Museum houdt zich in bij uitstalling
25 tot 50% ÉlTE KORTING!
Opmerkelijk project De Kift
-•sspss*
LUIDSPREpRBOXEN
Cultuur Kunst
Vaste grappen van
'fool' Jango Edwards
Kinderboekenweek
regio vol activiteiten
Van der Meer stuurt personages het boek in
WOENSDAG 13 OKTOBER 1993
Drie concerten voor senioren
alphen aan den run» In het kader van de (gratis) Kunstbus voor
Senioren presenteert de Streekmuziekschool Alphen aan den
Rijn dit seizoen drie concerten. Het eerste is op vrijdag 17 de
cember in de Stadsgehoorzaal te Leiden, waar het Residentie Or
kest werken van Prokovieff, Elgar en Tsjaikowsky speelt. Volgend
jaar volgen concerten in de Goudse Schouwburg (11 februari) en
de Dr. Anton Philipszaal (7 mei). Informatie is te verkrijgen bij
de Streekmuziekschool: 01720-72928. Opgave voor de concerten
dient op 30 oktober binnen te zijn.
Tekeningen uit de Gouden Eeuw
Amsterdam Het Amsterdams Historisch Museum toont van 19
oktober t/m 9 januari tekeningen van beroemde 17de-eeuwse
Nederlandse tekenaars. De tentoonstelling is getiteld Hollandse
meesters uit de Gouden Eeuw". Zij omvat ruim 200 tekeningen
uit het bezit van het museum. De onderwerpen van de werken
zijn uiteenlopend: Hollandse en Italiaanse landschappen, Hol
landse zeegezichten, portretten, stillevens en figuur- en dieren-
studies.
Expositie kinderboekillustraties
Amsterdam In het Open Haven Museum in Amsterdam zijn van
17 oktober t/m 19 december kinderboekillustraties uit Neder
land en Vlaanderen te bezichtigen. De expositie heet „Grenze
loos en toch op eigen benen". Deze tentoonstelling was onder
deel van de Nederlandse presentatie op de Buchmesse in Frank
furt. Ook wordt aandacht besteed aan winnaars van Griffels,
Penselen, Vlag en Wimpels.
Opera studeert'Poppea' in
Amsterdam De Nederlandse Opera studeert momenteel „L'In-
coronazione di Poppea" van Claudio Monteverdi (1567-1643) in.
De regie is in handen van artistiek directeur Pierre Audi. De mu
zikale supervisie van deze produktie berust bij de jonge Franse
musicus Christophe Rousset. Het door hem opgerichte ensem
ble „Les Talens Lyriques", aangevuld met een aantal Nederland
se gastmusici, is dan ook van de partij. Poppea gaat op 7 novem
ber in Het Muziektheater in Amsterdam in première.
theater
recensie wunand zeistra
'Solid Gold', programma van en door Jan-
go Edwards. Gezien: 12/10, schouwburg
Leiden.
Hij is de 'fool of fools', en als zo
danig heeft hij zich al lang een
onaantastbare status verwor
ven. Jango Edwards dus, die gis
teren weer even back in town
was. Assistentie wordt ditmaal
verleend door butler/pianist Sir
Thickawilly Longhampton en
huishoudster Ola Mary Albright.
Het repertoire van Jango
Edwards bestaat uit een flink
aantal vaste grappen, die hij in
eindeloze variaties herhaalt. Zo
stoot hij zich bijvoorbeeld niet
één- maar wel zestigmaal aan
de microfoon. En dat geldt in
principe voor al zijn trucjes. Het
is nu eenmaal zijn handels
merk, waar een vaste schare
fans op af komt. Niet voor niets
was de schouwburg nagenoeg
uitverkocht.
Toch moet eerlijkheidshalve
gezegd, dat de kracht van zijn
optreden - zeker vóór de pauze
- nog wel eens wegzakt. Nieuwe
gekke invallen zijn dun gezaaid
en bovendien is dit soort open-
luchtvermaak in zekere zin
nooit voor het theater bedoeld
geweest.
Na de pauze is het succes ver
zekerd. Edwards brengt ver
zoeknummers, die het publiek
via een heus enquêteformulier
kenbaar had kunnen maken.
'Oral Bob', 'Retardo' en 'Six
Pack' vielen in de prijzen. Ach
tereenvolgens presenteert Jango
Edwards zich als een evangelist
die een wonder met een con
doom verricht, een blinde goo
chelaar en een cowboy die met
bier jongleert.
De naar het schijnt vaste toe
gift heet 'ITari Xmas': de naakte
Edwards houdt zijn geslacht
tussen zijn benen geklemd, wat
vanzelfsprekend tot grote hilari
teit leidt. Een plattere grap is
misschien nauwelijks denkbaar,
maar het hoort nu eenmaal bij
het standaardrepertoire van
Jango Edwards, wiens humor
slechts eigen wetten stelt.
Koningin heropent vernieuwde afdeling Archeologie bij Oudheden:
Geen vitrines vol met
vuistbijlen. Ook geen me
terslange planken die
doorbuigen onder het ge
wicht van al het Romeinse
aardewerk. En bij lange na
niet alle sieraden uit de
Middeleeuwen liggen ach
ter glas. Bij het inrichten
van de vernieuwde en ver
bouwde afdeling archeolo
gie heeft het Rijksmuseum
van Oudheden (RMO) in
Leiden zich sterk ingehou
den. Alleen voorwerpen die
vertellen hoe de mensen
toen leefden in Nederland
staan te kijk. Koningin
Beatrix was vanmiddag de
eerste bezoeker van deze
permanente tentoonstel-
ling.
leiden letty stam
RMO had met gemak een expo
sitie kunnen maken met een
overdonderende hoeveelheid
aan voorwerpen. De collectie
bodemschatten bestaat uit
65.000 stukken. Het 175 jaar ou
de museum begon al heel vroeg
met verzamelen. Oprichter en
directeur Reuvens heeft in 1820
zelf nog staan spitten in de
buurt van Arnhem. RMO kan
dan ook rustig zeggen dat het
museum de meest complete
collectie aan archeologische
vondsten heeft met unieke
voorwerpen uit de vroegste Ne
derlandse geschiedenis. Waar
de stukken zijn gevonden en
hoe is tot in de details bekend.
Die bodemschatten alleen
staan tegenwoordig niet langer
centraal binnen de archeologie.
De vakmensen trekken de lijn
graag door naar de mensen die
met de gevonden voorwerpen
werkten of in de keuken ge
bruikten. Om dat leven van
toen te illustreren heeft RMO
circa 2000 stukken uitgestald.
De tentoonstelling begint zo'n
kwart miljoen jaar terug en ein
digt in de Middeleeuwen, rond
1500. Die periode is ingedeeld
in de prehistorie, de Romeinse
tijd en de Middeleeuwen. In elk
tijdperk komen drie thema's te
rug: economie, leven en dood
en de materiële cultuur.
Als 'voorave' krijgt de bezoe
ker eerst een korte uitleg over
archeologie: hoe graaf je, hoe
weet je waar je moet zijn en wat
doe je met je vondsten. Een
paar passen verder en bijna let
terlijk stap je in de voetsporen
Een van de pronkstukken is deze verguld zilveren helm uit de Romeinse
tijd, die begin deze eeuw in de Peel werd gevonden. foto pr
deelte kreeg de kleur van perka
ment mee: oker. De panelen
zijn versierd met afbeeldingen
en zinnen uit overgeleverde
handschriften. Eén daarvan
toont een man die een verkla
ring voorleest van het stadsbe
stuur terwijl een dief zijn zak
ken rolt.
Driedimensionaal
Behalve sieraden toont de afde
ling Middeleeuwen onder meer
de opkomst van het christen
dom, de diverse ambachten en
de eerste steden. Een 'kijkdoos'
geeft een driedimensionale visie
op Dorestad, de voornaamste
handelsvesting, met op de kab
belende golven een schip onder
vol zeil. De afdeling Middeleeu
wen besluit een kwart miljoen
jaar geschiedenis van de l.age
Landen. Geschiedenis die archi
tectenbureau Jowa en grafisch
vormgeefster Gracia Lebbink ui
terst aantrekkelijk en aansteke
lijk vormgaven.
voor Christus de Romeinen het
land binnenkwamen. De bevol
king maakte kennis met de ver
schijnselen leger en belastin
gen. De Romeinen introduceer
den ook spijkers, scharnieren en
dakpannen. De voorwerpen van
deze tijdelijke bewoners staan
opgesteld tegen steenrode pa
nelen. De beschilderingen be
nadrukken het idee van fresco's-
De Romeinen gaven hun do
den van alles en nog wat mee in
hun graf. Ook waren ze nogal
scheutig tegenover hun goden.
Over de religie en dodencultuur
van de Romeinen is dan ook vrij
veel bekend. Pronkstuk is een
vergulde zilveren helm van om
streeks 310 jaar na Christus die
in 1910 vlakbij Deurne in de
Peel werd terug gevonden.
Franken en Germanen maak
ten rond 400 een eind aan de
Romeinse heerschappij. Tever
geefs werd nog getracht de in
vallers af te kopen met gouden
sieraden zoals op de afdeling
Middeleeuwen te zien is. Dit ge-
Van hout is dit 'wildevrouwtje', een deel van een hoornen kroonluchter, gedateerd omstreeks 1400 en gevon
den in Dordrecht. foto»pr
van die heel erg verre voorou
der. De afdrukken die hij ooit
maakte zijn in een plastic reliëf
gegoten en in de vloer aange
bracht. De blauw/grijs/groene
kleuren van de afdeling prehis
torie doen denken aan ijstijd,
klei en het niets van lucht en
land.
Een paneel toont een fraaie il
lustratie van een groep rennen
de figuren. Van aapachtig gaan
ze steeds meer in de richting
van de hedendaagse mens. In
zuilen voor de afbeelding is de
ontwikkeling van hun schedels
te zien. Een hut van rendieren
huid is op ware grootte nage
bouwd. Van wopingen na de ijs
tijd staan maquettes. Omdat
Nederland toen ook al een nat
land was, leefden de bewoners
van de jacht en de visvangst. Als
volk dat van hot naar her trok,
kenden ze nauwelijks stands
verschillen.
Dat veranderde toen rond 57
Prozateksten bij huilende tango 's en treurige hoempa
Jip en Janneke, Saskia en
Jeroen, Sietse en Hylke, Kikker
en Varken. Het zijn maar een
paar van die onafscheidelijke
duo's in de jeugdliteratuur. De
kinderboekenweek kreeg dit
jaar als thema 'Vriendjes,
maatjes, kameraadjes' mee. De
bibliotheken in deze regio heb
ben tot 24 oktober naast diver
se wedstrijden tal van activitei
ten op het programma staan
die inhaken op die onverslijt-
bare vriendschappen.
In Alphen aan den Rijn is op
zaterdag 16 oktober vanaf 9.30
uur in het hoofdfiliaal aan de
Thorbeckestraat een wedstrijd
vriendjes raden. Janneke hoort
bij Jip maar wie is het maatje
van Asterix? Ook zijn er boeken
voor een kwartje te koop.
Woensdag 20 oktober is er
vanaf 14.00 uur een dia-voor
stelling van het prentenboek
Knuffel. Theater Ragebol be
sluit op zaterdag 23 oktober
vanaf 11.00 uur het feest met
de poppenkastvoorstelling 'De
betovering van de bibliotheek'.
In Hiliegomzijn naast de vi
trine met poëzie-albums de
met griffels en penselen gelau
werde boeken te zien en te
leen. Ook is er een speurtocht
uitgeschreven. Zaterdag 23 ok
tober begint om 14.00 uur het
voorlees-halfuurtje voor de
kleintjes. Daarna kunnen de
kinderen hun eigen button
maken. In Katwijk lezen op
woensdag 20 oktober een aan
tal oudere Katwijkers voor.
Ook kunnen de kinderen har-
tenvriendschapskaarten ma
ken. Meer informatie is te krij
gen in de drie bibliotheekfilia-
len.
In het kader van het Europe
se jaar van de Ouderen houdt
mevrouw Saal-Suurveen voor
de senioren in Leiden een le
zing over de sociaal-histori
sche betekenis van sprookjes
op zondag 17 oktober om
14.00 uur in de centrale biblio
theek. Op donderdag 21 okto
ber is er vanaf 11.00 uur een
groots kinderboekenweekfeest
in de Stadsgehoorzaal met de
auteurs Nannie Kuiper, Jet
Boeke, Thea Dubelaar, Anke
de Vries, Leonie Kooyker en Jo
ke van Leeuwen. Laatstge
noemde, de schrijfster van het
kinderboekenweekgeschenk,
geeft vanaf 14.00 uur een ver
telvoorstelling.
In boekhandel Silvester in
Leiden komt de Turkse Halil
Gür verhalen vertellen vanaf
16.00 uur. Zondag 17 oktober
is er vanaf 14.30 uur een
sprookjesmiddag. De schrijf
ster Lydia Rood vertelt op vrij
dag 22 oktober vanaf 16.00 uur
over haar werk. Rikie Meijer is
op zondag 24 oktober te gast
vanaf 15.00 uur.
Leerlingen van de Lucas van
Leydenschool hebben een ge
dicht van Theo van Doesburg
vertaald in 24 talen. Alle tek
sten zijn op een plaquette ge
zet die op donderdag 14 okto
ber om 14.30 uur op het
schoolplein wordt onthuld.
In Leiderdorp zijn er vrijdag
15 oktober en vrijdag 22 okto
ber vanaf 16.00 uur twee dia
voorstellingen van de boeken
'Knuffel' en 'Kleine bever en de
echo'. Op woensdag 20 okto
ber geeft Riet Dietz vanaf 14.00
uur een demonstratie van u t
maken van stoffen knuffel
beesten. In Noordwijk kunnen
kinderen een gedichtje maken
op hun beste vriend(in). Op
dinsdag 19 oktober vertelt van
af 14.30 uur Rindert Kromhout
over zijn nieuwste boek 'De
paljas en de vuurvreter'.
De bibliotheek in Oegstgeest
geeft informatie over de clubs
die het dorp rijk is. Op zater
dag 23 oktober kunnnen de
kinderen zich vanaf 10.00 uur
laten schminken. In Roelo-
farendsveen komt zaterdag 16
oktober vanaf 13.30 uur Dolf
Verroen vertellen over zijn
werk. In Rijnsburg probeert de
bibliotheek de grootste vrien
denkring van hot dorp te ma
ken tijdens de knutselochten
den op zaterdag 16 en 23 okto
ber.
In Rijnwoude komt poppen
theater Robhetty met de voor
stelling Percival op dinsdag 19
oktober. In Sassenheim is op
zaterdag 23 oktober de musical
'Kom je spelen' van Marleen
van Leeuwen. In Warmond is
op woensdag 20 oktober een
quiz en op donderdag 21 okto
ber kunnen de kinderen knut
selen.
haarlem peter bruyn
De plaat opent met de meest
triest klinkende trompet die je
je voor kunt stellen. Dan neemt
een pop-orkestje het over. Ke
telmuziek. En dan een stem:
„De avond was vochtig en kil..."
Een troosteloos verhaal over
een troosteloos café. Een ver
haal over een violist die 'Parlez-
moi d'amour' speelt. Het lijkt
een wanhoopskreet. Niks liefde.
En dan maan. Geen romanti
sche maan die geliefden bijeen
brengt. Nee. „Hij drijft als een
vuile eierdooier op de bosbes-
blauwe soep van de nachthe
mel. Hij ziet er beschimmeld
uit. Hij zal wel stinken. Zo ziek
ziet de maan eruit."
'Krankenhaus' heet de nieu
we cd van het gezelschap De
Kift. Voortgekomen uit de
punkbeweging; nu een trio ei
genzinnige rockmuzikanten
met een zwak voor de Neder
landse taal en een broertje dood
aan platte hitparadepop. Eigen
wijs ook. Behalve dat ze de tek
sten op 'Krankenhaus' aan het
werk van de schrijvers Jan
Arends, Wolfgang Borchert en
Erich Maria Remarque ontle
nen, kozen ze ook voor een
unieke verpakking. De cd wordt
verkocht in een speciaal op
maat gemaakt en bedrukt siga
renkistje, dat ook nog een fraai
vormgegeven en geïllustreerd
tekstboekje bevat.
Project
Meer dan een 'hebbedingetje' is
'Krankenhaus' vooral een ui
terst intrigerend muzikaal pro
ject. Veertien stukken muziek
die het midden houden tussen
Kurt Weill, een circuskapel en
een rockband die oefent voor
een optreden op een boeren
bruiloft. Huilende tango's en
treurige hoempa in havenkroe
gen en plattelandscafé's waar
de verf van de geelgerookte pla
fonds bladdert. De koperblazers
van de dorpsfanfare die na af
loop van de wekelijkse repetitie
een beschonken blues spelen.
En de voorgedragen teksten
sluiten daar naadloos bij aan.
Citaten uit het werk van Jan
Arends, de schrijver die zoveel
jaar in inrichtingen doorbracht
en zich uit het raam wierp toen
hij eindelijk een literaire prijs
kreeg. Citaten van Wolfgang
Borchert, de jonge Duitser die
vocht in de Tweede Wereldoor
log en zo aangedaan was door
de absurditeit van het oorlogs
bedrijf, dat hij in 1945 in een
sanatorium opgenomen werd.
Daar overleed hij twee jaar later
op zesentwintigjarige leeftijd. In
die laatste twee jaar schreef hij
een bescheiden oeuvre bij el
kaar. Bescheiden maar indruk
wekkend. Vol smart en droefe
nis. En citaten uit het werk van
Erich Maria Remarque, schrij
ver van 'lm Westen nichts Neu-
es', wiens werk getekend is door
de Eerste Wereldoorlog.
„Zelf ben ik niet zo'n schrij
ver, maar ik wilde ook geen in
strumentale plaat maken," zegt
Ferry Heyne. „En ik wilde iets
Nederlandstaligs. Op een gege
ven moment praatte ik met een
jongen uit Berlijn en die vertel
de me over de boeken van
Wolfgang Borchert. Die ben ik
toen gaan' lezen en dat sprak
me aan. De beelden die hij met
zijn teksten oproept inspireer
den mij wel om er muziek bij te
schrijven. Erich Maria Remar
que kende ik al. Borchert en Re
marque hebben beiden in een
wereldoorlog gevochten en alle
bei hun frustraties opgeschre
ven."
Maarten Oudshoorn, die ook
als gastvocalist aan de cd mee
werkt, kwam vervolgens met
teksten van Jan Arends aanzet
ten. „Dat heeft ook die sanatori
umsfeer. Arends was bij tijd en
wijle behoorlijk malende. Dat
paste wel bij de sfeer van Re
marque en Borchert."
De Kift deinst er niet voor te
rug om in de (vertaalde) teksten
van de schrijvers te knippen en
andere stukken a^n elkaar te
plakken. „Als je er muziek bij
hebt dan heb je bepaalde beel
den die in de tekst worden op
geroepen niet meer nodig," zegt
Ferry. „Ach, de muziek van De
Kift is altijd al een beetje melan
choliek geweest. Alles wat ik
schrijf is in mineur."
De Kift is te beluisteren: vr
15 okt Rotterdam (Teatro Po-
leiden conny van der zande
Hoe komt een personage tot
stand? Vonne van der Meer,
schrijfster van 'Het Limonade-
gevoel' en 'De reis naar het
kind' nam die vraag als uit
gangspunt voor haar lezing gis
teravond in Burcht Literair.
Volgens de auteur, die ook re
gisseur is, gaat het er bij het
schrijven van een boek anders
aan toe dan bij het maken van
een film. Een scenarioschrijver
moet namelijk alles weten over
de figuur in de film, van zijn cu
linaire voorkeur tot het beroep
van zijn ouders. Maar volgens
Van der Meer is een figuur in
een boek meer dan een optel
som van dit soort gegevens. „Ik
weet van mijn personages vaak
niet eens hun naam. Voor mij is
het alleen belangrijk om te we
ten wat hij of zij wil. De keuze
die een personage maakt, legt
vaak veel meer over zijn karak
ter bloot dan het gegeven dat hij
chaotisch is en hoe hij zijn huis
heeft ingericht."
De auteur/regisseuse gaf toe
het boek een veel interessanter
medium te vinden dan het the
ater. „Bij toneel kun je nooit
precies weten wat er in het
hoofd van de hoofdpersoon
omgaat, terwijl je in een boek
zin voor zin de gedachten van
de hoofdpersoon kunt volgen.
Zo ontstaat er een intieme band
tussen de lezer en het persona
ge. Alleen zij twee zijn op de
hoogte van de gedachten waar
de andere personages in het
boek geen weet van hebben. Le
zer en hoofdpersoon delen als
het ware een geheim."
■Jk reik de gegevens aan en u
vult als lezer het personage ver
der in. U weet niet half hoeveel
u zelf doet." Zo zorgt ze ervoor
dat ze niet te veel bij haar per
sonages betrokken raakt. Zoals
een verkoopster in een lingerie
zaak haar klanten prachtig on
dergoed verkoopt zonder dat ze
weet in wat voor een situatie ze
dat ondergoed aan zullen doen,
zo stuurt Van der Meer haar
personages met wat eigen
schappen het boek in. Daarna
laat ze hen los en vinden ze een
weg in het hoofd van de lezer.
Breestraat 148 Leiden
