Keus voor Verenigde
Protestantse Kerk
Kerk Samenleving
Ook lutheranen moeten
soms wat weg slikken
WOENSDAG 60KT0BER 1993
HET WEER
UIT DE KERKBLADEN
Dinges en de SGP (1
Dc affaire rond het vrouwen-
lidmaatschap binnen de SGP
doet de gereformeerde predi
kant P.J. van Midden uit Lis-
se in gedachten teruggaan
naar een bezoek aan Jeruza
lem. Met een gezelschap be
zocht hij de wijk Mea
Shearim, een oud 'ghetto'
waar ultra-orthodoxe Joden
bij elkaar wonen. „Wat een
interessante mensen", riep
ene mevrouw Dinges (haar
echte naam is Van Midden
vergeten) toen ze met deze
bewoners werd geconfron
teerd. De ultra-orthodoxe Jo
den vallen in deze wijk op
door 'hun lange zwarte jas
sen, hun oorlokken, hun
folkloristisch aandoende kle
ding en, als je wat verder
kijkt dan je neus lang is, door
hun onverdraagzaamheid'.
„Mevrouw Dinges zag dat al
lemaal niet", schrijft Van
Midden in het blad De Kruis
vaan van de Gereformeerde
Kerk Lisse. „Die liep door
Mea Shearim zoals een an
derdoor Artis."
Dinges en de SGP (2)
Een paar dagen later, in een
arabisch deel van het land,
maakte het reisgezelschap.de
oproep tot gebed van het is
lamitische volksdeel mee. „Al
die in het wit gehulde mos
lims met hun kleedjes brach
ten mevrouw Dinges weder
om in vervoering", vervolgt
Van Midden zijn verhaal. „Ze
vond het reuze boeiend dat
in dit land de godsdienst zo
maar op straat loopt. De leer
en het leven zijn één en op
het uur van het gehed vouwt
soms zomaar iemand zijn
kleedje uit richting Mekka
om zijn vasté gebed te zeg
gen."
Dinges en de SGP (3)
Weer een paar dagen later
kwam hel gesprek in de
lounge van een hotel op de
'zware gereformeerden'. Me
vrouw Dinges deed ook mee
aan het gesprek. Van Mid
den: „Van deze 'zware gere
formeerden' bleek ze niet
veel te moeten hebben. Ach
terlijk vond ze het feit dat
mensen vaccinaties weiger
den en allerlei regels achter
na liepen, belachelijk! Ze
vond ze intolerant enz. enz.
U kunt het rijtje vast wel aan
vullen. Ik heb haar gevraagd
hoe naar haar mening joodse
geloofsgenoten dachten over
de mensen in Mea Shearim.
Hoe welwillende moslims
denken over ultra-ortho
doxen binnen hun kring. Al
die mensen die zij zo interes-
Sant vond. En ook heb ik ge
vraagd of ze zichzelf niet de
minst tolerante figuur in het
gezelschap vond. Het ant
woord moet ik nog krijgen."
Dinges en de SGP (4)
Toen het journaal onlangs de
mannen-broeders van de
SGP liet zien, 'in het zwart
gestoken, op weg naar het
debat over de vrouw in het
staatkundig ambt', besefte de
Lissesc dominee: „Voor mij
zijn dat mensen uit een an
dere wereld en de discussie is
mij volkomen wereldvreemd.
Ik begrijp dan ook niet dat
mensen uit de Partij van de
Arbeid zich daar druk om
maken. Maar van rnij mogen
ze. zoals ook die ultra-ortho
doxen in Jodendom en Islam
er mogen zijn. Als anderen er
ook maar mogen zijn. Het is
voor mij geen vraag of er
vrouwen lid van de SGP mo
gen zijn, maar waaróm vrou
wen lid van de SGP willen
zijn. Je richt toch gewoon
een soort SGP voor mannen
en wouwen op? Klaar ben
je."
Verrassende uitkomst op triosynode SoW-partners
De nieuwe Samen op Weg
kerk gaat Verenigde Protes
tantse Kerk in Nederland
heten. Dat heeft de gecom
bineerde synodevergade
ring van de Nederlandse
Hervormde Kerk, de Gere
formeerde Kerken in Ne
derland en de Evangelische
Lutherse Kerk gisteren met
123 stemmen voor en 41
tegen besloten.
LUNTEREN ANP
Dit was de verrassende uit
komst van een moeizaam pro
ces, waarbij de gereformeerde
synodevoorzitter ds. P. Boom-
sma, die de besprekingen leid
de, ontkende dat hij de vergade
ring manipuleerde. „Dat is het
laatste wat ik zou willen." Maar
soms moet ook Boomsma, als
de nood aan de man is.
Maandagavond had de com
bisynode de naam Verenigde
Protestantse Kerk nog afgewe
zen: slechts 36 stemmen voor.
terwijl 55 synodeleden voor de
naam Verenigde Hervormde
Kerk in Nederland kozen en 78
voor de naam Evangelische
Kerk in Nederland.
Dinsdagochtend bleek dat de
ze namen, waaruit de synode
dacht een keuze te moeten ma
ken, 'blokkades' bij respectieve
lijk de lutheranen en de Gerefe
reerde Bond (de rechtervleugel
in de Hervormde Kerk) zouden
oproepen. Voor de lutheranen
zou het Hervormd in de naam
inhouden dat ze naar een ande
re kerk zouden overstappen,
terwijl de nieuwe kerk de voort
zetting van de drie kerken is.
Voor de Bonders was het woord
Evangelisch onverteerbaar om
dat in zo'n naam de verworte-
ling in de Reformatie niet meer
zichtbaar zou zijn.
De 44 lutherse synodeleden
merken op de gecombineerde
synodevergadering in Lunte-
ren dat ze het soms moeten
afleggen tegen de 75 her
vormde en 75 gereformeerde
synodeleden. Bij de naam van
de nieuwe kerk werd rekening
gehouden met de lutherse be
zwaren tegen het woord
Evangelisch, bij twee andere
punten dolven de lutheranen
gisteren het onderspit.
Onder druk van de Gerefor
meerde Bond werd in de her
ziene ontwerp-kerkorde de
Konkordie van Leuenberg
(theologische overeenstem
ming tussen de calvinistische
en de lutherse tradities) niet
meer op één lijn geplaatst
met de 'belijdenissen van het
voorgeslacht'. Over de
'Leuenberger' wordt in de
herziene tekst slechts gezegd
dat de kerk 'de betekenis er
van erkent voor de ontmoe
ting' van de lutherse en calvi
nistische traditie. In het eerste
ontwerp was de Leuenberger
nog onder de belijdenissen
gerangschikt.
Ook inzake het gesprek met
Israël kregen de lutheranen
de hervormden en gerefor
meerden niet mee. De luther
se predikante T.K. van Dam
stelde voor de formulering te
verruimen door in plaats van
de Heilige Schrift te spreken
van de Schriften en i.p.v. 'het
belijden dat Jezus de Christus
is' te spreken van de Messias.
Pas dan zou er sprake zijn van
gelijkwaardigheid en respect
voor eikaars traditie.
Zij werd hierin gesteund
door de Hervormde Kerk en
Israël-deskundige dr. H.
Vreekamp, tevens voorzitter
van het Overlegorgaan van jo
den en christenen in Neder
land. Het amendement kreeg
echter te weinig stemmen
(51) om te worden aangeno
men. Omdat de meerderheid
(25) van de lutherse synodele
den ervoor had gestemd, ont
stond er volgens de huisregels
van de gecombineerde syno
de een probleem. Na een ge
sprek tijdens de lunchpauze
met de synodeleiding beslo
ten de lutheranen de zaak
niet op de spits te drijven. Zij
legden zich neer bij hun ver
lies.
Tenslotte zijn er 2,6 miljoen
hervormden, vertegenwoor
digd door 75 synodeleden,
terwijl de 30.000 lutheranen
(volgens SILA-cijfers) niet
minder dan 43 synodeleden
hebben. Soms werkt de
macht van het getal ook wel
eens voor de lutheranen.
Weliswaar werd er nog wel
gestemd (VHK 70. EKH 82),
maar de synodeleiding besliste
anders. Met deze namen dreigt
een 'ernstige impasse', terwijl
de naam Verenigde Protes
tantse Kerk wel samenbindend
is. Verzet uit Friese hoek (ds. F.
Buitink, Frentsjer) dat protes
tants negatief en nietszeggend
zou zijn, hielp niet meer. Er
werd krachtige druk op de sy
node uitgeoefend, die hieraan
Van de 82 synodeleden die 's
morgens nog voor de naam
Evangelische Kerk in Nederland
hadden gekozen, bleken 's mid
dags nog maar 7 dezelfde me
ning toegedaan te zijn. Daarop
stemden 123 voor en 41 syno
deleden tegen de naam Vere
nigde Protestantse Kerk in Ne
derland. Voor alle zekerheid
werden de tegenstemmers nog
geteld: 4 lutheranen, 13 gerefor
meerden en 24 (van de 75) her
vormden.
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERVORMDE KERK
Beroepen: te Hantum c.a.: K. Date-
ma. kandidaat te Groningen.
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen: te Spijkenisse: D.A.J. Son-
neveld te Wateringen-Kwintsheul.
GEREF. KERKEN VRIJGEMAAKT
Beroepen: te Vleuten-De Meern
i.c.m. Maarssen-Breukelen: W.H. de
Groot, kandidaat te Ede; te Oegst-
geest: drs. J. van der Wal, kandidaat
F.H. Blokhuis te Hardinx-
veld-Giessendam.
CHR. GEREF. KERKEN
Aangenomen: naar Winschoten: A.C.
van der Wekken te Heerenveen (ver
beterd bericht).
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Bedankt: voor Oostkapelle: R. Katten-
berg te Arnhem; voor Meliskerke: J.J.
van Eckeveld te Zeist.
BOEKBESPREKING
Ontbijten met droog brood
De Amsterdamse journalist A.J. Klei heeft in zijn loop
baan als kerkredacteur van Trouw 'nimmer een blik in
een theologisch werk geslagen'. Maar hij is dol op auto
biografieën van dominees. Op zijn speurtochten langs
boekenstalletjes tikte hij tal van 'weleerwaarde levens
boeken' op de kop. Om de herinnering aan dit vrijwel
uitgestorven, meeslepende genre levend te houden,
stelde Klei 'Ontbijten met droog brood' samen. Hij
deed een losse greep uit een aantal uitgaven uit de
tweede helft van de vorige en het begin van deze eeuw,
waarbij hij de citaten op zijn eigen droog-komische
manier met elkaar verbindt. Net als de gebundelde co
lumns van Klei is ook 'Ontbijten met droog brood'
daarmee een feest om te lezen.
Eén van de mooiste passages uit het boek komt uit de
autobiografie van A.K. Straatsma, die vertelt over zijn
hulppredikerschap in het 'zware' Aarlanderveen. Hij
beschrijft hoe hij op huisbezoek gaat bij een man, 'die
het - naar mijn indruk - eerlijk meende en wiens hart
milder was dan zijn spijkerharde theologie':
Eerst ging het over de liedjes, die ik in de kerk liet zin
gen. 'Je doet Gods volkie toch zo'n verdriet met die
liedjes. Weet je waar de gezange gezonge worde? Die
zingezein de hel.'
Toen ik het waagde om te vragen: 'Zouden ze dan in
de hel zingen: 'Jezus, uw verzoenend sterven blijft het
rustpunt van ons hart?', kreeg ik tot antwoord: 'Daar sla
je de spijker op de kop, dat zinge nou de mensen, die
met een ingebeelde hemel naar de hel gaan.'
'Maar Paulus lijkt me nogal een voorstander van die
liedjes. Er staat toch: 'met psalmen, lofzangen en^gees-
telijke liederen.'
Die opmerking van mij was er helemaal naast.
'Dat zegge de mensen nou altijd', antwoordde hij tri
omfantelijk, 'ze vergete dat er bij staat, zingende in uw
hart!' Bij dat laatste woord zette hij alle registers open.
'In uw hart, dat betekent nog niet in uw kerk.'
Van die kant had ik het nog nooit bekeken, u vermoe
delijk ook niet.
En zo staat 'Ontbijten met droog brood' vol met ju
weeltjes uit dé 'brave boekenwand' van A.J. Klei.
A J. Klei met zijn neus in de weleerwaarde levensboeken.
(Illustratie uit 'Ontbijten met droog brood'.)
Ontbijten met droog brood Uit weleerwaarde levensboeken
A.J. Klei. Baarn Ten Have, 1993. - 166 p. 1BSN 90-259-4548-1.
Prijs24,50 gulden.
Rekenschap van een zoektocht
Een ordentelijke autobiografie dient volgens A.J. Klei te
beginnen bij 't begin. Naar die maatstaven is 'Reken
schap van een zoektocht' van H. Faber een ordentelijke
autobiografie. De predikant en latere hoogleraar aan de
theologische faculteiten in Leiden en Tilburg geeft in
een chronologische volgorde een overzicht van zijn
loopbaan, die bijna een eeuw omspant. Geboren in
1907 als zoon van een predikant begint Faber met een
beeld van het leven op een pastorie op de meest uit
eenlopende plaatsen in Nederland. Een leven in isole
ment, beschrijft de auteur. De drempel naar dat voor
herenhuis was voor de gemeenteleden vaak
hoog, terwijl de bewoners van dat huis op hun beurt
vaak ook een zekere achterdocht tegenover de gemeen
te ontwikkelden. „De muren van de pastorie moeten de
bewoners vaak beschermen tegen de hoge verwachtin
gen en de daarmede gepaard gaande kritiek van de ge
meente."
Uitgebreid gaat Faber vervolgens in op zijn studen
tentijd in Leiden, waar hij zich in 1925 aan de theologi
sche faculteit meldde. Zijn eerste standplaats was in
1932 de kleine gemeente van de Vereniging van Vrijzin
nig Hervormden in IJmuiden Oost. Openhartig is hij
over zijn eerste wankele schreden als predikant. Na een
uiteenzetting van een aantal praktische probleempun
ten, schrijft Faber: „Erger was, dat ik merkte aan de
Leidse universiteit wel veel over oude Egyptenaren en
Joden en Grieken ten tijde van het ontstaan van het
Christendom geleerd te hebben, maar geen voorlich
ting te hebben gekregen voor de praktijk van het pasto
rale omgaan met de Amsterdammers, die hier in deze
voorstad van onze hoofdstad waren komen wonen."
Zijn 25-jarige loopbaan als dominee voerde Faber
onder meer naar Wassenaar, waar hij geruime tijd
voorganger was van de plaatselijke afdeling van de Ne
derlandse Protestanten Bond (NPB). Na het predikant
schap volgde een universitaire periode van twintig jaar.
Faber was zich steeds meer gaan interesseren voor de
psychologie en na zijn promotie volgde een benoeming
aan de theologische faculteit in Leiden, waar hij als stu
die-opdracht kreeg de vernieuwing van het pastoraat
vanuit de psychologie. Faber zou één van de 'apostelen'
worden van de uit Amerika overgewaaide 'Klinisch Pas
torale Vorming'. Hij beëindigde zijn carrière aan de
R.K.-faculteit in Tilburg, maar vervulde ook na zijn per-
sionering in 1977 nog een aantal gasthoogleraarschap
pen in binnen- en buitenland.
'Rekenschap van een zoektocht' is meer dan alleen
een beschrijving van een levensloop. Het is, zoals de ti
tel aangeeft, voor Faber ook een zoektocht naar het ge
heim van zijn eigen geloof. Voor de buitenstaander is
het een boeiend reisverslag geworden.
Rekenschap van een zoektochteen autobiografie H. Faber. -
BaarnTen Have, 1993. - 279 p. ISBN 90-259-4552-X. Prijs39,90
gulden.
COLOFON
Uitgave van Dagbladuitgeverij Damiate bv
DIRECTIE. B.M. Essenberg, J de Vnes. G P.
Arnold (adj):
HOOFDREDACTIE Jan-Geert Majoor. Frans
Nypels, Henk van der Post (adj).
HOOFDKANTOOR
Rooseveltstraat 82,2321 BM Leiden
Telefoon 071 -356356
REGIOKANTOOR
Kanaalstraat 26a Lisse
Telefoon 02521-19353. Fax 02521 -19610.
POSTADRES
Postbus 54,2300 AB Leiden
TELEFAX i
Advertenties071-323508
Fam berichten 071-323508
Redactie 071-321921
ROB GROENLAND
Normale temperaturen
'Eindelijk weer eens die trui uit',
was een opmerking die op meerde
re plaatsen in het land gistermid
dag kon worden gemaakt. Het was
dan ook voor het eerst sinds lange
tijd dat de luchttemperatuur de kli
maatstandaard van dit moment
kon evenaren. Met maxima van 17
tot 18 graden voelde het zelfs
warm aan bij af en toe een zonnetje
en een bescheiden zwoele zuiden
wind. In het zuiden van het land
werd het plaatselijk zelfs 20 gra
den. De voorspelde regen van een
Franse golfstoring bleef beperkt tot
een verbrokkeld patroon van buien,
dat voornamelijk het oosten van
Nederland plaagde.
Een nieuwe buienband werd gister
avond op het radarscherm zicht
baar, ditmaal een systeem dat via
België de provincie Zeeland introk
en vervolgens verder noordwaarts
onze regionen bestreek. Aan het
verlengde deel van deze buienband
zijn in de middag boven het oosten
van Engeland diverse windhozen
waargenomen, die zelfs bomen
ontwortelden. De Britse meteorolo
gen op de BBC spraken van 'mini-
Tornado's' die door diverse mensen
met eigen ogen zijn gezien.
Al deze vrij moeilijk voorspelbare
buienbanden zitten ingepakt in
een vrij uitgebreid stromingspa
troon, behorende bij een honkvast
lagedrukcentrum ten zuiden van
Ierland. Deze depressie blijft de
komende dagen in de buurt van de
Britse eilanden en houdt hiermee
in ieder geval een zuidelijke stro
ming in stand.
Met deze stroming wordt lucht uit
Frankrijk aangevoerd en laat in ons
land temperaturen toe van 16-18
graden, dus thermisch een vrij aan
genaam vooruitzicht. Het bijbeho
rende weertype is helaas niet droog
en zonnig. Storingen van de oce
aan, maar ook storingsgebieden
boven Frankrijken Duitsland, vor
men zo nu en dan een bedreiging
voor onze omgeving. Gezien de di
versiteit en soms ook de kleinscha
ligheid van de storingen in tijd en
plaats, is een regenverwachting
voor de komende dagen moeilijk
aan te geven. Wel is het waar
schijnlijk dat het komende week
einde het meest droge weer gaat
opleveren.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
donderdag.
België en Luxemburg:
Half
bewolkt en
dan buien of regen.
Maxima rond 16 graden.
Noord- en Midden-Frank-
bui. Maxima dalend naar
ongeveer 15 graden, in
Bretagne nog enkele gra
den lager.
Portugal en Madeira:
Portugal: Veranderlijk be
wolkt en met name in het
noorden buien. Middag-
temperatuur in de Algarve
iets boven 20 graden, el-
ook wolken
velden en enkele buien.
Middagtemperatuur onge
veer 23 graden.
Spanje en de Canarische
Eilanden:
Spanje: Aan de Costa's in het Zuidoos
ten droog en flinke perioden met zon.
Verder veranderlijk bewolkt en vooral in
het noordwesten buien, mogelijk met
onweer. Tamelijk koel met maxima
meest tussen 15 en 20 graden, aan de
Costa's in het oosten en zuiden en in
Andalusië middagtemperatuur tussen
23 en 26 graden. Canarische Eilanden:
Zonnige perioden, maar vooral aan de
noordkant van de eilanden van tijd tot
tijd wolkenvelden en een enkele bui.
Maxima aan de stranden rond 25 gra-
Marokko en Tunesië:
Marokko: Nu en dan wat zon, ook wol
kenvelden en vooral in het noorden en
kele buien. Middagtemperatuur langs
de westkust dalend naar 21 graden. Tu
nesië: Droog en perioden met zon. Maxi
ma vlak aan zee oplopend tot rond 28
Zuid-Frankrijk:
Vrij veel wolkenvelden en op beide da
gen enkele buien, mogelijk met onweer.
In het zuidoosten valt misschien flink
wat neerslag. Lagere middagtemperatu-
ren, morgen maxima rond 17 graden,
aan de Franse zuidkust ongeveer 22 gra-
Mallorca en Ibiza:
Perioden met zon. vooral morgen ook
enkele wolkenvelden, maar waarschijn
lijk droog. Middagtemperatuur rond 25
graden.
Italië, Corsica en Sardinië:
Italië: In het zuiden droog en perioden
met zon. In het noorden en in mindere
mate ook het midden meer bewolking en
enkele, mogelijk forse regen- of on
weersbuien. Middagtemperatuur van 17
graden bij Milaan tot 25 30 graden in
het midden en zuiden. Corsica en Sardi
nië: Perioden met zon. vooral op Corsica
ook wolkenvelden, en een enkele regen-
of onweersbui. Middagtemperatuur rond
26 graden.
Griekenland en Kreta:
Griekenland: Droog en flinke perioden
met zon. Maxima langs de kusten rond
25 graden, landinwaarts plaatselijk 30
graden. Kreta: Droog en flink wat zon.
Middagtemperatuur oplopend tot onge
veer 25 graden.
Turkije en Cyprus:
Aan de Turkse zuidkust vandaag moge
lijk een bui, verder droog en flink wat
zon. Maxima rond 27 graden, langs de
Turkse westkust iets lager.
Duitsland:
In het westen vrij veel wolkenvelden en
van tijd tot tijd regen. Maxima circa 17
graden. Elders perioden met zon, maar
in het zuiden geleidelijk toenemende
kans op regen'of onweer. Middagtempe
ratuur rond 20 graden.
Zwitserland:
In het algemeen veel bewolking en van
tijd tot tijd regen, mogelijk ook onweer.
Aan de zuidzijde van het Alpenmassief
kan flink wat neerslag vallen. Middag
temperatuur meest tussen 12 en 16
Oostenrijk:
In het westen vrij veel wolkenvelden en
nu en dan een regen- of onweersbui. In
het oosten op de meeste plaatsen droog
en perioden met zon. Middagtempera
tuur van 15 graden in het westen tot 23
graden rond Wenen.
Neerslagkans
Minimumtemp.
Middagtemp.
DONDERDAG 7 OKTOBER 1993
Zon- en maanstanden
Zon op 06.50 Zon onder 18.01
Maan op 21.46 Maan onder 13.29
Waterstanden Katwijk
Hoog water 06.39 18.48
Laag water 02.36 14.56
Weerrapporten 05 oktober 19 ui
Maastricht zwaar bew.
Boedapest onbew
Bordeaux weerlicht
8russel regen
Cyprus onbew.
Innsbruck zwaar bew
Malaga
Maliorca
Moskou
