Kinderboeken
meer in trek
Boeken Willink te koop
Hoog aanstekergehalte bij Houston
Dansprijzen voor
Kilian, Persent en
Rachel Beaujean
Symboliek van jaren 70 in
voorstelling Aboriginals
Cultuur Kunst
The Serenes stijgen
tot ongekende hoogte
Mannelijke onmacht
en vergankelijkheid
bij galerie Zichy
Prijzen Dansersfonds
Brave koorzang met grauwsluier
MAANDAG 25 OKTOBER 1993
CHEF ANNEMIEK RUYGROK. C
1:23/10, LVC, Leiden
Het debuutalbum 'Barefoot and
pregnant' uit '90 stond al vol
met mooie melodieuze gi
taarsongs. De Friese Serenes
voegden daar kortgeleden het
ingetogen 'Back to wonder' ge
produceerd door Lou Giordano
- bekend van de Amerikaanse
groep Sugar - aan toe.
het in het LVC
genieten geblazen met de ei
genzinnige Friezen. Vooral het
sterke samenspel tussen de
Jong en gastgitarist Wieb Zigte-
ma (Shoot the Moon) was ijzer-
sterk. De heerlijke doorlopende
gitaarloopjes - wat een genot
om Zigtema zo te zien spelen! -
aangevuld met basisakkoorden
of overzichtelijke soli hadden
een geweldige impact. Het ma
teriaal wordt met een enorme
dynamiek gebracht. Het zwakke
punt van de groep blijft de solo
zang van Theo de Jong. Twee
stemmig, zoals bij het outro van
'Abiding Place' passen de stem
men van de Jong en bassist Py-
ter Kuipers perfect bij elkaar. Bij
het akoestisch gespeelde 'Here',
de nieuwe single van de groep,
is het met de zang allemaal wat
iel, vlak en onevenwichtig.
Juist bij deze melodieuze gi
taarmuziek is een optimale ge
luidsafstemming een vereiste.
Wat dat betreft had de groep za
terdag zeker geen klagen. Ik heb
zelden een band met zo'n per
fect geluid zo transparant hel
der in een zaal horen spelen. De
prachtige heldere miniatuurtjes
'Millbank wood' en het tijdens
de toegift zelfs voor de tweede
keer gespeelde 'Back to wonder'
waren, mede door hun stuwen
de refreinen, van ongekende
topklasse.
Betty Serveert is vorig jaar
pijlsnel doorgebroken in bin
nen- en buitenland. De Friezen
uit Joure met een vergelijkbare
gitaarsound zijn de afgelopen
jaren voldoende gerijpt om bin
nen dezelfde tijd deze prestatie
Onvoltooide film Welles in première
new york Een onvoltooide door Orson Welles in Brazilië ge
draaide film is voor de eerste maal vertoond in New York. De
film zal ook in zeven andere Amerikaanse steden worden ver
toond. De documentaire ,,It's All True" (Het is alles waar) is ge
baseerd op de film die de cineast Orson Welles (1915-1985) in
1942 in Brazilië maakte, tijdens een reis in opdracht van het
Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken.
Documentairefestival zonder Indonesië
Amsterdam Het International Documentary Filmfestival Am
sterdam (IDFA) heeft het Indonesië-retrospectief geschrapt. Het
programmaonderdeel komt onvoldoende tot zijn recht omdat
een aantal essentiële hedendaagse documentaires het land niet
mag verlaten. Het IDFA vindt van 8 tot en met 16 december voor
de zesde keer in Amsterdam plaats. In totaal worden 150 docu
mentaires vertoond.
Wereldfolklorefestival iii Brunssum
brunssum» Het gemeentebestuur van Brunssum en de Stichting
Internationale Folkloristische Parade hebben enthousiast gerea
geerd op het in Dublin genomen besluit om aan Brunssum de
organisatie toe te vertrouwen van het eerste wereldfolklorefesti
val. Het dat in juli 1996 wordt gehouden, zal een week duren.
pop
inganRui
recensie «jacob haagsma
Concert van de Amerikaanse
Whitney Houston. Belangstelling
15.000 personen (uitverkocht). Gezien:
23/10, Thialf, Heerenveen. Opnieuw te
zien op 26 en 27 november in Ahoy', Rot
terdam (alle uitverkocht).
Het is de stem die het hem doet
bij Whitney Houston. En die
stem, die droeg het concert.
Whitney maakt er een punt van
om zich niet al te afhankelijk
van theatrale strategieën op te
stellen zoals het gros van de
stadion- en sporthallengenera-
tie in de pop. Slechts een
enorm, halfrond projectiedoek
als decor, een niet al te uitbun
dige lichtshow, geen uitvoerige
balletten. En Whitney? Whitney
wandelt naar links, Whitney
wandelt naar rechts, Whitney
draait zich nog eens om en
Whitney grijpt de microfoon. En
zingt.
Ze buldert uit volle borst,
houdt zich dan weer even in,
kronkelt zich om een melodie
lijn, laat haar stem aan het eind
van een frase even krullen om
het dan weer uit te jubelen. Zo
doe je dat als je zo'n joekel van
een stem hebt, gekneed in de
kerk en gevormd in het betere
sessiewerk. In wat voor soort
materiaal die stem nou het best
tot haar recht komt, dat is de
vraag. Op haar platen zwalkt ze
heen en weer tussen behoorlijk
funky stuff, al of niet in een mo
dern swingbeat-jasje, en het
soort ballads dat menig paartje
dichter bijeen doet kruipen. Li
ve koos Whitney ondubbelzin
nig voor de laatste categorie,
wat haar volop gelegenheid
bood voor indrukwekkende
staaltjes vocale krachtpatserij in
de vorm van ferme uithalen en
lange noten.
Gekleed in een oogverblin
dende, lange glitterjurk bleek
Whitney een charmante gast-
v, die zich in langdurige
onderonsjes onderhield met het
publiek. Gezellig hoor, dat ge
kout, maar er werd dus ook ge
zongen. Het gezelschap zette
nog redelijk up-tempo uiteen,
maar met de ballad 'Saving All
My Love For You' werd de toon
van de avond gezet: sfeertjes-
bouwen met langzame werkjes,
dat bleek het devies. Binnen dat
stramien varieerde ze van diep
in de soul gewortelde ballads tot
het mierzoete werk, dat in het
algemeen als 'middle of the
road' aan de man gebracht
wordt.
Dat nekte de opbouw van het
concert, want de spanning zak
te aardig in, hoe fraai Whitney
ook zong en hoe meelevend de
zevenpersoonsband ook bege
leidde. Slechts aanstekerfabri
kanten spinnen garen bij zo'n
aanpak. Anderzijds viel die keu
ze ook wel te billijken. Want de
nummers waarbij wat meer
tempo werd gemaakt, zoals 'I
Wanna Dance With Somebody',
kwamen maar dunnetjes uit de
verf, ook al door het grotendeels
ontbreken van de lage tonen in
het geluid. Probeer dan maar
eens op te gaan in de 'groove'.
In de finale het zeer lange
gospelnummer 'Jesus Loves
Me', waarin de bandleden uit
gebreid werden voorgesteld,'en
de monsterhit uit de 'Bodygu-
ard'-film: 'I Will Always Love
You', visueel ondersteund door
een zee van aanstekervlamme
tjes. De exodus richting buiten
lucht was toen al ingezet, want
het concert viel al met al toch te
eenzijdig uit. Whitney Houston
bevindt zich momenteel ergens
halverwege tussen de rijke soul-
historie en het betere glitter-
'entertainment' van illustere
voorgangsters als Diana Ross en
Shirley Bassey. Ik zag haar liever
richting soul gaan. Maar ja, de
jaaromzetten dienen ook gerea
liseerd te worden.
worden naakt en algemeen
voorgesteld. Aanduidingen van
tijd en plaats ontbreken, hoewel
de titels dikwijls van bijbelse,
mythologische of literaire oor
sprong zijn. De interpretatie die
Ruttkay telkens aan zulke mo
tieven geeft, wijst op een voor
ingenomenheid met mannelijke
onmacht, sexuele hunkering en
vergankelijkheid. Judith met het
afgehakte hoofd van Holofer-
nes, uitgebeeld in zenuwachtige
lijnen en wollige vlekken, is bij
Ruttkay een toespeling op de fa
tale macht van vrouwen over
mannen. Narcissus die wanho
pig met zijn lippen naar zijn
spiegelbeeld in een plas rijkt
vertelt ons: eigenliefde bedriegt.
De onder kunstenaars niet on
gewone neiging zich te verlusti
gen aan de eigen produkten
wordt onderhuids gekritiseerd
in 'Lot en zijn dochters': de hy
bride erotiek van een gerimpel
de oude man en zijn dochters
wordt bij Ruttkay een zinne
beeld van ijdelheid.
Ruttkay houdt ons niet zon
der verbittering een spiegel
voor. Hij toont hoe we geneigd
zijn onszelf te bedriegen door
onze vergankelijkheid te ont
kennen. We zijn als de vadsige
koning in Ruttkay's tekening,
die kijkt naar zijn staatsiepor
tret. De koning weet hoe geflat
teerd dat portret is, maar hij kan
niet anders dan het aanvaarden:
de onwaarheid ervan erkennen
betekent het einde van zijn
macht.
recensie* onnos'
Sandor Ruttkay, tekeningen, t/m 6
vember, di-vr 10-18 uur, za 10-17 uui
galerie Zicby, Steenstrt7, Leiden.
De tekeningen van de Hongaar
Sandor Ruttkay (1951) hebben
een uitgesproken psychologise
rend karakter. Het is veelzeg
gend dat juist zijn werk wordt
gepresenteerd ter opening van
Galerie Zichy, een nieuwe expo
sitieruimte in de Steenstraat in
Leiden. De galeriehouders, Pe
ter Sonneveldt en zijn Hongaar
se partner Susan Jegesi, werkten
tot voor kort als psycholoog en
willen zich met hun galerie
richten op het presenteren van
Hongaarse kunst met een figu
ratief karakter. De galerie is ver
noemd naar de 19e eeuwse
Hongaarse schilder en graficus
Mihély Zichy, een specialist in
het uitbeelden van de condition
humaine.
Sandor Ruttkay sluit aan bij
de klassieke tekentraditie. Zijn
werk doet denken aan het werk
van Egon Schiele en Oskar Ko-
koschka, maar ook aan dat van
Rembrandt. Ruttkay bedient
zich van een expressieve lijnen-
taal, waarbij elke beweging van
zijn krijtje op het papier dubbe
le betekenis heeft: niet alleen
wordt een bijna lijfelijk waar
neembare wereld opgeroepen,
ook de daarmee verbonden
emotionele werkelijkheid krijgt
Mensen staan centraal. Ze
amsterdam
Alexandra Radius en Han Ebbe-
laar reiken 3 november in Het
Muziektheater in Amsterdam
de Aanmoedigingsprijzen van
de Stichting Dansersfonds '79
uit aan Boris de Leeuw (21) en
Cora Kroese (26). De Prijs van
Verdienste gaat naar Sabine
Kupferberg(42).
De Leeuw is verbonden aan
Het Nationale Ballet. Daar
danst hij onder meer in The
Four Temperaments (Balanchi-
ne) en Martha Grahams Diver
sions of Angels.
Kroese danst sinds 1989 bij
het NDT 1. Dit seizoen is zij on
der meer te zien in Silent Cries
van Jiri Kylian. Die choreografie
maakte Kylian in 1986 voor Sa
bine Kupferberg. Vanaf de op
richting van NDT 3 in 1991
vormt zij de vaste kern van dit
gezelschap.
De veertien koren van de ring Leiden en omgeving die zijn aangesloten bij de Koninklijke Christelijke Zan-
gersbond, maakten afgelopen zaterdag de Pieterskerk avond weer helemaal tot kerk. foto holvast
jarig bestaan van de Koninklijke Christelij
ke Zangersbond, regio Leiden. H F. Kap-
teijn, dirigent. M.m.v Simon Stelling, or
gel; Rien Vis, bas; Lisette Emmink, so
praan; Kypros ensemble; het Groot Ge
mengd Utrechts Byzantijns Koor, Utrecht.
Gehoord Pieterskerk, Leiden, 23/10.
Koorzang verbroedert. Samen
zang in de kerken is dan ook
een belangrijk instrument om
het gemeenschappelijke doel,
namelijk het eren van God en
het bewaren van de eenheid in
de christelijke gemeentè, te be
reiken. Hoe mooi die koorzang
ook kan zijn, kunstbeleving is
niet het eerste doel: het gaat om
Godsbeleving. De veertien ko
ren van de ring Leiden en om
geving die zijn aangesloten bij
de Koninklijke Christelijke Zan
gersbond, maakten afgelopen
zaterdag de Pieterskerk dan ook
voor één avond weer helemaal
tot kerk. God werd uitbundig
geloofd.
Maar de godsbeleving heeft
door de ontkerkelijking veel aan
belang ingeboet. 'Moderne' -
christelijke korén hebben een
tussenweg gevonden tussen
godsbeleving en artisticiteit.
Daardoor kan ook een ongelovi
ge kunstliefhebber nu zonder
gêne genieten van achttiende
en negentiende-eeuwse orato
ria. Maar het lijkt erop dat de
christelijke koren in de ring Lei
den deze ontwikkeling geheel
langs zich heen hebben laten
gaan. De zang van de vijfhon
derd zangers, hoe orgelend en
massaal ook, is braaf, traag en
langdradig. Er hing een sleetse
grauwsluier over alles wat het
koof deed.
Dat het anders kan, bewijzen
het Bachkoor Holland en ande
re modern ingestelde koren. In
hun uitvoeringen bouwen zij
voort op de revolutie die Har-
noncourt en zijn navolgers te
weeg hebben gebracht.
Wellicht kunnen de koren in
spiratie zoeken bij de benade
ringvan het Utrechts Byzantijns
Koor. Enkele weken geleden
maakte het koor in de Pieters
kerk al een diepe indruk met
haar gepassioneerde Kerkslavi-
sche en Oekraïense zangprak
tijk. Een geslaagd voorbeeld van
vernieuwing! Zo verdient ook de
koorpraktijk in de Leidse regio
een frisse aanpak. De traditio
nele christelijke muziek is te
mooi om door sleetsheid en tra
ditie teloor te laten gaan.
De choreografieprijs van de
Vereniging van Schouwburg- en
Concertgebouwdirecteuren
(VSCD) is dit jaar voor Jiri Kilian
en zijn 'Whereabouts un
known', uitgevoerd door het
Nederlands Danstheater. Dat is
gisteen in Den Haag bekend ge
maakt.
De zilveren theaterdansprijs
ging naar Tim Persent, lid van
de Rotterdamse Dansgroep. De
gouden theaterdansprijs was
voor Rachel Beaujean van Het
Nationale Ballet. Omdat zij de
enige genomineerde was, bete
kende haar uitverkiezing echter
al lang geen verrassing meer.
Jiri Kilian was gisteren niet in
het Theater aan het Spui in Den
Haag om zijn prijs in ontvangst
te nemen. Het Nederlands
Danstheater had de VSCD laten
weten niet achter zijn kandi
daatstelling te kunnen staan.
Omdat Hans van Manen ook
genomineerd was voor een
voorstelling van het Nederlands
Danstheater, 'Fantasia', had het
gezelschap het idee dat de twee
collega's een beetje tegen elkaar
zouden kunnen worden uitge
speeld. Daarom trok het de
handen af van beide i
Volgens de jury is 'Wherea
bouts unknown' ,,een in alle op
zichten fascinerend en indruk
wekkend werk, een getuigenis
van hoogstaande danskunst".
Het avondvullende programma,
met als thema het mysterie van
het menselijk bestaan, is ook
een „meesterlijk staaltje Ge-
samtkunst" van componist,
lichtontwerper, aankleding en
alle dansers, aldus de jury.
Rachel Beaujean, die zo geë
motioneerd was dat ze alleen
kon uitbrengen dat haar moe
der zo trots zou zijn geweest, is
voor de gouden theaterdans
prijs uitverkoren omdat ze di
verse stijlen even goed danst en
omdat haar aanwezigheid altijd
sterk is, of ze nu solo werkt of in
de groep.
Tim Persent kreeg de zilveren
theaterdansprijs omdat hij een
„markante danser is, die uit
blinkt in technische beheer-
In 'Maakings' slaagt de theatergroep erin een idee te geven v
doemen en slangen door de bossen ritselen.
okt
93
theatervan hun liefde voor het land en
recensie conny van der zande hun gehechtheid aan moeder
Maakings door Aboriginal jeugd theater aarde. En de theatergroep slaagt
uit Australië; gezien 23/10, cultureel cen
trum X, Leiden.
amsterdam anp
amsterdam anp
Een deel van de boekencollectie van de schilder
Carel Willink (1900-1983) is vanaf deze week te
koop bij boekhandel J. De Slegte in Amsterdam.
Zijn weduwe Sylvia Willink-Quiël heeft tien jaar
na de dood van de schilder de tijd rijp geacht het
archief definitief te ordenen.
De boeken waarvoor geen plaats meer is, heeft
ze aan De Slegte verkocht. De boekhandel heeft
een speciale catalogus van ongeveer honderd
pagina's samengesteld, -getiteld „Uit de biblio
theek van A.C. Willink", waarin de aangeboden
boeken staan vermeld. Een losse prijslijst is bij
gevoegd. Ook bevat de publikatie een korte le
vensschets van de schilder en zijn werken.
De boeken van Willink vormen volgens Eric J.
Schneyderberg van De Slegte een klein maar se
lectief gedeelte van de bibliotheek. De kerncol
lectie zal bewaard blijven in het archief van me
vrouw Willink. Uit dat archief werd al een aantal
boeken en manuscripten tentoongesteld op re
cente tentoonstellingen in het Centraal Museum
in Utrecht en het Stedelijk Museum in Amster
dam.
Topstuk is „De trust der vaderlandsliefde" van
Paul van Ostaijen uit 1925 dat in een beperkte
oplage van 330 genummerde exemplaren is ver
schenen. Het exemplaar van Willink bevat een
korte opdracht van Van Ostaijen zelf. Zo'n op
dracht van Van Ostaijen is volgens de catalogus
van de „allerhoogste zeldzaamheid". Het boek
moet 9500 gulden opbrengen.
Aan de Kinderboekenweek die
zaterdag werd afgesloten, heb
ben meer kinderen dan ooit
deelgenomen. Dat blijkt uit pei
lingen bij manifestaties tijdens
de Kinderboekenweek en uit
een telefonische enquête die de
Stichting Collectieve Propagan
da van het Nederlandse Boek
(CPNB) faterdagavond heeft ge
houden bij 16 boekwinkels ver
spreid over Nederland. De Kin
derboekenweek vond dit jaar
van 13 tot en met 23 oktober
voor de 39ste keer plaats. The
ma was „Vriendjes, maatjes, ka
meraadjes".
Uit de winkelenquête blijkt
dat de omzet van kinderboeken
tijdens de Kinderboekenweek
met 11 procent is gestegen ten
opzichte van die van vorig jaar.
Jonge lezers toonden veel inte
resse voor het boek „Nachtver
haal" van Paul Biegel en „Kik
ker in de kou" van Max Velt-
huijs, winnaars van respectieve
lijk de Gouden Griffel en het
Gouden Penseel.
De toenemende belangstel
ling tijdens de Kinderboeken
week bevestigt de recente
marktcijfers van de Stichting
Speurwerk betreffende het
boek. Daaruit bleek dat de om
zet van het kinderboek als een
van de weinige genres boeken
het afgelopen jaar met 10 pro
cent steeg. In de periode juli '92
tot juli '93 werden drie miljoen
kinderboeken verkocht met een
waarde van 45 miljoen gulden.
„Wij hebben ons eigen Jurassic
Park." Dat zegt een acteur van
de Aboriginal theatergroep, na
dat hij een hartstochtelijke be
schrijving heeft gegeven van de
oeroude band die de Aborigi
nals met de Australische natuur
hebben. Deze oorspronkelijke
bewoners van Australië leefden
voor de komst van de Europea
nen in stammen met een eigen
cultuur en taal. Later zijn ze
door de koloniale overheersers
gedeeltelijk uitgeroeid en ver
dreven naar onvruchtbare ge
bieden. Tegenwoordig leven ze
in slechte omstandigheden in
grote steden of reservaten. Over
hun oorspronkelijke cultuur en
de verhouding met de koloniale
overheersers gaat het stuk
Maakings.
De theatermakers houden wel
van symboliek, allen dragen
zwarte gewaden met daarop
witte handafdrukken die de
blanke overheersing vorm ge
ven. In opeenvolgende frag-
krijgen we impressies
IK ZOEK
EEN MAN
VOOR MIJN
ZUS
ERNA SASSEN/
BRUUN KUIJT
"Een juweeltje"
(Haarlems Dagblad)
KAPELZAAL K&0
tel. 071-131943/141141
erin ons een idee te geven van
de natuur waarin krokodillen
toevallig opdoemen en slangen
door de bossen ritselen.
Met weinig tekst en veel dans,
muziek en bewegingen zorgen
ze ervoor dat het ook voor niet-
Australiërs goed te volgen is.
Het is alleen jammer dat het erg
aan het vormingstheater uit de
jaren zeventig doet denken,
waar het verschil tussen goed
en kwaad er ook altijd zo dik
bovenop lag. Zo wordt 'het goe
de' in dit stuk voorgesteld door
de Aboriginals.die dicht bij de
natuur staan en soms de identi
teit van vogels aannemen. 'Het
slechte' wordt gespeeld door
een clown die de restaurantke
ten van McDonalds en daarmee
het verderfelijke Westen perso
nifieert.
Toch is het een voorstelling
die indruk maakt, vooral door
de doorlopende vergelijking die
wordt gemaakt tussen cultuur
en natuur. ,,Als vogels de lucht
met elkaar kunnen delen zon
der dat het uitmaakt of ze wit ol
zwart zijn", vragen de acteurs
zich af, „waarom lukt het men
sen van verschillende
huidskleur dan niet om vreed
zaam naast elkaar te leven?"
