India botst op kwetsbare plek
'Misschien was aardbeving
wel de vloek van Ganapati'
Feiten &Meningen
Amerikanen: Powell for president
'Buba'-president heeft
charme van donderbus
VRIJDAG 1 OKTOBER 1993is?
In de straten van Khillari, een
van de door de aardbeving ge
troffen steden in India, hangt
een penetrante lucht van bran
dende houtblokken. De stad is
in een massaal hindoe-crema
torium veranderd. „We voeren
tanks met benzine aan om de
doden te verbranden", zegt Par-
veen Pardesi, een bestuurder
van het district Latur, waartoe
ook Khillari behoort. „Anders
rotten de lijken ter plekke weg."
De inwoners van Khillari, de
overlevenden van de dodelijke
aardbeving van woensdagnacht,
lopen wezenloos en wanhopig
rond in de stad of wat daar
nog van over is. Sommigen blij
ven gedachtenloos met blote
handen in de puinhopen zoe
ken naar overlevenden. „Van
daag zoeken we nog met onze
handen. Morgen komt heileger
met bulldozers", zegt een van
hen hoopvol.
In Khillari zijn de gevolgen van
de drie schokken schrijnend. Li
chamen van kinderen liggen er,
met hun kussens nog aan de
TOM JANSSEN
borst geklemd. Tussen al die
honderden lijken ook twee züs-
ters in feestkleding in een
eeuwige omarming. Hun vader,
die slechts lichtgewond is, pro
beert verderop de moeder bij
bewustzijn te brengen. Ze ligt
verdoofd in het mengsel van
stof en bloed, waarin de straten
van Khillari zijn omgetoverd.
De vorige avond was de familie
tot middernacht naar een hin-
doestaans feest geweest. Het
feest van Ganapati, de god met
een olifantshoofd, de hindoe
god van het geluk. Ter afsluiting
werd zijn beeltenis door de ge
lovigen in meren en rivieren on
dergedompeld.
„We hebben de onderdompe
ling van Ganapati tot midder
nacht gevierd en hebben ons
toen teruggetrokken om snel te
gaan slapen", treurt Madhusud-
han Pardesi. „Toen stierf de we
reld..." De aardbeving is mis
schien wel de vloek van Gana
pati, oppert hij dan.
Veel hindoes van buiten Khil
lari. die de ceremonie ter ere
van Ganapati hadden bijge
woond, waren niet meer naar
huis gegaan, maar sliepen in
het stadje.
De regering van het district La
tur, in de staat Maharashtra,
heeft 2.300 meter linnen besteld
om de doden mee te bedekken.
Vrachtwagens vol hout rijden
naar de 25 dorpen in datzelfde
district, die met de grond zijn
gelijkgemaakt. Meer dan 2.500
Indiërs vonden er, vlak voor
zonsopgang, de dood.
Eens was Latur een, voor India
se begrippen, welvarende regio
met een suiker- en autoindus
trie. Nu is er slechts het grote
niets. Parveen Pardesi onder
breekt zijn reddingspogingen
voor enkele minuten. Hij rust
uit. „De balans wordt steeds
treuriger." zegt hij. „Elk huis
heeft zijn eigen verhaal te ver
tellen."
In het dorpje Sastur is Mahadev
Shinde, zois duizenden zo niet
miljoenen van zijn landgeno
ten, de fysieke instorting nabij.
„Mijn drie kinderen liggen be
graven in het puin. Alsjeblieft,
help hen." Het blijft onduidelijk
aan wie hij zijn wanhopige op
roep richt.
Geen direct verband tussen zwaarte aardbeving en schade
Generaal wijst politieke ambities nog steeds van de hand
WASHINGTON HANS DE BRUUN
CORRESPONDENT
Hoewel Bill Clinton pas negen
maanden president is, houden
heel wat politieke strategen zich
nu al bezig met de verkiezingen
van 1996. En met de vraag wie
het dan tegen Clinton zal gaan
opnemen. De Republikeinen
hebben nog geen echte kopman
en of Ross Perot zich opnieuw
kandidaat zal stellen, is onzeker.
Maar vraag de Amerikanen ie
mand te noemen van wie zij
hopen dat hij zich te zijner tijd
in de race zal storten, dan valt
er op dit moment maar één
naam: Colin Powell. Amerika's
hoogste militair, die deze week
de dienst vaarwel zegt, is geen
politicus en zelfs partijloos,
maar veel Amerikanen zien in
hem desondanks hun ideale lei
der.
De politieke belangstelling voor
viersterrengeneraal Powell de
eerste zwarte in die functie is
niet nieuw. Tijdens de verkie
zingscampagne van vorig jaar
hebben de Republikeinen hem
al gevraagd of hij vice-president
onder George Bush wilde wor
den. Ook Ross Perot heeft met
het idee gespeeld hem in zijn
team in te lijven. Maar Powell
wees de avances af.
Gisteren heeft hij echter na een
komeetachtige militaire carrière
van 35 jaar voorgoed zijn ster
ren in de kast geborgen, en ope
nen zich voor de burger Colin
Powell nieuwe vooruitzichten.
Vragen over zijn politieke ambi
ties wijst hij nog van de hand.
„Niet geïnteresseerd", klinkt het
soms. Of: „Dat weet ik nog
niet."
Powell (56) vindt dat actief die
nende militairen zich verre
moeten houden van partijpoli
tiek. Vooralsnog gaat hij aan
zijn fortuin werken. Letterlijk.
Met het houden van lezingen
voor 60.000 dollar per keer en
met het schrijven van een boek
(voorschot van een miljoen) kan
hij zijn militaire pensioen van
85.000 dollar aardig aanvullen.
Powell heeft in de VS de status
van superster gekregen door
zijn optreden tijdens de Golf
oorlog. Zijn militaire carrière
was al niet mis (hij diende in
Vietnam en Korea, was assistent
van ministers van defensie en
nationaal veiligheidsadviseur
van president Reagan), maar de
Golfoorlog maakte van hem een
nationalefiguur.
Door die oorlog, en zijn charis
matische optreden, kregen de
Amerikaanse strijdkrachten ein
delijk het respect terug dat zij
na de Vietnam-oorlog hadden
verspeeld. Powell leidde daarna
de Amerikaanse strijdkrachten
door de bezuinigingen en de
honderdduizendenontslagen,
die het gevolg waren van het
einde van de Koude Oorlog.
Maar waar hij politiek staat, is
onbekend en hij houdt dat
voorlopig graag zo. Powell is
partijloos, maar de Amerikanen
zien in hem een Republikein,
wellicht omdat hij zijn bekend
heid heeft gekregen onder Re
publikeinse presidenten en van
wege zijn verzet tegen Clintons
bezuinigingsplannen en diens
plan om homo's toe te laten in
het leger.
Het is bovendien moeilijk denk
baar dat Powell, als hij zich al
kandidaat wil stellen, dat zal
doen door binnen de Democra
tische Partij de zittende presi
dent uit te dagen. Ook al wijzen
enquêtes uit dat Powell mo
menteel een directe confronta
tie met Bill Clinton met ruime
cijfers zou winnen. Maar de weg
naar 1996 is nog lang.
Anderen zien in hem de ideale
onafhankelijke kandidaat, die
beter dan de scherp geprofileer
de Ross Perot in staat is om over
de partijgrenzen heen miljoe
nen Amerikanen aan te spre
ken. Als zwarte heeft hij boven
dien een uitgelezen kans om
een pioniersrol te spelen. Hij is
nu zo algemeen aanvaard dat
zijn huidskleur geen rol meer
speelt.
Powell, een begenadigd spreker,
heeft ook geen extreme opvat
tingen. De media beschrijven
hem als 'een terughoudende
strijder', die de laatste tijd gere
geld twijfqj heeft uitgesproken
over de zin van de Amerikaanse
militaire operaties in Somalia
en (in de toekomst) in Bosnië.
Dat spreekt de voor nieuwe
'Vietnams' huiverige Amerika
nen aan.
Powell heeft verder als voordeel
dat hij een groot deel van zijn
carrière in Washington heeft
doorgebracht. Hij kent het poli
tieke wereldje beter dan welke
andere militair, maar heeft vol
doende afstand bewaard om er
niet mee te worden geïdentifi
ceerd. In tegenstelling tot Perot
zet Powell zich ook niet af tegen
'het systeem'.
De vergelijking dringt zich op
met Dwight Eisenhower, ook
een partijloze militaire held die
tot het hoogste ambt in de VS
werd uitverkoren, zonder aan
vankelijk echte politieke ambi
ties te tonen. Met zo'n voor
beeld en zulke hooggespannen
verwachtingen zal de komende
tijd de druk op Powell toene
men om politiek kleur te beken
nen.
India botst met een vaart
van ongeveer vijf centime
ter per jaar op de zachte,
kwetsbare plek van Azië.
De meest zichtbare gevol
gen daarvan zijn de Mount
Everest, de Himalaya's en
zware aardbevingen ten
noorden van de Ganges,
die de grens aangeven tus
sen de twee botsende geo
logische structuren.
LONDEN» TOM WILKIE
THE INDEPENDENT
Minder zichtbaar is echter, dat
heel India het effect van de bot
sing voelt. Er zit spanning in de
samengedrukte rotsen, die zich
af en toe ontlaadt in de vorm
van aardbevingen ver van het
Himalayagebergte. Dat gebeur
de deze week bij de steden Um-
barga en Khillari, 450 kilometer
ten oosten van Bombay in de
staat Maharasjta.
Volgens dr. James Jackson van
de universiteit van Cambridge
kan de gebeurtenis worden ge
koppeld aan de aanwezigheid
van een groot waterreservoir in
de buurt. „Grote waterreser
voirs kunnen aardbevingen in
gang zetten", aldus Jackson,
„hoewel we niet begrijpen hoe
het mechanisme werkt."
De Koynadam bij Khillari, een
klein stadje met een inwonertal
van 20.000, was vol maar barst
te niet. Het gewicht van het wa
ter in het reservoir kan bijdra
gen aan een grotere spanning
maar - nog belangrijker - een
deel van het water sijpelt door
naar de ondergrondse breuk
vlakken, waardoor die worden
verzwakt, aldus Jackson. Niet
zozeer omdat het water werkt
De straten van Khillari zijn door de aardbeving veranderd in een mengsel van stof en bloed.
als glijmiddel, maar omdat het
het materiaal zelf verzwakt.
Volgens het Meteorologisch In
stituut van Bombay werd het
westen en zuiden van India op
geschrikt door vijf achtereenvol
gende aardschokken. De eerste,
om 3.56 uur in de ochtend, mat
ten minste 6,4 op de schaal van
Richter. Het Amerikaanse Geo
logisch Instituut in Colorado
noemde de aardbeving de
zwaarste in het gebied sinds 11
december 1967, toen 270 kilo
meter ten westen van het epi
centrum van de beving van de
ze week een schok van 6,5 op de
schaal van Richter werd ge
voeld.
Volgens Chris Browitt van het
Brits Geologisch en Seismolo
gisch Instituut „komen aardbe
vingen van deze omvang op we
reldschaal ongeveer 80 keer per
jaar voor". Deze aardbeving
heeft zoveel schade aangericht
doordat zij vlak onder de opper
vlakte plaatsvond, waardoor bij
een grote aardverschuiving een
dichtbevolkt gebied bovenop de
aardkorst werd getroffen.
Er is geen direct verband tussen
de zwaarte van een aardbeving,
zoals die wordt gemeten op de
schaal van Richter, en de scha
de die erdoor wordt aangericht.
Veel zwaardere aardbevingen
kunnen veel minder slachtoffers
maken wanneer ze plaatsvin
den in afgelegen gebieden. Het
dodencijfer in India deze week
is voor een deel zo hoog, door
dat debeving 's nachts gebeur
de, wanneer de meeste mensen
binnen zijn, en doordat de ge
bouwen in het getroffen gebied
niet zijn ontworpen om stand te
houden bij aardbevingen en in-
FOTO Rtf
stortten, waarbij de bewoners
werden bedolven.
Jackson wees erop dat in 1897
en 1905 'enorme aarbevingen'
op een schaal van 8 of nog ho
ger hadden plaatsgevonden in
de uitlopers van de Himalaya.
De gebeurtenis in de staat Ma-
harasjtra was veel kleiner, zegt
hij. Hij waarschuwde dat er veel
slachtoffers zouden vallen wan
neer het noorden van India op
nieuw getroffen zou worden
door een aardbeving van 8 op
de schaal van Richter.
Hans Tietmeyer nieuwe baas Bundesbank
De macktswissel aan de top
van een jank is normaal ge
sproken jeen wereldnieuws.
Tenzij ha gaat om het presi-
dentschai van de Duitse Bun
desbank. Want wie die baan
krijgt, is ii één klap een van de
machtigste mannen in de we
reld van economie en financi
en.
De Britse journalist David
Marsh schieef in zijn boek
over de 'Buba', zoals de Bun
desbank gemakshalve wordt
genoemd, dat de bank de
'Wehrmacht' heeft afgelost als
Duitslands meest gevreesde
instituut. Vanaf vandaag heeft
de bank, omin die terminolo
gie te blijven, een nieuwe op
perbevelhebber: de 62-jarige
econoom Hans Tietmeyer. Hij
volgt de interim-paus Helmut
Schlesinger op, die twee jaar
lang met eenhoge rentepoli-
tiek de waard? van de heilige
Duitse koe genaamd D-mark,
verdedigde tegen de boze bui
tenwereld.
De inmiddels 69-jarige 'Mr. D-
mark', zoals Schlesinger stee
vast wordt genoemd, heeft
geen gelukkige hand gehad.
Maar de 'monetaire hardliner'
had het ook niet makkelijk als
opvolger van de in mei 1991
verrassend vertrokken 'mone
taire diplomaat' Karl Otto Pö-
hl.
Schlesinger, die van zijn con
servatisme nooit een geheim
heeft gemaakt, was niet alleen
in zijn monetaire beleid een
voorzichtig man. Uit veilig
heidsoverwegingen liet hij zich
bijvoorbeeld elke morgen in
een gepantserde limousine
met een andere kleur afhalen.
Net als zijn pakken waren ze
zwart, grijs of donkerblauw^
Meer kleur zit er bij hem niet
in.
Zijn opvolger Hans Tietmeyer
is ongeveer uit hetzelfde hout
gesneden. Hij kreeg als telg in
een katholiek gezin met elf
kinderen de zuinigheid als het
ware met de moedermelk naar
binnen. Die prille ervaringen
hebben een onuitwisbaar
stempel gedrukt op zowel het
politieke als privé-handelen en
denken van de man uit Noor-
drijn-Westfalen. Zijn pakken
komen niet van een exclusieve
kleermaker, maar uit het rek.
Net als zijn voorganger
Schlesinger houdt hij er geen
dure hobby's op na. Tafelten
nis is zijn sport en eens bracht
hij het tot Duits studenten
kampioen. Dat anderen min
der prijsbewust zijn dan hij,
Hans Tietmeyer, de nieuwe 'Bu-
ba'-president, die er volgens
sommigen de charme van een
donderbus op na zou houden.
foto anp
ziet Tietmeyer niet graag. Hij
heeft de reputatie uitermate
krenterig te zijn als het om het
toestaan van dienstreizen
gaat. Zijn woede-aanvallen
zijn berucht. Volgens een insi
der heeft hij de charme van
een donderbus.
Tietmeyer heeft een wat
vreemde carrière achter de
rug. Dat begon al met zijn stu
die. Tietmeyer had theologie
gekozen voordat hij de econo
mie ontdekte. Hij werd CDU-
lid, maar met de directe poli
tiek heeft hij zich nauwelijks
bemoeid. Langzaam maar ge
staag klom hij bij Economi
sche Zaken naar boven. Hij
diende onder SPD- en FDP-
ministers, die zijn inzet en
vakkennis belangrijker vonden
dan zijn partijboek.
In het openbaar werd Tiet
meyer pas bekend toen de ter
reurbeweging Rote Armee
Fraction (RAF) hem in 1989
onder vuur nam. Hoewel Tiet
meyer geen schrammetje op
liep, doet hij sindsdien geen
stap meer zonder lijfwachten.
Tietmeyers vakkennis is on
omstreden, maar of hij de
bank net zo onafhankelijk zal
leiden als zijn zes voorgangers,
wordt in sommige kringen be
twijfeld. Het imago van de
bankier die aan het handje
van de kanselier loopt, achter
volgt Tietmeyer tot op de dag
van vandaag.
Nabestaanden treuren in Khillari bij de overblijfselen van hun familieleden.
foto ap
Generaal Colin Powell met president Clinton tijdens een afscheidscere-
monie die gisteren voor Powell gehouden werd in de legerbasis Fort
Myer. foto afp
