Abchaziërs veroveren met
gemak Georgisch gebied
Regionale leiders dreigen
met economische sancties
Buitenland
Moslim-soldaten schieten
op demonstranten Bihac
Tien gewonden bij vier
aanslagen Baskenland
'PLO-donors' willen 3,7
miljard bijeen brengen
Rapport bestorming
van sekte Waco vals
Onderzoek Europa: AIDS
leidt tot discriminatie
OPEC-akkoord heeft weinig invloed op benzineprijs
VRIJDAG 1 OKTOBER 1993
ANP Algemeen Nederlands Persbureau AP Associated Press
Deutsche P'esseAgentur GPD Gemeemchappe: >e Persdienst
Ind The independent IPS Inter Press Sennce RTR* Reuter
UPl United Press International
China opent pretpark over Confucius
peking De Chinezen kunnen voortaan in een pretpark kennis
nemen van de ideeën van de wijsgeer Confucius. Het park is ge
opend in Qufu, een plaats in de noordelijke provincie Shandong,
waar de filosoof woonde. Het park bestaat uit zes onderdelen:
traditionele riten, muziek, schieten, vervoer, lezen en rekenen,
zo meldde het officiële persbureau Xinhua gisteren.
België in actie tegen schoolverzuim
brussel» Ouders die hun leerplichtige kinderen niet naar school
laten gaan, kunnen in België voortaan worden bestraft met het
inhouden van de kinderbijslag. De maatregel is bedoeld om het
schoolverzuim, vooral onder migrantenkinderen, tegen te gaan.
Uit onderzoek is gebleken dat alleen al in Brussel duizenden
leerplichtige kinderen niet bij een school zijn ingeschreven of
geregeld verstek laten gaan.
Vriend president Rwanda steelt voedsel
KieaiiEen Rwandese zakenman, een vriend van president Haby-
arimana, heeft voedsel gestolen dat bestemd was voor Rwande
se vluchtelingen in Musanze. Het gaat om 40 ton spijsolie. De
spijsolie die was opgeslagen in een pakhuis van het Wereldvoed
selprogramma van de Verenigde Naties (WFP) werd in plaats
van naar Musanze naar het pakhuis van de zakenman vervoerd.
Lichtend Pad begint offensief in Lima
lima» De Peruaanse guerrillabeweging Sendero Luminoso (Lich
tend Pad) heeft gisteren in het centrum van de hoofdstad Lima
twee bussen opgeblazen en een autobom tot ontploffing ge
bracht. Bij de aanslagen is een gewonde gevallen.
Olifanten vernielen dorpen Cameroen
yaounde» Een kudde van meer dan 300 olifanten heeft gisteren
elf dorpen in het noorden van Cameroen met de grond gelijk ge
maakt Tijdens hun woeste tocht hebben de olifanten de huizen
van 375 mensen en 150 hectare gierst- en maïsvelden vernield.
Volgens een bestuurder uit het getroffen gebied zijn er geen do
den gevallen.
CIA: Wallenberg werkte voor VS
langley De Zweedse diplomaat Raoul Wallenberg, die duizen
den joden heeft gered van deportatie haar vernietigingskampen
van de nazi's, werkte voor een halfclandestiene Amerikaanse
dienst. Dit heeft mogelijk geleid tot zijn arrestatie en daaropvol
gende verdwijning. Dat deelde de Amerikaanse geheime dienst
CIA gisteren mee. Wallenberg werd in 1945 door de Russen ge
arresteerd en is sindsdien nooit meer gezien.
Ruim 500 jaar cel voor politieman
sap paulo Een Braziliaanse politieman is tot 516 jaar gevange
nisstraf veroordeeld omdat hij 18 gevangenen door verstikking
om het leven heeft gebracht. De man werd ervan beschuldigd
dat hij in februari 1989 na een uitbraakpoging 50 gevangenen op
een politiebureau had opgesloten in een cel van 1,5 bij 3 meter.
Het enige luchtkanaal werd vervolgens afgeloten.
Separatisten tasten gezag Izetbegovic aan
CAZIN/ZAGREB Rtr-DPA-AFP
Soldaten van het door moslims
geleide Bosnische leger hebben
gisteravond geschoten op inwo
ners van de opstandige Bosni
sche enclave Bihac. Het leger
greep in tijdens een demonstra
tie voor onafhankelijkheid in de
stad Cazin, die inmiddels ook is
overgenomen door de separa
tisten uit Bihac.*
De Bosnische president Izet
begovic kondigde eerder deze
week voor de door Serviërs om
ringde enclave militair bestuur
af. Hij wil op die manier de con
trole herwinnen over de regio.
Uit protest tegen de maatre
gelen trokken ongewapende
vrouwen en mannen uit Velika
Kladusa, het bolwerk van Bihacs
leider en volksheld Fikret Abdic,
naar het 25 kilometer verderop
gelegen Cazin, waar regerings
troepen zijn gestationeerd. Het
Bosnische leger schoot niet di
rect op de demonstranten. Nie
mand raakte dan ook gewond.
De opstand in Bihac, die het
centrale gezag in de Bosnische
hoofdstad Sarajevo lijkt aan te
tasten, vloeit voort uit ontevre
denheid over het centralisme
van Izetbegovic. De inwoners
van de enclave zijn ook ontevre
den over de weigering van de
Bosnische leider om tot een vre
desakkoord te komen met de
Bosnische Kroaten en Serviërs.
De enclave is tot nu toe ver
schoond gebleven van ernstig
oorlogsgeweld. De moslims en
de Kroatische en Servische min
derheden leven nog steeds
naast elkaar in wat sinds maan
dag de Autonome Provincie
West-Bosnië heet.
utrecht anp
De AIDS-epidemie leidt in som
mige landen tot een opleving
van de discriminatie van homo
seksuelen en drugsverslaafden.
Deze neiging bestaat vooral in
Finland, Groot-Brittannië, Oos
tenrijk en Italië. Dat blijkt uit
een Europees onderzoek. In to
taal zijn daarvoor ruim 13.500
volwassenen in veertien landen
ondervraagd.
Iets meer dan de helft van de
Europeanen probeert iedere
omgang met homoseksuelen te
vermijden, terwijl zo'n 60 pro
cent geen contact wil met
drugsverslaafden. De gemiddel
de Europeaan vindt AIDS na
werkloosheid de ernstigste be
dreiging voor de toekomst. De
bezorgdheid is het grootst in
Frankrijk, Portugal, Grieken
land, Italië en Spanje.
Van alle ondervraagden vindt
inmiddels 94 procent dat veilig
vrijen voor iedereen geldt en
niet alleen voor de risicogroe
pen. Tussen denken en doen
blijkt echter een groot verschil:
slechts 29 procent heeft zijn
seksueel gedrag daadwerkelijk
veranderd.
RENTERIA AP
Op vier plaatsen in Spaans Bas
kenland zijn vannacht bommen
ontploft. Bij een van de explo
sies raakten tien personen ge
wond. Drie van hen zijn er ern
stig aan toe. De politie gaat er
vanuit dat de Baskische afschei
dingsbeweging ETA achter de
aanslagen zit.
Een bom veroorzaakte aan
zienlijke schade aan de kanto
ren van de staatstelefoonmaat-
schappij in Renteria. De gewon
den vielen toen hier enkele mi
nuten na de explosie een twee
de bom ontplofte in een prulle-
bak voor het gebouw. Twee an
dere bommen ontploften bij
een telefoonkantoor in Bilbao
en een postkantoor in Sondika.
De ETA heeft de laatste we
ken te kampen met groeiend
verzet onder de Baskische be
volking. De explosies komen
vier dagen voordat koning Juan
Carlos naar Bilbao komt. Hij zal
Baskische zakenlieden ontmoe
ten om zijn steun te betuigen
aan hun pogingen zich tegen de
afpersingspraktijken van de ETA
te verdedigen.
WASHINGTON HANS DE BRUUN
•CORRESPONDENT
In het ministerie van buiten
landse zaken in Washington
wordt vandaag een soort inza
melingsactie gehouden ten be
hoeve van de Palestijnen in de
Gazastrook en Jericho. De mi
nisters van buitenlandse zaken
en financiën van 38 landen die
daar bijeen zullen komen, wil
len de komende vijf jaar 3,7 mil
jard gulden bijeen brengen. Dat
moet Palestijnen in die gebie
den ook economisch enige zelf
standigheid bieden.
De 'donorconferentie' is uit
geschreven door de Amerikaan
se minister Christopher (buiten
landse zaken) nadat PLO-leider
Arafat en premier Rabin van Is
raël drie weken geleden op het
Witte Huis elkaar de hand
schudden. Maar de VS en de EG
kibbelen sindsdien over de
vraag wie de leiding van de hul
poperatie moet hebben en wie
de eer kan opeisen het meest
voor de Palestijnen te hebben
gedaan.
De Europese Gemeenschap
zegde al snel 1.1 miljard gulden
toe. de VS hielden het aanvan
kelijk op 450 miljoen gulden
Maar gisteren maakte het mi
nisterie van buitenlandse zaken
bekend het Amerikaanse aan
bod te verdubbelen. Samen zor
gen de twaalf en de VS dus voor
de helft van de economische
hulp aan de Palestijnen. De rest
moet komen van Japan (dat 380
miljoen gulden voor twee jaar
heeft beloofd), de Scandinavi
sche landen (280 miljoen). Ca
nada en de Golfstaten. Israël
zelfheeft #5 miljoen toegezegd.
De grote vraag is vooral wat
Saudi-Arabië zal bijdragen De
Saudi s hebben de PLO altijd
rijkelijk gesteund, maar trokken
die hulp in toen Arafat in de
Golfoorlog de zijde koos van
Saddam Hussein. De Saudische
koning Fahd heeft president
Clinton onlangs in een telefoon
gesprek echter beloofd een bij
drage te zullen leveren. Het is
echter onbekend hoeveel.
Een Georgische vrouw is juist vanuit Abchazië aangekomen in Zoegdidi (west-Georgië) waar ex-president Gamsachoerdia de scepter zwaait.
FOTO REUTER
Grote vluchtelingenstroom op gang gekomen na vallen laatste steden
Abchazische strijders hebben gistermorgen vrijwel zon
der slag of stoot na de stad Otsjamtsjira ook Gali aan de
Zwarte Zeekust ingenomen. De opstandige Abchaziërs
hebben daarmee nu bijna de gehele westelijke regio van
Abchazië op de Georgische regeringstroepen veroverd.
De val van de twee steden heeft een enorme stroom
vluchtelingen vanuit Abchazië naar west-Georgië op
gang gebracht.
handen hadden. Gali, dat 30 ki
lometer meer naar het zuidoos
ten ligt, was het laatste Georgi
sche steunpunt.
Na de verovering van de Ab
chazische hoofdstad Soechoemi
hadden duizenden mensen in
Gali hun toevlucht gezocht. Na
de val van de twee steden pro
beerden ongeveer 2.000 Georgi
sche militairen en 100.000 bur-
TBILISI DPA-Rtr-AFP
Het verlies van de steden bete
kende de tweede grote neder
laag voor de Georgische rege
ringstroepen binnen enkele da
gen. Otsjamtsjira was, nadat de
Abchaziërs aan het begin van de
week de havenstad Soechoemi
hadden veroverd, de laatste gro
te stad die de Georgiërs.nog in
gers dan ook gisteren de auto
nome republiek Abchazië te
ontvluchten. Zo'n 30.000 men
sen werden gesignaleerd aan de
Achazische kant van een berg
pas bij het plaatsje Sakeni. Vele
anderen gingen de kant op van
Zoegdidi waar de rebellerende
ex-president Zviad Gamsa
choerdia de scepter zwaait.
Zowel de Georgische vice-
premier Magriani als de Abcha
zische radio spraken over het
gebrek aan leiding over de Ge
orgische strijdkrachten en over
het feit dat de troepen in paniek
waren geraakt, zodra ze onder
vuur kwamen te liggen. Volgens
vice-premier Magriani braken
er bij de terugtocht ook nog
eens gevechten uit met troepen
van de rebellerende Gamsa
choerdia. Daarbij zouden rege
ringssoldaten door de rebellen
zijn ontwapend.
De ex-president zelf riep de
Georgiërs op niet in paniek te
raken. Hij gaf een verklaring uit
waarin hij hen opriep tot een al
gehele mobilisatie om de Ab
chazische opmars te keren.
De Georgische president Sje-
vardnadze wil aanblijven, on
danks de militaire nederlagen.
In een interview met het Franse
weekblad Le Nouvel Obsen>a-
teur dat gisteren verscheen, zei
hij dat het „algemeen bekend is
dat mijn aftreden het begin van
de burgeroorlog in Georgië zal
betekenen". Ook zei hij niet te
weten wie hem zou kunnen op
volgen.
WASHINGTON HANS DE BRUUN
CORRESPONDENT
Een speciale onderzoekscom
missie heeft gisteren een ver
nietigend rapport uitgebracht
over het optreden van de politie
tegen de sekte van de Branch
Davidians, begin dit jaar in het
Texaanse Waco. Het hoofd en
vijf leden van het Bureau voor
Alcohol. Tabak en Vuurwapens
(ATF), die de aanval op 28 fe
bruari uitvoerde, zijn inmiddels
op non-actief gesteld omdat zij
hun actieplan achteraf hebben
herschreven om hun blunders
te verbloemen.
De bestorming van de sekte,
die vier agenten en zes sektele
den het leven kostte, had nooit
mogen worden uitgevoerd, zo
concludeert de commissie. Dan
zou wellicht ook het tragische
einde van het beleg kunnen zijn
voorkomen. De commissie
werd ingesteld door minister
Bentsen (financiën) onder
wiens ministerie het ATF valt.
De eerste bestorming van de
boerderij van de sekte van Da
vid 'Messias' Koresh vond
plaats, omdat men meende dat
zich daar een grote illegale wa-
penvoorraad bevond. Maar de
sekteleden bleken gewaar
schuwd en het kwam tot een
hevig vuurgevecht met de ATF-
agenten. Daarna volgde een be
leg dat zeven weken zou duren
en eindigde toen de politie op
nieuw de boerderij bij Waco be
stormde en de sekteleden het
complex in brand staken. Daar
bij kwamen Koresh en 84 van
zijn volgelingen in de vlammen
om.
Volgens het rapport, dat giste
ren door Bentsen werd gepubli
ceerd, hebben de agenten van
het bureau hun actie doorgezet,
terwijl zij wisten dat de sektele
den al gewaarschuwd waren
voor de naderende bestorming.
De agenten weten de misluk
king van hun actie later aan het
feit dat de sekte was getipt,
maar ontkenden daarvan op de
hoogte te zijn geweest. Volgens
het onderzoek klopt dat echter
Een Russische soldaat houdt een oogje op pro-communistische demonstranten bij het parlement in Moskou.
FOTO REUTER VIKTOR KOROTAYEV
MOSKOU GPD-Rtr-AP
VERVOLG VOORPAGINA
De Russische regionale leiders
die gisteren in het gebouw vari
het Constitutionele Hof bijeen
kwamen, dreigden met econo
mische sancties tegen de cen
trale regering en Jeltsin. Eén van
de sancties is het weigeren van
belastingafdracht aan Moskou.
Jeltsins vice-premier Sjachrai,
die bij de vergadering aanwezig
was, noemde dit 'onaanvaard
baar' en 'politieke chantage'.
Hij betwistte bovendien het
recht van de regionale leiders
om een nieuwe Federatieraad
op te richten. „U vertegenwoor
digt alleen maar regionale par
lementen en hebt dus niet de
autoriteit voor zo'n besluit."
Ondanks de toenemende
druk lijkt Jeltsin voorlopig alleen
bereid tot gesprekken over ont
wapening van de gardes in het
parlement en vervolgens aftocht
van de parlementariërs uit het
Witte Huis. Uit niets blijkt, dat
hij bereid is tot intrekking van
zijn roemruchte decreet NI400,
waarmee hij vorige week het
parlement ontbond.
Hij heeft de chef van de
Kremlin-staf, Filatov, en vice-
premier Soskovjets als zijn ver
tegenwoordigers aangewezen
bij de vandaag in het Danilov-
klooster onder supervisie van
patriarch Aleksej II te houden
onderhandelingen. Wie er van
parlementaire zijde deelnemen,
is nog niet bekend. Tegenpresi-
dent Roetskoj heeft laten weten
mee te willen doen.
Jeltsin verklaarde gisteren te
genstander te blijven van gelijk
tijdig te houden verkiezingen
voor president en parlement,
een compromis dat in veel
maatschappelijke sectoren
wordt bepleit. Jeltsin blijft vol
houden dat er op 12 december
alleen verkiezingen voor een
van de twee kamers van het
nieuwe parlement zullen wor
den gehouden. Hij wil pas pre
sidentsverkiezingen in juni vol
gend jaar.
Temidden van de politieke
crisis heeft president Jeltsin en
kele decreten uitgevaardigd om
de lonen en uitkeringen voor de
armste groepen in het land te
verhogen. De maatregelen hou
den verband met de opheffing
van graansubsidies en controle
op de prijs van brood. De mees
te uitkeringen - voor groepen
als bejaarden, gehandicapten,
alleenstaande moeders en grote
gezinnen - worden met 81 pro
cent verhoogd. De salarissen
van mensen in regionale over
heidsdienst stijgen met 80 pro
cent.
DEN HAAG MARIEN VAN DEN BOS
Het kartel van olie-exporterende landen
OPEC heeft vriend en vijand verrast met
een sterk akkoord over de produktie in
de komende zes maanden. De prijzen
voor ruwe olie stegen ogenblikkelijk met
een tot twee dollar per vat (159 liter) na
de bekendmaking in Genève. Het ak
koord zal geen directe invloed hebben
op de benzineprijzen aan de pomp.
Twee keer wist het oliekartel de geïndus
trialiseerde wereld in de houdgreep te
krijgen met dramatische stijgingen van
de olieprijzen. De economische recessies
van begin jaren zeventig en begin jaren
tachtig waren hier in belangrijke mate
het gevolg van. Het akkoord van afgelo
pen woensdag is niet te vergelijken met
de schokgolven van weleer.
Wanneer alle 12 deelnemende landen
zich de komende zes maanden aan de
afspraken houden en gezamenlijk niet
meer dan 24,5 miljoen vaten per dag
produceren, sluit dat vrij nauwkeurig
aan op de verwachte vraag naar olie. Dat
zou de prijs per vat of barrel naar het ge
wenste niveau van ongeveer 21 dollar
kunnen brengen.
De geloofwaardigheid van dergelijke af
spraken binnen de OPEC is al een aantal
jaren aan ernstige slijtage onderhevig.
Het akkoord - waarvoor alle belangrijke
tegenspelers concessies hebben gedaan -
lijkt er vooral op gericht iets van die ge
loofwaardigheid te herstellen.
Zonder bijzondere invloeden van bui
tenaf heeft een iets hoger prijsniveau
voor ruwe olie nauwelijks of geen in
vloed op de uiteindelijke benzineprijzen
per liter aan de pomp. Beschikbare raffi-
nggecapaciteit in de verschillende we
relddelen en het omschakelen van zo
mer- naar winterproduktie bijvoorbeeld
zijn op dit moment doorslaggevender.
En natuurlijk de belastingpolitiek van de
overheid.
Met d3 winter in aantocht op het noor
delijk halfrond stijgt per definitie de
vraag naar gasolie: diesel en huisbrand
olie. In wezen hetzelfde produkt, zij het
dat diesel een kleurtje heeft gekregen om
het te kunnen onderscheiden van de la
ger belaste brandstof voor verwarmings
apparatuur. Het bijna volledig op het
gasnet aangesloten Nederland is voorals
nog een unicum in de wereld, elders
wordt nog heel wat andere brandstof
verstookt.
De aanstaande winter wordt door de Ne
derlandse marktleider Shell als belang
rijkste oorzaak genoemd voor het twee
keer met een cent verhogen van de die
sel in de afgelopen weken. De grootste
aanslag op de portemonnee van de auto
mobilist zal echter de in de Miljoenen
nota aangekondigde accijnsverhoging
worden op benzine (11 cent) en diesel (8
cent). In deze zelfde kabinetsperiode
werd al eerder het 'kwartje van Kok' ge
ïntroduceerd.
Die alsmaar hogere heffingen op benzi
ne in veel geïndustrialiseerde landen is
tegelijk een van de belangrijkste zorgen
van de OPEC. De Indonesische secreta
ris-generaal van het oliekartel, dr. Subro-
to, trekt hierover steeds feller van leer.
De westerse overheden krijgen immers
allang een veelvoud aan belastingen bin
nen van het oliegeld dat een ontwikke
lingsland als Indonesië' voor de eigen be
volking zou kunnen gebruiken.
Tegelijkertijd moet gezegd dat de angst
van Subroto - dat steeds duurdere benzi
ne tot minder verbruik leidt - op de korte
termijn niet is gerechtvaardigd. De hui
dige recessie is natuurlijk merkbaar in de
groei van de benzineverkopen, maar van
heL'kwartje van Kok' hebben de grote
oliemaatschappijen niets gemerkt. Het
aantal auto-kilometers is er misschien
zelfs wel iets door gestegen, sinds een
ommetje over de grens aantrekkelijker is
geworden.
Kaper Chinees
vliegtuig geeft
zich snel over
Een Chinese man heeft gisteren,
vergezeld van zijn vrouw en
hun zesjarig zoontje, een Chi
nees passagiersvliegtuig met 69
mensen aan boord gekaapt en
gedwongen naar Taiwan te vlie
gen. De kaper heeft zich op het
vliegveld van Taipeh overgege
ven aan de politie en met zijn
gezin politiek asiel aangevraagd
Het is de vierde keer binnen zes
maanden dat een Chinees vlieg
tuig door kapers wordt gedwon
gen naar Taiwan te vliegen. De
kapers vroegen in alle gevallen
asiel aan in Taiwan, dat door
China nog steeds als een op
standige provincie wordt be
schouwd.
