Instellen van tv en video steeds ingewikkelder
Tv-gidsen: 'Niet compleet meer'
'Hé, die zit niet in ons bestand'
Bordje op schoot, lekker kijken'
Het Gesprek van de Dag
De tv zondigt tegen alle tien geboden
Meer zenders op het
kabelnet in de regio
r ZATERDAG 2 OKTOBER11993
j Vooral ouderen hebben problemen met moderne apparatuur
ledereen weet hoe een radio werkt. Er
zijn maar twee belangrijke regelknop-
pen. Een voor harder-zachter en een
die het wijzertje langs de frequentie-
j balk beweegt en zo de zenders op
zoekt. Een kind kan de was doen. In
feite werkt een tv net zo. Maar voor het
j instellen van nieuwe zenders op een
modern tv-toestel of video-apparaat is
er niet gewoon een knopje waarmee je
de juiste frequentiê van een zender op
zoekt. Nee, je moet ongeveer een com-
i puterprogrammeur zijn om RTL5 ook
daarwerkelijk op kanaal 5 te krijgen.
Niet voor niets dat bij de aanschaf van
nieuwe tv's of video's er een instructie
boekwerk bij geleverd wordt met de
dikte van een gouden gids. Keuzeme
nu's, voorprogrammering, automati
sche fine-tuning, teletekst-ondertite-
ling, alles wordt wel stap voor stap uit
gelegd, maar het blijft een hele opera
tie om wijs te worden uit de wirwar
van druktoetsen met verschillende
kleurtjes en tekentjes op de afstands
bediening.
Toch zal iedere Leidse tv-bezitter er
deze week aan moeten geloven. Er ko
men tien nieuwe zenders bij en die
moet je toch ook een plaatsje geven op
je tv. Sowieso veranderen een aantal
van de huidige twintig zenders van fre
quentie. Niemand ontkomt aan het ge
pruts nu zenders als Rai-Uno, Disco
very en TVE hun opwachting maken
op het Leidse net.
Voor jongeren en veel volwassenen is
dat opnieuw instellen nog een uitda
ging of een noodzakelijk kwaad. Maar
voor met name ouderen, die aan wek
kerradio's, druktoetstelefoonsen mag-^
netrons al niet kunnen wennen, zijn de
moderne tv-toestellen helemaal een
probleem onderkend en geprobeerd
daar wat aan te doen. In het Volkshuis
aan de Haarfenimerstraat is vorige
week de cursus 'omgaan met moderne
appratuur' voor vrouwen van start ge
gaan. Twaalf deelneemsters hebben
zich opgegeven.
Maar een oud projectje dat ooit in
buurthiüsde Pancrat aan de Middel
stegracht werd gelanceerd, zou nu veel
bejaarden kunnen helpen. Ouderen in
de wijk die niet overweg konden met
hun tv of video, mochten bellen met
het buurthuis. Een aantal vrijwilligers
zou dart bi) de ouderen langsgaan en
hun tv op de juiste zenders afstem
men.
Dit project is ongeveer twee jaar gele
den door onbekende redenen een
VToege dood gestorven. De leiding van
het buurthuis weet zelfs niet meer dat
het project heeft bestaan en ook bij
Ouderenwerk Binnenstad is daar niets
van bekend. „Maar het is wel een goed
idee. Daar moeten we toch eens over
denkenaldus een woordvoerster.
Mocht het project nieuw leven worden
ingeblazen dan lijkt juist in deze dagen
succes verzekerd.
LOMAN LEEFMANS
Anneke Keulemans hoeft het niet te proberen om thuis te studeren. De verleiding van de televisie is te groot.
Televisieverslaafd
FOTO HfltyK &OUWMAH
Ze voelt zich verschrikkelijk
schuldig als het weer eens is ge
beurd. De televisie staat aan en
zij kan zich daar maar niet van
losmaken. Televisieverslaafd
dus. Studente Anneke Keule
mans (21) kijkt elke dag min
stens enkele uren naar het kast
je. „Dat wisselt eigenlijk per
dag. Maar ik moet bekennen
dat het soms wel uit de hand
loopt. Dan laat ik een college er
voor lopen".
Het begint 's ochtends al met de
soap As the world turns van
RTL4. Dat komt voor haar op
een beetje ongelukkig tijdstip,
tussen 10.00 en 11.00 uur, maar
geen nood, er is tenslotte video.
Zo hoeft zij geen minuut te mis
sen. „Een prachtige soap. Lek
ker veel spanning, rechtszaken,
veel verwikkeligen, en dat alle
maal in een vrij hoog tempo.
Dat is de reden waarom ik niet
zo gek ben van The bold and the
beautiful Dat gaat allemaal zo
langzaam dat je eens in de twee
weken kunt kijken en dan ben
je weer helemaal bij. Maar dat is
natuurlijk ook het succes van de
serie: het is makkelijk te volgen.
Bovendien komt het op een
gunstig tijdstip", aldus de stu
dente scheikunde.
Keulemans hoeft het niet te
proberen om thuis te studeren.
De verleiding van de televisie is
immers te groot. „In het begin
probeerde ik het wel eens, maar
dat liep elke keer fout. Voor ik
het wist zat ik weer naar die
buis te kijken en barstte ik aan
het einde van de dag van het
schuldgevoel: niets uitgevoerd.
Ik kan mij thuis gewoon niet
concentreren." Daarom neemt
zij haar boeken en aantekenin
gen mee naar de universiteitsbi
bliotheek en neemt plaats in
een studiezaal. Daar is tenmin
ste geen kwelbuis.
Maar zodra Keulemans thuis
"komt van bibliotheek, college of
sporten, zet zij het groene oog
weer aan. „Ik karrmij het eten
niet voorstellen zonder televisie.
Ideaal. Met bordje op schoot,
lekker kijken. Heel ontspan
nend. En ook na het eten blijf ik
kijken. Ik kan dat makkelijk met
andere dingen combineren.
Aantekeningen nog even door
kijken, kamer opruimen, lezen
of kleren strijken."
Veel moeite kost het volgens
haar niet om die dingen te com
bineren. „Ik heb de indruk dat
de meeste programma's niet
voor slimme mensen zijn ge
maakt. Met name de showpro
gramma's zijn behoorlijk sim
pel. Daar hou ik ook niet zo
van."
Keulemans beseft dat het vele
loeren naar het kastje schadelij
ke gevolgen kan hebben. Zo be
grijpt zij niet dat 's middags
wanneer kinderen kijken er zo
veel gewelddadige beelden wor
den uitgezonden. Daarnaast
kan het televisie kijken ten kos
te gaan van je sociale leven.
„Dat weet ik, maar daar waak ik
voor. Wanneer iemand op be
zoek komt tijdens een geliefde
serie, dan zet ik de video aan.
Kijk ik de rest wel een andere
keer af. Bovendien kun je met
anderen televisie kijken. Met
vrienden organiseer jk wel eerts
een filmavond. Dart halen wij
een leuke video en dat is dikke
pret."
Zij geeft toe dat de buis heef af
stompend kan werken. ,.Van
mensen die werkloos zij» be
grijp ik dat zij al gauw de hele
dag niets anders doen dati tele
visie kijken. Dat gevaar zou bij
mij ook dreigen. Dat is die ver
slaving. Laat opstaan, naar het
kastje staren en dan verder niets
uitrichten. Héél onverstandig."
Niettemin is Keulemans blij
met de uitbreiding van het aan
tal zenders. Elke comedy, serie
of soap extra is meegenomen;
RTL5 wil straks de"serie Twins
Peaks herhalen. „Déarvanheb
ik de laatste afleveringen fjjé- t.
mist Een ideale n*ogeUjfcftefr£
om dat in te halen dus."
MEINDERT VAN DER KAAI}
Dertien jaar geleden deed de
Katwijkse dominee J. Beider zijn
televisie de deur uit. Hij heeft er
nog geen minuut spijt van ge
had. Want, zo zegt hij, de televi
sie zondigt tegen alle tien gebo
den. Op tv doden mensen, ste
len en bedriegen mensen, ge
bruiken ze andermans vrouw
enz. enz.
„En het ergste is dat wij kijkers
alles zo kritiekloos innemmen",
zegt hij. „De duivel moge het
kastje dan niet hebben uitge
vonden. hij kan hem wel zeer
goed gebruiken." Zo ziet de do
minee een rechtstreeks verband
tussen het vele geweld op tv en
de bewapende, gewelddadige
jeugd van tegenwoordig. Of tus
sen het materialisme en al die
'kwissen met knotsen van prij
zen'.
„Mensen zeggen wel eens dat je
zonder tv onvoldoende geïinfor-
meerd bent over wat er wereld
wijd plaatsvindt, maar ik zeg
dan dat er ook kranten en infor
matieve tijdschriften zijn". Ster
ker nog: dat lezen is een stuk
veiliger dan kassie-kijken. Want
Beider gelooft niet dat mensen
de tv direct na het Journaal uit
zetten. Integendeel, men blijft
maar kijken. Avond na avond.
Collega P.J. Stam jr. heeft daar
wat op gevonden: hij heeft met
zijn gezin afgesproken dat de tv
enkele avonden per week uit
blijft. Dan is het rijd voor spelle
tjes, boeken, een goed gesprek
of iets creatiefs. Want, is zijn
stelling, de tv doodt creativiteit
èn gesprekken. Oök in Katwijk
en öök bij de 'zwaren', zoals hij
dat noemt: „Dan komt men uit
de kerk en doet mensnel dat
ding aan."
Zijn advies is dan ook: kijk met
mate. Laat je niet onderdompe
len in de ellende om vervolgens
alleen maar voor de centjes te
leven. Laat je ook niet beïnvloe
den door soap-series als 'The
bold and the beautiful', waar ze
vrouwen 'wegdoen als ze het
niet meer lekker met haar heb
ben'.
Verbieden vindt hij echter te ver
gaan. Zo weet hij uit zijn jaren
in een Rotterdamse flatwijk hoe
belangrijkhet kastje kan zijn:
„Je had daar oude mensen die
amper hun flatje uitkwamen en
voor wie de tv hèt contact was
met de buitenwereld, met gees
telijke dingen ook."
En wat te denken van een dood
ziek m eis jé dat op haar ziekbed
in contact kwam met de Heere.
via een kerkdienst op tv? Voor
Stam ligt het simpel: „De tv is
geen duivelskastje, zoals yéd
gelovigen zeggen, je moet er al
leen kritisch mee omgaan, Laüt f_
je niet leven, maar maak eerst jé
eigen keuzes". IBj schreefhet in
het kerkblad en dat kwamhem
op een zeer boo$.telefooift)e te
staan van een oude vrouw. Hoé
had-ie dat kunnen schrijven?
De tv is wel degelijk een dui-
velskastje.
Waar die wijsheid in de Bijbel
staat, is Stam een raadsel. Even
min begrijpt hij waarom dezelf
de mensen de boekdrukkunst
niét afwijzen: „Want die wordt
ook misbruikt, vpbr pórnlmlj
voorbeeld. Of voor valsernohté-
rij." De Katwijkerdenkt dan ook
dat dat sommige mensen te
makkelijk hun eigen verant-
woordelijkheid van zich af
schuiven: „Darïfccggen ze bij
voorbeeld dat kaarten een dui
vels spel is, maar zien ze niet
dat de duivel juist in de mens
kan zitten."
Die grote ontvangstmast in Oegstgeest gaat vanaf'vandaag
10 zenders meer doorgeven naar de verschillende kabelnet
ten. Dat betekent een forse uitbreiding van het aantal zen
ders in Leiden en de regio. De extra stations zijn overigens
niet in elke gemeente te ontvangen. Sommige kabelnetten
beperken de uitbreiding tot het doorgeven van RTL 5, dat
vandaag om 18.00 uur van start gaat. Op deze 'Gesprek van
de Dag -pagina aandacht voor verschillende aspecten van
de uitbreiding van het aantal tv- en radiozenders.
Omi de programma's van alle tv-
zenders te achterhalen, kun je
straks niet meer in de modale
tv-gids terecht. De samenstel
lersvan diverse omroepbladen
geven toe niet alle programma's
van de zenders die de ether in
worden gestuurd te kunnen ver
melden. De bladen proberen 'zo
corhpleet mogelijk' te zijn. Niet
omdat de mensen alle buiten
landse uitzendingen willen be
kijken, maar „omdat de leden
de programma's willen lezen."
Veronica pretendeert een com
pléét overzicht te brengen. „El
ke zender die landelijke dekking
hééft, brengen wij", aldus re
dactiechef Maria Stein. „Door
■de komst van die nieuwe pro
gramma's moeten wij het blad
wef uitbreiden, we willen name
lijk ook nog wat informatie bie
den." In totaal bevat het Vero-
nicaftlad nu 34 zenders. Daar
naast heeft de omroep nog een
aparte uitgave met de program
ma's van zo'n 25 satelliet zen
ders. Het aanbod via satellieten
is overigens nog beduidend gro
ter. „Er zijn zo'n 200.000 scho
telbezitters in ons land. Velen
van hen zijn Veronica-Ieden.
Het is een extra service."
(jok de NCRV gids heeft uitbrei
dingsplannen. Het blad brengt
rtu de programma's van 26 zen
ders. Dé omroep streeft er niet
ftaar om de informatie van alle
zanders te geven. Hoofdredac
teur Klaas Koopman: „We bekij-
kén aan welke zenders onze le
den behoefte hebben. We bren
gen bijvoorbeeld niet het pro
gramma van de Turkse en Rus
sische zender omdat wij aanne-
rrtén dftt onze leden dat niet in
teresseert. Onze onderzoeksaf
deling peilt regelmatig de be
hoefte van de leden, ook laten
we ons leiden door telefonische
reacties. De telefoon stond in
dertijd roodgloeiend met ver
zoeken om de informatie van
het kanaal Discovery Channel te
brengen. Aan die vraag hebben
we voldaan."
Koopman constateert dat veel
NCRV-leden de buitenlandse
programma's het de gids willen
zien om te lezen en niet om
daadwerkelijk te bekijken. „Uit
onderzoek blijkt dat 80 procent
van de leden de informatie van
de drie Duitse zenders niet wil
missen. Dagelijks kijkt maar 2
procent naar niet Nederlandse
zenders. Dat betekent dat de le
zers willen weten wat het bui
tenland uitzendt, maar pas
overschakelen bij een goede
film, grote show of een voetbal
wedstrijd."
Willem van Rooij, adjunct-
hoofdredacteur van KRO's Mi-
crogids en Studie, geeft toe dat
de bladen er nauwelijks in sla
gen om alle ontwikkelingen bij
te houden. „Misschien dat we
in de toekomst moeten gaan
denken aan uitbreiding van de
gids." Bij de keuze van de zen
ders proberen we rekening te
houden met de wensen van de
kijkers, het is moeilijk om in te
schatten welke satelliet-zenders
goed worden bekeken. Volgens
ons worden in elk geval Euro
sport en Discovery-channel
goed bekeken".
WILLEM SPIERDIJK
Zyif«rttójkers kijken het liefst in
besloten kring. Met de gordij
nen dicht. De Dienst Omroep
bijdragen mocht eens op een
van zijn vele tochten onver-
Wacht een blik door het raam
werpen; Dan zijn de rapen gaar
en kan men een gepeperde re
kening verwachten; het toch al
verschuldigde kijk- en luister
geld plus vette boete.
Maar hoe zit dat met de Stads-
kabd? Zijn er veel mensen die
de kabel aftappen en zo de kluit
belazeren? „Die term gebruiken
wlf liever niet", zegt W. Kruijs
haar van de Stadskabel. „Wij
hebben het liever over oneigen
lijk gebruik. Wat dat aangaat
voeren wtf een goed, heel ge
richt beleid, niet eentje van grof
geweld. Dat beleid is zo opgezet
om een goede oplossing te vin
denvoor grotere groepen waar
is heel eenvoudig volgens
Krttijshftar. Genoemde oplos
sing besraat uit de lage tarieven
en velschillende voordeelaan-
biedingen. Daardoor denkt de
coiWMment niet zo snel meer
am 'oneigenlijk gebruik'. Zo be
staat er een overeenkomst met
StiKlefttenhuisvesting. In geval
van renovatie of nieuwbouw
Won» door de Stadkabel
meteeh voorzieningen getrof
fen. Er wordt, zeg maar, een
centrale contactdoos geplaatst
waarop de verschillende kijkers
aangesloten kunnen worden.
De beheerder van een studen
tenhui» zorgt vervolgens voor
ddbétabngvan het abonne
ment en slaat dat vervolgens
weer hoofdelijk om.
„In veröplijking met het norma
le tmïeflbetaalt men dan onge
veer een abonnement op vier
aansluitingen"» zegt Kruijshaar.
„Dat is een sociaal tarief." En
bestaatpr nogftauwelijks de 'fi
nanciële noodzaak' om wel te
kijken rhaar niet te betalen. Een
voHedtgébonnement kost 14,15
per maand. Kruijshaar „De bo-
heerderttjdt zo ook geen schade
aan het pand. Er hoeft niet
meer geboord te worden in pla
fonds bijvoorbeeld."
Verder bestaan er onder meer
ook gereduceerde tarieven voor
hotels en ziekenhuizen om
dat die niet altijd voor de volle
honderd procent zijn bezet
en voor niet-zelfstandige wo
ningen zoals bijvoorbeeld het
geval is bij bejaarden- en ver
pleeghuizen. „En dat voorkomt
voor een deel het oneigenlijk
gebruik", meent Kruijshaar.
Hoe groot dat misbruik is. is
moeilijk te zeggen volgens H
Vooijs. hoofd van de technische
diensi. „We hebben een areaal
van 42.632 aansluitingen. Er be
talen 41.032 abonnees. Het ver
schil hoeft niet per se te duiden
op oneigenlijk gebruik. Zo kan
er een verhuizing hebben
plaatsgevonden en heeft de
nieuwe bewoner geen interesse
in een abonnement. Of is er een
aansluiting in een winkelpand
en vindt de winkelier het niet
nodig een tv in zijn pand te
hebben."
Maar ondanks de lage tarieven
bestaan de zogeheten doorlus-
sers natuurlijk toch nog. De bo
venbuurman die aftapt van zijn
buurman beneden, „ja", lacht
Kruijshaar. „Je kunt ze vergelij
ken met mensen die in delicht-
masten van een stadion klim
men om een voetbalwedstrijd te
zien. Dat stadion zit verder he
lemaal vol. Ik bedoel daar maar
mee te zeggen dat ze ons in we
zen niets kosten. Voor die men
sen hebben wij geen investerin
gen hoeven doen. In de vorm
van een contactdoos bijvoor
beeld."
Dat betekent niet dat er niets
gedaan wordt aan opsporing,
zegt Vooijs. „Vaak per wijkje.
We leggen het technische be
stand - is er een kabelaanslui
ting op een adres? naast het
administratieve bestand - staat
daar iemand geregistreerd als
abonnee? Is de dekking in een
bepaalde wijk maar zestig, ze
ventig procent, dan kun je op je
vingers natellen dat er iets aan
de hand is. En verder lopen we
natuurlijk door de straat. Je ziet
iemand tv kijken en denkt: hé.
die zit niet ons bestand.'*
„Dan krijgt hij eerst brm hl
vult Kruijshaar aan. „Met als
strekking: of u betaalt of de
stekker gaat er uit. De meeste
mensen beseffen dan heel goed
dat daar de grens ligt en betalen
alsnog."
HERMAN JOUSTRA
