'Is dit wel een kinderfilm?'
Nan Goldins fascinatie voor 'derde geslacht'
Amsterdam krijgt centrum
Arabische kunst en cultuur
Cultuur Kunst
Strop dreigt
voor Haagse
instellingen
Kunstbeurs PAN succes
'Inspraakavond' over Rudi Fuchs
DINSDAG 19 OKTOBER 1993
den haag anp
Voor een aantal kunstinstellin
gen in Den Haag dreigt een
strop van in totaal enkele mil
joenen guldens. Er is een voor
stel van de directeur dienst
kunst en cultuur in voorberei
ding waardoor de instellingen
met terugwerkende kracht van
af 1992 overschrijdingen op het
personeelsbudget zelf moeten
betalen.
Het gaat om kosten van ziek
tevervanging, zwangerschaps
verlof en wachtgeld. Voorheen
werd dat door de gemeente be
taald. Volgens een woordvoer
der geldt al vanaf 1992 het uit
gangspunt dat de verschillende
gemeentelijke diensten zelf
overschrijdingen op hun perso
neelsbudget moeten bekosti
gen. De gemeentelijke kunstin
stellingen kregen onlangs te ho
ren dat dit ook voor hen opgaat.
Het college van b. en w. moet
hierover nog een besluit nemen.
Volgens directeur H. Muider-
man van het centrum kunstzin
nige vorming het Koorenhuis
heeft de maatregel directe ge
volgen voor de activiteiten. Het
personeelsbudget is daar dit
jaar met zes ton overschreden,
vorig jaar was dat iets minder,
De Koninklijke Schouwburg
heeft over 1993 een overschrij
ding van drie ton en het Haags
Historisch Museum van 60 mil
le, volgens een verontruste Mui-
derman. „We zijn bij de voorbe
reiding op de begroting nooit i
op de hoogte gesteld."
Eerste project
van instituut
vormgeving
amsterdam anp
Het Nederlands Vormgevings-
instituut houdt op 30 en 31 ok
tober in de RAI in Amsterdam
een conferentie getiteld „Doors
of Perception". Het is het eerste
project waarmee het nieuwe in
stituut naar buiten treedt.
Het Vormgevingsinstituut is
de komende jaren vooral co
producent van tentoonstellin
gen en evenementen. Zo is het
betrokken bij een Duitse ten
toonstelling met Nederlandse
ontwerpen, getiteld „Made in
Holland - Design aus den Nie-
derlanden" in Keulen. De ten
toonstelling wordt van half ja
nuari tot en met april 1994 ge
houden, gelijktijdig met de in
ternationale meubelbeurs in
Keulen.
Hedda Gabler niet in schouwburg
leiden» De Voorstelling Hedda Gabler die het Vlaamse gezel
schap De Korre volgende week dinsdag, 26 oktober, in de Leidse
schouwburg zou geven, gaat niet door. De voorstelling zou op 25
oktober in première gaan, maar regisseur Karst Woudstra is sa
men met zijn spelers tot de conclusie gekomen dat het artistieke
niveau van deze Ibsen-produktie niet aanvaardbaar is.
Zevende Cinekid begint morgen met kerstfilm
Als het aan Cinekid ligt, valt kerst dit jaar in de herfstva
kantie. De zevende editie van het film- en televisiefestival
voor de jeugd opent morgen in de Meervaart in Amster
dam met een vroege première van 'The Muppet Christ
mas Carol'. Deze poppenfilm van Brian Henson zal vanaf
16 december in de bioscopen te zien zijn en wordt op Ci
nekid buiten competitie vertoond. Zoals elk jaar dingen
vijftien nieuwe kinder- en jeugdfilms uit een groot aantal
landen mee naar de Cinekid Awards. Een Nederlandse
bijdrage ontbreekt dit jaar helaas. Van de vier Nederland
se jeugdfilms die in produktie zijn, was er geen enkele op
tijd klaar voor deelname aan Cinekid.
Het geselecteerde aanbod om
vat zowel films voor de aller
kleinsten als films voor de cate
gorie 12-16 jaar. Het parmanti
ge 'Lotta uit de Kabaalstraat'
naar boeken van Astrid Lind-
gren, is een mooi voorbeeld van
een heerlijk simpele en toch
niet kinderachtige kleuterfilm.
Het andere uiterste wordt ge
vormd door films als 'Le petit
Prince a dit', winnaar van de
Publieksprijs Cannes 1992. Een
prachtig gefilmd verhaal over
een vader, een moeder en hun
dochter die niet lang meer te le
ven heeft. Een film waarbij de
kijker een paar stevige emoties
te verstouwen krijgt, en die on
getwijfeld de vraag doet rijzen:
is dit nog wel een kinderfilm?
Het bewijst in ieder geval dat
in die laatste leeftijdscategorie
het onderscheid tussen 'jeugd'
en 'volwassen' uiterst vaag is.
'Le petit Prince a dit' wordt eind
oktober uitgebracht door Cine-
mien, en niet als jeugdfilm.
Nog scherper komt die kwes
tie aan de orde bij 'Kinderspie-
Ie', de enige film op Cinekid die
niet voor kinderen te zien zal
zijn. Met 'Kinderspiele' filmde
de Duitse regisseur Wolfgang
Becker zijn jeugdervaringen
met een autoritaire vader van
zich af. Kinderen spelen welis
waar de hoofdrol, maar de sfeer
is uiterst naargeestig en de va
dermoord op het eind neemt
het laatste sprankje hoop weg.
Mag je dat een veertienjarige
aandoen? De gewetensproble
men van ouders die worstelen
met de vraag 'Jurassic Park, ja of
nee' verbleken hierbij.
In Duitsland kreeg 'Kinder
spiele' in 1992 de Prijs van de
Filmkritiek. De filmkeuring stel
de vervolgens een leeftijdsgrens
van 16 jaar vast, een beslissing
waar de regisseur nogal verbol
gen over was. Cinekid-program-
meur Harry Peters heeft die
leeftijdsgrens voor de vertoning
op het festival toch overgeno
men. In de eerste plaats omdat
hij zelf vindt dat voor een
jeugdfilm hiermee de grens is
bereikt, en ook een beetje om
de aan deze film gekoppelde fo
rumdiscussie te prikkelen. De
enige kinderen die 'Kinderspie
le' te zien krijgen, zijn de zoge
naamde commentatoren. Zij
krijgen de opdracht om forum
lid en regisseur Becker op kriti
sche vragen te tracteren.
Vorig jaar traden die com
mentatoren voor het eerst op en
de formule bleek een groot suc
ces. Vijf kinderen in de leeftijd
van 12 tot 16 jaar zien een aan
tal films en bereiden (onder be
geleiding) ontmoetingen met de
filmmakers voor. Bij sommige
regisseurs zijn die gesprekken al
berucht geworden door de
scherpe vragen die ze moesten
beantwoorden. Het idee is in
middels ook door enkele bui
tenlandse kinderfilmfestivals
overgenomen.
Het speciale thema van Ci
nekid is dit jaar 'Geluid in de
film'. Vooral bij kinderfilms al
tijd een gevoelig punt, al was
het alleen maar vanwege de pe
perdure nasynchronisaties die
vaak nodig zijn. De Meta
Sound-studio zal aan de hand
van fragmenten uit de nieuwe
Disney-film 'Aladdin' demon
streren hoe zoiets in zijn werk
gaat. Ook kinderen krijgen de
kans om mee te doen.
Daarnaast verzorgt het Film
orkest Max Tak de voorstelling
'De reizende droom', waarbij op
ouderwetse manier geluid bij
een aantal klassieke kinder- en
jeugdfilms wordt gemaakt.
Cinekid 1993 wordt van 20
t/m 27 oktober gehouden in de
Meervaart in Amsterdam. Een
gedeelte van het programma is
tijdens de herfstvakantie te zien
onder de titel 'Cinekid op loka-
tie' in 20 steden, waaronder
Den Haag, Gouda, Haarlem,
Rotterdam, en Utrecht.
De grootste kunstbeurs in ons
land, PAN Amsterdam, die van
9 tot en met 17 oktober in de
Rai is gehouden, is een groot
succes geworden. Er kwamen
ruim 29.500 bezoekers, bijna
een kwart meer dan vorig jaar.
Nederlandse musea hebben
aardig gekocht op deze beurs.
Al voor de opening ging een
zeldzazme 17de-eeuwse vouw-
waaier voor een onbekend be
drag naar het Rijksmuseum in
Amsterdam. Hetzelfde museum
kocht enkele dagen later een Ja
panse schildering van een
bloeiende magnolia-tak voor de
afdeling Aziatische kunst.
Het Amsterdams Historisch
Museum kocht een paar zilve
ren kastanjevazen. Een bordje
met een beschildering van een
Japanse theeceremonie kwam
in het bezit van Het Prinsenhof
in Delft. Een Japans tabaks
doosje uit de zeventiende eeuw
met een afbeelding van twee
parende paartjes ging naar het
seksmuseum 'Venustempel' in
Amsterdam.
Concerten Oleta Adams in Nederland
den haag Oleta Adams, die met haar Window of Hope' op het
ogenblik niet van de Nederlandse radiozenders af te branden is,
komt voor een serie concerten naar ons land. Op 24 november
treedt zij op in het Utrechtse Vredenburg, 26 november is zij in
Groningen, in het Haagse Congresgebouw staat zij op 29 no
vember en de dag erna in Carré, Amsterdam. De voorverkoop
begint komende zaterdag.
Extraatje door Eros Ramazzotti
delft De tournee van Eros Ramazzotti is met één concert uitge
breid. Behalve op 22 oktober (Maastricht) en 24,25,26 oktober
in Rotterdam (Ahoy'J, geeft hij op 26 november een concert in
Thialf, Heerenveen. Intussen is hij dan in Scandinavië geweest,
waar hij eveneens razend populair is. De voorverkoop voor het
concert in Heerenveen begint komende zaterdag. Voor de con
certen van de Italiaan in oktober zijn ook nog enkele plaatsen
beschikbaar.
Sikulu weer in Nederland
leiden De Zuidafrikaanse musical Sikulu, is na het succes van
het vorige seizoen, terug in Nederland. Op zondag 31 oktober is
de wervelende show te zien in de Koninklijke Schouwburg in
Den Haag. Kaarten hiervoor zijn te koop bij het uitbureau van K
O, Oude Vest 45, Leiden, telefoon 141141.
Wervelende dansen en indrukwekkende liederen. De Zuidafrikaanse
musical 'Sikulu' staat er borg voor. foto pr
Amerikaanse fotografe is waar travestieten zijn
beeldende kunst
RECENSIE ROOS VAN PUT
Expositie The Other Side, nieuw werk van
de fotografe Nan Goldin Te zien t/m
7/11 in Stelling Gallery, Kruisstr 1b, Lei
den Do t/m za 14 00-18.00 uur. zo.
14 00-17 00 uur Catalogus 'The Other
Side, f95.00.
Bestaat er zoiets als 'het derde
geslacht'? Je bent dan man
noch vrouw, of je kleedt je als
vrouw terwijl je van nature man
bent, of je verwisselt operatief
van geslacht. Volgens de foto
grafe Nan Goldin is het derde
geslacht het meest ideale wat er
bestaat. Een vriend, nu vrien
din, van haar heeft haar het ver
schil tussen een mannelijk en
vrouwelijk orgasme beschreven.
Voor Goldin was dit 'een rijk
dom die benijdenswaardig is,
dat te beleven binnen één leven
en de wereld ervaren te hebben
in twee verschillende gedaan
ten'. Stelling Gallery toont in de
nieuwe lokatie aan de Kruis
straat recent werk van deze
Amerikaanse fotografe, waar
travestieten en transseksuelen
uit New York, Boston, Manilla
en Bangkok de geportretteerden
zijn.
'The Other Side' is de naam
van de 'Drag Queen' bar in Bos
ton in de jaren zeventig. Nan
Goldin fotografeert nu al meer
dan twintig jaar deze personen.
Zij fotografeert niet zomaar
mensen in een nachtclub, bar of
op straat. De personen die een
hoofdrol spelen in haar werk
zijn veelal intieme vrienden, bij
na dagelijks vertoeft ze in hun
gezelschap en haar camera regi
streert en documenteert.
Sommige vrienden zijn trans-
seksueel, anderen kleden zich
nu eens als vrouw dan weer als
man. Ook zijn er personen bij
die alleen in het nachtelijk leven
travestiet zijn, zij treden op in
nachtclubs en bars. Weer ande
ren leven permanent als 'Drag
Queen'.
Op de tentoonstelling is een
bijzonder sprekende foto te zien
van 'Anna at home with her fa
mily' (Manilla 1992). 'Anna'
staat in een huiskamer voor de
Stelling Gallery toont in de nieuwe lokatie aan de Kruisstraat recent werk van de Amerikaanse fotografe Nan Goldin.
foto loek zuyderduin
spiegel en poedert haar gezicht.
Op het tapijt zitten drie jonge
kinderen televisie te kijken, ver
der zijn in dezelfde kamer nog
twee kleintjes te zien en een ou
dere vrouw. De Aziatische tra
vestieten zijn niet vervreemd
van hun families, zoals veel van
de westerse dat wel zijn. In Ma
nilla verdienen zij het geld om
de familie financieel te onder
steunen of geheel te onderhou
den.
Een andere opvallende foto is
die van 'Gody in the dressing
room at the Boy Bar' (New York
City, 1991). Je ziet 'Cody', naakt
vanaf de heuplijn, ze heeft
prachtig lang blond haar, zwaar
rood aangezette lippen en ze
kijkt zwoel provocerend de ca
mera in. Het blanke lichaam
steekt scherp af tegen de donke
re achtergrond van de kleed
ruimte, aan deze muur zie je fo
to's van een evenzo blonde (van
nature echte?) dame. De wijze
waarop Goldin 'Cody' portret
teert is uniek. 'Cody' zit duide
lijk lekker in haar eigen vel,
schaamt zich er dan ook niet
voor om dit te tonen in een uit
dagende pose. Zij pronkt met
haar verschijning: 'ik ben een
prachtig mens/man/vrouw en
de,hele wereld mag dat zien'.
De personages op de foto's
zijn stuk voor stuk representan
ten van een wonderlijke wereld,
waar uitbundig opgebrachte
makeup en bizarre kleding troef
zijn. Het is alsof je binnentreedt
in een theater waar de eigenzin
nige hoofdpersonen gewoon
zichzelf, man, vrouw of het 'der
de geslacht' spelen, eigen codes
en regels hebben en zich niet
bekommeren om de samenle
ving die hen niet of nauwelijks
accepteert zoals ze zijn. Open
lijk en bewust presenteren zij
zich aan die samenleving. Of
zoals Nan Goldin treffend in de
catalogus de personages be
schrijft: 'The people in these
pictures are truly revolutionairy;
they are the real winners of the
battle of the sexes, because they
have stepped out of the ring',
('de mensen op deze foto's zijn
werkelijk revolutionair; zij zijn
de echte winnaars van de trijd
tussen de seksen, want zij zijn
uit de ring gestapt').
amsterdam anp
In Paradiso in Amsterdam wordt op 22 oktober
een 'inspraakavond' gehouden over Rudi Fuchs
en zijn directeurschap bij het Haags Gemeen
temuseum. „Houdt de Dief! - Wonderkind of
Total Loss - is de titel van de avond. Er zijn
geen sprekers uitgenodigd. De bedoeling is dat
het publiek via open microfoons zijn mening
geeft over de budgetoverschrijdingen, die on
der Fuchs' directeurschap (1987-1992) hebben
plaatsgevonden.
In het voorjaar bleek dat het tekort bij het
Haags Gemeentemuseum over 1991 en 1992
was opgelopen tot ruim vier miljoen gulden.
De affaire kostte de Haagse wethouder van
kunst en cultuur, A. van den Berg, de kop.
Fuchs was toen al benoemd tot directeur van
het Stedelijk Museum in Amsterdam. In een
onlangs verschenen rapport wordt het mana
gement van het Gemeentemuseum een falend
financieel beleid verweten. De voormalige di
recteur zou niet effectief en evenwichtig leiding
hebben gegeven.
Een woordvoerster van Paradiso laat weten
dat de inspraakavond niet is bedoeld als tribu
naal. Het wordt zeker geen scheldkanonnade
tegen Fuchs, zegt ze. Fuchs' kwaliteiten staan
niet ter discussie. Wel verwacht ze dat de
avond een levendig gesprek oplevert.
Fuchs is door de organisatie uitgenodigd,
maar is waarschijnlijk niet aanwezig. Hij ver
blijft tot en met 22 oktober in België in verband
met een internationaal congres van musea
voor moderne kunst..
amsterdam cpd
Toen de Marokkaan Abderazak
Sbaïti en zijn Nederlandse
vrouw Simone Meilof IJben in
1985 een Arabische boekwinkel
openden in Amsterdam, kregen
ze met een hardnekkig vooroor
deel te maken. Marokkanen
zouden niet lezen, zodat hun
winkel vast geen lang leven was
beschoren. Het tegendeel bleek
waar: na de opening door bur
gemeester Van Thijn beheert
het tweetal nu ook officieel het
eerste Centrum voor Arabische
kunst en cultuur in ons land. In
het fraaie pand van 'El Hizjra'
aan het Singel is tevens de rijk
gesorteerde boekwinkel onder
gebracht.
Sbaïti en Meilof IJben gingen
samen van start in een onder
komen aan de Frans Halsstraat,
nadat eerdere partners geleide
lijk allemaal waren afgehaakt
omdat ze de weg naar succes te
lang vonden. Namens haar
echtgenoot vertelt Meilof IJben
over de vele problemen in deze
fase van pionieren: „We hadden
bijvoorbeeld de grootste moeite
de financiering rond te krijgen,
want ook de banken waren
sceptisch. Om een boekwinkel
van niveau op te zetten, is ech
ter altijd heel wat geld nodig".
De opening in 1985 mag dan
ook een klein wonder heten.
Mede omdat de winkel zich
niet beperkte tot Marokkaanse
literatuur, werd het onderko
men in de Frans Halsstraat al
gauw een trefpunt voor lezers
uit de hele Arabische wereld.
„We barstten zo langzaam uit
onze voegen", vertelt Meilof
IJben tevreden. De groei werd
niet alleen bevorderd door de
hoge kwaliteit van het boeken
aanbod. 'El Hizjra' haalde vanaf
1987 ook befaamde Arabische
dichters, schrijvers, musici,
beeldend kunstenaars en is
lamologen naar Nederland en
stimuleerde de kunstbeoefening
door Arabische migranten.
Vrijheid van meningsuiting
staat bij 'El Hizjra' hoog in het
vaandel, al ligt de voorraad van
Rushdies 'Duivelsverzen' voor
de zekerheid toch maar een
beetje uit het zicht. „We verko
pen echter ook een boek over
koning Hassan en die ligt ook
niet bij iedereen even goed",
benadrukt Meilof IJben de open
koers van de boekwinkel. Het
aanbod varieert van in het Ara
bisch vertaalde westerse
sprookjes en spelletjes tot schit
terende uitgaven over islami
tische kunst en Arabische verta
lingen van Homerus en Plato.
Op de planken prijken ook op
vallend veel Nederlandse, En
gelse, Franse en Duitse vertalin
gen van Arabische schrijvers.
Met structurele subsidies van
de gemeente Amsterdam en het
ministerie van wvc kunnen
Sbaïti en Meilof IJben aan de
Frans Halsstraat ook lezingen,
voordrachten van dichters en
taalcursussen blijven organise
ren. Voor 11 december (aan
vang 15.00 uur) hebben ze bij
voorbeeld Mohammed Jabri
uitgenodigd: samen met Mo
hammed Arkoun en Hassan
Hannafi behoort hij tot de
meest vooraanstaande Arabi
sche en Marokkaanse filosofen
van dit moment.
Voor nadere informatie over
'El Hizjra' (Singel 300 A, Am
sterdam) kan worden gebeld
met telefoonnummer 020 -
4201517. De openingstijden
van de boekhandel zijn van
maandag tot en met vrijdag
van 10.00 tot 17.30 uur en za
terdags van 10.00 tot 17.00
uur.
