Somaliërs tegen bezoek VN-chef Jean-Bertrand Aristide, de priester-president die kogels trotseerde Buitenland Belangrijke stad Georgië in handen Gamsachoerdia Duitse CDU lijkt bereid Heitmann te laten vallen Londense betoging tegen racisme loopt uit de hand f 1 Rusland begint met lozen kernafval in Japanse Zee Vice-premier Gaidar voert pro-Jeltsin partij Ruslands Keuze naar verkiezingen Indiase moslims dreigen heiligdom op te blazen Uitstel Midden-Oostenoverleg 'MAANDAG 18 OKTOBER 1993 'Liefdesbrug' Marcos op instorten manila» De 'liefdesbrug' die wijlen de Filipijnse president Ferdi nand Marcos in 1972 heeft laten bouwen voor zijn vrouw Imelda, staat op instorten. De 2,2 kilometer lange betonnen Overspanning is zo ernstig verzwakt door scheuren en gaten dat alleen nog voetgangers de brug mogen gebruiken. Er is geen geld voor reparatie. Sudanese regering treedt af Khartum De Sudanese regering is gisteren afgetreden. Het kabi net blijft demissionair totdat president Omar Hassan Ahmed al- Beshir een nieuwe regering heeft samengesteld. De militaire Na- i tionale Revolutionaire Raad, een soort collectief presidentschap, hief zichzelf zaterdag al op. De voorzitter van de raad, al-Beshir, werd toen tot president benoemd. Mao Zedong op telefoonkaart peking Mao Zedong, die leider van de Communistische Partij van China was en in zijn gloriejaren de 'grote roerganger' werd genoemd, is in China sinds kort verkrijgbaar in zakformaat. Een Zuidkoreaans bedrijf heeft een afbeelding van Mao afgedrukt op een Chinese telefoonkaart. Bhutto verzekerd van premierschap Islamabad Het is vrijwel zeker dat Benazir Bhutto weer premier van Pakistan wordt. Haar partij is gisteren als winnaar uit de bus gekomen tijdens de verkiezing van een voorzitter van het pas aangetreden parlement. De nieuwe voorzitter, Yousuf Raza Gila- ni, versloeg zijn tegenstander van de Conservatieve Pakistaanse 1 Moslim Liga met een verschil van 16 stemmen. De stemming toont aan dat Bhutto genoeg bondgenoten heeft om een meer derheid achter zich te krijgen en een nieuwe regering te vormen. Veerboot geborgen: 261 doden seoul» De veerboot die vorige week voor de westkust van Zuid- Korea zonk, is gisteren geborgen. Er werden nog eens 74 licha men gevonden, waarmee het officiële dodental op 261 komt. Zestien doden werden tot op acht kilometer afstand van het schip uit zee gehaald. Minister Lee Kue-ik (transport) is vandaag ontslagen, omdat hij verantwoordelijk wordt gehouden voor het ongeluk. Ook het hoofd van de haven- en kustdienst is de laan I uitgestuurd. Bonn wil volgende maand kwart van troepen terugtrekken Honderden aanhangers van de Somalische krijgsheer Ai- deed hebben gisteren gedemonstreerd tegen een aange kondigd bezoek van secretaris-generaal Boutros Ghali van de Verenigde Naties. Zij eisten tevens de vrijlating van tientallen strijders van Aideed die door de VN-vre desmacht zijn gearresteerd. Ghali, weg met Unosom" (VN- vredesmacht in Somalia, red.). Ook de Amerikaanse regering heeft Boutros Ghali gevraagd zijn bezoek af te gelasten. Was hington vreest dat de komst van de VN-chef opnieuw zal leiden tot gewelddadige acties van aanhangers van Aideed, die tij dens het vorige bezoek van Boutros Ghali in februari de kantoren van de VN aanvielen. MUQDISHO/BERLUN Rtr-DPA-AFP „Boutros Ghali heeft ons ge bombardeerd en ons vermoord, we willen hem niet hier", schreeuwde een van Aideeds medestanders door een mega foon, vanaf het balkon van een aan puin geschoten huis. De menigte van vooral vrouwen en kinderen stak daarop de vuisten in de lucht: „Weg met Boutros VN-woordvoerders hebben ech ter gezegd dat Boutros Ghali nog steeds van plan is naar de Somalische hoofdstad Muqdis- ho te komen, hoewel een datum niet is vastgesteld. Na de vrijlating van een Ame rikaanse piloot en een Nigeri- aanse VN-soldaat is het volgens aanhangers van Aideed de beurt aan de VN om ongeveer zeven tig Somaliërs vrij te laten. ,,De VN zullen dat doen, omdat de Verenigde Staten dat willen", zo zei Abdi Abshir Kahiye, een me destander van Aideed. Diplo maten in Muqdisho hebben ge zegd dat Washington druk uit oefent op de VN-vredesmacht om de gearresteerde Somaliërs te laten gaan. De strijders van Aideed houden zich al bijna twee weken rustig. De speciale VN-afgezant voor Somalia, admiraal Jonathan Howe, wil echter vasthouden aan ontwapening van de strijd groepen, inclusief die van Ai deed. Ondanks het huidige in formele bestand wil Howe dat doel niet opgeven, zo zegt hij in een vraaggesprek met de New York Times. Howe en Boutros Ghali gelden als de drijvende krachten achter de klopjacht op Aideed. De Duitse regering is van plan volgende maand een kwart van haar contingent van 1.700 VN- soldaten uit Somalia terug te roepen. Volgens minister Rühe (defensie) is het de bedoeling dat de overige Duitse blauwhel men in april weggaan uit Soma lia. Frankrijk zal mogelijk enkele tientallen militairen in Somalia houden als het in januari het hoofdbestanddeel van het Fran se VN-contingent van 1.100 mi litairen terugtrekt. Dat heeft de Franse minister Juppé (buiten landse zaken) gisteren gezegd. De Amerikaanse president Clin ton heeft eerder al aangekon digd dat hij zijn troepenmacht uiterlijk in maart terughaalt. Tw ee agenten en jongere gedood in Zuid-Afrika JOHNNESBURG ap In de Zuidafrikaanse provincie Natal zijn gisteren twee politie mannen vermoord door het zwarte Azaniaanse Volksbevrij dingsleger (APLA). In het zwarte woonoord Tokoza bij Johannes burg werd een zwarte jongere gedood en een politieman ver wond bij een aanval op een po litiepatrouille. De jongere werd gedood in het vuurgevecht dal na de aanval losbarstte. Zater dag woonden ruim 35.000 men sen in een stadion in Umtata. hoofdstad van Transkei, een rouwbijeenkomst bij voor de vijf tieners die op 8 oktober door het leger zijn gedood bij een actie tegen zwarte strijders. Gewonden bij noodlanding münchen Een lijntoestel van de luchtvaartmaatschappij Swis sair met 95 mensen aan boord heeft zaterdag op het vliegveld van München een noodlanding moeten maken. Daarbij raakten twaalf mensen gewond. De piloot meldde kort na de start dat er sprake was van rookontwikkeling en vloog terug naar München. Volgens een woordvoerder van Swissair was er vermoedelijk sprake van kortsluiting. Regeringstroepen op de vlucht geslagen tbilisi AP-Rtr Troepen van de verdreven Ge orgische president Gamsa choerdia hebben gisteren de stad Samtredia in westelijk Ge orgië ingenomen en de troepen !ivan president Sjevardnadze ver daagd. Bij de strijd om de strate gisch belangrijke stad aan de (hoofdweg tussen de Georgische 'hoofdstad Tbilisi en de haven stad Poti zijn zeker 40 doden (gevallen. Bij de verrassingsaanval wer den tanks ingezet. Huizen zijn ■in brand geschoten en op straat jagen vanochtend nog veel ge wonden. De in Samtredia gele gerde regeringstroepen zijn naar Kutaisi gevlucht, de op een na grootste stad in Georgië. Het ministerie van binnen landse zaken heeft de opstande- lingen en vrijwilligers uit het noorden van de Kaukasus ervan beschuldigd burgers in koelen bloede te hebben doodgescho ten. Dit bericht kon echter niet worden bevestigd door onaf hankelijke instanties. De val van Samtredia is een zware klap voor president Sje vardnadze. De voormalige mi nister van buitenlandse zaken van de Sovjetunie leed vorige maand ook al een pijnlijke ne derlaag toen separatisten het in Ab'chazië voor het zeggen kre gen. In totaal hebben aanhangers van Gamsachoerdia zeker ne gen steden en districten in het westen van Georgië in handen. Gamsachoerdia werd begin 1992 afgezet omdat het volk vond dat hij als een dictator re geerde. Sjevardnadze nam toen het roer over. berlijn hans hoogenduk correspondent De kansen van de omstreden Oostduitse christen-democraat Steffen Heitmann om volgend jaar president van Duitsland te worden, zijn drastisch gedaald. De fractievoorzitter van CDU/CSU, Wolfgang Schauble, is bereid met de oppositionele SPD te praten over een ge meenschappelijke kandidaat. Kanselier Kohl (CDU) zou ech ter nog achter Heitmann staan. De SPD houdt vooralsnog vast aan de eigen kandidaat, de minister-president van Noor- drijn-Westfalen, Johannes Rau. Volgens SPD-woordvoerder Verheugen en FDP-fractieleider Solms heeft Schauble blijkbaar ingezien dat er geen meerder heid voor Heitmann is te krij gen. De liberale FDP komt ook met een eigen kandidaat. De partij vond de vroegere staats secretaris van buitenlandse za ken Hildegard Hamm-Brücher bereid mee te dingennaar de hoogste post in het land. washington patrick cockburn the independent „Het klonk alsof er een vuurwapen werd afgevuurd. En natuurlijk werd er ook een vuurwapen afgevuurd." Jean-Bertrand Aristide, de iele 40-ja- rige katholieke priester die tot presi dent van Haïti werd gekozen, herin nert het zich nog goed. „Er stonden drie mannen met hoeden en witte pakken. Ze hadden revolvers in de hand en schoten in verschillende richtingen. Er kwam een kalmte over me en ik bleef gewoon staan. Er werd een revolver op mij gericht. Ik zag de rook en hoorde het geluid van de kogels. Maar hij miste." Dit gebeurde in 1987, toen broeder Aristide door zijn orde naar een lan delijke gemeente was gestuurd om hem van zijn aanhangers in de krot- tewijken van de hoofdstad Port-au- Prince te scheiden. Het was niet de laatste aanslag die er op zijn leven werd gepleegd. Een jaar later storm den gewapende mannen zijn gele kerkje van St. Jean Bosco binnen toen hij net op het punt stond zijn preek te beginnen. Dertien leden van zijn kerkgemeente werden doodgeschoten of met kapmessen aan stukken gehakt en de kerk werd geplunderd. Aristide wist te ont snappen dankzij een moment van aarzeling bij de aanvallers, die naar verluidt elk zeven dollar en een fles rum voor de aanslag betaald hadden gekregen. De militaire regering en haar gewa pende bendes zouden er nu heel wat meer voor over hebben om Aris tide uit de weg te ruimen. Waar schijnlijk hebben ze spijt als haren op hun hoofd dat ze hem niet alsnog hebben koudgemaakt toen ze hem in 1991 afzetten in een coup waarbij minstens 1.500 mensen omkwamen. Maar ze aarzelden, net als de gewa pende mannen in St. Jean Bosco vijf jaar eerder. Ze hoopten dat hij in ballingschap zijn invloed zou verlie zen en in vergetelheid zou raken. En het leger was uiteindelijk bereid hem weer als president naar Haïti te laten terugkeren in de veronderstel ling dat de militairen achter de schermen de touwtjes strak in han den zouden houden. Maar sinds het conflict in Haïti in de afgelopen maanden is geëscaleerd, is duidelijk geworden dat Aristide een belangrijke figuur is in zijn land. In 1990 werd hij met 67 procent van de stemmen tot president gekozen en nu is hij waarschijnlijk nog popu lairder. Uit het brute geweld waar mee ieder teken van sympathie voor Aristide door het leger de kop wordt ingedrukt, blijkt hoe bang de militai ren voor hem zijn. Hij werd in 1953 als zoon van een boer geboren. Vanaf het prille begin is zijn leven verweven geweest met de katholieke kerk. In een land waar het gemiddelde jaarloon 150 dollar bedraagt en de staat niet aan sociale voorzieningen doet, is de kerk het enige instituut dat zorg draagt voor onderwijs en medische voorzienin gen. Aristide, een hoogbegaafd leer ling van de salesiaanse orde, behaal de een universitaire graad in de psy chologie, studeerde in Israël, Cana da en Groot-Brittannië en spreekt zes talen. Maar het was in het Creools - de taal van de meeste Haïtianen - dat hij de armen van Port-au-Prince na zijn priesterwijding in 1982 toesprak. „Jezus was geen priester", zei hij. „Hij was een arme man die het on recht bestreed, zijn leven onder de mensen doorbracht en zieken ge nas. Dat is de theologie van de be vrijding en zo moeten wij het geloof toepassen." Aristide groeide op in een nog grotendeels feodaal land, waar dictator Francois 'Papa Doe' Duvalier en zijn paramilitaire Ton ton Macoutes de scepter zwaaiden. Haïti kent nauwelijks een midden klasse. De rijkdom is in handen van een zeer kleine elite. De spanningen tussen arm en rijk worden nog ver der aangescherpt door een rassen probleem. Aristide is zwart, net als 90 procent van de zes miljoen Haï tianen, maar de politieke macht is al 200 jaar in handen van mulatten. De radicale boodschap van de pre ken van Aristide was simpel. Hij ver kondigde dat in de toekomst „alle Haïtianen rond de tafel zouden zit ten in plaats van alleen maar de rij ken, terwijl de rest zich onder de ta fel verdringt om de kruimels op te vangen". Aristide werd door het re gime als communist verketterd en door de ambassade van de Verenig de Staten nauwlettend in de gaten gehouden. Tenslotte werd hij door zijn eigen orde verstoten. Later zou hij hierover zeggen: „De scheiding van de orde doet pijn, maar mijn trouw aan de armen brengt vreug de." In de jaren tachtig waren er in La tijns Amerika en het Caribisch ge bied veel radicale priesters. Als het leger en de doodseskaders toen had den kunnen voorzien wat voor be dreiging Aristide voor hen zou vor men, had hij het ongetwijfeld niet overleefd. Maar ze hebben hem on derschat, totdat hij zich in 1990 ver rassend kandidaat stelde voor de presidentiële verkiezingen. In de luttele maanden van zijn pre sidentschap, heeft zijn regering niet veel kunnen doen. Maar de periode is de Haïtiaanse mythologie inge gaan als een gouden tijdperk, omdat de heerschappij van de feodale pa ramilitaire machthebbers en de Tonton Macoutes korte tijd werd opgeheven. De mensen probeerden niet meer in open bootjes naar Flo rida te vluchten. Maar het oude regi me heeft de uitslag van de verkiezin gen nooit echt geaccepteerd. Vijf da gen voor Aristide's inauguratie werd een weeshuis dat hij voor 200 straat kinderen had opgericht in brand ge stoken - waarschijnlijk door de Ton ton Macoutes. Vier kinderen kwa men in de vlammen om. De coup in 1991 kwam dan ook niet als een verrassing. Veel opzien barender is het feit dat het leger met de terugkeer van Aristide heeft inge stemd. Als George Bush de Ameri kaanse presidentsverkiezingen vorig jaar had gewonnen, zouden legerlei der generaal Raoul Cédras en luite nant-kolonel Michel Francois, hoofd van de politie van Port-au-Prince. waarschijnlijk geen toezeggingen hebben gedaan aan Aristide. Maar na de verkiezingszege van Bill Clin ton tekenden generaal Cédras en Aristide onder zware dmk van de Verenigde Naties en de VS op 3 juli - van dit jaar een overeenkomst waar in werd bepaald dat Aristide op 30 oktober naar Haïti zou terugkeren en dat generaal Cedras en kolonel Francois ontslag zouden nemen in ruil voor een amnestie. Mogelijk heeft generaal Cédras ge dacht dat hij Aristide in het presi dentiële paleis zou kunnen opslui ten. Maar de generaal lijkt van ge dachten te zijn veranderd. Door de landing van Amerikaanse adviseurs te verhinderen, heeft generaal Ce- dras de regering in Washington ge dwongen om krachtige steun te ver lenen aan een socialistische priester j die Amerika lange tijd met de nodi ge argwaan heeft gadegeslagen. vertaung: margreet hesunga Kernonderzeeër blijft op Noorse zeebodem Een konvooi van de Russische marine pompt sinds gistermor gen vloeibaar nucleair afval in de Japanse Zee. Dat heeft de milieuorganisatie Greenpeace bekend gemaakt die de marine schepen sinds zaterdag is ge volgd. Het afval zou een laag ra dioactief gehalte hebben en af komstig zijn van een rederij bij de havenstad Wladiwostok. Waarnemers van Greenpeace hebben in de lucht bij de dumpplaats radioactieve stra ling van tien maal het normale niveau gemeten nadat de dum ping was begonnen. De Russische kemonderzeeër Komsomolets, die sinds 1989 op de zeebodem voor de kust van Noorwegen ligt, wordt overi gens niet geborgen. De onder zeeër en zijn twee van een kern kop voorziene torpedo's wor den ingepakt in een speciale 'mantel' om radioactieve be smetting van het zeemilieu te beperken. Het inpakken van de Komsomolets wordt vrijwel ze ker gedaan door het Rotterdam se bergingsbedrijf Smit Tak en het offshore-bedrijf Heerema. Volgens deskundigen van een speciale regeringscommissie voor 'speciale klussen onder water' heeft het geen zin de Komsomolets te lichten en zou het zelfs gevaarlijk zijn om dat te proberen. De Komsomolets zonk in april 1989 in de Noorse Zee ter hoogte van het noorden van Noorwegen. Hierbij kwamen 42 mensen om het leven. De on derzeeër ligt in een modderach- tige bodem in internationale wateren op een diepte van 1.685 meter. Eerder beweerden Russische deskundigen dat de onderzeeër genoeg radioactief materiaal kan verliezen om de Noorse Zee gedurende 700 jaar te besmetten. De Londense politie voert een charge uit tegen anti-racisme betogers die proberen het hoofdkwartier van de extreem-rechtsëTJritsé Natrönalë Partij te bereiken. foto epa Andrew winning De grootste demonstratie tegen racisme in Londen sinds vijftien jaar heeft zaterdag 67 gewonden opgeleverd, onder wie 20 agen ten. Ze vielen bij gevechten tussen betogers en politie. Zeker 30 betogers werden gear resteerd. Naar aanleiding van video-opna mes zullen nog meer aanhoudingen volgen. De gevechten braken uit toen militante demonstranten stenen, rookbommen en flessen naar de poliüe gooiden. Speciale po- litietroepen verhinderden dat de naar schatting 20.000 demonstranten in de buurt van het hoofdkwartier van de extreemrecht se Britse Nationale Partij (BNP) zouden ko men. Een kwart van de Londense politie mensen was ingezet om ongeregeldheden te voorkomen, maar volgens een woord voerder van de Britse recherche Scotland Yard veroorzaakte „een kleine brutale, laffe en gemaskerde minderheid beschamende taferelen". De overgrote meerderheid van de demonstranten wilde volgens de politie vreedzaam betogen. De BNP is niet in het Lagerhuis vertegen woordigd. De partij kwam kort geleden in de belangstelling toen ze een zetel wist te behalen bij een plaatselijke verkiezing in een Londense wijk. Daar wonen veel immi granten uit Azië, die de BNP van racisme, intimidatie en fysiek geweld beschuldigen. Verkiezingen Galicië zware slag socialisten santiago» ruud de wit correspondent De Spaanse sociaaldemocrati sche partij PSOE van premier Gonzalez heeft gisteren zwaar verloren bij de parlementsver kiezingen in de autonome regio Galicië. Ex-Franco-minister Fra- ga, bouwde de meerderheid van zijn rechtse Partido Popular (PP) in het Galicische parlement uit tot 43 zetels. De PSOE, in Galicië geleid door de 38-jarige Antolin San chez Presedo, verloor negen ze tels en houdt er 19 over. Het na tionalistische Galicische blok BNG won acht zetels. De radicale hervormer en vice- premier Gaidar zal de nieuwe partij Ruslands Keuze aanvoe ren in de verkiezingsstrijd voor een nieuw parlement. Ongeveer duizend afgevaardigden keur den gisteren in Moskou een na tionale lijst goed waarop ook de namen van minister van bui tenlandse zaken Kozyrev en mi nister van financiën Fjodorov prijken. Ruslands Keuze besloot na heftige discussies een verbond aan te gaan met de beweging Democratisch Rusland, de sterkste politieke kracht achter president Jeltsin. Daarmee lijkt ze de belangrijkste partij te wor den bij de verkiezingen op 12 december. Jeltsin zelf liet overigens ver stek gaan op het congres. Zijn woordvoerder zei dat hij zich zelf als president van alle Rus sen ziet en zich daarom niet aan één partij wil binden. Tijdens het oprichtingscon gres, dat het afgelopen weekein de ondanks de noodtoestand werd gehouden, bepaalden de afgevaardigden dat Ruslands Keuze zich zal richten op „vrij heid, eigendom en verzekering van de rechtsstaat". Gaidar, voorvechter van de markteco nomie, verklaarde dat de partij moet zorgen voor een stabiele munt, een stabiele macht en een stabiele rechtsorde zonder de sociaal zwakkeren te verge ten. De partij hoopt bij de parle mentsverkiezingen 25 tot 30 procent van de stemmen te be halen. De voormalige Sovjet-presi dent Michail Gorbatsjov heeft gezegd dat hij overweegt terug te keren in de politiek. Hij zou bij terugkeer waarschijnlijk ad viseur worden van een politieke partij, maar sluit niet uit dat hij zich tevens kandidaat zal stellen voor een zetel in het parlement. In een vandaag gepubliceerd in terview met de Duitse krant Die Welt noemt Gorbatsjov zijn mo gelijke terugkeer in de politiek een reactie op de 'heksenjacht' die wordt gehouden op tegen standers van Jeltsin. Veiligheidstroepen omsingelen graftombe Islamitische guerrillastrijders die zich hebben verschanst in de Hazratbal-moskee in India, hebben gisteren gedreigd het heiligdom op te blazen. Indiase veiligheidstroepen houden de graftombe in de provincie Kashmir sinds zaterdag omsin- geld. De gespannen situatie rond de moskee heeft de betrekkin gen tussen India en Pakistan opnieuw onder druk gezet. In dia reageerde woedend op Pakistaanse verklaringen dat de belegering van de moskee gelijk staat aan heiligschennis. New Delhi zegt over sterke aanwij zingen te beschikken dat Pakis- tan de bezetters van de moskee steunt. Het Indiase leger voerde gis teren versterkingen aan om de bezetters tot overgave te dwin gen. Een deel van het heilig dom, waar een haar van de pro feet Mohamed wordt bewaard, was zaterdag al afgebrand na een reeks explosies. Tijdens een doorzoeking zaterdag van het complex doodden Indiase troe pen één jongen. Naar schatting honderd militante moslims hebben zich toen in de moskee verschanst. Jeruzalem Rtrvooral zijn ongenoegen willen uiten over het eigenmachtige optreden van de Palestijnen, die met de Israëlische autoriteiten tot een akkoord zijn gekomen over gedeeltelijk Palestijns zelf bestuur in Jericho en de Gaza- strook. Damascus verwijt de Pa lestijnen dat ze geen rugge spraak hebben gehouden met de Arabische landen die aan het vredesoverleg met Israël deel nemen. Bovendien klagen de Syrische autoriteiten dat Israël enkel oog heeft voor de Pales tijnse kwestie. De Verenigde Staten hebben de komende ronde in het vredes overleg over het Midden-Oos ten uitgesteld na een Syrisch dreigement bij de besprekingen weg te blijven. Dat hebben Is raëlische functionarissen giste ren verklaard. De VS en Rusland zijn de beschermheren van de Midden-Oostenconferentie. De verwachting was dat de partijen elkaar eind deze maand weer zouden spreken. Dat zou nu eind november worden. Syrië zou met zijn dreiging

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1993 | | pagina 5