Onderhandelingen
Moskou afgebroken
Inwoners Belgrado leven steeds vaker op water en brood
Buitenland
VN: Zeker 70.000 mensen
op de vlucht in Abchazië
Overstromingen zuid-Frankrijk
Weer golf arrestaties in corruptiezaken Italië
Nathans 'Voice of Peace'
wordt nu vredesmuseum
Hulpverlening India komt op
gang, maar snel gaat het niet
.TERDAG 2 OKTOBER 1993
Spanje weigert neo-nazi's toegang
madrid» Vierennegentig neo-nazi's uit verschillende Europese
landen zijn gisteren bij de grens de toegang tot Spanje ontzegd.
Het Spaanse ministerie van binnenlandse zaken heeft de doua
nebeambten opgedragen alle neo-nazi's, die zich aan de gren
zen melden, terug te sturen. Extreemrechts wil dit weekeinde in
Madrid de integratie in 1943 herdenken van de Belgische
Wallonië-divisie van de Waffen-SS in het Duitse leger.
Geen massale stakingen in Suriname 4
Paramaribo De oproep van de Surinaamse oppositiepartij
DA'91 aan de Surinaamse bevolking om gisteren niet naar het
werk te gaan, heeft nauwelijks gehoor gevonden. Het stadsbeeld
in Paramaribo was nagenoeg normaal. Gisteren werd de Suri
naamse begroting ingediend bij het parlement. DA'91 boycotte
samen met de NDP van voormalig legerleider Bouterse de ope
ning van het parlementaire jaar.
Jeltsin tegen uitbreiding NAVO
bonn» De Russische president Jeltsin is er op tegen dat Polen,
Hongarije en andere landen in Oost-Europa lid worden van de
NAVO. Volgens diplomatieke kringen in Bonn, die dit gisteren
bekend maakten, is Jeltsin bang dat Rusland in een isolement
komt, als de NAVO naar het oosten oprukt. Bij een bezoëk aan
Polen in augustus zei de Russische leider nog dat hij er geen be
zwaar tegen had als dat land lid wordt van de NAVO. De Oost-
europese landen echter zeggen zich niets te zullen aantrekken
van de waarschuwing van Rusland.
'Chemische wapens in zee gedumpt'
Helsinki» Zo'n 40.000 ton aan chemische wapens, die toebehoor
den aan nazi-Duitsland, is na de Tweede Oorlog in de Baltische
Zee gedumpt. Vooral de voormalige Sovjetunie maakte zich
hieraan schuldig. Dat onthuldde de milieugroep van de Helsin-
ki-Commissie gisteren. Volgens de deskundigen vormen de stof
fen, op het mosterdgas na, geen grote bedreiging meer voor het
milieu. De meeste schadelijke stoffen zijn door het zeewater af
gebroken.
'Geen ontslag homoseksuele militair'
los anceiesEen Amerikaanse rechter heeft bepaald dat het ont
slag van de homoseksuele militair Keith Meinhold ongedaan
moet worden gemaakt. Meinhold was officier bij de marine,
maar werd vorig jaar ontslagen nadat hij op dé televisie bekend
had gemaakt dat hij homoseksueel was. De rechter oordeelde
donderdag echter dat de strijdkrachten geen mensen mogen
ontslaan op grond van hun seksuele geaardheid. Hij overweegt
bij overtreding een dwangsom op te leggen van 10.000 dollar per
Lufthansa samen met United Airlines
frankfurt» De Duitse luchtvaartmaatschappij Lufthansa heeft
na lang zoeken een samenwerkingsverband gesloten met een
Amerikaanse luchtvaartmaatschappij. Dat meldde een woord
voerder van Lufthansa gisteren. De woordvoerder wilde de
naam van de nieuwe partner niet noemen. Bronnen in Londen
onthulden dat Lufthansa gaat samenwerken met de Amerikaan
se maatschappij United Airlines.
Al 65 VN-soldaten in Somalia gedood
nairobi» In het Afrikaanse Somalia zijn tot nu toe 65 militairen
die deel uitmaken van de VN-vredesmacht omgekomen. Dat
maakte een VN-woordvoerder gisteren bekend nadat een Pakis
taanse VN-soldaat aan zijn verwondingen was bezweken. De
militair raakte begin deze week gewond toen hij met drie kame
raden in de hoofdstad Muqdisho in een hinderlaag liep.
ceneve/tbilisiAP
Volgens schattingen van de Ver
enigde Naties zijn door de oor
log in Abchazië 70.000 mensen
op de vlucht geslagen. Verwacht
wordt dat dit aantal nog zal stij
gen, aldus woordvoerders van
het Hoge Commissariaat voor
de Vluchtelingen van de VN
(Unhcr) gisteren in Genève.
Veel vluchtelingen hebben de
wijk genomen naar de afgelegen
bergstad Mestia, die over land
moeilijk is te bereiken. Volgens
Unhcr-woordvoerder Ron Red
mond zal zijn organisatie ii> de
komende dagen 500 ton tarwe-
Miljard dollar
voor Palestijnen
washington Rtr
Op de donorconferentie over fi
nanciële steun aan de Palestij
nen in de Gazastrook en Jericho
is gisteren in Washington voor
de eerste twee jaar een bedrag
van een miljard dollar (1,85 mil
jard gulden) toegezegd.
Voor het eerste jaar staat 600
miljoen dollar beschikbaar, zo
zei de Amerikaanse mihister
Bentsen (financiën). „De van
daag gedane toezeggingen ko
men dicht bij de twee miljard
dollar voor de periode van vijf
jaar, die het akkoord beslaat. Ik
vertrouw erop dat wij uiteinde
lijk zelfs het bedrag van 2,4 mil
jard dollar overschrijden, dat de
Wereldbank nodig acht", aldus
de bewindsman.
Israël en Jordanië gaan een
gezamenlijke economische
commissie in het leven roepen
die zich gaat bezighouden met
de economische ontwikkeling
in de regio. Dat hebben de twee
landen gisteren bekendge
maakt.
Door de instelling van de
commissie zal Jordanië ook
aanspraak kunnen maken op
een deel van de fondsen die do
norlanden hebben toegezegd
om dc Palestijnen te helperi.
Jeltsin wil maandag Federatieraad bijeen roepen
Zelfs de bemiddeling van kerkvorst Aleksej II heeft Boris
Jeltsin en zijn tegenstanders in het Witte Huis gisteren
niet nader tot elkaar gebracht. Onderhandelingen in het
patriarchale Danilov-klooster in de Russische hoofdstad
werden gisteravond afgebroken. Breekpunt was Jeltsins
eis dat de 'verdedigers' van het parlement eerst de wa
pens moeten inleveren.
moskou hans geleunse
correspondent
Beschuldigingen van verraad en
woordbreuk onderstreepten gis
teren de psychologische strijd
tussen het Jeltsin- en Chasboe-
latov-kamp. Jeltsin zei in een
kort TV-interview dat het Witte
Huis de belofte om de wapens
onder onafhankelijk toezicht te
stellen als opstap naar volledige
inlevering, niet was nagekomen.
„Het wordt nu wel erg moeilijk
om met deze mensen zaken te
doen", aldus Jeltsin.
Hij refereerde aan de over
eenkomst die donderdagnacht
was bereikt tussen het presi
dentiële kamp en twee parle-
mentsleiders. In ruil voor de
toegezegde wapeninlevering
werd het Witte Huis weer op het
elektriciteits- en stadstelefoon-
net aangesloten.
Bij de psychologische strijd
hoorden gisteren ook dreige
menten om elektriciteit en ver
warming van het Witte Huis
weer af te sluiten. Volgens vice-
premier Sjoemeiko was dat de
straf voor de geschonden over
eenkomst van donderdagnacht.
Maar gisteravond brandde er
nog steeds licht in het parle
mentsgebouw.
Een tweede psychologisch
wapen was een luidsprekerwa
gen van de politie, die vlak voor
het bordes van het Witte Huis
oorverdovende discomuziek
uitbraakte. Dit maakte elk ver
baal contact tussen Witte-Huis-
sprekers en enkele honderden
demonstranten voor het ge
bouw onmogelijk.
In het parlement belef de
stemming echter opgewekt. Het
moreel van de 'verdedigers', in
clusief Chasboelatov, werd be
hoorlijk opgekrikt toen hete
thee de kou en ontberingen van
de afgelopen nachten deed ver
geten.
Jeltsin wil maandag met het
bijeenroepen van de Federatie-
raad een nieuwe poging doen
om de leiders van regionale re
geringen en parlementen achter
zich te krijgen. Het ziet er echter
naar uit dat een groot aantal
niet zal komen opdagen en be
trokken blijft bij de door op
standige regioleiders opgerichte
Raad van Leden van de Federa
tie. Maandag loopt ook het re
geringsultimatum aan het Witte
Huis af.
Duits parlement
kort loon op
feestdagen
Het Duitse parlement is giste
ren akkoord gegaan met het fel
omstreden voorstel om het loon
op tien officiële feestdagen met
een vijfde te korten. Het geld is
bedoeld voor de uitvoering van
een nieuwe volksverzekering.
De korting gebeurt op dagen
zoals Kerstmis, Pasen en de Dag
van de Duitse Eenheid. Werkne
mers kunnen in plaats van min
der loon kiezen voor twee va
kantiedagen minder. De rege
ling moet op 1 januari ingaan.
De korting is bedoeld om de
werkgevers tegemoet te komen.
Zij moeten mee betalen aan de
nieuwe volksverzekering die de
verzorging op lange termijn
moet garanderen van het groei
end aantal ouderen. Volgens de
regering staan industrie en han
del nu al voor allerlei buitenge
wone financiële lasten.
De vakbonden hebben ge
dreigd met stakingen als het
parlement zou instemmen met
de wet. Het is verder denkbaar
dat het ConstitutioneleHof
moet nagaan of de wet al dan
niet in strijd is met de Grond
wet. De oppositionele sociaal
democraten van de SPD zijn fel
le tegenstanders van de nieuwe
regeling.
meel, plantenolie en suiker naar
het gebied brengen, evenals
30.000 dekens en keukengerei.
De VN, het internationale Ro
de Kruis en andere hulporgani
saties hebben gisteren in de Ge
orgische hoofdstad Tbilisi een
oproep gedaan aan de interna
tionale gemeenschap om voed
sel, brandstof, medicijnen, war
me kleding, tenten en dekens
naar het gebied te zenden.
Het Moskouse nieuwsagent
schap Itar-Tass meldde gisteren
dat de separatisten na de ver
overing van de steden
Otsjamtsjira en Gali de grensri
vier met Georgië, de Inguri,
hebben bereikt. Hoewel er nog
enige weerstand wordt geboden
door verdreven Georgische
troepen in Soechoemi,
Otsjamtsjira en Gali, heeft een
deel van de Georgische troepen
zich in de ontoegankelijke berg
gebieden teruggetrokken.
IsËËS»
bollene Zware storm en onweer hebben in Door de zware regenval, die donderdagavond
de regio Vaucluse in het zuiden van Frankrijk begon, kwamen straten en huizen onder water
een Nederlandse toeriste het leven gekost. Het te staan. Meer dan duizend mensen, vooma-
is een 72-jarige inwoonster van Apeldoorn. melijk uit het plaatsje Bollène in het noorden
van Vaucluse zijn geëvacueerd. Op de foto
brengt een brandweerman een vrouw in veilig
heid. foto afp georges gobft
rome eelco van der linden
correspondent
De anti-corruptierechters van
Milaan hebben gisteren 20 ar
restatiebevelen doen uitgaan in
verband met een onderzoek
naar collectieve verzekeringen
van een groot aantal Italiaanse
staatsconcerns. De actie werd
mogelijk door de onlangs gear
resteerde accountant Aldo
Molino, die de magistraten
heeft verteld hoe hij de politieke
partijen voorzag van grote som
men geld in ruil voor hun 'me
dewerking' bij de afsluiting van
verzekeringen.
Slachtoffers zijn hoge functio
narissen van verschillende mi
nisteries, een voormalig leider
van de socialistische vakbond
UIL, (ex-)directeuren van Itali
aanse staatsconcerns en top
mensen van verzekerings- en
pensioenfondsen van de over
heid. De verwachting is dat ook
een groot aantal politici voor de
bijl zal gaan. Bij het onderzoek
is ook de ex-communistische
PDS betrokken.
AFP Agence France Presse ANP Algemeen Nederlands Persbureau AP Associated Press
DPA Deutsche Presse Agentur GPD Gemeenschappel>|tce Persdienst
Ind The Independent IPS Inter Press Service RTR «Reuter
tel avtv ad bloemendaal
correspondent
Het radiozendschip The Voice of
Peace van de Israëlische vredes
activist Abie Nathan wordt ver
bouwd tot vredesmuseum. Bur
gemeester Shlomo Lahad van
Tel Aviv heeft toegezegd dat het
schip in zijn stad een ligplaats
zal loijgen. Het nieuwe vredes
museum zal een permanente
expositie bevatten van alles wat
te maken heeft met pogingen
vrede in het Midden-Oosten tot
stand te brengen.
Een groot deel van de collec
tie zal bestaan uit materiaal dat
Nathan in de loop van zijn vre
desinspanningen heeft verza
meld. Daarnaast zullen er vi
deo-opnamen worden getoond
van onder meer het overleg in
Camp David, de ondertekening
van het vredesverdrag tussen Is
raël en Egypte en de nu al be
roemde handdruk van Rabin en
Arafat.
De vredesactivist heeft tot het
laatste moment geheimzinnig
gedaan over de toekomst van
het meer dan vijftig jaar oude
zendschip, dat hij 24 jaar gele
den in Groningen heeft gekocht
maar niet langer kan onderhou
den. Gisterochtend om negen
uur begon hij zelf met de pre
sentatie van de laatste uitzen
ding, waarbij hij er voortdurend
op zinspeelde dat hij het schip
zou laten zinken. Tijdens de uit
zending kreeg Nathan een reeks
telefoontjes van Israëli's en bui-
Abie Nathan verlaat zijn radio
zendschip Voice of Peace, foto
afp menahem k ah an a
tenlanders, van wie een aantal
financiële steun beloofde als hij
zou doorgaan.
Êen half uur later dan ge
pland, eindigde de uitzending
met de toezegging van Lahad.
Het was duidelijk dat de hele
operatie zorgvuldig was voorbe
reid. Onmiddellijk na zijn ge
sprek met Lahad noemde
Nathan het postbusnummer
van de stichting die het muse
um gaat opzetten.
KHILLARI» KEESBROERE
weer door, alsof hij zich
schaamt voor de vreemde wes
terse verslaggever die naar zijn
lot is komen informeren.
Aan de rand van Küillari is
een grote kuil gegraven. Een
groep mannen staat er zwijgend
aan de rand. Onder het zand, zo
weten zij. liggen honderden
mensen 'begraven'. Het defini
tieve afscheid van hen moet
nog komen, wanneer zij volgens
de rituelen van het hindoe-ge
loof gecremeerd kunnen wor
den. Slechts met een paar do
den is dit reeds gebeurd. Een
kleine cirkel as met nog enkele
onverkoolde beenderen geeft de
plaats van de geïmproviseerde
brandstapel aan.
Ontregeld, dat is wel het min
ste dat je van het leven in Khil-
lari kunt zeggen. Zelfs de politie
heeft er last van. Agent Joshi.
die de grote groepen voetgan
gers zo ver mogelijk de berm in
probeert te duwen, is zijn lange
wapenstok in het tumult kwijt
geraakt. Een stevige bamboe
stok, ergens uit de velden rond
Khillari weggerukt, moet zijn
gezag nog enigszins herstellen.
Maar voor gezag en orde is in
het dorpje nu geen plaats. De
hulpverleners krijgen het ook
steeds lastiger met de onophou
delijke stroom ramptoeristen,
.die met overvolle open vracht
wagens tegelijk worden aange
voerd.
Anderen blijven juist ver uit
de buurt, bang als zij zijn voor
nieuwe aardschokken. Volgens
Indiase meteorologen zijn die in
het gebied echter voorlopig niet
te verwachten. Voor de overle
venden in Khillari, verdoofd
door het plotselinge verlies van
hun dierbaren, moet de grote
schok nog komen.
vervolg van voorpagina
Enkele dagen na de aardschok
in India is het nog altijd moeilijk
een helder beeld van de om
vang van de ramp te krijgen. De
hulpverlening is op gang geko
men, maar erg snel gaat het al
lemaal niet. Brandweerladders,
legerkranen, tenten en water
tanks moeten vaak van erg ver
komen. Op de weg tussen de
grote stad Hyderabad en Khil
lari zijn dan ook nog steeds de
nodige kolonnes te zien op weg
naar het rampgebied. Een kara
vaan ossewagens met voedsel-
balen is meer goedbedoeld dan
effectief. Met het tempo van de
ze beesten is het voedsel moge
lijk al verrot voordat het de
slachtoffers bereikt.
Bij het dorpje Humnabad,
zo'n 40 kilometer van Khillari. is
een verzamelpunt van leger-
jeeps, radio-verbindingswagens
en ambulances. Kort daarna
wordt de weg een stuk slechter
en vooral veel smaller. Het pad
dat de laatste kilometers naar
Khillari vormt, is duidelijk niet
berekend op zo'n grote ver
keersstroom. De mensen zelf
zijn dat ook niet: het nerveuze
getoeter en geschreeuw neemt
met elke kilometer toe.
Vlak voor Khillari heeft het In
diase Rode Kruis een tenten
kamp opgezet. Er staan onge
veer 200 tenten, maar veel men
sen vertonen zich er niet. De
meeste ontheemde inwoners
van het dorp proberen tussen
het puin van hun woningen nog
enkele bezittingen te redden. In
de meeste gevallen gaat het om
niet meer dan de inhoud van
een schamele koffer of plunje-
zak. Zoals die van het echtpaar
Prabawati. „Meer hebben we
niet kunnen vindenzegt me
vrouw. Haar man loopt snel
budapest runa hellinga
correspondent oost-europa
De Bosnische Kroaten en Serviërs
dreigen sinds gisteren hun conces
sies aan de moslims in te trekken, als
die het vredesplan, dat voorziet in
opdeling van Bosnië, niet uiterlijk 15
oktober aanvaarden. De moslims
wezen het plan eerder in de week in
feite af door het alleen te aanvaarden
op voorwaarde dat de Bosnische Ser
viërs en Kroaten het door hen ver
overde gebied teruggeven.
Dat de Joegoslavische Nationale Bank
gisteren zes nullen van de dinar heeft
afgehaald, betekent hooguit een ver
lichting voor de totaal overbelaste
portemonnee van de burgers. Want
om de dertien nullen op de briefjes
van 10 miljard dinar (met de laatste
koers in dat een gulden of vijf) kwijt te
kunnen, waren de bankbiljetten in
middels langer dan de portemonnee
kon bevatten.
Maar niemand gelooft dat die zes nul
len minder ook maar iets uitmaken.
Trouwens, er zijn nog maar weinig
mensen die met dinars op zak bood
schappen doen. Ten eerste is er niets
meer te krijgen, ten tweede accepte
ren de winkeliers geen dinars meer en
ten derde kun je van een salaris van
omgerekend tien gulden per maand
niets kopen. Steeds meer mensen le
ven letterlijk op water en brood, als ze
dat brood tenminste in de winkel kun
nen vinden.
Sinds half september is de situatie zo
dramatisch verslechterd, dat de waar
heid langzamerhand niemand mêer
kan ontgaan: ook zonder oorlog wordt
de winter in Belgrado niet veel makke
lijker dan in Sarajevo.
Debet daaraan zijn de internationale
sancties, voor een deel. Zeker nu het
laatste grote gat, de grens met Mace
donië, ook is gedicht, komt er nauwe
lijks nog wat het land binnen. Maar de
hoofdoorzaak van de ellende is, alle
regeringspropaganda naar de burgers
ten spijt, de oorlogseconomie.
Terwijl de Joegoslavische economie
volkomen kapot draait, loopt de mili
taire machine op volle toeren door.
Vrijwel geen enkel bedrijf functioneert
nog, op de militaire produktie na. Die
put de laatste restanten grondstoffen
en de weinige brandstofreserves volle
dig uit. Tachtig procent van het rege
ringsbudget gaat op aan het leger en
zijn oneindige behoefte aan materieel.
Belasting wordt er niet meer betaald,
want de lonen in Klein-Joegoslavië
stellen niets meer voor. In 1990 werd
er in de republiek nog 1,56 miljard
gulden aan salaris uitbetaald, in mei
dit jaar was dat nog maar 128 miljoen
gulden. Dus komt het geld voorde
overheidsuitgaven rechtstreeks uit de
drukpers.
Dat is de belangrijkste oorzaak van de
duizelingwekkende inflatie, die vorige
maand dik over de duizend procent
lag. Maar de staatskas vullen via de
geldpers werkt alleen maar zolang dat
geld nog wordt erkend als iets dat
waarde heeft. De dinar holt inmiddels
zo snel achteruit, dat winkeliers wei
geren de Joegoslavische munt nog
langer in ontvangst te nemen.
De Duitse Mark is feitelijk het officiële
betaalmiddel geworden, zeker sinds er
ook grote hoeveelheden Duits klein
geld circuleren. Zelfs supermarkten
prijzen hun waren aan in Marken, als
ze tenminste nog iets verkopen. Over
het algemeen zijn de winkels simpel
weg leeg,
„Voor brood moet ik 's morgens vroeg
bij de winkel staan. Dan wordt er een
mand met misschien vijftien broden
en tien broodjes afgeleverd. Als ik vijf
minuten later kom, is het op", aldus
een journalist uit Belgrado.
Er zijn wel degelijk echte tekorten.
Maar een belangrijk oorzaak is dat
boeren en winkeliers hun spullen niet
meer willen verkopen sinds de rege
ring in september een prijzenstop
voor bepaalde produkten heeft afge
kondigd. Beter niets verkopen dan ver
onder de werkelijke waarde, is de al
gemene opvatting.
Alleen op de privëmarkten is nog wat
te krijgen. Daar verkopen boeren hun
spullen rechtsstreeks aan de consu
ment en wordt dure gesmokkelde
waar aangeboden.
De regering wil het probleem met
twee maatregelen te lijf te gaan. De
eerste is de invoering van bonnen
voor zaken als brood, melk en olie. De
tweede een verplichte inzameling van
de oogst, eventueel met behulp van
het leger.
Van regeringszijde is gesuggereerd dat
de stadsbevolking voor de winter het
beste zijn toevlucht kan zoeken bij fa
milie op het platteland. In de dorpen
is meer voedsel. Bovendien is het pro
bleem van de verwarming minder
groot, omdat mensen daar eigen ka
chels hebben die op kolen (niet meer
te krijgen) of hout kunnen worden ge
stookt.
Belgrado en andere steden worden
vrijwel geheel elektrisch verwarmd.
De energiecentrales hebben gewaar
schuwd dat ze te weinig brandstof
voor de winter hebben. Daar komt bij
dat onderdelen om de centrales te re
pareren. ontbreken, zodat er steeds
langere en grotere storingen voorko
men.
Al met al kan Klein-Joegoslavië zich
eigenlijk geen mislukking van de vre
desbesprekingen in Genève permitte
ren. Alleen een spoedige opheffing of
op zijn minst versoepeling van de
sancties geeft nog enig uitzicht op een
dragelijke winter.
Veel Amerikanen
vinden Hillary
slimmer dan Bill
washington Rtr
Vier op de tien Amerikanen
vinden Hillary Rodham Clin
ton slimmer dan haar echtge
noot Bill. Dat blijkt uit een opi
niepeiling die werd uitgevoerd
onder 751 volwassenen. Van
de ondervraagden acht 22 pro
cent Bill Clinton bijdehanter
terwijl 6 procent meent dat
beide echtelieden intellectueel
aan elkaar gewaagd zijn.
De opiniepeiling van het
Gallup-instituut, waarvan de
resultaten gisteren werden ge
publiceerd, werd verricht na
het optreden van de 'First
Lady* voor de parlementaire
commissie voor de gezond
heidszorg. Daarin gaf zij uitleg
van het rapport over hervor
mingen in de medische sector,
dat onder haar leiding wer^l
geschreven.
Toch beschouwt het Ameri
kaanse puhliek de getalenteer
de Hillary niet als de ideale
presidentsvrouw. Op dat punt
komt ze op een tweede plaats
achter Barbara, de vrouw van
oud-president Bush.
