Cultuur Kunst
Paul Young herontdekt
de kracht van de soul
*ewonderïng
Boekhandel zal koninklijke
klant voorlopig niet zien
Teleurstellend begin
van meesterserie
Feestelijk jubileumconcert Loeki Stardust
8 DONDERDAG 7 OKTOBER 1993
941
9
CHEF ANNEMIEK RUYGROK. 071 -356472, PIV -CHEF JAN RIJSDAM. 071-356473
FRANKFURT ANP
Directeur Voster van De Bezige Bij stond te glimmen. Kroon
prins Willem-Alexander had net zijn stand op de Buchmesse be
zocht. ,,Het gesprek met de prins was een aangename verras
sing. Hij wist precies welke schrijvers wij uitgeven. Hij begrijpt
hoe je omgaat met auteurs en was zeer geïnteresseerd in au
teursrechten. Het was maar een kort gesprek, maar hij is inhou
delijk goed op de hoogte en we hebben snel kemen geraakt", al
dus Voster.
De prins kreeg van De Bezige Bij het boek 'Het felle leven van
Jacoba van Beieren' mee. Zijn assistenten droegen inmiddels al
twee tassen met cadeau gekregen boeken. Alexander's vaste
boekhandel Kooiker in Leiden zal zijn koninklijke klant dus
voorlopig wel niet zien.
Terwijl de prins alle aandacht trok, gaf de Nederlandse profes
sor Emanuel Tov in een mager gexula zaaltje een lezing over de
spraakmakende Dode Zee-rollen. Omdat hij in samenwerking
met twee Leidse uitgevers de Dode Zee-rollen op microfiche
heeft uitgegeven had de lezing plaats op de Buchmesse. De pro
fessor bestreed het gerucht dat fragmenten van de rollen zijn
achtergehouden omdat ze de geschiedenis van het Jodendom of
het Christendom mogelijk onderuit zouden halen. Het Vaticaan
zou daarbij volgens boze tongen zelfs een rol in spelen. Volgens
Tov is voorzover hij weet geen van deze verhalen juist.
MUZIEK
RECENSIE MONICA SCHIKS
Meesterserieconcert door net Brabants
Kamerorkest o.l.v. Alexandru Lascae. So
liste: Vera Beths - viool. Gehoord: 6/10,
Stadsgehoorzaal, Leiden.
Onder de dirigeerstok van
Alexandru Lascae bloeit een
groep strijkers op tot een welda
dig klinkend orkest. Het Bra
bants Kamerorkést reageerde
enthousiast op Lascae die zich
met veel warmte en muzikale
zorg over het ensemble bekom
merde. Het is dan ook niet ver
wonderlijk dat de muziek ge
schreven voor louter strijkorkest
floreerde op dit eerste meester
serie concert. Met name het ro
mantisch repertoire zoals
Tsjaikowsky's welbekende Se
renade voor strijkorkest en de
vroeg-romantische sonate, door
Rossini op zijn 12de jaar ge
schreven.
Paul Young is terug bij de soulmuziek. Tien jaar geleden
werd de Engelse zanger met de markante stem ontdekt
als vertolker van soulnummers als voorman van de Q-
Tips. Die zelfde groep zette hem begin dit jaar opnieuw
op het spoor van de jaren-zestig soul. Tijdens een aantal
reünie-concerten in Engeland en in het Midden-Oosten
herontdekte Young de kracht van die muziek.
Het laatste werk vormde een
luchtig en zwierig begin van het
concert met voldoende tech
nisch vertoon om de vingers
warm te strijken. Goed als inlei
ding voor Mozarts vioolconcert
KV 218 met Vera Beths als solis
te die na afloop flink applaus
kreeg, maar niet ovationeel.
Misschien hadden méér men
sen na afloop een onbevredigd
gevoel. Hoe voortreffelijk een
soliste ook mag zijn, ieder con
cert opniguw moet ze het weer
bewijzen. Haar toon was kaal en
scherp in plaats van warm en
gloedvol zoals dit melodische
concert vereist. In plaats van de
luisteraar mee te slepen in haar
spel maakte de violiste mij on
rustig en wrevelig en dat ging
niet over in het zangerige an
dante cantabile. Jammer, maar
dit soort teleurstellingen horen
evengoed bij het concertleven.
AMSTERDAM KEES GROENENBOOM
„Toen de Q-Tips uit elkaar gin
gen hadden we afgesproken dat
we na tien jaar weer bij elkaar
zouden komen. Op een speciaal
kaartje stond waar en wanneer
we elkaar zouden ontmoeten.
In januari was het zo ver en ie
dereen was er. We spraken af
een stel concerten te doen en
die waren echt schitterend. Ie
dereen zei vroeger altijd dat het
een magische groep was en
toen we weer bij elkaar waren
was die magie helemaal terug.
Hoewel er een paar bij zijn die
niet veel meer spelen, was het
niveau van de concerten heel
„Ik was in die tijd bezig met
dit album en nog op zoek naar
twee laatste nummers. Die er
varing met de Q-Tips heeft me
aan het denken gezet. Op mijn
vorige platen probeerde ik juist
geen soul te zetten, ik wilde iets
nieuws doen. Maar ik bedacht
me dat dit soort muziek, deze
liedjes, bij me passen. Ik moet
niet bang zijn om ze te zingen
omdat ze ouderwets zouden
klinken. Als je aan het werk gaat
met goede musici, zorgt voor
goede arrangementen, klinkt
het niet gedateerd. Na die erva
ring heb ik de laatste twee songs
gekozen voor de cd: 'It will be
you' en '(Now I know what ma
de) Otis blue', allebei onvervals
te, ouderwetse soulnummers.
Die concerten met de Q-Tips
zijn dus heel goed voor me ge
weest, ze hebben gewerkt als
een soort medicijn."
'Otis Blue' - waarin een gesam-
pelde drumroffel werd verwerkt
3e LEIDSE BOEKENZONDAG
ZONDAG 10 OKTOBER A.S.
10.00-17.00 UUR
LEIDSE BOEK- PRENTHANDELAREN,
DEELNEMENDE BIBLIOTHEKEN MUSEA
ORGANISEREN ACTIVITEITEN ROND HET BOEK EN DE PRENT
- LEZINGEN - TENTOONSTELLINGEN
- DEMONSTRATIES - ANTIQARF.NBEl'RS
IN Dl: PIETERSKERK
FOLDER MET PLATTEGROND EN PROGRAMMA VANAF
4 OKTOBER VERKRHGBAAR BIJ DL VVV EN
ALLE DEELNEMERS INFORMATIE 071-1210f,7 OE1171-134552
van een plaat van Martha Ree
ves - werd zelfs de eerste single
van Youngs nieuwe cd 'The
Crossing'. Het is zijn derde al
bum sinds zijn stormachtige
debuut als solist met 'No Parlez'
uit 1983, zijn hitsverzameling
uit 1991 niet meegerekend. Het
succes van zijn eersteling heeft
Young nooit geëvenaard, maar
zijn loopbaan is altijd succesrijk
gebleven.
'The Crossing' is het album
van iemand die houdt van aan
sprekende, krachtige songs. De
ballads, soms gospelachtig,
soms countryachtig, soms jazzy
gearrangeerd, zijn er weer goed
op vertegenwoordigd. Echt los
komen van de soul zal Young
trouwens nooit, want er zit veel
'soul' in zijn stem en in zijn ma
nier van zingen, ook als hij zich
in andere stijlen begeeft.
Young heeft altijd een groot
talent gehad voor het uitkiezen
van de juiste liedjes. Zijn groot
ste hits ('Come back and stay',
'Wherever I lay my hat', 'Every-
time I go away') waren tamelijk
onbekende covers, die hij - al
tijd met veel respect voor het
origineel - van een eigen bewer
king voorzag. De enige zelf ge-
Paul Young: „Een liedje moet iets hebben wat me raakt.
componeerde succes-song was
'Everything must change'.
Overtuiging
Op 'The Crossing' staan elf ori
ginelen, gekozen uit een voorse- van moet me aanspreken."
lectie van zo n dertig composi- „Telkens als ik een paar num-
ties. „Een liedje moet iets heb- mers bij elkaar had, beluisterde
ben wat me raakt, een goede ik die samen met Don Was,
tekst of een mooie melodie, mijn producer. Dan gebeurde
Maar het belangrijkste is dat ik
het met overtuiging moet kun
nen zingen. Dus ik moet me
kunnen vinden in de inhoud
van het liedje of het gevoel er-
het wel dat Don een liedje heel
geschikt vond. geknipt voor de
Amerikaanse radio. En dan zei
ik: 'Ja. maar ik vind het niks, de
muziek is prima, maar die tekst
vind ik vreselijk'. En als ik niet
in een liedje geloof, kan ik het
ook niet uitvoeren. Sommige
nummers zijn er nog op het
laatste moment uitgegooid."
RECENSIE LIDY VAN DER SPEK
Jubileumconcert van het Loeki Stardust
Quartet Gehoord: 6/10, Taffehzaal, Lei-
Het Loeki Stardust Quartet viert
zijn derde lustrum met een ju
bileumtournee die hen dit sei
zoen via verschillende steden in
Nederland, waaronder Leiden,
naar Japan en de Verenigde Sta
ten voert. Bovendien verschijnt
dit najaar hun speciale cd
'Capriccio di Flauti'.
Als de accessoires van hun
rokkostuum waarin de Loeki's
optraden, weerklonk gister
avond in de Taffehzaal hun mu
siceren: breed en kleurrijk ge
schakeerd, maar ten allen tijde
subtiel en verfijnd. Uit alle pe
riodes van hun glanzend be
staan waren componisten ge
plukt, waarmee dit quartef ooit
furore heeft gemaakt. Om deze
muziek tot Idinken te brengen
lagen 35 fluiten op de grond
neergevleid. Tegen een tempel
zuil leunde vanwege zijn enor
me lengte de dubbelbas als 36e
toeter.
Het concert begon met een
bijna eenstemmige 'Estampie'
van een 14e eeuws Italiaans
anonymus. De hele avond werd
de luisteraar heen en weer ge
slingerd tussen middeleeuwen
en de 20e eeuw. Zo was het niet
verbazingwekkend om een be
werkte song van Stevie Wonder
te horen na een componist rond
1560. Hoe swingend, puffend,
spetterend zo n melodie ook
wordt gespeeld, de muziek die
Loeki Stardust produceert blijft
intiem, klein van volume en de
licaat.
Het hypermoderne stuk 'La
mentation' (1975) van Ryohei
Hirose, in een grafische parti
tuur geschreven, verdroeg won
derwel de 'Sermone Blando'
van William Byrd uit de Renais
sance, 't leek zelfs een perfecte
afsluiting, zoals eert orgelkoraal
kan klinken na een vrije aria in
de Matthaus Passion.
De verschillende stemmen in de
Fuga in g mineur van J.S. Bach
waren haarscherp te volgen
door de heldere spitse diverse
toonkleuren van de verschillen
de fluiten.
In deze rubriek komen al of
niet bekende
streekgenoten aan het
woord die, hetzij direct,
hetzij zijdelings met kunst
en cultuur te maken
hebben. Ze praten over een
kunstvoorwerp, een
kunstuiting waaraan ze
bijzondere waarde
hechten. Van de snuifdoos
van oma tot het
grijsgedraaide muziekstuk
en alles wat daar tussen zit.
Vandaag spreekt Kiki
Rörsch van de Stichting
Pieterskerk Leiden haar
bewondering uit. „Dat
gebouw roept ook op tot
samenkomen."
„Als studente had ik
alleen die klomp
steen wel eens zien
staan. Een prachtige
klomp, maar ik was
er nog nooit in geweest. Toen
kwam het eeuwfeest, in 1975.
En ik zat in de commissie die
iets moest bedenken. Men
dacht aan een manifestatie voor
iedereen en daar is die
Pieterskerk natuurlijk
uitstekend geschikt voor. Op het
secretariaat van de
eeuwfeestcommissieliepen
mensen steeds in en uit. Dat
was het leuke, dat we met
elkaar iets deden. De voorzitter
van de muziekcommissie was
steeds zoek. Wat bleek? Die
dwaalde in 'zijn' Pieterskerk
rond. Dat was voor het eerst dat
ik in contact kwam met iemand
die van een gebouw hield.
Tien jaar later ben ik in de
omgeving van de Pieterskerk
gaan wonen. En als je er vlakbij
woont dan kun je er zeker niet
omheen. Het is een specifiek
gebouw. Heel karaktervol. Het
heeft een bepaalde
waardigheid, een ambiance die
kwaliteit geeft aan wat er zich
afspeelt. Deze kerk heeft een
grote warmte, vooral.
Als ik het eens te druk heb, te
veel op m'n hals gehaald en het
even niet zie zitten, dan loop ik
die kerk binnen. Naar m'n
hoekje, waar het licht zo warm
en geel door de ramen komt, de
bladeren van de bomen ritselen
en waar verder stilte heerst,
niets dan stilte. Dat grootse
gebouw maakt dan zo'n indruk
op je, je voelt je nietig en kan
opeens alles relativeren. Ach,
voordat ik op m'n plekje ben
beland, is de rust al weer over
me gedaald. Zo'n end is het
lopen. En dan is het alsof er
twee warme armen om je heen
worden gelegd.
M'n kind heeft hier bij wijze van
spreken Ieren lopen, met haar
fietsje gereden. Maar ik
beschouw de Pieterskerk zeker
niet als 'mijn' kerk. Het is een
kerk voor iedereen. Hij roept
ook op tot samenkomen.
Daarom ben ik zo blij dat er
steeds meer evenementen
worden gehouden. Niet alleen
de concerten, de
herdenkingsplechtigheden.de
Uitdag. maar qgk kleine diners,
trouwerijen. Fantastisch vind ik
dat. Het gebouw voegt echt iets
toe aan evenementen. Zelfs de
rommelmarkt, of de
computerdump worden iets
speciaals hier.
Dat iedereen het
multifunctionele van dit
gebouw waardeert, blijkt wel uit
de grote groep vrijwilligers die
we hebben. Dat je mensen
krijgt die een hele dag met een
nagelborsteltje de monumenten
schoonmaken. Of de
overbuurman, die altijd,
voordat de kerk opengaat,
bosjes bloemen neerzet. Elke
week weer.
Dat bezoekers worden
opgevangen en van
documentatie voorzien.
We hebben hier een eigen
'honk'. Zo noemen we het ook.
Een plek waar alle vrijwilligers,
en dat zijn er zo'n 100, kunnen
samenkomen. Waar onze
'relikwieën' Hangen. Ook
bijvoorbeeld de koren
gebruiken het, om er zich te
verkleden. Het is belangrijk om
zo'n eigen plek te hebben. Dat
je ook eens iets gezelligs kunt
doen met z'n allen. Hutspot
eten op 3 oktober
bijvoorbeeld. Want
met z'n allen
proberen we toch een
kwaliteitsprodukt
neer te zetten. Een
Pieterslftrk die er
goed en verzorgd
uitziet.
Leed in hilarische
verpakking
THEATER
RECENSIE WUNAND ZEILSTRA
Voorstelling 'Play Stnndberg' van
Friednch Dürrenmatt door Art Pro Re
gie Frans Strijards Spel Porgy Franssen.
Trudy de Jong en Evert van der Meulen
Gezien 6/10, LAK. Leiden Aldaar nog te
zien: t/m9/10
In 1948 ziet auteur Friedrich
Dürrenmatt 'Dodendans' van
August Strindberg. Twintig jaar
later (in november 1968, het
programmablad van Art Pro is
hier onjuist) begint hij aan een
grondige bewerking van het
stuk. De titel daarvan is veelzeg
gend: 'Play Strindberg' toont
Dürrenmatts visie, hoe 'Doden
dans' uit het begin van onze
eeuw nu nog speelbaar is. De
ontwikkeling van modern thea
ter heeft immers niet stil ge-
Er is heel veel tekst geschrapt,
de illusie van 'echtheid' is tot
(toneel-)spel gereduceerd en
eindeloos gewroet in zieleroer-
selen blijft achterwege. Het spe
lelement wordt versterkt door
het vastgelopen huwelijk van
Alice en Edgar als een bokswed
strijd in elf rondes voor te stel
len.
Dat laatste aspect heeft regis
seur Frans Strijards om onbe
grijpelijke redenen een beetje
weggemoffeld. Strijards mikt
vooral op een hilarische speel
stijl, teneinde Strindbergs illu
soire echtheid op een afstand te
houden. Op dit punt schittert
Porgy Franssen. Diens gekun
stelde motoriek en clowneske
mimiek dragen de voorstelling.
Trudy de Jong demonstreert
vooral de verbittering van Alice,
wat soms cynisch leuk en soms
tragisch uitwerkt. Evert van der
Meulen vertolkt op vrij onopval
lende wijze het derde personage
(neef Kurt geheten) dat nodig is
om echt drama op gang te
brengen. Het einde wijkt ook af
van Dürrenmatts bewerking.
Strijards laat Trudy de Jong
'Misty' van Erroll Garner zin
gen. En je kunt heel lang twis
ten over de vraag, aan wie Alice
dat opdraagt: aan Edgar en/of
Kurt. Huwelijksleed wordt hier
door Art Pro tot hilariteit ge
perverteerd. De drie spelers dra
gen zelfs stiekem een feestneus.
DERDE LEIDSE BOEKENZONDAG 10 OKTOBER
Langdradige Frivole Framboos
THEATER
RECENSIE DICK VAN TEYLINGEN
De Frivole Framboos met Con Fituro Ge
zien 6/10. schouwburg. Leiden.
Volgens de berichten was het
optreden van De Frivole Fram
boos vorig jaar in de schouw
burg niets minder dan een ko
mische en muzikale sensatie.
Reden om het duo snel terug te
halen met een ander program
ma; een ouder, want een nieu
were voorstelling is er nog niet.
Deze frambozen zijn Vlaams
en docent aan het conservatori
um van Gent. Peter Hens speelt
cello en ook piano, Martin Valc-
ke piano en ook cello. Hens
zingt ook, niet zo goed, maar
voldoende om de klassieke lied
en operakunst op de hak te
kunnen nemen. Hij is de cen
trale figuur, Valcke zorgt voor
de komische noten op de ach
tergrond.
Het vak van muzikale komiek
is moeilijk. Aan de ene kant
krijg je veel kado als je een goe
de muzikant bent: virtuositeit
dwingt altijd bewondering af en
de herkenning van melodieën is
een spelletje waar je de zaal lek
ker mee kunt bezighouden.
Daar staat tegenover dat je ook
een goede komiek moet zijn en
je je niet tevreden mag stellen
met die bewondering alleen.
Helaas ontbrak het De Frivole
Framboos in deze voorstelling
aan komische ideeën en be
perkte het duo zich tot voor de
hand liggende parodieën. Con
Fituro drijft op een grote muzi
kaliteit en een beperkt arsenaal
aan grappen die wel een avond
moeten vullen en daarom regel
matig hergebruikt worden. Ze
zijn daarbij maar heel zelden
origineel. Aria's in pizza- en
muziek-ltaliaans zijn al vaak ge
zongen en wie daar nog een
leuk nummer van wil maken
moet wel wat in huis hebben.
Het publiek aanspreken in
drie talen waarvan er twee ver
haspeld worden valt in dezelfde
categorie. Als dat keer op keer
gebeurt, wordt dat al snel erg
vervelend. Voor zingen met
overdreven vibrato en een spet
terende slis geldt hetzelfde. De
Schubertbloemlezing aan het
begin heb ik nog met spanning
aangehoord, soms heb ik even
echt gelachen, maar verder was
Con Fituro voor mij een lang
dradig gepresenteerde kwis met
muziekfragmenten. Als de voor
stelling van vorig seizoen inder
daad zo leuk was, heeft De Fri
vole Framboos een razendsnelle
ontwikkelingdoorgemaakt.
