Praeses waarschuwt
Gereformeerde Bond
Kerk Samenleving
Protestantse kijk op
katholiek is milder
r VRIJDAG 10KTOBER 1993
BUITENLAND KORT
Britse kerken
Op advies van verzekeraars
zullen de Britse kerken in
verband met het groeiend
aantal diefstallen door de
week gesloten blijven. Pasto
res en kosters hebben boven
dien de raad gekregen kost
bare voorwerpen als altaar-
kruisen en kandelaars door
replica's te vervangen. Dit
heeft een woordvoerder van
de Ecclesiastical Insurance
Group meegedeeld, waarbij
97 procent van alle angli
caanse gemeenten zich tegen
inbraak heeft verzekerd. De
verzekeringsmaatschappij
heeft de gemeenten aanbe
volen in kerkelijke gebouwen
een alarminstallatie aan te
brengen en kostbare voor
werpen met kettingen te be
vestigen. Bovendien zou op
de gebouwen een verflaag
moeten worden aangebracht
die het dieven moeilijker
maakt de muren te beklim
men. Bij een inbraak in de
sacristie van de kathedraal
van Plymouth werden vorige
week gouden en zilveren
voorwerpen ter waarde van
verscheidene duizenden En
gelse ponden gestolen. Vol
gens de statistieken wordt
jaarlijks eenderde van alle
Britse kerken door inbrekers
bezocht.
Oorlogsmonumenten
De joden en zigeuners in
Duitsland zijn het erover
eens dat er in Berlijn twee
monumenten moeten ko
men ter herdenking van de
joden en zigeuners die in de
Tweede Wereldoorlog zijn
vermoord. Dat heeft de voor
zitter van de Centrale Raad
van de Joden in Duitsland,
Ignatz Bubis, meegedeeld na
een ontmoeting met de voor
zitter van de Centrale Raad
van de Sinti en Roma (zigeu
ners), Romani Rose. Volgens
Bubis geven de joden om re
ligieuze redenen de voorkeur
aan een eigen monument
voor de slachtoffers uit hun
gemeenschap. Bubis en Rose
hebben besloten dat het mo
nument voor de vermoorde
zigeuners in de buurt van dat
voor de joden zal verrijzen.
De Duitse regering heeft de
joden voorgesteld dat hun
gedenkteken op het plein
voor de Brandenburger Tor
wordt gebouwd. De nazi's
hebben in de Tweede We
reldoorlog zes miljoen joden
en 500.000 zigeuners om het
leven gebracht.
Auti-racismefonds
Hét speciale fonds van de
Wereldraad van Kerken ter
bestrijding van het racisme
heeft in 1992 aanzienlijk
meer giften ontvangen dan
in de twee jaren ervoor. Het
meeste geld kwam uit Neder
land, bericht de Wereldraad.
Ontving het fonds in 1990 en
1991 respectievelijk 461.831
en 525.885 dollar, vorig jaar
liepen de inkomsten op tot
570.882 dollar (bijna 1,1 mil
joen gulden). Maar 1992 is
geen topjaar: in 1989 zamel
de het fonds ruim 1,8 mil
joen dollar in. Het speciale
fonds werd in 1970 opgericht
ter ondersteuning van groe
pen en organisaties die het
racisme bestrijden. Het fonds
steunt vooral organisaties in
Zuidelijk Afrika, maar ook
projecten onder de inheemse
volkeren van Amerika en
Australië. De Wereldraad
ging over tot de instelling van
het fonds omdat sommige
lidkerken grote bezwaren
hadden tegen humanitaire
ondersteuning van het Pa
triottisch Front, dat het toen
malige blanke minderheids
regime in Rhodesië met ge
weld bestreed.
'Terugkerend dreigen met afscheiding, dat kan niet'
De praeses van de hervormde synode, ds. G.H. van de
Graaf, heeft de Gereformeerde Bond, de rechtervleugel in
de Nederlandse Hervormde Kerk, gewaarschuwd het ver
zet tegen het Samen op Weg-proces niet op de spits te
drijven.
ZOETERMEER»
„De Gereformeerde Bond moet
oppassen dat hij zich niet on
kerkelijk opstelt. De leden mo
gen hun mening uitdragen,
graag zelfs, maar je merkt bij
hen keer op keer de grote verlei
ding om voor het machtsden
ken te zwichten. Dat terugke
rend dreigen met afscheiding,
dat kan niet", zegt Van de Graaf
in een interview met 'Woord en
Dienst', orgaan voor het her
vormde gemeenteleven.
Dat de Bonders tijdens de ex
tra-zitting van de synode in ja
nuari hun 'Bondszeer' in soms
felle bewoordingen op tafel leg
den, vindt Van de Graaf prima.
Maar dan moet je verder het ge
sprek zoeken en niet blijven
zeuren en dreigen met opstap
pen. Ook ergert hij zich aan het
verwijt van de Bonders dat het
SoW-streven 'broddelwerk van
mensen' is.
Niet alleen de gereformeer
den die bij herhaling door de
Bonders worden bekritiseerd,
'lijden' aan Samen op Weg, ook
de hervormden doen dat. Ter
wijl de gereformeerden zich er
geren aan het slakketempo van
het proces, is het tempo voor de
hervormden, met hun cultuur
van langzaam opkomen en
groeien, adembenemend.
„De gereformeerden zijn zo
rap met organiseren dat ze
soms de hervormden zelfs
denkmatig te snel af zijn", er
kent de hervormde synodevoor
zitter. „En dat doet pijn bij de
hervormden. Die zitten dan met
een gevoel van 'kans gemist,
beurt voorbij, achteraan aan
sluiten'. Hierover moetje niet te
dramatisch doen, maar leuk is
anders." t
Ook hebben de hervormden
volgens hem meer moeite met
de naam van de herenigde kerk
dan de gereformeerden. 'We
scheiden niet af, hoort de prae
ses vaak als een reactie op een
andere naam dan Nederlandse
Hervormde Kerk. Van de Graaf
heeft er ook een lief ding voor
over als de term hervormd in de
naam van de nieuwe kerk ge
handhaafd blijft. 'Hervormd-ka
tholiek' heeft zijn voorkeur.
Samen op Weg-proces leeft
meer dan werd aangenomen
Het Samen op Weg-proces
tussen hervormden, gerefor
meerden en lutheranen leeft
in veel meer gemeenten dan
tot dusver werd aangenomen.
Op één of andere wijze doet
89 procent van de gerefor
meerde, 66 procent van de
hervormde en 52 procent van
de lutherse gemeenten mee
aan Samen op Weg. In bijna
40 procent van de samenwer
kende hervormde (wijk)ge-
meenten en gereformeerde
kerken/wijken worden alle
erediensten en alle kerke-
raadsvergaderingen geza
menlijk gehouden en in 14
procent wordt zelfs op alle
terreinen samengewerkt.
Dat blijkt uit een door KAS-
K1 gehouden enquête onder
alle hervormde, gereformeer
de en lutherse gemeenten,
waarvan respectievelijk 80, 94
en 95 procent de vragen heeft
beantwoord. De resultaten
werden gisteren in Leusden
gepresenteerd. Begin volgen
de week behandelt de gecom
bineerde synodevergadering
de ontwerp-kerkorde van de
nog te vormen nieuwe kerk.
„Vaak wordt ons verweten
dat Samen op Weg slechts
zo'n 250 hervormde gemeen
ten omvat", aldus ds. B. Wal
let, secretaris van het hereni
gingsproces van de Neder
landse Hervormde, de Gere
formeerde en de Evangelisch-
Lutherse Kerk. Op het SoW-
bureau zijn 600 hervormde
gemeenten bekend. Uit dit
onderzoek blijkt dat niet min
der dan 945 (wijk)gemeenten
op één of andere wijze met de
gereformeerden samenwer
ken. „Meer dan ik dacht." Er
zijn ruim 1863 hervormde
(wijk)gemeenten.
Volgens de enquête zouden
ongeveer 180 hervormde ge
meenten (12 procent van de
1505 gemeenten die aan het
onderzoek meededen) niet
aan Samen op Weg meedoen
omdat ze tot de Gereformeer
de Bond behoren.
AMSTERDAM. ANP
De Nederlandse rooms-katho-
lieke gelovige is de afgelopen
eeuwen in de ogen van zijn pro
testantse landgenoot geëvo
lueerd van een volgeling van de
Antichrist (de paus in Rome) tot
een goede democraat en een
eerlijke burger. In de protes
tantse visie op katholieken is
het religieuze element steeds
minder belangrijk geworden.
Deze ontwikkeling schetst
drs. J. van Eijnatten in zijn
proefschrift 'God Nederland en
Oranje', waarop hij aan de fa
culteit der letteren van de Vrije
Universiteit in Amsterdam is
gepromoveerd. In zijn disserta
tie beschrijft hij uitvoerig de
veranderingen in het wereld
beeld van gereformeerde predi
kanten sinds de zeventiende
eeuw. De houding ten opzichte
van katholieken is daarvan
slechts één aspect.
Een zeventiende-eeuwse pre
dikant beschouwde doorgaans
de paus als Antichrist en de
Rooms-Katholieke Kerk als de
Hoer van Babyion. Zijn wereld
beeld bevatte scherpe tegenstel
lingen. Deze felle religieuze vi
sie bestaat ook in de achttiende
eeuw nog, maar wordt minder
vanzelfsprekend. De rooms-ka-
tholiek wordt door weldenken
de voorgangers gezien als 'een
redelijk denkend medemens die
helaas misleid wordt door een
op macht en invloed beluste
priesterkaste'. Een keus voor het
nog steeds verderfelijke rooms-
katholicisme is vooral een kwes
tie van minder beschaving.
In de negentiende eeuw ver
dwijnt het religieuze aspect nog
meer naar de achtergrond en
wordt het rooms-katholicisme
vooral gezien als 'iets on-Neder-
lands', aldus de promovendus.
De katholieke hiërarchie is ge
vaarlijk en verwerpelijk, Rooms
en dus wezensvreemd aan Ne
derland. De gewone gelovigen
behoren echter tot een protes
tantse natie en zijn dus 'eigen
lijk ook een beetje protestants,
of ze dat nu willen of niet'.
Het religieuze element in het
wereldbeeld van de protestan
ten is gaandeweg minder be
langrijk geworden en steeds
meer beïnvloed geraakt door
'wereldlijke' zaken als afkomst
en nationaliteit, concludeert
Van Eijnatten. In de twintigste
eeuw lijkt het 'bovenwereldlijke'
zelfs helemaal door het 'wereld
lijke' te zijn ingekapseld.
In deze eeuw is de Neder
landse rooms-katholiek immers
in de eerste plaats burger ge
worden, betoogt Van Eijnatten.
„Zijn religieuze identiteit is
thans ondergeschikt aan zijn
identiteit als goede democraat
of eerlijke burger, als ingezetene
die niet discrimineert wegens
godsdienst, levensovertuiging,
politieke gezindheid, ras, ge
slacht of op welke grond dan
ook."
LEIDSCHENDAM
Hervormd moderamen ageert
tegen actiegroep-Cohen Stuart
fing' van deze plaats, aldus het
moderamen. In de gewijzigde
opzet werkt de nieuwe functio
naris, mevr. drs. I.M. den Har-
tog, niet langer vanuit Jeruza
lem, maar vanuit Nederland.
Dit zal volgens het moderamen
tot een betere relatie tussen de
Hervormde Kerk en Israël lei
den.
Het zou te betreuren zijn
wanneer deze relatie schade
zou lijden door activiteiten en
initiatieven die een aanpak be
pleiten die afwijkt van het syno
debesluit.
Grouw erkent schade aan
transseksuele predikante
Het moderamen (dagelijks be
stuur) van de Nederlandse Her
vormde Kerk heeft alle kerkera
den en Kerk en Israël-commis-
sies gewaarschuwd tegen 'scha
delijke gevolgen' van acties van
de Stichting Vanuit Jeruzalem.
Deze stichting verzet zich tegen
het besluit van de synode vorig
jaar om het contract met de
'luisterpost' in Jeruzalem, dr.
G.H. Cohen Stuart, niet te ver
lengen.
Er is geen sprake van 'ophef-
De gereformeerde kerk in Grouw heeft erkend dat ze de trans
seksuele predikante J AA. de Boer schade heeft berokkend door
vorig jaar geen beroep op haar uit te brengen. Maar de kerk ziet
geen reden haar een schadevergoeding toe te kennen, zo blijkt
uit een verklaring (lie vorige week naar De Boer is gestuurd.
De kerkeraad van Grouw besloot De Boer vorig jaar niet als
predikant te beroepen, nadat de gemeenteleden haar met 44 te
gen 37 stemmen hadden afgewezen. De beroepingscommissie
en de kerkeraad zelf hadden eerder wel met een beroep op De
Boer ingestemd. De tegenstanders gaven onder meer als reden
dat Grouw nog niet toe was aan een predikant, die tot vrouw is
getransformeerd. Anderen zeiden persoonlijk bezwaren te heb
ben tegen transseksualiteit of tegen het feit dat De Boer een
vriendin had.
BEROEPINGSWERK
Nieuwaal: J. van Rossem te Waarder;
naar Breukelen: J. Dubbink te Mid
delburg.
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen: te Middelharnis: H. Out te
West-Terschellingen Midsland.
GEREFORMEERDEGEMEENTEN
Beroepen: te Capelle aan de IJssel-
West: C. Vogelaar te Franklin Lakes
(USA); te Rotterdam-Alexanderpol-
der: J.J. van Eckeveld te Zeist; te Am
sterdam-Noord: A.J. Gunstte Tholen,
die bedankte voor Veenendaal en voor
Middelharnis.
Bedankt: voor Dirksland: P. Blokte
Kootwijkerbroek.
OUD GEREF. GEMEENTEN
e Urk: T. Klok te Kinder
dijk.
COLOFON
LE1DSCH DAGBLAD
Uitgave van Dagbladuitgeverij D
DIRECTIE: eM.EssenbergJ.de
HOOFDR^i
es,G P
:DACTIE: Jan-Geert Majoor, Fjans
Nypels, Henk van der Post (adj).
HOOFDKANTOOR.
Rooseveltstraat82,2321 BM Leiden
Telefoon 071-356356.
REGIOKANTOOR:
Kanaalstraat 26a Lisse
Telefoon 02521-19353, Fax 02521-19610.
POSTADRES
Postbus 54,2300 AB Leiden
TELEFAX
Advertentles071-323508
Redactie 071-321921
RUBRIEKSADVERTENTIES (Sleutels)
ma.-vrij. van8.30-17 00uur:
Telefoon071-143545
efoon 071 -128030 bij vooruitbet. (incl.
BlW)
per kwartaal 82,85
per kwartaal (post)119,50
per jaar 321,65
per maand 28,75
(Automatische incasso)
KLACHTEN BÉZORGING
ma t/m vnj. 18.00-19 30 uur,
zat. 10 00-12.00 uur.
Telefoon 071-143241
HET WEER
ROB GROENLAND
Koude oktoberverhalen
Oktober is de maand waarin zo
wel zomer als winter van zich
kan laten spreken. Op het ge
bied van winterse uitspattingen
was 1975 erg opvallend toen op
13 oktober vrijwel het hele land
werd verrast door een laag
sneeuw van enkele centimeters
dikte. Midden op de dag werd er
toen een luchttemperatuur van
rond de twee graden Celsius ge
meten. In 1980 stevenden we
eind oktober af op de vroegste
geduchte koudegolf van deze
eeuw. Vrieslucht vanuit Rusland
overschreed onze landsgrenzen
waarna er een aantal zeer koude
dagen volgde met ook overdag
temperaturen onder het vries
punt! Wel volgde er daarna een
normale winter. In het jaar
1912 werd op 7 oktober in Win
terswijk op de standaardhoogte
van 1,5 meter boven het aardop
pervlak een minimumtempera
tuur van min 5,7 graden geno
teerd. Het najaar van 1978 werd
gekenmerkt door rust in de at
mosfeer hetgeen leidde tot
nogal wat hardnekkige mistsi-
tuaties. Daarna zou er een on
vergetelijke sneeuwwinter aan
breken die menige meteoroloog
zich nog voor de geest kan ha
len.
De weerkaarten van dit moment
laten boven het noordwesten
van Rusland al een aantal dagen
een uitstroom van koude lucht
met vorst en sneeuw zien. Dit
speelt zich af aan de oostflank
van een sterk en goed onder
bouwd hogedrukgebied. Derge
lijke winterse uitspattingen zijn
in dat gebied in deze tijd van het
jaar niet uitzonderlijk. Naast al
deze koude verhalen kan okto
ber ook in positieve zin uit de
sloffen schieten met extremen
van 30 graden Celsius.
De komende dagen staat ons
geen van beide extremen te
wachten. Een groot depressie
systeem komt over het westen
van Europa te liggen met ver
schillende lagedrukkernen. Dit
weekeinde is de stroming over
onze omgeving voornamelijk zui
delijken in die stroming trekken
van tijd tot tijd buien- en regen-
gebieden over. Daartussen is er
ook ruimte voor opklaringen en
het wordt niet warmer dan 15
graden.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
zaterdag.
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
Wisselvallig weer met veel
bewolking en van tijd tot
tijd regen. Middagtempe-
ratuur rond 13 graden.
België en Luxemburg:
In het algemeen veel be
wolking en van tijd tot tijd
regen, mogelijk ook on
weer. Maxima rond 15
Noodrd-'i
rijk:
Veel bewolking en perio
den met regen, mogelijk
ook onweer. Maxima
meest rond 15 graden.
Portugal en Madeira:
Portugal: In het noorden
half tot zwaar bewolkt en
bui. In het zuiden gere
geld zon en vrijwel overal
droog. Middagtempera-
tuur van 17 graden in het noorden tot
24 graden in de Algarve. Madeira: Wol
kenvelden, ook af en toe wat zon en
vooral vandaag nog eén verspreide bui.
Middagtemperatuur ongeveer 22 gra
den.
van Biskaje e
regen of buien. Aan de Golf van Biskaje
veel wind en maxima rond 16 graden.
Meer naar het zuiden toe droog en voor
al aan de Costa's in het zuiden en zuid-
Middagtempe-
van 24 graden
rond Barcelona tot circa 27 graden in de
buurt van Alicante en Malaga. Landin
waarts maxima dalend naar 20 graden
n periode
r langs c
ZATERDAG 2 OKTOBER 1993
Zon- en maanstanden
Zon op 06.41 Zon onder 18.12
Weerrapporten 30 september 19 uur
station weer wind temp
Maan op 18.24 Maanonder08.34
Waterstanden Katwijk
Hoogwater03.58 16.12
morgen. Canarische Eilanden: Öp de Laag water 23.46 11,56
zuidstranden enkele zonnige perioden,
verder vooral vandaag tamelijk veel wol
kenvelden en kans op regen. Middag-
temperatuur op de zuidstranden onge
veer 26 graden.
Marokko en Tunesië:
Marokko: Perioden met zon, maar vooral
in het noorden ook wolkenvelden en mo
gelijk een bui. Middagtemperatuur langs
de westkust van 22 graden bij Tanger
tot 25 graden bij Agadir. Tunesië: van
daag eerst nog zon, verder veranderlijk
bewolkt en enkele regen- of onweersbui-
ozo3 16 8
Half tot zwaar bewolkt en van tijd tot tijd
regen of onweer. Middagtemperatuur
vandaag uiteenlopend van 18 graden bij
Bordeaux tot 24 aan de Cóte d'Azur,
Italië, Corsica en Sardinië:
Italië: vandaag in het zuiden nog vrij
zonnig, verder half tot zwaar bewolkt en
enkele, soms zware regen- en onweers
buien. Middagtemperatuur in het zuiden
meest tussen 25 en 30 graden, in het
noorden lagere temperaturen; in de-Al-
morgen. Corsica en Sardinië: Verander
lijk bewolkt en een enkele regen- of on
weersbui. Middagtemperatuur rond 25
Griekenland en Kreta:
Vandaag vooral in het zuiden vrij zonnig,
morgen wat meer bewolking. Droog.
Maxima rond 24 graden. Kreta: droog en
overwegend zonnig. Middagtemperatuur
rond 24 graden
Turkije en Cyprus:
Langs de Turkse west- en zuidkust en op
Cyprus droog en vrij zonnig, morgen
langs de Turkse westkust ook enkele
wolkenvelden. Middagtemperatuur rond
26 graden, rond de Dardanellen wat la
ger.
Duitsland:
Half tot zwaar bewolkt en nu en dan re
gen, plaatselijk ook onweer. Middagtem
peratuur rond 16 graden. Vandaag in
het uiterste oosten nog perioden met
zon, vrijwel overal droog en vooral in
Beieren door föhn hogere temepraturen.
Rotterdam
Maastricht
Aberdeen
Athene
Barcelona
Berlijn
half bew. nnw6 21 14
ïo 6 25 20 0.1
Madrid 6
Malaga
Wenen
Zurich
Bangkok
Buenos Aires motregen
Johannesburg nietontv.
