMDE KERK
Beroepen: te Assendelft (SoW): mevr
A. Helmers-van Tricht. kandidaat te
Wormerveer, die dit beroep heeft aan
genomen; te Valburg-Homoet (part-ti
me): R.P. van Rooijen, kandidaat te
Wassenaar; te Del't: W. van der Spek.
eervol ontheven predikant, wonende
te Amsterdam; te Wissekerke (SoW):
R C.E. Lafeber te Appelscha; te 's-
Gravenhage-Loosduinen tot pred.
bijz. werkz (geestelijk verzorger ver
pleeghuis De Lozerhof aldaar): D.J.A.
Snijders, kandidaat te 's-Gravenhage.
die dit beroep heeft aangenomen.
Bedankt: voor Ouderkerk aan den IJs-
sel (wijk west): D J. Budding te El-
Protestactie Franse
priestervriendinnen
VATICAANSTAD AFP/EPD
Angelo Guiseppe Roncalli, de latere paus
johannes XXIII, stond in de jaren dertig po
sitief tegenover het fascisme. Dat blijkt uit
zes brieven die het katholieke Italiaanse
tijdschrift 'Familia Cristiana' heeft gepubli
ceerd. Kerkelijke waarnemers vermoeden
dat de brieven het zaligverklaringsproces
van de populaire paus van het Tweede Vati
caans Concilie kunnen vertragen.
Roncalli (1881-1963) was in de jaren der
tig nuntius in Turkije en Griekenland. In de
brieven die hij aan zijn familie schreef,
toont hij er zich verheugd over dat het Itali
aanse leger Ethiopië heeft veroverd. Hij
hoopt dat Italië voor lange tijd van oorlogen
verschoond blijft. Uit de overwinning in
Ethiopië blijkt volgens Roncalli dat 'een ar
cadische kracht Italië heeft geleid en be
schermd'.
De verovering zou volgens Roncalli een
beloning kunnen zijn voor fascistenleider
Benito Mussolini, die in 1929 een concor
daat met het Vaticaan sloot en zo de vrede
tussen de Italiaanse staat en de Rooms-Ka-
tholieke Kerk herstelde. Roncalli lijkt er wei
nig problemen mee te hebben dat de Italia
nen onder het fascisme weinig vrijheid ge
nieten. Hij verwijst in een brief van 24 mei
1936 naar de moeilijke positie van de kerk
in landen 'waar de grote vrijheid zegeviert:
het socialisme en het communisme', zoals
Spanje, Rusland, Mexico en Frankrijk.
De brieven zijn enkele jaren na het over
lijden van de paus reeds gepubliceerd, De
passages waarin Roncalli zich positief over
het fascisme uitliet, waren toen echter ge
schrapt.
Twintig vriendinnen van Franse
priesters hebben voor de muren
van het Vaticaan een hongersta
king van 48 uur gehouden. Het
protest richtte zich tegen 'de
onmenselijke en verachtelijke
wijze' waarop het Vaticaan met
de levensgezellinnen van pries-
'ters en bisschoppen omgaat. In
een open brief werd de paus
opgeroepen het bestaan van
priestervriendinnen niet langer
te ontkennen en met hen in ge
sprek te treden.
Het Vaticaan, dat ondanks al
le dringende verzoeken om ver
andering vasthoudt aan het ver
plichte celibaat voor priesters,
heeft zich nog niet over de actie
uitgelaten. Al in augustus heb
ben de Franse vrouwen ge
vraagd om een onderhoud met
de paus.
„Gedrukt in een boek is het evangelie doods. En hoe vaker het
gedrukt wordt, des te vaker ligt het in het graf. Want een gedrukt
woord is geen woord meer, maar een afdruk, een voetspoor van
hetgeen het woord moet zijn. Het woord wil gesproken worden,
van mens tot mens, en het wiT gehoord worden als een
boodschap van mens tot mens."
(Uit: Gemeentebrief van de Christengemeenschap)
Als 'Beweging tot religieuze ver
nieuwing' wil de Christenge
meenschap in haar mensenwij-
dingsdienst het doodse evange
lie weer tot le-
het woord
speelt daarin
een centrale
rol. Net als alle
andere geeste
lijken binnen
deze geloofs-
groepering
heeft ook
priester H. de
Bruin van de
Leidse ge
meente een
speciale scho
ling gehad om
het evangelie
op de juiste
manier te le
zen; 'niet pa
thetisch, senti
menteel of en
kel geestrijk,
maar vervuld
van een op
rechte tegen
woordigheid var
persoonlijke mo«
en plaatsmaken
kant van het bestaan", zegt de
geestelijke, als hij na afloop van
de dienst met een kopje koffie
tot rust komt in de sacristie.
Het is vooral de klankkleur
van zijn stem die zorgt voor een
sacrale sfeer in de kerkzaal, in
gericht in een voormalig be
drijfspand aan de Vestestraat.
De ongeveer vijftig toehoorders
zijn stil, niet alleen tijdens maar
ook vóór de dienst. Aandacht,
eerbied en devotie zijn noodza
kelijke voorwaarden om zich
geestelijk open te stellen voor
het evangelie. Een lid van de ge
meenschap zal zijn wekelijkse
bezoek aan de mensenwijdings-
dienst later omschrijven als een
'meditatieve ervaring'.
Priester De Bruin kan zich
daar veel bij voorstellen. „Men
sen die hier komen ervaren dat
gespro-
INDER
1 HET WOORD
Een andere kijk op
geloofsbeleving. Deze
week: de
mensenwijdingsdienst
van de
Christengemeenschap in
Leiden. Voorganger:
priester H. de Bruin.
geest'. „Het
l terugtreden
>or de andere
lijke
gaat terug t
schreven als
'de christe-
i de antroposofie',
net na de Eerste
Wereldoorlog. Een groep jonge
mensen wilde met hervormin
gen het religieuze leven ver
nieuwen en verdiepen, waarbij
de sacramenten een fundamen
teel uitgangspunt moesten zijn.
Zij vroegen de bekende antro-
posoof Rudolf Steiner (1861-
1925) om raad bij hun pogingen
om deze hervormingen binnen
de kerken van de grond te krij
gen. Toen een werkelijke ver
nieuwing binnen de bestaande
instituten niet mogelijk bleek,
werd in 1922 met hulp van Stei
ner in het Zwitserse Dornach de
Christengemeenschap gesticht.
Sinds 1926 is de beweging ook
in Nederland actief. Hel aantal
leden ligt rond de 2000.
Bij de Leidse gemeente staan
'25 mensen officieel ingeschre
ven, maar aangevuld met be
langstellenden ('vrienden') kan
men beschikken over een
adressenbestand van rond de
100. Priester H. de Bruin ver
deelt zijn tijd over de geloofsge
meenschappen in Leiden en
Haarlem. Hij leidt de diensten
in beide steden beurtelings op
zaterdag of zondag. De Chris
tengemeenschap leidt zowel
vrouwen als mannen tot geeste
lijke op aan een seminarie in
het Duitse Stuttgart. Het celi
baat kent de beweging niet.
De mensenwijdingsdienst -
zoals de eredienst wordt ge
noemd - heeft qua opbouw be
paalde overeenkomsten met de
rooms-katholieke mis, maar
wijkt op onderdelen ook sterk
af. De kenmerkende soberheid
duidt op een zekere synthese
met het protestantisme. De
Christengemeenschap kent ze
ven sacramenten die de belang
rijkste gebeurtenissen in een
mensenleven begeleiden: de
communie, de doop, de
jeugdwijding (rond het 14e
jaar), de biecht, de huwelijks
wijding, de priesterwijding en
de stervenswijding.
De beweging streeft naar een
religieus leven waarbij 'de zin
voor de aardse realiteit niet ver
loren gaat'. Of, zoals het in een
oude uitgave van de Christelijke
Encyclopedie wat belerend
wordt uitgedrukt: 'Van een ge-
voelsaangelegenheid wil men
van de christelijke boodschap
een zaak van kennis maken.'
Het kerngedeelte van de
mensenwijdingsdienst is in
principe steeds gelijk, alleen het
openings- en slotgebed veran
dert met de feesttijden in het
kerkelijk jaar, evenals de evan
gelielezing. Wat ook meeveran-
dert met deze tijden zijn de
kleuren van het priestergewaad.
Geestelijke De Bruin draagt op
deze zondag een zacht-roze
tenue over zijn witte onder
kleed: de kleur van de Michaëls-
tijd, die op 10 oktober is begon
nen en in november overgaat in
Advent. Als de mensenwijdings
dienst is afgelopen en om half
twaalf de doopdienst begint, is
de hoofdkleur gewijzigd in
paars.
Voorafgaande aan de plech
tigheid voor volwassenen is er
een zondagsdienst voor een
groep van ongeveer vijftien kin
deren. De twee ministranten die
de priester begeleiden, wachten
bij de toegangsdeur op de kerk-
gangertjes, die twee aan twee de
zaal binnenkomen. „Je weet dat
je gaat naar de dienst, die je ziel
zal verheffen tot de geest der
wereld", voegen ze elk tweetal
op zangerige toon toe. Ook tij
dens de dienst, die ongeveer
kwartier duurt, zullen de
kinderen een keer persoonlijk
worden toegesproken. De pries
ter gjaat hen e'e'n voor e'e'n af:
„De Godesgeest zal met u zijn
als ge hem zoekt." De kinderen
antwoorden: „Ik wil hem zoe
ken."
De evangelielezing is dezelfde
als de volwassenen later tijdens
de mensenwijdingsdienst uit
Mattheüs 22 (de verzen 1-14) te
horen zullen krijgen. Het ver
haal van de koning die zijn
bruiloftsgasten van de straat
moet recruteren omdat de aan
vankelijk genodigden het laten
afweten. Alleen tijdens deze le
zing neemt priester De Bruin
achter het spreekgestoelte
plaats. Voor het overige speelt
de dienst zich direct af voor het
altaar met de zeven kaarsen, de
beeltenis van Christus en een
tafereel van de kruisiging.
De actieve deelname van de
gelovigen is beperkt. Slechts
twee keer in het uur dat de
plechtigheid duurt, wordt er ge
zongen. Korte liederen, sober
begeleid op de piano. Bij de
evangelie-lezing komt men
overeind en de banken worden
alleen verlaten om de commu
nie in ontvangst te nemen. De
rest van de dienst wordt geluis
terd naar de Heilige Teksten,
die door priester De Bruin op
een intrigerende manier wor
den uitgesproken.
Tegen het weergeven daarvan
in de krant heeft de Christenge
meenschap dezelfde bezwaren
als tegen de verschijning in
boekvorm. Want, zoals de Ge,-
meentebrief het uitdrukt, 'ei
genlijk onttrekt het woord zich
aan het neergeschrevene'.
COLOFON
Uitgave van Dagbladuitgeverij Damiate bv
DIRECTIE B M. Essenberg, J de Vries, C P.
Arnold (adj),
HOOFDREDACTIE Jan-Geert Majoor, Frans
Nypels, Henk van der Post (adj).
HOOFDKANTOOR
Telefoon 071-356356
ADVERTENTIES
ma.-vrij van 08 30-17.C
Telefoon 071-356230
Telefoon 071-143545
ABONNEMENTEN
Telefoon 071-128030 bij v<
BTW)
per kwartaal (post)
Pe'r maand
(Automatische incasso)
KLACHTEN BEZORGING
ma t/m vrij: 18 00-19 30ui
zat 10 00-12 00 uur
Telefoon 071-143241
HET WEER
Vrolijker weertype
Hogedrukgebieden hebben in de
tweede helft van oktober duidelijk
vat op het Europese weer gekre
gen. Weliswaar was er afgelopen
week.een kleine onderbreking -
toen een storing met veel buien
voorbij trok - maar daarna stegen
de barometers weer vlot naar hoge
waarden van 1030 millibar en
meer. Het luchtdrukmaximum, dat
we vandaag aantreffen boven de
Britse Eilanden en wat later in de
week in de buurt van Oslo, vormt
een stevige blokkade.
Depressies en de bijbehorende
neerslaggebieden moeten uitwij
ken naar het hoge noorden en de
komende vier a vijf dagen heerst er
rustig herfstweer op een groot deel
van het Europese continent, inclu
sief de landen rond de Noordzee.
Dat de nabijheid van een hoge-
drukgebied met altijd automatisch
mooi weer betekent bleek maan
dag, toen grote plakken met
Noor'dzeebewolking voor een som
bere dag zorgden.
In tegenstelling tot vorige week,
meteen koud hogedrukgebied in
de buurt, hebben we nu te maken
met de 'warme' variant, waarin gro
te hoeveelheden zachte en vochti
ge oceaanlucht liggen opgesloten.
1n zo'n geval blijven wolkenvelden
soms zeer hardnekkig, zeker zola
de stroming aanlandig blijft. De
kans op zon of bewolking is v
meteoroloog vaak een moeilijk te
beoordelen onderdeel in de weers
verwachting, vooral in situaties m
Noordzeebewolking. De wolkenve
den kunnen zo maar oplossen of
soms vullen opklarmgsgebieden
zich verrassend snel met bewol
king. Subtiele veranderingen in
vochtigheid en temperaturen spe
len hierbij een rol. Het waar
mingsnet is echter te grofmazig, I
zeker op de uitgestrekte Noordzes
om die kleine, maar belangrijke
veranderingen (tijdig) te ontdek
ken.
Het sombere weer, met soms ee
spat motregen, lijkt later in de
week met een naar oost draaien
wind om te slaan in een vrolijker
weertype. Er stroomt dan drogere,
continentale lucht binnen e
kan de zon zich weer eens laten
zien. De verschillen intemperatui
tussen dag en nacht worden dan
veel groter. De middagtemperatui
verandert niet veel en blijft vrij n
maal met 10-12 graden. De min
ma gaan tijdens heldere nachten
omlaag naar een graad of 3 met
kans op vorst aan de grond.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
woensdag.
Denemarken:
Morgen wat meer kans op
zon. Middagtemperatuur
ongeveer 11 graden.
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
Rustig weer met 's nachts
Vooral 's middags geregeld
zon. Langs de oostkust
kans op motregen, elders
droog Middagtempera
tuur ongeveer 10 graden.
België en Luxemburg:
Wolkenvelden, in de loop
van morgen wat meer zon.
Droog. Middagtempera
tuur ongeveer 10 graden.
Noord- en Midden-Frank
rijk:
Geleidelijk wat meer zon
maar ook wolkenvelden.
Droog. Middagtempera
tuur tussen de 8 en 11 graden, bij Cler
mont-Ferrand morgen ongeveer 14 gra-
Portugal en Madeira:
Portugal: Geleidelijk meer bewolking en
een toenemende kans op een bui. Vooral
morgen enkele buien. Middagtempera-
ongeveer 19 graden. Madeira: Wol-
af en toe zon en een en
kele bui. Maximumtemperatuur onge
veer 20 graden
Spanje en de Canarische Eilanden:
Spanje: Verder toenemende bewolking
en van tijd tot tijd wat regen of een bui.
Vooral in de buurt van Barcelona ook
nog wel wat zon. Middagtemperaturen
in de noordelijke helft rond 15 graden,
in Andalusië en langs de zuidelijke
stranden 20 graden. Canarische Eilan
den: Vooral aan de noordstranden wol
kenvelden, in het zuiden ook perioden
met zon. Wel kans op een bui. Maxima
aan de zuidstranden ongeveer 25 gra-
een bui. Droog. Middagtemperatuur
langs de kust van 20 bij Tanger tot 25
bij Agadir. Tunesië: Veranderlijke bewol
king en in het noorden een enkele forse
regen- of onweersbui. Morgen wat meer
zon. Maxima aan zee van 22 bij Tunis
tot 26 in het zuiden.
Zuid-Frankrijk:
Geleidelijk steeds meer zon en droog
erste z
kans op een bui Temperaturen oplo
pend naar ongeveer 13 graden, in het
uiterste zuiden en langs de Middelland-
e Zee rc
J19gra
Mallorca en Ibiza:
Veranderlijke bewolking en vooral mor
gen een'enkele regen- of onweersbui.
Middagtemperatuur ongeveer 19 gra-
ilië: .In het i
iden. Ten zuh
aar bewolkt e
n Sardinië:
oorden en midden bijna
steeds meer zonnige pe-
het noorden van ongeveer 15 graden, bij
Rome ongeveer 20 en op Sicilië zo'n 22
graden. Corsica en Sardinië: Wisselval
lig weer met vooral vandaag enkele forse
regen- of onweersbuien. Maxima rond
20 graden
Griekenland en Kreta:
Griekenland: vandaag nog flinke perio
den met zon en droog. Morgen meer
wolkenvelden en vooral op het westelijke
vasteland een enkele regen- of onweers
bui. Eerst warm met maxima van 22 op
Egeïsche Zee tot 25 in het zuiden. Mor
gen koeler met in het noorden 19 gra
den, in het zuiden nog 23 graden. Kre
ta: Droog en flinke zonnige perioden.
Middagtemperatuur ongeveer 25 gra
den, morgen enkele graden lager.
Turkije en Cyprus:
Langs de Turkse westkust enkele wol-
kepvelden en mogelijk een bui. Langs
de zuidkust en op Cyprus droog en eerst
nog overwegend zonnig. Maxima van 22
graden rond de Dardanellen en 28 gra
den op Cyprus en langs de Turkse zuid
kust, morgen iets lager,
Duitsland:
Droog en tamelijk rustig weer met wol
kenvelden of mist, met name in de mid
dag ook af en toe zon. Maxima ongeveer
10 graden, vandaag in het zuiden koe-
Neerslagkans
Minimumtemp
Middagtemp.
WEERRAPPORTEN
WOENSDAG 27 OKTOBER 1993
Zon- en maanstanden
Zon op 07.25 Zon onder 17.1
Maan op 15.49 Maan onder04.1
Waterstanden Katwijk
Hoog water 01.07 13.34
Laag water 09.32 21.35
Weerrapporten 25 oktober 1
Boedapest
Bordeau»
Brussel
Cyprus
Luxemburg
no4 11 8 0.
27 21
5 4
16 10
Buenos Aires r
Casablanca li
Johannesburg i
HEINZ
A*QCS N/£T,
JOOOCUS
n
i||i
