'Koffie gevaarlijker
dan bespoten fruit'
lillik SP9BB»
Milieugroep met
'groene' bol op
bloemenbeurs
Gebrekkig milieubeleid gemeenten
Over leven
Zeldzame vleermuis op zee
'Waterstaat moet schoner
bouwmateriaal gebruiken'
VRIJDAG 8 OKTOBER 1993
Biologische groente
steeds populairder
utrecht
Het gaat goed met de afeet van
biologische winterpeen, ui,
aardappel en appel. Maand na
maand wordt er meer milieu
vriendelijk geteelde groenten en
fruit gegeten. Het Landbouw
Economisch Instituut denkt dat
het marktaandeel van biolo
gische groenten in een paar jaar
tijd kan stijgen van 2 tot 20 pro
cent.
Het merendeel van de consu
menten, inclusief al diegenen
die nooit biologisch eten. leg
gen een relatie tussen kwaliteit
en biologische geteeld voedsel.
Ook onderkennen steeds meer
mensen het milieuvoordeel dat
biologische teeltmethoden heb
ben. De gebruikers van 'alterna
tieve groenten' \inden deze
produkten lekkerder en gezon
der. Bij de teelt van deze pro
dukten worden geen chemische
bestrijdingsmiddelen en kunst
mest gebruikt. Als nadeel van
het biologische voedselpakket
wordt door de meeste consu
menten de slechte verkrijgbaar
heid en de hoge prijs genoemd.
Dit najaar begint een nieuwe
branche-organisatie van de bio
logische produkten, Biologica.
een intensieve reclamecampag
ne voor de meer milieuvriende
lijk geteelde produkten. Dat
moet de produkten meer be
kendheid geven. Biologica is
groot voorstander van de invoer
van een Eco^keurmerk voor
biologisch geteelde produkten.
Consumenten moeten milieu
vriendelijk geteelde groenten
kunnen herkennen en erop
kunnen vertrouwen dat er in
derdaad geen kunstmest of be
strijdingsmiddel is gebruikt.
Auteur hekelt milieu-organisaties op Hobaho-congres
In een kopje koffie zitten meer kankerverwekkende stof
fen dan in de hoeveelheid bespoten groente en fruit die
een mens in een jaar eet. De luchtverontreiniging die de
industrie veroorzaakt is maar een schijntje vergeleken bij
de vervuiling door drie vulkaanuitbarstingen in de eerste
helft van deze eeuw. Bossen stoten bijna zeven keer zo
veel koolwaterstoffen uit als verkeer en bedrijven.
noordwu kerhout janet van puk
Deze niet-alledaagse uitspraken
waren vandaag te horen op het
jaarcongres van Hobaho, veiling
en in- en verkoop van bloem
bollen en aanverwante produk
ten. Ze kwamen uit de mond
van K. Beekman, auteur van het
vorig jaar verschenen boek 'Het
broeikaseffect bestaat niet'.
Beekman was een van de geno
digden die in het Leeuwenhorst
Congrescentrum sprak over het
thema 'milieu en verantwoor
delijkheid'.
Beekman beschuldigde
milieuorganisaties ervan eenzij
dig voorlichting te geven. Ze be
nadrukken constant hoe scha
delijk bijvoorbeeld autoverkeer
is, maar verzuimen volgens
hem te melden dat ook natuur
lijke bronnen, zoals coniferen,
vervuilende stoffen produceren.
Natuurlijk is het ook zo dat
mensen het milieu schade be
rokkenen, zo haastte Beekman
zich te zeggen. „Maar we moe
ten de zaken wel in het juiste
perspectief blijven zien. We ho
ren dagelijks om ons heen dat
de mens nota bene de wereld
aan het vernieteigen is. Dit
wordt niet alleen geroepen door
milieu-fanatici. Koningin
Beatrix heeft in haar Kerstrede
van 1988 gezegd: 'Langzaam
sterft de aarde en wordt het on
voorstelbare - het einde van het
leven zelf - toch voorstelbaar'.
Met alle respect voor onze ko
ningin, mag je je toch serieus
afvragen hoe ze bij een dergelij
ke uitspraak komt."
Beekman, free-lance vertaler
en journalist, relativeerde ook
de rol van de industrie als het
gaat om kankerverwekkende
stoffen: „Natuurlijke stoffen zijn
minstens zo vaak 'kankerver
wekkend' als synthetische. Ster
ker - de aarde is vergeven van
de natuurlijke kankerverwek
kende stoffen." En vervolgens
somde hij een flinke rij op: in
onder meer koffie, kersen, wal
noten, bieten, zout, suiker en
sperma zitten kankerverwek
kende stoffen. Wie bijvoorbeeld
een aardappel eet, krijgt veel
meer kankerverwekkende stof
fen binnen uit de natuur dan uit
restanten van bestrijdingsmid
delen.
Niet alleen om deze reden he
kelde Beekman het verbod op
gewasbeschermingsmiddelen.
Het terugdringen zou ook een
nadelige invloed kunnen heb
ben op de volksgezondheid, al
dus de spreker, die deze stelling
wilde bewijzen met een aantal
citaten van de Amerikaanse
toxicoloog Bruce Ames. Ames
schat dat een mens minstens
tienduizend keer zo veel na
tuurlijke pesticiden binnenkrijgt
als restanten van chemische be
strijdingsmiddelen. „De visie
van Ames wordt door steeds
meer wetenschappers onder
schreven", aldus Beekman.
„Uit onderzoek blijkt dat bij
na 99 procent van de gezond
heidsproblemen die met voe
ding te maken hebben, wordt
veroorzaakt door het eten van
verkeerde voeding of door ziek
teverwekkende micro-organis
men. Bestrijdingsmiddelen zijn
verantwoordelijk voor ongeveer
0,01 procent van de aan voedsel
gerelateerde gezondheidspro
blemen." De gevaren van che
mische stoffen worden 'in het
algemeen sterk overdreven", is
de conclusie van Beekman. Hij
staafde deze bewering met het
argument dat mensen tegen
woordig steeds langer leven.
den helder Een booreiland op honderd kilo
meter van Den Helder vormde de laatste red
dingsboei voor deze Noordse vleermuis, die
normaal gesproken alleen voorkomt in Scan
dinavië en Oost-Europa. Het in onze contrei
en uiterst zeldzame diertje liet zich na de lan
ge fladdertocht over de Noordzee met tegen
zin per helikopter naar Den Helder vervoeren.
Daar wachtte de plaatselijke vogelwerkgroep
met een fors maal aan meelwormen. Voor
zien van een aluminium ring herkreeg de
vleermuis daarna de vrijheid.
FOTO MARTIJN DE JONGE
Het enige dat volgens het Amsterdamse rapport echt goed gaat is de
invoering van een gescheiden ophaalsysteem voor afval. In vrijwel
alle gemeenten zal dat op 1 januari 1994 het geval zijn.
ARCHIEFFOTO HIELCO KUIPERS
utrecht monica wesseung
Het overgrote deel van de ge
meenten doet veel te weinig
aan het milieu. Slechts eender
de van de gemeenten haalt de
doelstellingen van het rijk Na
tionaal Milieu Beleidsplan.
Eenderde loopt minstens twee
jaar achter en de rest is nauwe
lijks met milieu bezig. Dat
blijkt uit een onderzoek van de
Universiteit van Amsterdam.
Voor het onderzoek is het
milieugedrag van 16 gemeen
ten van verschillende grootte
onder de loep genomen. In de
ze regio was dat Zoeterwoude.
Het rapport maakt geen onder
scheid tussen de gemeenten,
maar signaleert wel verschillen
in 'groot' en 'klein'.
Een van de manieren om het
milieu te dienen is het opstel
len van een verkeerscirculatie
plan waarbij de auto achter
wordt gesteld. Die kans laten
vrijwel alle gemeenten onbe
nut. Ook energiezuinige bouw
projecten, het promoten van
milieuvriendelijk bouwmateri
alen of een verdergaande be
scherming van het groene bui
tengebied zijn veel gemeenten
vreemd. Het enige wat echt
goed gaat is de invoering van
een gescheiden ophaalsysteem
voor groente-, tuin- en fruitaf
val. Vrijwel alle gemeenten zul
len op 1 januari 1994 het afval
gescheiden inzamelen.
Geldgebrek
De onderzoekers concluderen
dat de belangrijkste reden voor
het falen van het gemeentelijk
milieubeleid eigenlijk de eco
nomische recessie is. Werkge
legenheid, het opkrikken van
de economie of het terugdrin
gen van het financieringstekort
winnen het bij de politici. Klei
nere gemeenten scoren slech
ter dan grote bij het in- en uit
voeren van milieuplannen. De
oorzaak hiervoor is volgens de
onderzoekers het tekort aan
mankracht en kennis bij de
kleinere gemeenten. Dat is op
te vangen als de gemeenten
onderling goed samenwerken,
maar daar schort het juist weer
aan.
Bovendien hebben veel ge
meenten te weinig geld om er
varen en bekwame krachten op
de milieuafdeling aan te stel
len. Die milieuafdeling is so
wie so onderhevig aan kritiek:
er is een competentiestrijd tus
sen de milieu- en de andere
beleidsafdelingen van de ge
meente (verkeer, ruimtelijke
ordening e.d.). De stichting Na
tuur en Milieu maakt zich grote
zorgen over het gemeentelijke
milieubeleid. De gemeenten
krijgen nu van het rijk geld
voor het uitvoeren van het
milieubeleid. Dat geld mag al
leen aan milieu worden be
steed. Het is de bedoeling om
op termijn 'het milieugeld' in
de algemene gemeentelijke kas
te storten. Milieuminister Al
ders wil die overschakeling op
1 januari 1995 doorvoeren. Na
tuur en Milieu bepleit in een
brief aan de milieuminister uit
stel van deze omzetting. Als het
geld in de gemeentekas wordt
gestort, is de kans groot dat het
,niet aan milieu wordt besteed,
concludeert Natuur en Milieu.
Vogelexcursie in Hazerswoude
Fret Koek vindt polders mooi en speciaal de Rode Polder omdat die minder gecultiveerd is.
Elke dag worden we er weer mee
geconfronteerd. Of het nu om het
gescheiden inzamelen van afval,
het gebruik van bestrijdingsmid
delen of het aanwijzen van be
schermde gebieden gaat het
milieu vraagt voortdurend de aan
dacht. In de rubriek '10 over
Groen' worden wekelijks tien wil
lekeurige vragen over het milieu
gesteld aan.min of meer bekende
regiogenoten. Deze week het
woord aan Fret Koek uit Roelo-
farendsveen, voorzitter van jonge
rencentrum Splotsz, werkzaam bij
een architectenbureau en sinds
kort raadslid voor GroenLinks in
Alkemade.
In uw eerste toespraak in de ge
meenteraad waarschuwde u er
voor dat de wereld naar 'de klote
gaat'. Wat is het belangrijkste
gevaar?
Het steeds maar toenemende
gebruik van energie en grond
stoffen. Ik heb het idee dat we
niet meer kunnen gebruiken
dan we nu doen. Maar de eco
nomie groeit jaarlijks met drie
procent, dus we hebben steeds
meer nodig. En als we er dan
ook nog van uit gaan dat de
economie in de Derde Wereld
verbetert, moeten wij dus krim
pen.
Welke concrete maatregelen zijn
daarvoor nodig?
Een groot probleem is de over
produce. Waarom gaat een ka
potte auto naar de sloop? Waar
om komt er elk jaar weer nieu
we geluidsapparatuur op de
markt? Arbeid moet goedkoper
worden, mensen moeten din
gen weer latèn repareren. Dat
betekent wel dat er minder
werkgelegenheid is: daarom is
•het onontkoombaar dat we
minder uren in de week gaan
werken.
Wat is er de laatste jaren verbe
terd in de gemeente Alkemade?
Er is inmiddels een systeem
voor gescheiden inzameling van
afval en de gemeente is nu hard
aan de slag om de milieuver
gunningen voor bedrijven rond
te krijgen. Deze twee maatrege
len zijn overigens wel door het
rijk opgelegd.
Welk probleem wilt u als raads
lid graag aanpakken
Ik had het net over milieuver
gunningen. Ik vind het belang
rijk dat de gemeente ervoor
zorgt dat elk bedrijf eind vol
gend jaar zo'n vergunning heeft
en dat ambtenaren ook naar de
bedrijven toegaan om te con
troleren of ze zich aan de voor
schriften houden.
Wat bent u zelf anders gaan
doen?
Als ik in de Veen uitga, ga spor
ten of naar het gemeentehuis
moet, pak ik altijd de fiets. Ik
had ook al een compostbak
voordat de gemeente het huis
vuil gescheiden ging inzamelen.
Wat doet u zelf nog niet goed?
Ik werk te veel: 40 uur in de
week. Omdat ik ook veel andere
dingen doe, raak ik geregeld in
tijdnood cn dan breng ik bij
voorbeeld met de auto even wat
dingen rond.
Wordt op een architectenbureau
rekening gehouden met het
milieu?
Ik doe dit werk nu zeven jaar en
ik zie wel veranderingen.
Meestal komt dat ook door
maatregelen van de overheid,
die bijvoorbeeld het gebruik van
bepaalde materialen verbiedt.
Maar soms is er nog wel de keu
ze tussen milieuvriendelijk ma
teriaal en milieu-onvriendelijk
materiaal. Opdrachtgevers kie
zen vaak voor de goedkoopste
oplossing, en voor ons is het
ook weer belangrijk om een op
dracht binnen te halen.
Wat vindt u van de plannen om
polders te bebouwen?
In de polders in het Groene
Hart mogen zeker geen huizen
komen. Het vliegveld Valken
burg had ik een mooie woning
bouwlocatie gevonden. En ver
der denk ik dat er alleen uitge
breid kan worden aan de rand
van de grote steden in de Rand
stad. Dat is toch al verstedelijkt
gebied.
Wat is uw favoriete natuurge
bied in deze regio?
Polders vind ik prachtig. Dat
vlakke land met alleen hier en
daar een boom, dat vind ik
mooi. In de buurt van de Ripse-
laan, bijvoorbeeld. Maar de Ro
de en Bospolder zijn minder ge
cultiveerd, die vind ik nog
mooier.
Wilt u verder nog iets kwijt?
Er werd nogal lacherig gedaan
in de gemeenteraad over mijn
verhaal over het milieu. Maar ik
wil de discussie daarover aan
zwengelen, er moet echt iets
veranderen.
lisse richard mooyman
De Milieugroep Bollenstreek
gaat volgende week op de Na
tionale Bloemenbeurs in Lisse
ecologisch geteelde bloembol
len verkopen. De milieugroep
wil daarmee laten zien dat het
mogelijk is om voor een iets ho
gere prijs een goede, milieu
vriendelijke bloembol te telen.
De milieugroep wil met de
actie de bollentelers ervan over
tuigen dat er wel degelijk een
afzetmarkt is voor een duurdere
'groene' bloembol. Organisaties
van bollentelers zien weinig in
de teelt van dergelijke bloem
bollen, omdat daarvoor slechts
een zeer beperkt aantal kopers
zou zijn. De telers willen de
milieubelasting terugdringen
door over de hele linie milieu
vriendelijker teeltmethoden te
gebruiken.
Volgens de Milieugroep Bol
lenstreek is de bloembollenteelt
hazerswoude»
De vogelwerkgroep Koude
kerk/Hazerswoude en omstre
ken organiseert op zaterdag 16
oktober een excursie in het ge
bied Kruiskade/Spookverlaat en
omgeving in Hazerswoude. De
Kruiskade is een oude houtka
de, die omsloten wordt door
jonge beplantingen, verschillen
de plas-drasgebiedjes en wei-
utrecht anp
De Stichting Natuur en Milieu
heeft minister Maij van verkeer
en waterstaat gevraagd het ge
bruik te verbieden van vervuilde
bouwstoffen voor waterstaats
werken in rivieren en de Noord
zee. De milieugevaarlijke stof
fen in dergelijk bouwmateriaal
dragen bij aan de vervuiling.
Toepassing ervan druist in te
gen internationale, door Neder
land onderschreven afspraken
over de schoonmaak van de
Rijn en de Noordzee (het Rijn
en het Noordzee Aktieplan). Bij
de totstandkomfng van beide
plannen heeft Nederland een
belangrijke rol gespeeld.
Directe aanleiding voor het
verzoek van de milieu-organisa
tie aan Maij is een onderzoek
van de Katholieke Universiteit
Nijmegen naar het gebruik van
mijnsteen. Jaarlijks gebruikt de
waterbouw hiervan ongeveer
500.000 ton voor bij voorbeeld
funderingen, de bescherming
van oevers en bodems en het
in Nederland verantwoordelijk
voor de verspreiding in het
milieu van enorme hoeveelhe
den pesticiden, ontsmettings
middelen en meststoffen. Door
het gebruik van sterkere, resis
tente rassen en een programma
van wisselteelt is het volgens de
organisatie mogelijk om het ge
bruik van chemicaliën drastisch
te verminderen of zelfs geheel
te stoppen.
De tulpenbollen die de
Milieugroep aanbiedt, zijn af
komstig van de biologisch-dy-
namische Hoeve Vertrouwen in
Wieringerwerf. Deze hoeve teelt
al langer ecologische groente en
heeft zich nu ook geworpen op
de teelt van ecologische bloem
bollen. De Nationale Bloemen
beurs wordt gehouden in de
CNB-hallen aan de Grachtweg
18 te Lisse. De beurs is open op
vrijdagavond 15 oktober van 18
tot 21 uur, en op zaterdag 16
oktober van 9 tot 17 uur.
landen. Juist nu de zangvogel
trek op haar hoogtepunt is,
kunnen hier leuke soorten wor
den waargenomen. Tijdens de
anderhalf tot twee uur durende
wandeling is om acht uur vanaf
het Ooievaarsnest aan het
Spookverlaat in Hazerswoude.
Het meenemen van een verre
kijker wordt aanbevolen. Het
dragen van opvallend gekleurde
kleding wordt afgeraden.
dempen van havens.
Mijnsteen, een nevenprodukt
van steenkoolwinning dat voor
al uit Duitsland wordt inge
voerd, bevat onder meer voor
het milieu schadelijke zware
metalen. Deze stoffen komen
na een aantal jaren door uitlo
ging in het milieu terecht. Vol
gens Nijmeegse onderzoekers
dragen verschillende van de uit
geloogde stoffen op langere ter
mijn voor een flink deel bij aan
de maximaal wenselijk geachte
totale uitstoot van dergelijke
stoffen.
Natuur en Milieu noemt het
beleid van de overheid tegen
strijdig. Enerzijds neemt zij
maatregelen om de vervuiling
van rivieren cn Noordzee terug
te dringen. Anderzijds staat zij
toe dat nieuwe vervuilingsbron
nen worden ingevoerd. De
Stichting heeft bij de Raad van
State inmiddels beroep aange
tekend tegen diverse vergun
ningen die Rijkswaterstaat heeft
verleend voor het gebruik van
mijnsteen en fosforslakken.
