Stroom asielzoekers onbeheersbaar
Feiten &Meningen
De pijnlijke geheimen van
malafide huwelijkskandidaten
r
1
1#!
I
I
Juristen in actie voor wereldwijd verbod op kernwapens
MAANDAG 25 OKTOBER 1993
Politiek zoekt vergeefs naar structurele maatregelen
De nood is hoog. Vorig jaar
nog werden er in Neder
land twintigduizend asiel
verzoeken ingediend. Dit
jaar worden er twee keer
zoveel verwacht. De nood
is zo hoog dat de Vereni
ging van Nederlandse Ge
meenten (VNG) inmiddels
heeft voorgesteld leeg
staande kantoorgebouwen
voor opvang van asielzoe
kers in te richten. En poli
tieke partijen worden door
ontevreden burgers steeds
vaker geconfronteerd met
vragen als: „Mijn vader, die
er steeds hard voor heeft
gewerkt, staat al langer dan
een jaar op een wachtlijst
voor een verpleeghuis.
Maar blijkbaar gaat het
vinden van woonruimte
voor asielzoekers voor."
Hel kabinet vergadert inmiddels
vrijwel wekelijks over de proble
matiek van de asielzoekers. In
alle stilte, want structurele op
lossingen heeft het kabinet niet.
Men loopt steeds achter de fei
ten aan en besteedt de meeste
tijd aan het zoeken van steeds
maar weer extra geld ter bestrij
ding van de toenemende op
vangkosten.
Natuurlijk poogt het kabinet
ook maatregelen voor de lange
termijn te nemen. Kort geleden
bij voorbeeld heeft de Tweede
Kamer na langdurige discussie
nog besloten tot aanscherping
van de vreemdelingenwet. Justi
tieminister Hirsch Ballin gaf
echter zelf aan, dat die niet ge
zien moest worden als een op
lossing voor de toenemende
stroom asielzoekers. Hij gaf in
feite toe dat er sprake was van
symptoombestrijding.
'm
Veel r
r dan het verkleinen
i de r
idev
i hel
verbeteren van de procedures
om asielverzoeken snel te kun
nen af- of toewijzen, wordt met
de nieuwe vreemdelingenwet
rjiet bewerkstelligd. Of de mi
gratiestroom naar Nederland
zelf erdoor afneemt, is nog
maar de vraag: Nederland heeft
de oorlog in voormalig Joego
slavië, van waaruit de laatste
tijd verreweg de meeste asiel
zoekers komen, niet in de hand.
De inkt van de pieuwe vreem
delingenwet is amper droog of
er is al weer een nieuwe beper
kende maatregel in discussie:
het, naar Duits voorbeeld, be
noemen van zogenaamde 'veili
ge landen'. Asielzoekers uit der
gelijke landen zouden zonder
STANDPLAATS BUDAPEST
Kopje kleiner maken
Ik weet nog precies wanneer
ik voor het eerst in mijn le
ven een pistool in mijn han
den hield. Dat was zo'n vijf
tien jaar geleden. Ik kreeg het
toegestopt van een vriend,
die mij vroeg er even op te
letten.
Toen ik hem verbijsterd
vroeg wat hij daarmee
moest, zei hij dat hij te veel
politieke vijanden had die
hem graag een kopje kleiner
zouden maken. Hij kwam uit
Turkije, waar het destijds, en
nog steeds, politiek wel eens
hardhandig toeging. Hij was
een tegenstander van de
Turkse regeringen politiek
actief in een zeer linkse groe
pering. Pas later kwam ik te
weten dat hij bovendien
banden met de P1.0 had.
Die vriend is inmiddels dood.
Niet door een kogel, maar
door een auto-ongeluk, ver
oorzaakt dooreen dronken
Nederlandse automobilist
die al eerder was gepakt om
dat hij zonder rijbewijs dron
ken achter het stuur zat.
Aan dat pistool heb ik jaren
niet meer gedacht, tot ik in
het voormalige Joegoslavië
politici tegen het lijf begon te
lopen die een zichtbare bob
bel onder hun goedgesneden
colbert hadden zitten. Dat
ar de oorlog,
aarschuwde me
dat de politieke omgangsvor
men op de Balkan geen haar
beter waren dan in Turkije.
Ooit stapte ik het kantoor
van een oppositieleider in
Servië binnen. De man ver
zocht mij vriendelijk te gaan
zitten, waarop ik hem vroeg
dan eerst even dat handzame
kleine automatische geweer
van de stoel te halen. Hij
glimlachte verontschuldi
gend. Fr zijn, legde hij uit,
genoeg mensen die mij een
kopje kleiner willen maken.
Mooi wapen, oordeelde mijn
tolk met een kritische blik, en
ze kon het weten: ieder
schoolkind in het vroegere
Joegoslavië kreeg schietles,
'ter verdediging van het va
derland', zodat iedereen ver
stand van wapens heeft. He-
5 nog v
laas.
Vandaar
wapens rondliepen. Ze pas
ten zich aan. In bars, disco
theken en vliegvelden doken
stickers op van het type 'ver
boden te roken'. Alleen stond
op de plaats van 8e sigaret
nu een vuurwapen.
Als je een ministerie of ander
openbaar gebouw binnen
stapt, zie je bij de portier
vaak een rijtje machinegewe
ren staan. Een soort alterna
tieve garderobe, waar je niet
je jas en paraplu afgeeft,
maar je vuurwapen.
Al die wapendragende man
nen (het zijn toch vooral
mannen) schaarde ik al snel
onder het kopje 'Balkanmen
taliteit'. Tot ik onlangs in het
parlement van het kersverse
Middeneuropese land Slowa
kije op een klein orde-debat-
je werd getracteerd. Punt van
discussie was de vraag waar
parlementariërs hun pistool
moesten laten als ze het par
lementsgebouw binnenkwa-
Afgeven bij de portier, was
het voorstel. Maar een parle
mentariër, blijkbaar de man
die het nodig vond om met
zijn pistool naar zijn werk te
komen, protesteerde. Dan
had hij er geen controle meer
op, en stel je voor dat ie
mand anders er dan gebruik
van zou maken. „Ik heb vol
doende politieke tegenstan
ders die iets tegen mij heb
ben", meende hij. Dat argu
ment kwam me inmiddels
bekend voor.
Wat me vooral verbaasde,
was de toon van het debat.
Niemand stond op en zei dat
het te gek was dat parlemen
tariërs met pistolen rondlie
pen. Niemand vroeg hem
waarom hij dat ding niet ge
woon thuis liet. Na enig heen
er weer gepraat kondigde de
voorzitter aan dat het pro
bleem nader moest worden
bestudeerd.
Toen ik later tegen een vrien
din zei dat ik tot nu toe had
gedacht dat Slowakije niet op
de Balkan lag, maar dat ik nu
toch even twijfelde, keek ze
droef. Ze vond het niet leuk.
Maar ik had het ook niet leuk
bedoeld.
hijnlijkook
naar weinig mensen het runa hellinca
vonden dat anderen met correspondent oost-europa
pardon teruggestuurd kunnen
worden. Een kabinetsvoorstel
van die strekking is inmiddels
ingediend bij de Raad van State.
CDA-fractieleider Brinkman
heeft nu inmiddels al twee keer
in het openbaar geëist dat de
asielwetgeving verder wordt
aangescherpt aan de hand van
het veilige-landenvoorstel. Eerst
tijdens de algemene beschou
wingen, vorige week nog eens
tijdens een spreekbeurt in
Gouda. Brinkman wekt zo de
indruk op die manier krachtda
dig een halt toe te willen roepen
aan de grote stroom oneigenlij
ke asielverzoeken.
In de praktijk zal echter het be
noemen van 'veilige landen'
niet zo veel invloed hebben op
de komst van asielzoekers. Ver
reweg de meeste asielverzoeken
komen namelijk uit pertinent
onveilige landen. Zo staat bo
venaan aan de asiel-toptien het
voormalige Joegoslavië, op de
voet gevolgd door Somalia. Het
zelfde geldt voor de rest van de
top-tienlanden: Irak, Iran, Af
ghanistan. Sri Lanka, Zaïre en
China. Hooguit zou men num
mer tien op de lijst, Roemenië,
veilig kunnen noemen.
En bovendien, veilig land of
niet, op grond van de Neder
landse rechtsprincipes, heeft
eenieder altijd het recht om in
beroep te gaan. Zelfs al zou
Roemenië een veilig land wor
den, mag een Roemeense asiel
zoeker te allen tijde in beroep
gaan bij de Nederlandse rechter
en de uitslag daarvan ook nog
in Nederland afwachten.
Derde land
Het veilige-landenvoorstel kent
nog een tweede invalshoek, die
op het eerste gezicht meer ef
fect lijkt te hebben. Het gaat er
daarbij niet om of het vaderland
van de asielzoeker veilig is,
maar het land van waaruit hij of
zij naar Nederland is gereisd,
het zogenaamde derde land.
Voorbeeld: Somaliërs die via
buurland Kenya naar Nederland
komen, kunnen zonder pardon
naar Kenya teruggestuurd wor
den indien Nederland Kenya tot
veilig land bestempelt. Zeer
zwak punt in het voorstel blijft
wel, dat Kenya dan ook bereid
zal moeten zijn tot terugname
van betrokken asielzoekers. Als
Kenya weigert een terugname
overeenkomst met Nederland te
tekenen, hetgeen te verwachten
is, zal Nederland toch echt zelf
het Somalische asielverzoek in
behandeling dienen te nemen.
Wel van belang kan zo'n terug
nameovereenkomst zijn wan
neer zij betrekking zou hebben
op landen als Duitsland en Bel
gië, van waaruit veel asielzoe
kers naar Nederland komen.
Met die landen krijgt Nederland
op grond van het Schengen-ak-
koord echter al terug- en over
name-overeenkomsten. Het
veilige-landenvoorstel is daar
voor helemaal niet nodig.
Ondertussen zal Nederland er
aan moeten wennen dat de
komst van grote aantallen
vluchtelingen nog wel even
aanhoudt. Alle fatsoenlijke poli
tieke partijen in Nederland vin
den immers dat ons land moet
blijven open staan voor echte
vluchtelingen. Ook al helpen
maatregelen tegen oneigenlijke
asielverzoeken, juist die groep
echte vluchtelingen wordt, door
vooral de oorlog in voormalig
Joegoslavië, steeds groter.
Staatssecretaris Kosto van justi
tie houdt inmiddels zijn hart
vast voor de ontwikkelingen in
Georgië.
new delhi tim mcgirk
the independent
Voor een aanstaande bruid kan een bezoek aan
het detectivebureau Black Eye óp een pijnlijke er
varing uitlopen. De kans is groot dat ze het kan
toor met een gebroken hart verlaat.
Volgens de oprichter van het detectivebureau,
Ramesh Khanna, doet de waarheid vaak pijn. De
voormalige misdaadjournalist en fan van Sher
lock Holmes heeft reden voor pessimisme. Samen
met zijn speurders vaak vermomd als tuiniers,
stratenmakers, schoenenpoetsers en huis aan
huis vertegenwoordigers brengt hij zijn tijd
door met het bespioneren van de aanstaande hu
welijkspartners van zijn cliënten.
De meeste Indiase huwelijken zijn nog steeds ge
arrangeerd, maar de mensen hebben steeds min
der vertrouwen in de traditione
le koppelaars. „Er wordt teveel
gesjoemeld", zegt Khanna. „Als
een meisje lelijk is, zorgen kop
pelaars er voor dat de brui
degom haar alleen in een don
kere gang te zien krijgt. Het ge
volg is dat iedereen ongelukkig
is, behalve de koppelaar zelf die
zijn gouden munten telt."
Bij het zoeken naar een geschik
te wederhelft voor hun Idnderen
maken Indiase ouders steeds
vaker gebruik van huwelijksad-
vertenties in de krant. Een van
de 4.000 advertenties in de Hindustan Times van
afgelopen zondag: 'Gezocht: geschikte partij voor
Kaushik Brahmin, 24,157 cm, cum laude, slank,
tarwekleurig, scherpe gelaatstrekken, uit een goed
opgeleide familie, strikt vegetarisch, huwelijk op
korte termijn. Stuur c.v., foto en horoscoop.'
De jongedame kan enkele tientallen reacties ver
wachten, waaruit haar ouders de meest geschikte
kandidaat zullen kiezen: een jongeman uit dezelf
de Brahmin-kaste, met een vergelijkbare sociale
achtergrond en een gunstig sterrenbeeld. En dit is
het moment waarop de hulp van een detective
bureau wordt ingeroepen. Want niet iedereen
vertelt de waarheid.
De gegoede Brahmin-kandidaat zou een school
verlater uit de lage kaste van de straatvegers (gru
wel der gruwelen!) kunnen zijn met een pinang
noten stalletje in plaats van een keten juweliers
winkels, zoals hij beweert. „Het is vaak een kwes
tie van leven en dood", zegt Khanna.
Alleen al in New Delhi vinden jaarlijks meer dan
900 bruidverbrandingen plaats. Nadat de kersver
se echtgenoot en de schoonfamilie een enorme
bruidsschat van de echtgenote hebben geïncas-
'Ik raad agenten
aan om voor elke
opdracht een ander
kleur shirt aan
te trekken
seerd, steken ze haar uiterst brandbare sari in c
Fik in een zogenaamd 'ongeluk in keuken'. De
man is vervolgens vrij om opnieuw te trouwen
de volgende bruidsschat op te strijken.
„Mensen kunnen zo inhalig zijn", zegt een ver
moeide Khanna. „Hoogstens 15 tot 20 procent
van de mensen vertelt de waarheid over zichzelf."
Dankzij het speurwerk van de ongeveer honderd
detectivebureaus die New Delhi telt, worden tal
loze huwelijken afgezegd, zelfs als de uitnodigin
gen al zijn gedrukt, het eten al is besteld en het
paard van de bruidegom al is gehuurd.
Khanna vraagt ongeveer 300 gulden voor een on
derzoek en vier keer dat bedrag als de huwelijks
kandidaat in Groot-Brittannië of de Verenigde
Staten woont. Onder in het buitenland woonach
tige Indiërs komt bigamie veelvuldig voor. Khan
na: „Een Indiër uit Londen pikt in India een
bruidje op en neemt haar mee
naar Groot-Brittannië. Als ze
daar aankomt, ontdekt ze dat z<
echtgenote nummer twee is.
Maar dan is het te laat. Wat kan
ze doen?"
Khanna geeft zijn cliënten een
karakter-analyse van de aan
staande echtgenoot, nadat zijn
speurneuzen de man tien dagei
hebben gevolgd, vaak van ach
ter een valse snor. „Ik raad mijn
agenten aan om voor elke op-
dracht een ander kleur shirt aai
te trekken of een bril op te zet
ten. Tot nu toe zijn ze nog nooit betrapt."
Als de toekomstige huwelijkspartner er stiekem
een vriend of vriendin op na houdt, volgen de de
tectives hen naar de weinige ontmoetingsplaat
sen in de stad: openbare parken, of naar toeris
tenhotels in de naburige staat Haryana, waar de
beheerders zich graag laten omkopen
partement beschikbaar te stellen voor
stoeipartij.
Omdat veel Indiërs binnen de uitgebreide familie
trouwen, moeten de detectives vaak de eigen fa
milie van de bruid bespioneren. Khanna vertelt:
„We moesten eens uitzoeken of een huwelijks
kandidaat een moederszoontje was. In dat geval
zou de aanstaande bruid onder de plak van haar
schoonmoeder komen te zitten en gezien de re
putatie van deze vrouw werd dat niet wenselijk
geacht. We gingen bij ze langs en deden ons voor
als familie van de aanstaande bruid. We dronken
thee en praatten. De jongeman bleek inderdaad
een moederszoontje te zijn."
vertaling: margreet heslinga
i snelle
Werkers in de gezondheidszorg, juristen en vredesactivisten binden de strijd aan met de kernwapens. Op grond van het internationale recht zouden de vernietigingswapens moeten worden verboden. archieffoto
zeist «n. steunen
De Algemene Vergadering van de Ver
enigde Naties zal zich in december
buigen over een resolutie waarin het
Internationaal Gerechtshof van de VN
wordt gevraagd of het gebruik van
kernwapens rechtmatig is of niet. Om
het stemgedrag van de VN-leden te
beïnvloeden zijn wereldwijd acties
begonnen. Petities en handtekenin
genlijsten zullen woensdag in New
York worden aangeboden aan VN-se-
cretaris-generaal Boutros Ghali.
Zonder dat hieraan in de westerse me
dia veel aandacht is besteed, nam de
Wereld Gezondheids Organisatie
(WHO) in mei dit jaar al een resolutie
aan waarin het Internationaal Ge
rechtshof van de VN om een uitspraak
wordt gevraagd over het gebruik van
kernwapens. Daarmee staat vast dat
het Internationaal Gerechtshof een
oordeel zal gaan vellen over de vraag of
kernwapens behoren tot de naar vol
kenrechtelijke normen verboden wa
pens of niet. Met de resolutie bereikte
het World Court Project (WPC) het eer
ste duurzame resultaat.
Het WCP is een gezamenlijk initiatief
van de International Physicians for the
Prevention of Nuclear War (Ippnw), het
International Peace Bureau (IPB) en de
International Association of Lawyers
Against Nuclear Arms (lalana). Werkers
in de gezondheidszorg, juristen en vre
desactivisten over de hele wereld heb
ben in het WCP een monsterverbond
gesloten om een uitspraak te krijgen
v^n het Internationaal Gerechtshof die
moet leiden tot een verbod op het ge
bruik van kernwapens.
Tientallen jaren van interrïhtionale ac
tie hebben een kernwapenvrije wereld
niet dichterbij kunnen brengen. Maar
de politieke realiteiten in de wereld
zijn inmiddels drastisch veranderd. Zo
er ooit politieke argumenten waren om
het bezit van kernwapens te rechtvaar
digen, dan zijn die nu wel verdwenen.
I let WCP heeft deze nieuwe politieke
verhoudingen aangegrepen om tot ac
tie over te gaan en een nieuwe dimen
sie toe te voegen aan de strijd tegen
kernwapens. Er wordt echter niet lan
ger gevraagd om een wereldwijde uit
banning van kernwapens om uitslui
tend politieke en morele redenen,
maar om kernwapens als verboden
wapens te beschouwen op grond van
het internationale recht.
Decennia lang hebben de juristen zich
nauwelijks bemoeid met de vraag of
kernwapens al dan niet in strijd zou
den zijn met het recht. Daarmee gaven
zij de politici vrij spel om te doen alsof
kernwapens zouden zijn onttrokken
aan de 'rule of law'.
Vanaf het begin van de jaren tachtig
zijn ook de juristen wakker geworden
en positie gaan kiezen omtrent de
vraag of kernwapens zich al of niet ver
dragen met de normen van het volken
recht. Tienduizenden juristen over de
hele wereld hebben vervolgens verkla
ringen en petities getekend waarin
kernwapens onrechtmatig werden ver
klaard.
Na het succes in de WHO, is nu het
streven om de Algemene Vergadering
van de VN in december eenzelfde reso
lutie te doen aannemen. Deze resolutie
is echter uitgebreid met de vraag of het
dreigen met kernwapens zich verdraagt
met het volkenrecht. Als de resolutie
wordt aangenomen, zal het Internatio
naal Gerechtshof volgend jaar zomer
beginnen met de behandeling van de
ze zaak.
Overal ter wereld wordt momenteel
door de aangesloten organisaties hard
gewerkt om de VN-leden achter de
resolutie te krijgen. Hier te lande zijn
de Nederlandse Vereniging voor Medi
sche Polemologie en de Vereniging van
Juristen voor de Vrede daarbij betrok
ken. Zij worden gesteund dooreen
groot deel van de medische en de ker
kelijke wereld en door de gehele vre
desbeweging. Daarnaast heeft een
groot aantal vooraanstaande Nederlan
ders en enkele duizenden anderen via
een zogenaamde 'verklaring van open
baar rechtsbewustzijn' te kennen gege
ven dat kernwapens in strijd zijn met
het recht.
Hoewel de ontspanning tussen Oost en
West een feit is, hangt de kernwapen
dreiging nog steeds ais een zwaard van
Damocles boven de wereld. Het zijn
vooral de westerse landen die koste
wat kost willen vasthouden aan hun
kernwapenstatus.
Maar ook voor landen die nog niet
over kernwapens beschikken, blijft het
een begeerlijke optie. Proliferatie (ver
spreiding) van kernwapens zal dan uit
eindelijk ook niet te stoppen zijn. Want
met welk recht kunnen wij de landen
die uit het Non-Proliferatieverdrag zijn
gestapt of landen die dat nooit hebben
getekend het recht blijven ontzeggen
om kernwapens te produceren en
eventueel te verspreiden? Behalve het
recht van de sterkste is hiervoor geen
recht te bedenken.
Maar het is maar de vraag hoe lang het
machtswoord van het Westen hier zal
kunnen blijven gelden. Uiteindelijk zal
een verdere proliferatie van kernwa
pens alleen zijn te voorkomen door
een wereldwijd verbod op het bezit en
het gebruik van kernwapens. Precies
zoals dit al geldt voor chemische en
bacteriologische wapens. Dan zal de
Veiligheidsraad met recht en reden die
landen kunnen aanpakken die het ver'
bod op kernwapens overtreden. Dat is
uiteindelijk de inzet van het WCP.
In navolging van de 'Grote Roerganger'
voor onze buitenlandse politiek, de
Verenigde Staten, heeft Nederland in
mei tegen de Wl IO-resolutie gestemd.
Met spanning wordt afgewacht hoe
ons land in de Algemene Vergadering
van de VN in december over de ver-
volgresolutie zal stemmen.
N. Af. P. Steijnen is secretaris van de
Vereniging van Juristen voorde Vrede
en B. Burggraaf is publicitair mede
werker van het World Court Project.
