31 Man opgepakt
bij wisselkantoren
Onze Top 5
van deze week.
Binnenland
Ontvoerder loopt in Nederland snel tegen de lamp
Kruiwagen valt in de prijzen
Amnesty: Miljoen politieke
moorden in afgelopen 10 jaar
Simons wijst commissie
alternatief genezen af
Ingang station wordt kunstwerk
Nieuw licht op moord kinderarts
DINSDAG 19 OKTOBER 1993
3
Sla de kranten er maar op na. Ontvoe
ringen in Nederland spruiten bijna al
tijd voort uit het schemercircuit van
de misdaad of hebben iets met per
soonlijke- of familieproblemen te ma
ken. Het zijn strafexpedities in de
(rand)criminele sfeer, vanwege schul
den of conflicten over drugtransacties.
Of mensen hebben op het persoonlij
ke vlak een rekening te vereffenen.
Een vader haalt zijn kind weg bij de
moeder of een ex-partner neemt
wraak. Slechts af en toe gaat het om
een klassieke mensenroof, uitsluitend
bedoeld om geld af te persen.
Rijk Nederland hoeft ook niet meteen
in de stress te schieten, nu zich weer
zo'n klassieke ontvoering lijkt te heb
ben voorgedaan. ,,Op het moment dat
er een ontvoering in het nieuws is, is de
aandacht voor preventie altijd omge
keerd evenredig aan het risico", zegt di
recteur Arjo de Jong van het Haagse be
veiligingsbedrijf l nterseco onder meer
gespecialiseerd in ontvoeringen.
De Jong, ex-politieman en voormalig
veiligheidsmanager bij Heineken, re
kent voor dat een welgestelde Neder
lander weinig risico loopt. „Ga maar
eens uit van een risicogroep van onge
veer vijfhonderd tot duizend mensen
en het statistisch gemiddelde van één
ontvoering in de vier jaar".
Tot de risicogroep behoren bekende
Nederlanders die zowel privé als zake
lijk behoorlijk wat geld hebben. Maar
ook minder bekende rijken kunnen ten
prooi vallen aan kidnappers als blijkt
dat ze gemakkelijk te pakken zijn. „En
naarmate de voor de hand liggende
groep zich beter beveiligt, wordt het ri
sico voor de iets minder bekende rijken
groter".
Het 'statistisch gemiddelde' destilleert
De Jong uit het rijtje 'echte ontvoerin
gen', vijf sinds 1977. Eerst kwam Maup
Caransa, die na betaling van tien mil
joen gulden werd vrijgelaten en wiens
ontvoerders nooit zijn gevonden. Toen
Toos van de Valk, de vrouw van de ho
recatycoon. Zij viel in 1982 in handen
viel van kidnappers die overigens wel
door de politie werden gepakt. Een jaar
later was Alfred Heineken aan de beurt.
Hij werd samen met zijn chauffeur gek
idnapt en na 21 dagen weer vrijgelaten.
Van het losgeld is een deel nooit terug
gevonden, terwijl de twee hoofdver
dachten werden veroordeeld tot elf jaar
gevangenisstraf.
Ook de ontvoerders van de tienjarige
Valérie, de dochter van Unigro-baas Al-
bada Jelgersma (1987), werden door de
politie getraceerd. De laatste grote
mensenroof in Nederland, was die van
Gerrit-Jan Heijn, die als enige door zijn
ontvoerder werd vermoord. Ook in deze
zaak was de politie uiteindelijk succes
vol.
„Het is in het verleden gebleken dat
kidnapping minder lonend is dan je zou
denken. De politie is in staat zo'n zaak
grondig aan te pakken. Je moet van
goede huize komen om een ontvoering
tot een goed einde te brengen", conclu
deert De Jong. Maar daardoor zullen
criminelen zich niet altijd laten weer
houden, denkt hij. „Een ontvoerder is
iemand die zoekt naar het spectaculai
re, die zichzelf wil bewijzen, wil scoren
in het milieu".
Voorspellingen over toe- of afname van
het aantal kidnappingen zijn dan ook
volstrekt speculatief, meent De Jong.
Hij is wel enigszins bevreesd voor Oost-
blok-criminelen die deze kant op ko
men en ontvoering mogelijk zien als
een gemakkelijke manier snel rijk te
worden.
Politie en justitie zijn in ieder geval
voorbereid. De kennis die is opgedaan
bij de grote ontvoeringen in de jaren
tachtig, is niet verloren gegaan dankzij
de inspanningen van een werkgroep
ontvoeringsspecialisten. De ontvoerin
gen werden geanalyseerd, geëvalueerd
en er werden adviezen opgesteld, zoals
de permanente stationering van enkele
ontvoeringsexperts bij de Centrale Re
cherche Informatiedienst, het aanwij
zen van speciale officieren van justitie
voor ontvoeringszaken en aandacht
voor de nieuwste technische en tacti
sche hulpmiddelen.
De ontvoering van Gerrit-Jan Heijn was
de laatste grote zaak in Nederland,
maar de 'klassieke' ontvoering heeft
sindsdien niet helemaal stilgelegen. Er
werd in '91 een ontvoering van oud-
Wastora-directeur Klaas Molenaar of
mogelijk een van zijn familieleden be
raamd, maar de politie waarschuwde
de Joegoslavische criminelen dat ze hen
in het oog had. Datzelfde jaar werd de
Limburgse secretaresse van zakenman
Melchior ontvoerd door Belgische cri -
minelen die later het Belgische jongetje
Anthony de Clerk kidnapten. De vrouw
werd vrijgelaten toen de kidnappers er
achter kwamen dat ze niet Melchiors
dochter in hun macht hadden. Zaken
man Pierre de Jonge uit Prinsenbeek
werd in 1991 het slachtoffer van een
slecht voorbereide ontvoering, en werd
snel vrijgelaten zonder dat er losgeld
werd betaald.
En dan nu oktober 1993 de ontvoering
van de Amsterdamse vrouw. Volgens de
politie 'vooralsnog' een klassieker.
Een onh'oercler is iemand die die zichzelf
wil bewijzen, die wil scoren in het milieu
Energiebedrijven willen minder C02
arnhem De Nederlandse energiebedrijven streven ernaar om in
het jaar 2000 17,7 miljoen ton minder C02 uit te stoten dan in
1990. Tot dusver was het de bedoeling dat in 2000 een reductie
zou zijn bereikt van 9,6 miljoen ton. Volgens de bedrijven, vere
nigd in EnergieNed, dwingt het verwachte hogere energiever
bruik tot de bijstelling. De bedrijven hebben hun plannen vast
gelegd in het zogeheten Milieu Actie Plan (MAP). De nieuwe
doelstelling betekent dat de MAP-toeslag op de energietarieven
vanaf volgend jaar wordt verhoogd tot gemiddeld 1,8 procent te
gen 1,1 procent nu. De vermindering van de C02-uitstoot moet
onder meer worden.bereikt door zuiniger gedrag van de huis
houdens. Uitvoering van het MAP kost jaarlijks ruim 550 miljoen
gulden.
PGGM financiert gevangenis Lelystad
zeist Het pensioenfonds PGGM financiert de bouw van de spe
ciale gevangenis in Lelystad. Het huis van bewaring, dat in het
voorjaar van 1995 in gebruik wordt genomen, telt 408 cellen. Het
project kost ongeveer 115 miljoen gulden. PGGM wordt niet de
eigenaar van de gevangenis. Het geld wordt in de vorm van een
hypotheek geleend aan Burg Holding uit Lage Vuursche. Deze
projectontwikkelaar bouwt niet alleen het cellencomplex, maar
wordt tevens eigenaar. Met het Rijk is afgesproken dat Justitie
het nieuwe huis van bewaring voor een periode van 25 jaar
huurt met vervolgens een optie tot koop. Deze lease-constructie
is voor PGGM reden af te wijken van het principe geen openbare
werken te financieren.
Voorwaardelijke straf buschauffeur
bamberg» Een Nederlandse touringcarchauffeur is gisteravond
door een rechtbank in het Duitse Bamberg tot negen maanden
voorwaardelijk veroordeeld. De rechtbank was van mening dat
de bestuurder een ongeluk met negen doden en dertien gewon
den had kunnen voorkomen wanneer hij voluit op de rem had
getrapt. De 32-jarige chauffeur uit Amsterdam brak op 1 augus
tus 1992 met zijn bus door de vangrail bij een uitwijkmanoeuvre
op de snelweg Würzburg-Nürnberg. Hij kwam op de andere
weghelft terecht en botste op een Tsjechische touringbus. De
rechtbank achtte de chauffeur schuldig aan negen gevallen van
dood door schuld en het toebrengen van lichamelijk letsel aan
dertien personen.
Amnesty International schat dat
de laatste tien jaar meer dan
een miljoen mensen het slacht
offer zijn geworden van politie
ke moorden en verdwijningen.
Alleen al in Irak zijn in de twee
de helft van de jaren tachtig
honderdduizenden mensen,
voornamelijk Koerden, in het
geheim geëxecuteerd en begra-
Dat staat in het rapport 'Poli
tieke moorden en verdwijnin
gen' dat Amnesty morgen over
handigt aan de fractievoorzit
ters in de Tweede Kamer.
De mensenrechten-organisa
tie start deze maand een we
reldwijde campagne tegen poli
tieke moorden en verdwijnin
gen. Ze wil daarmee de daders
voor het gerecht krijgen, getui
gen en risicogroepen bescher
men en familieleden van de
slachtoffers hulp geven. Ook
pleit de organisatie voor de aan
stelling van een hoge commis
saris voor de mensenrechten bij
de Verenigde Naties.
In het Amnesty-rapport staat
dat in 1992 politieke moorden
zijn geconstateerd in zestig lan
den en verdwijningen in meer
dan twintig landen. In Guate
mala, Angola, Oeganda, Soma
lië en tal van andere landen is
het aantal slachtoffers tot vele
tienduizenden of zelfs honderd
duizenden opgelopen. Amnesty
zal zich met haar actie recht
streeks wenden tot de regerin
gen van de betrokken landen.
„Het zijn de regeringen die de
opdracht geven tot moorden en
verdwijningen, zij kunnen er
ook een einde aan maken", al
dus de organisatie.
Ook gewapende oppositie
groeperingen als Lichtend Pad
in Peru en de Koerdische Arbei
derspartij in Turkije maken dui
zenden dodelijke slachtoffers,
zo staat in het rapport.
Amnesty meldt ook enkele
„hoopvolle ontwikkelingen". Zo
zijn in Marokko sinds 1991
meer dan driehonderd verdwe
nen gevangenen vrijgelaten.
Sommigen hadden meer dan
achttien jaar in geheime gevan
genschap doorgebracht. Ook
het besluit om een internatio
naal hof de oorlogsmisdadigers
uit het voormalige Joegoslavië
te laten berechten is voor Am
nesty een positieve ontwikke-
ling.
Alle regeringen en internatio
nale organisaties krijgen bin
nenkort van Amnesty een veer
tien-puntenprogramma voorge
legd dat een einde moet maken
aan de praktijken van moorden
en verdwijningen.
Aanval politie op witwassen crimineel geld
Staatssecretaris Simons voelt
niets voor het idee van de Ge
zondheidsraad om een com
missie in het leven te roepen die
de kwaliteit van alternatieve ge
neeswijzen moet gaan bewa
ken. Dat moeten de betrokke
nen zelf, inclusief patiënten en
verzekeraars, maar doen.
De Gezondheidsraad kwam
gisteren na tien jaar studie m?t
een achthonderd pagina's tel
lend rapport. In 1983 vroeg de
toenmalige staatssecretaris Van
der Reijden de raad advies uit te
brengen over de alternatieve ge
neeswijzen. Het zou dan moe
ten gaan om onderzoek naar de
effecten ervan, bewaking van dê
kwaliteit en Voorlichting aan de
patiënt.
De raad vindt dat er een apar
te commissie moet komen die
de kwaliteit van de alternatieve
geneeswijzen gaat bewaken. De
Gezondheidsraad meent voorts
dat gericht onderzoek moet
worden gedaan naar de effecti
viteit van alternatieve' ge
neeswijzen. Blijken deze me
thoden te werken, dan moeten
zij worden erkend.
Simons wil daar niet aan. Hij
vindt dat de betrokkenen zelf de
kwaliteit van de alternatieve ge
neeswijzen maar in de gaten
moeten houden. Dat kan door
het opstellen van gedragsregels
en een tuchtreglement. Voorts
zou er een register kunnen ko
men van erkende beroepsoefe
naren. Als het fout loopt, heeft
de geneeskundige hoofdinspec
tie op basis van de huidige wet
geving genoeg mogelijkheden
om in te grijpen, aldus de be
windsman.
Over het onderzoek naar de
effecten van de alternatieve ge
neeswijzen is Simons ook af
houdend. Volgens hem moet de
wetenschappelijke wereld zelf
maar uitmaken of zij dat onder
zoek gaat doen. Hij wil zich
daar niet in mengen.
tiel» Een werknemer van metaalwarenfabriek Het Fort is bezig met het monteren van een bak op een kruiwa
gen. De fabriek maakt een half miljoen kruiwagens per jaar, waarvan er vierhonderdduizend worden gëexpor-
teerd. Voor die prestatie krijgt het bedrijf morgen uit handen van prins Bernhard de NEC-exportscepter.
foto anp hans steinmeier
Bij invallen in vijf geldwisselkantoren in Amsterdam heb
ben de Fiscale Inlichtingen en Opsporings Dienst (FIOD)
en de politie de afgelopen nacht 31 arrestaties verricht.
Tijdens de operatie 'Gouden Kalf zijn ook geld en papie
ren in beslag genomen.
De invallen hadden plaats in
kantoren in het centrum: Leids-
estraat, Haringpakkerssteeg,
Muntplein, Damrak en de Nieu-
wendijk. Volgens de politie wor
den de wisselkantoren vaak
door misdadigers gebruikt om
zwart geld wit te wassen. De ge
meente Amsterdam kondigde
een paar jaar geleden beperken
de maatregelen af tegen de tien
tallen kantoortjes aan de toeris
tische doorgangsroutes. Dat
hielp niet veel want er kwamen
alleen maar meer wisselkan
toortjes bij.
De Amsterdamse politie uitte
begin dit jaar al het sterke ver
moeden dat criminelen een ste
vige greep hadden gekregen op
de wisselkantoren, of zelfs hun
eigen kantoren opzetten. De
vestigingen vallen niet onder
het toezicht van De Nederland-
sche Bank.
Eerder dit jaar liet de Neder
landse Vereniging van Banken
weten dat in een aantal wissel
kantoren in Amsterdam miljar
den guldens worden omgezet.
Sinds de banken met Justitie
hebben afgesproken dat zij ver
dachte transacties zullen mel
den, voelen ze er niets meer
voor om het geld van de wissel
kantoren te accepteren. Als ge
volg daarvan rijden elke week
particuliere auto's met miljoe
nen guldens aan vreemde valu
ta naar België, Duitsland en
Luxemburg. Daar kan het geld
zonder problemen worden om
gewisseld.
Volgens de politie gaat het
om een op zichzelf staand on
derzoek, dat geen verband
houdt met recente succesvolle
acties tegen twee grote crimine
le organisaties.
Legerartsen
tegen schending
beroepsgeheim
utrecht «anp
De artsenorganisatie KNMG en
de Nederlandse Officieren vere
niging verzetten zich ertegen
dat militaire artsen gegevens
van patiënten zonder hun toe
stemming moeten doorgeven
aan derden. Zij vinden dat in
strijd met het beroepsgeheim.
In de praktijk komt het al ge
ruime tijd voor dat militaire art
sen gegevens doorgeven aan
derden, maar dat wordt straks
wet. In die wet, de Wet op de
Geneeskundige Behandelings
overeenkomst (WGBO) gehe
ten, wordt een aantal rechten
van patiënten vastgelegd, waar
onder het toestemmingsvereis
te. De wet maakt echter een uit
zondering voor de Militair Ge
neeskundige Dienst. Als moet,
worden vastgesteld wie kan
worden ingezet, is er geen
ruimte voor dat toestemmings
systeem, aldus de toelichting in
de wet. De MGD-arts moet
daarom over alle medische dos
siers kunnen beschikken.
Volgens Defensie is het echter
niet zo dat de commandant in
zage in de medische gegevens
krijgt. Hij vraagt alleen of ie
mand inzetbaar is of niet.
CDA: Verkoop
buitenlanders
geen hasj meer
DEN HAAG GPD
Het CDA wil de verkoop van
softdrugs in koffieshops aan
buitenlanders verbieden op
straffe van sluiting van de zaak.
Het kamerlid Koffeman heeft
dat vandaag voorgesteld tijdens
de behandeling van de begro
ting van Justitie. Met de maatre
gel wal het CDA het drugtoeris-
me indammen.
De PvdA betwijfelt of het plan
is uit te voeren. De koffieshop
eigenaren wijzen het idee van
de hand. Woordvoerder Jose-
mans. „Hoe moeten we de na
tionaliteit controleren? We heb
ben geen enkele bevoegdheid
om naar een nationaliteitsbe-
wijs te vragen en ik heb er ook
geen behoefte aan."
Oen Boerenwit,-bruin J25§Tof
-volkorenJheel, verpakt l./y
©cn PindakaasJ^rWTof-pindakaas <1-70
met noot JZ49Tpot 350 gram L./tj
©cn Perla Mokka koffie,
snelflltermaling, pak 500 gram of c -7/^
2 pakken 250 gram J5r7<r0./y
©Braadworst, o /lO
kilo JJ4T5.99, 500 gram &F5'0.4y
©Bordeaux,
een rode of witte wijn uit de
Bordeauxstreek, fles 0.75 liter
Aanbiedingen gelden t/m
zaterdag 23 oktober a.s.
's Lands grootste kruidenier
blijft op de kleintjes letten.
Anonieme getuigen: Verdachte was vlak voor moord bij kinderarts'
Justitie beschikt over nieuwe
verklaringen die een rol kunnen
spelen bij de oplossing van de
moord op een Hummelose kin
derarts nu 2,5 jaar geleden. On
langs zijn bij de rechter-com-
missaris in Arnhem drie anonie
me getuigen gehoord, van wie
er tenminste één beweert dat
hij de vrouw vlak voor haar
overlijden heeft gezien in het
gezelschap van de 41-jarige
man uit het Brabantse Haren
die geldt als verdachte in de
zaak. De man zelf heeft altijd
ontkend dat hij de arts kende.
Het tweetal zou op een bank
je hebben gezeten voor de kerk
in Haren, niet ver van de ouder
lijke woning van de verdachte.
Ook een vierde man, die inmid
dels is overleden, zou slachtof
fer en vermeende dader samen
hebben gezien. Nadat een ken
nis van hem de politie daarvan
op de hoogte had gebracht,
werd een buurtonderzoek inge
steld. Voor justitie waren de
nieuwe ontwikkelingen enkele
maanden geleden voldoende
aanleiding om het onderzoek
nieuw leven in te blazen.
Niet geheel duidelijk is waar
om de getuigen pas tweeënhalf
jaar na de moord een verklaring
hebben afgelegd. Gezien het feit
dat ze anoniem mochten ver
klaren, staat wel vast dat angst
voor represailles een rol heeft
gespeeld.
De arts was 41 jaar oud toen
ze in februari 1991 om het leven
werd gebracht. Ze was op weg
van haar woonplaats Hummelo
naar haar ouders in Hoofddorp,
maar kwam daar nooit aan.
Haar auto werd op 23 februari
uitgebrand aangetroffen in de
Ooypolder bij Nijmegen. Wan
delaars vonden het ontzielde li
chaam van de kinderarts op 17
maart 1991 in de Maas bij Ap-
peltern.
Cel voor agent
na tip over inval
almelo anp
De rechtbank van Almelo heeft
vanmorgen een 42-jarige hoofd
agent veroordeeld tot drie
maanden gevangenisstraf om
dat hij vorig jaar een kennis tip
te over een op handen zijnde
huiszoeking door de fiscale re
cherche. De inval vond plaats
op verzoek van de Duitse poli-
De hoofdagent heeft altijd
ontkend de informatie te heb
ben doorgespeeld. Hij is inmid
dels geschorst terwijl een ont
slagprocedure in gang is gezet.
De kennis woont sinds enige
tijd in het Duitse plaatsje Vre-
den.
Amsterdam Vier weken had Fabrice Hund nodig om de sombere, met graffiti bekladde gangen van het sta
tion Amsterdam-Muiderpoort een nieuw gezicht te geven. Morgen worden de nu met felle fluorescerende
kleuren beschilderde gangen officieel geopend. foto anp paul hoff
