Schandaal
HIV-bloed
Duitsland
'Als ik straks borsten heb, verdien ik meer'
Buitenland
VS zeker eind maart 1994 weg uit Somalia
Moskou treurt om zijn doden
Regering Myanmar
handhaaft terreur
Zege Bhutto geen garantie
voor stabiliteit in Pakistan
Kroaten verjagen grote groep moslims uit Mostar
Jeltsin wil meer tanks in Kaukasus
VRIJDAG 8 OKTOBER 1993
1 Algemeen Nederlands Persbureau AP Associated Press
sche Pres se Agentur CPD Cemeenscbappeii|iie Persdienst
The Independent IPS* Inter Press Serv<e RTR* Reuter
UPI United Press International
Alternatieve Nobelprijs toegekend
Stockholm De alternatieve Nobelprijs gaat dit jaar onder meer
naar de Israëlische Arna Mer-Khamis en naar de Palestijnse kin
derorganisatie, die zij in een van de door Israël bezette Palestijn
se gebieden heeft opgericht. Dat heeft de organisatie van de prijs
in Stockholm bekendgemaakt. Zij delen de prijs met een boe
rencoöperatie in Zimbabwe, de Indische milieu-activiste Vanda-
na Shiva en het Amerikaanse indianenpaar Mary en Cary Dann,
die ijveren voor de rechten van hun stam.
Doden bij aardverschuiving Sri Lanka
colombo Bij een aardverschuiving op Sri Lanka zijn vanmor
gen tientallen mensen bedolven geraakt. Door hevige regenval
zakte een bergwand weg en sleepte op zijn weg omlaag een bus
met kinderen en tientallen huizen en bewoners mee, aldus de
politie.
Belastingautonomie Spaanse regio's
madrid» De Spaanse regering en regionale overheden zijn giste
ren overeengekomen om de inning van inkomstenbelasting te
decentraliseren. Met het controversiële akkoord wordt tegemoet
gekomen aan een belangrijke eis van Catalonië, de rijkste regio
van Spanje. Volgens de overeenkomst zullen de regeringen van
vijftien van de zeventien Spaanse regio's 15 procent van de op
brengsten van de inkomensbelasting van bewoners van de regio
mogen houden.
Agenten vrijuit in zaak Birmingham Six
londen» De rechtszaak tegen drie Britse politiemannen die wa
ren beschuldigd van meineed waardoor zes mensen in Birming
ham ten onrechte wegens een bomaanslag werden veroordeeld,
is gisteren zonder vonnis beëindigd. De rechter zei dat van een
eerlijk proces geen sprake kon zijn. Door de getuigenissen van
de drie politiemannen werden zes mensen, die later bekend
werden als de Birmingham Six, veroordeeld wegens de IRA-aan-
slag op een café in de Middenengelse stad. Bij de terreuractie,
bijna 20 jaar geleden, kwamen 21 mensen om het leven. De zes
werden in 1975 veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf.
Maar ze kwamen in 1991 op vrije voeten nadat een hof van be
roep stelde dat nieuwe bewijzen aangaven dat de drie politie
mannen de rechtbank hadden bedrogen.
Dode bij aanslag op café Belfast
Belfast Bij een aanslag op een café in de Noordierse hoofdstad
Belfast is een man gedood en zijn twee anderen gewond geraakt.
Dé verantwoordelijkheid werd opgeeïst door de protestantse pa
ramilitaire UDA, die de aanslag „een direct antwoord" noemde
op het vredesinitiatief van de katholieken.
Doden en gewonden in Bogota
bogota Bij een bomaanslag in de Colombiaanse hoofdstad
Bogota zijn gisteren drie politieagenten gedoocf en dertig ge
wond geraakt. Een aantal van de gewonde agenten is er ernstig
aan toe, zo heeft de politie meegedeeld. Volgens het plaatsver
vangend hoofd van de nationale politie zit de „georganiseerde
misdaad'achter de aanslag.
washington hans de bruun
correspondent
De Amerikaanse president Clinton heeft
gisteren besloten dat de Amerikaanse sol
daten uiterlijk op 31 maart volgend jaar uit
Somalia zullen worden teruggetrokken.
Maar op korte termijn zal hun aantal (4700)
worden uitgebreid tot ruim tienduizend.
Dat is nodig „om de veiligheid van de Ame
rikanen te verzekeren en het welslagen van
hun missie te garanderen".
Dit is een direct gevolg van het treffen
tussen Amerikaanse soldaten en milities
van de Somalische krijgsheer Aideed, waar
bij zondag dertien Amerikanen omkwamen
en 77 gewond raakten. Begin deze we'ek zijn
al 650 extra soldaten naar Somalia ge
stuurd. Die krijgen versterking van nog eens
1700 soldaten en zwaar militair materieel.
De extra soldaten zullen onder Ameri
kaans commando staan en niet onder dat
van de VN zoals de 4700. Minister Christop
her (buitenlandse zaken) zei dat de Ameri
kanen eind maart worden teruggetrokken,
ongeacht de situatie in Somalia. Er zal al
leen een logistieke eenheid van enkele hon
derden soldaten achterblijven.
Clinton kan rekenen op steun van beide
partijen in het Congres, hoewel veel parle
mentariërs en een groot deel van de Ameri
kaanse publieke opinie vinden dat de VS
zich eerder zouden moeten terugtrekken.
De Republikeinse oppositieleider Robert
Dole zei Clinton te steunen.
Amnesty publiceert vernietigend rapport
LONDEN AFP-Rtr
Angst, intimidatie en schendin
gen van de mensenrechten ken
merken het leven in Myanmar,
het voormalige Burma. In dit
land voeren de militairen een
terreurbewind, waarbij honder
den oppositieleden en leden
van etnische minderheden zon
der enige vorm van proces ach
ter de tralies zitten en het
slachtoffer zijn van marteling en
standrechtelijke executies.
Dit staat in een rapport van
Amnesty International dat van
daag in Londen is gepubliceerd.
Zelfs politieke gevangenen die
de afgelopen 18 maanden wer
den vrijgelaten zo'n 2.000
mensen worden nog steeds
geïntimideerd, in hun vrijheid
beperkt en bewaakt door de al
om aanwezige militaire inlich
tingendiensten, aldus de orga
nisatie voor de mensenrechten.
„De autoriteiten hebben zo'n
angstbewind geschapen dat te
genstanders zich zelden durven
te uiten. Wanneer zij het wel
wagen hun mond open te doen,
worden zij zonder aarzelen ge
arresteerd." Gevangenen ster
ven in hun cel en worden soms
doodgeslagen.
Amnesty wijst erop dat No
belprijswinnares voor de Vrede
Aung San Suu Kyi al voor het
vijfde jaar onder huisarrest
staat. De militaire junta, de
Staatsraad voor herstel van
recht en orde (SLORC), negeer
de in 1991 de verkiezingsover
winning van Aung San Suu Kyi's
Nationale Liga voor Democra
tie.
De minderheden in de berg
gebieden aan de grens van
Myanmar die altijd al zwaar te
lijden hebben gehad onder de
militaire dictatuur, met name
het Karen-volk, zijn ook van
daag de dag het slachtoffer van
martelingen, verkrachtingen,
dwangarbeid en moorden, al
dus Amnesty.
Mogelijk 2000 patiënten besmet
Twee jaar na het schandaal rond met HIV besmette
bloedtransfusies in Frankrijk, waardoor 1.200 lijders aan
bloedziekten werden besmet met AIDS, is in Duitsland
een soortgelijke affaire aan het licht gekomen. Naar
schatting van de Duitse vereniging voor hemofiliepatiën-
ten zijn tussen 1500 en 2000 patiënten door besmet
bloed geïnfecteerd met het AIDS-virus. Ongeveer acht
honderd mensen hebben AIDS gekregen. De helft daar
van is inmiddels aan de ziekte gestorven.
bonn DPA-Rtr
De meeste gevallen dateren van
voor oktober 1985. Daarna werd
in Duitsland testen van transfu-
siebloed en -plasma op HIV ver
plicht gesteld. Minister Seehofer
(volksgezondheid) ontsloeg gis
teren twee hoge ambtenaren
nadat was gebleken dat de cen
trale gezondheidsdienst jaren
lang heeft verzwegen dat ten
minste 373 mensen door bloed
transfusies AIDS hebben opge
lopen. De positie van Seehofer
zelf is ook ter discussie komen
te staan.
Bij het schandaal gaat het niet
om het gebruik van bloed of
plasma waarvan bekend was
dat het was besmet. De minister
hoorde pas dinsdag van zijn
hoogste ambtenaren dat al 8
jaar in achtergehouden rappor
ten 373 gevallen van mogelijke
HlV-besmettingen door trans
fusies staan vermeld. Seehofer
licht vandaag de commissie
volksgezondheid van de Bonds
dag (het parlement) in.
De vereniging van hemofilie-
patiënten riep de Duitse rege
ring gisteren op aan AIDS-
slachtoffers die door transfusies
het virus hebben opgelopen,
een schadevergoeding te beta
len. „Schadevergoeding is een
logische consequentie indien de
federale autoriteiten hun ver
antwoordelijkheden niet heb
ben nageleefd", verklaarde
woordvoerster Ute Braun van
de vereniging.
Vier familieleden Benazir in parlement
moskou Wraak en pogingen tot verzoening
stonden gisteren centraal bij de rouwplechtig-
heden in Moskou voor de slachtoffers van de
gewapende muiterij in het parlement. Stoere
militairen, vrouwen van de OMON, de bin
nenlandse veiligheidstroepen waren één in
hun verdriet over de gedode collega's. Wraak
klonk door in de woorden van OMON-com-
mandant Bliznitsov. „We zullen ze vinden, zij
die het vuur op ons openden", zegt hij. Het
precieze aantal doden is overigens nog steeds
niet bekend. In het Witte Huis zouden 49 li
chamen zijn geborgen.
De 7de oktober, voorheen een nationale feest
dag ter viering van de Sovjet-constitutie, was
een nationale rouwdag. Een dag ook van voor
zichtige voorzoening, getuige het feit dat de
regering 250.000 roebel uitkeerde aan de na
bestaanden van ieder slachtoffer aan beide zij
den van de barricade.
Gisteren bleef het mausoleum van Lenin ge
sloten. Wel werden er de gebruikelijke
schoonmaakwerkzaamheden uitgevoerd.
President Boris Jeltsin bracht zijn opponenten
een nieuwe slag toe. Hij stelde het Constitu
tionele Hof per decreet buiten werking „tot er
een nieuwe grondwet is aangenomen". Hij be
schuldigde het Hof ervan dat het „een wapen
was geworden in de politieke strijd, dat bijzon
der gevaarlijk was voor de staat".
FOTO'S AP, REUTER
ISLAMABAD ANP-Rtr-AFP-DPA
Pakistaanse mensenmassa's
hebben gisteren in heel het land
de verkiezingsoverwinning van
de „koningin van Azië" begroet.
Maar ondanks de duidelijke ze
ge van de Pakistaanse Volkspar
tij (PPP) van Benazir Bhutto is
geenszins zeker dat na de ver
kiezingen stabiele politieke ver
houdingen in het land zullen
ontstaan.
Volgens de gistergmiddag be
kendgemaakte definitieve uit
slag behaalde Bhutto's partij 86
van de 217 parlementszetels. De
officiële kiescommissie deelde
mee dat de Pakistan Moslim Li
ga (PML) van haar aartsrivaal
Nawaz Sharif 72 zetels krijgt.
Het is echter nog lang niet ze
ker dat Bhutto, die van 1988 tot
1990 de eerste vrouwelijke pre
mier van een islamitisch land
was, opnieuw eerste minister
wordt. Van groot belang zijn
nog de verkiezingen voor vier
provinciale parlementen die za
terdag worden gehouden. Pro
vinciale regeringen hebben in
Pakistan een grote macht en
kunnen het de federale premier
zeer moeilijk maken te regeren.
De verkiezingsuitslag zal vol
gens waarnemers nog geen eind
betekenen aan de politieke
strijd waardoor Pakistan de af
gelopen acht jaar even zovele
premiers had. Bhutto moest in
1990 als premier aftreden en
haar rivaal Sharif in juli. Naar
verwachting komt een zwakke
regering uit de bus en een
krachtige oppositie, waardoor
opnieuw conflicten kunnen
ontstaan met opstandige pro
vinciale regeringen.
Benazir Bhutto is niet de eni
ge van haar familie die een
overwinning haalde. Ook haar
echtgenoot, moeder en schoon
vader, die alledrie uitkwamen
voor Bhutto's Pakistaanse
Volkspartij (PPP), werden in het
parlement gekozen. Bhutto's
broer en politieke rivaal, de in
ballingschap levende Murtaza
Bhutto, slaagde er niet in een
parlementszetel te veroveren.
ACHTERGROND
AMSTERDAM MAARTEN KUIPER
SARAJEVO» AP
Meer dan 5Ö0 inwoners van het
Kroatische deel van Mostar, in
Bosnië-Hercegovina, zijn bij el
kaar gedreven en de stad uitge
jaagd, in een van de grootste ac
ties van 'etnische zuivering' die
vorige week plaats vond. Dat
heeft een VN-functionaris giste
ren gezegd. De verjaagde niet-
Kroaten zeiden op hun nachte
lijke tocht tientallen doden te
zijn gepasseerd.
Het Bosnische regeringsleger
en milities van Bosnische
Kroaten leveren hevige strijd
om Mostar. De Kroaten hebben
het westelijk deel van de stad in
bezit en willen van Mostar de
hoofdstad maken van hun
Kroatische republiek in Bosnië.
De ongeveer 50.000 moslims
die in het oostelijk stadseel wo
nen, hebben al maandenlang
beschietingen te verduren van
de Kroaten.
Volgens een woordvoerder
van het Hoge Commissariaat
voor de Vluchtelingen van de
Verenigde Naties (Unhcr) vol
trok zich anderhalve week gele
den een van de grootste 'zuive
ringsoperaties' in Mostar. Ge
woonlijk worden groepen van
40 tot 50 mensen over de front
lijn gezet. Een deportatie in de
ze aantallen was nog niet voor
gekomen.
Braziliaanse kinderen verkocht voor seks
rio de janeiro
ricardo de bittencourt IPS
In Brazilië werken momenteel
300.000 tot 500.000 minderjari
ge jongens en meisjes in de
prostitutie. Daarmee bekleedt
het land binnen Latijns-Ameri-
ka een treurige toppositie op dit
terrein. Vooral in het Amazone
gebied heeft de vraag naar jon
ge meisjes een ware slaven-
markt voor prostituées gecre-
eërd.
In het dorre noordoosten van
Brazilië, het armste deel van het
land, bestaat het verschijnsel
'porno-toerisme'. De twijfelach
tige belofte dat er kinderen voor
sex beschikbaar zijn, lokt bezoe
kers uit rijke landen hierheen.
De andere gebieden met veel
jeugdige hoeren zijn de stad
Salvador in het noorden en de
steden Rio de Janeiro en Sao
Paulo. Prostitutie is daar een
van de weinige manieren waar
op straatkinderen, en met name
straatmeisjes, kunnen overle
ven. Meestal doen zij dat met
medeweten of medeplichtig
heid van de politie.
Het dagblad Folha de Sao Paulo
deed drie jaar lang onderzoek
onder straatkinderen. Hieruit
bleek dat meer dan 60 procent
van de ondervraagde straatkin
deren ooit seksuele handelin
gen met politiemensen had ver
richt om detentie of mishande
ling te voorkomen».
Als we iets illegaals doen en
worden gepakt, weten we dat
we moeten doen wat zij vragen
om op vrije voeten te komen.
Het gebeurt vaak in een politie
wagen en dat is het beste omdat
het dan snel voorbij is", zegt de
veertienjarige N.S., die in de
straten van Rio de Janeiro leeft.
Maar wellicht de meest tragi
sche gevallen van kinderprosti
tutie komen in het Amazonege
bied voor, waar illegale goud
zoekers, garimpeiros genoemd,
werken. De hoge concentratie
van alleenstaande mannen die
bereid zijn om met goud te be
talen voor de 'diensten' van jon
ge meisjes vaak hoe jonger,
hoe beter heeft een echte sla
venmarkt gecreeërd die her
haaldelijk door de pers en men-
senrechtenorganisatieswordt
Rio Branco, de hoofdstad van
de deelstaat Acre, vlakbij de
grens met Bolivia en Peru, heeft
245.000 inwoners, van wie er
meer dan drieduizend in de
leeftijd negen tot zeventien jaar
als prostituée werken. Volgens
een meisje dat onder de initia
len F.A.F. in het dagblad OEsta-
do do Sao Paulo aan het woord
komt, kunnen meisjes hun lot
gemakkelijker accepteren als zij
er op hun vijfde en versuft door
drugs aan beginnen. Zoals zij
zelf.
„Ik ging van huis weg nadat
mijn oom mij had verkracht.
Mijn vader was ook in de kamer
maar hij deed niets. Ik liep weg
en een buurvrouw liet me in
een vrachtauto instappen en
vroeg de chauffeur om mij ver
weg te brengen. Ik kwam in Rio
Branco aan en trok in bij een
vrouw die met veel chauffeurs
sex bedreef."
„Eerst vond ik het naar, omdat
ik van niets wist, maar nu vind
ik het leuk. De oudere mannen
zijn echt dol op me, ook al heb
ik nog geen borsten. Maar als ik
eenmaal borsten heb, ga ik nog
meer verdienen", aldus het
meisje, dat in haar \7rije tijd nog
met poppen speelt.
Zo'n 250 kinderprostituées zijn
in Rio Branco ontvoerd en
doorverkocht aan mijnwerkers
in het Amazonegebied, aldus de
commissaris voor de bescher
ming van kinderen en jongeren
in Acre, Milton Souza France-
schi.
De parlementaire onderzoeks
commissie verzamelde diverse
weerzinwekkende getuigenis
sen, zoals die van een meisje
dat uit een mijnwerkerskamp
had weten te ontsnappen nadat
zij had gezien hoe een mijnwer
ker een twaalfjarig meisje de
keel doorsneed omdat zij niet
met hem wilde vrijen. Volgens
Marilu Guimaraes, voorzitter
van de commissie, had de mijn
werker het hoofd van het meisje
van het lichaam gehakt en bij
wijze van*waarschuwing ten
toongesteld.
De commissie schat dat in de
gebieden waar illegale goudzoe
kers actief zijn, tenminste
25.000 kinderen en jongeren
seksueel worden uitgebuit, van
wie sommigen een waar slaven-
bestaan leiden.
Ook jonge jongens zijn in de
prostitutie werkzaam, maar hun
aantal is moeilijker vast te stel
len. „Ik heb geleerd de moed op
te brengen om mijn lichaam te
verkopen om zo te overleven",
zei een dertienjarige jongen aan
districtscommissaris France-
schi, nadat hij door de politie
was meegenomen omdat hij in
huis bij twee homoseksuelen
woonde.
Voor Moskou is de roerige
Kaukasus een grote bron van
zorg. Russische burgers en
soldaten zitten er ingeklemd
tussen de strijdende partijen. De
regering vreest voor het
overslaan van het religieuze en
etnische geweld naar Zuid-
Rusland en is bang er weinig
tegen te kunnen uitrichten,
tenminste zolang het niet meer
troepen en tanks naar het
gebied kan sturen.
Die tanks en troepen heeft het
meer dan genoeg, maar nu juist
niet in de Kaukasus. Het CFE-
verdrag met de NAVO (inzake
conventionele bewapening)
verbiedt het Russische leger
meer dan enkele honderden
tanks in de regio te stationeren.
Onder het verdrag gold voor de
Sovjetunie in de Kaukasus
oorspronkelijk een plafond van
een paar duizend tanks, maar
nu na het uiteenvallen van de
unie ook Georgië, Armenië en
Azerbajdzjan over een eigen
legertje met tanks beschikken,
schieten er voor de Russen van
dat plafond maar een paar
honderd over.
Al enige maanden dringen zij
daarom aan op een wijziging
van het verdrag, zodat ze meer
zwaar materiaal en troepen
vanuit andere delen van het
land naar de 'zachte onderbuik'
mogen dirigeren. Zo'n
herziening zou, zo vindt men,
Ruslands zachte onderbuik
wordt het wel genoemd, de
vijfhonderd kilometer brede
strook land tussen de Zwarte
Zee en de Kaspische Zee die
wij kennen als de Kaukasus
en waar zo lijkt het ie
dereen tegen iedereen vecht
Russen, Georgiërs, Abcha-
ziërs, Azeri's, Armeniërs, Os-
seten, Ingoesjen, Kabardij-
nen. Balkaren en wie weet
binnenkort wel Turken en
Iraniërs.
gerechtvaardigd zijn omdat de
situatie van nu wezenlijk
verschilt van die van 1990, toen
het verdrag werd ondertekend.
Immers, toen bestond de
Sovjetunie nog en was het in de
Kaukasus betrekkelijk rustig.
Deze week gooide president
Boris Jeltsin zijn gewicht achter
het verzoek door het aan te
kaarten in brieven aan enkele
NAVO-lidstaten. Jeltsin staat
onder grote dnik van de
legertop om het verdrag te
wijzigen en nadat de
strijdkrachten maandag zijn
hachje redden in de Moskouse
machtsstrijd kan hij niet zomaar
achteloos over hun wensen
heenstappen.
Voorlopig heeft de alliantie
afwijzend gereageerd op het
jcltsins verzoek. Als we aan het
verdrag gaan sleutelen, is de
geest uit de fles, zo vrezen
diplomaten in Brussel. Ook
andere landen kunnen dan wel
eens met nieuwe eisen komen
en daar zit niemand op te
wachten. Felle tegenstand tegen
een wijziging van het verdrag
komt ook uit Turkije. Het
zuidelijke NAVO-lid, dat in het
oosten aan de Kaukasus grenst,
is bang voor een concentratie
van Russische troepen in haar
achtertuin.
Toch is het maar de vraag of het
Brusselse 'nee' onverbiddelijk is.
De lidstaten zien ook wel in dat
de Russen geen onredelijke
eisen stellen. En, toegegeven, er
is heel wat veranderd de
afgelopen driejaar. Bovendien
willen de Russen niet tornen
aan hun totale plafonds voor
troepen en wapens, maar
slechts aan de verdeling daarvan
over het land.
Wellicht dat in dit geval een
clausule in het verdrag uilkomst
kan bieden. In de kleine
lettertjes staat te lezen dat een
verdragsstaat tijdelijk het
plafond in een bepaalde regio
mag overschrijden. 'Tijdelijk' is
echter een rekbaar begrip.
Misschien dus dat een wat
langere overschrijding door de
vingers kan worden gezien
totdat het in de Kaukasus een
beetje afkoelt.
