ZATERDAGS
BIJVOEGSEL
De tingeling
van de
Costa del Sol
moet weer
gaan klinken
ZATERDAG 25 SEPTEMBER 1993
Binnen twee jaar moet Torremolinos omgetoverd worden van een mayoniase uitspugende draak, tot een lieve fee die me in een roze wolk van het hotel naar het opgeknapte strand brengt.
FOTO'S TORREMOLINOS EN EL CORAZON
chitectuur de vrije hand en late hem gebou
wen neerzetten die zo hoog zijn dat op som
mige plekken aan het strand het al heel vroeg
donker wordt. Puisten van beton die niet
meer uit te knijpen zijn. Maar die copy-cats,
de plaatsen die Torremolinos copieerden,
hebben de gunst van de massatoerist gewon-
itf itr
En nu? Nu moet het helemaal anders. Daar
om nodigt het gemeentebestuur van Torrem
olinos een groepje journalisten uit, stopt ze
vol eten en drinken en laat ze zien hoe het
verder moet. Op die maandagcochtend zitten
we daar met een duffe kop van een laie-din-
ner te luisteren naar een Spaanse professor
die klinkt als een op hol geslagen Manuel uit
Fawlty Towers (7 come from Barcelona) en
vergeten is dat niet iedereen dia's in spiegel
schrift begrijpt.
Het verbeteren van het imago van Torrem
olinos, daar is dit allemaal om te doeh. Want
de Spaanse badplaats, 'oase van zee, zon en
sex' (niet in volgorde van belangrijkheid)
heeft te kampen met 'een imagoprobleem'.
Hoe dat beeld er uitziet? Ome Henk en tante
Sjaan die bouwvakvierend, kroketten-trek
kend, olé-olé-roepend zitten te bingoën in
bar Amsterdam. Of: Uncle Pete and aunt
Nancy die Guiness-zuipend, fish-and-chips-
prakkend naar een live-uitzending van Man
chester United-Wimbledon in bar On the
Corner zitten te kijken. Alles is net als thuis,
zelfs de pijn in je kop na een avond drank en
André Hazes.
De gegevens. In Torremolinos wonen onge
veer 45.000 mensen. Zeg maar: 30.000 Span
jaarden en 4.000 buitenlanders. Het getal
wordt volgemaakt door buitenlanders die
niet als inwoners staan ingeschreven, maar
wel meegerekend worden. In de zomer
maanden vertoeven hier bijna 300.000 men
sen. Over een heel jaar komen 1,5 miljoen
mensen naar Torremolinos. Over het laatste
getal bestaat onduidelijkheid bij de heren
van het gemeentebestuur, aangezien dit op
dit moment gerelateerd wordt aan 'de hoe
veelheid afual'.
Sinds 1989 is Torremolinos onafhankelijk.
Voorheen behoorde het aan de stad Malaga.
Dit betekende dat de belastingen naar Mala
ga gingen, en de stad geen peseta in Torrem
olinos pompte. Het was de koe waaruit goud
gemolken werd zonder dat het rund iets be
hoorlijks te eten kreeg.
De onafhankelijkheid werd de peper in het
achterwerk van de locale notabelen. Plannen
werden gesmeed: verbetering van infrastruc
tuur en strand, nieuwbouw van strandtenten
en restaurants, aanleggen van groene zones,
brandweer en politie-uitbreidingen. Maar dat
was niet genoeg. In het oude vissersdorp Car-
huela wijk van Torremolinos wordt een
nieuwe boulevard aangelegd en in het cen
trum verrijst ondermeer een nieuw gemeen
tehuis en sportcentrum.
In de nog nieuwere plannen (kosten: 30
miljoen gulden) wordt de badplaats in de
kern opgeknapt. Dit laatste betekent dat de
ingangen van Torremolinos worden opge
knapt, muren krijgen een verfje, reclamebor
den worden weggehaald, landschap in de
omgeving verfraaid en veel en meer. Binnen
twee jaar moet Torremolinos omgetoverd
worden van een mayoniase uitspugende
draak, tot een lieve fee die me in- een roze
wolk van het hotel naar het opgeknapte
strand brengt. O ja, nog één ding: no dynami
te. Alles blijft, geen enkele betonnen puist
wordt opgeblazen.
Uit cijfers van ANVR/NIPO Boekingsstatis
tiek, marktvoorspellingsmodel van de char
termaatschappijen en het gemeentebestuur
zelve, blijkt waarom nieuwe plannen nood
zakelijk zijn: 'ome Henk en tante Sjaan', wij
Hollanders, motten weer naar de Costa del
Sol. In 1987 was de hoeveelheid mensen die
naar Malaga vloog slechts eenzesde van de
200.000 Hollandse toeristen die in de hoogtij
dagen afreisden. Verwacht wordt dat door
onder meer de val van de peseta (en de new
look. natuurlijk) het beetje bij beetje weer zal
aantrekken.
Eén van de mannen die in Torremolinos
moord en brand riep. omdat hij bemerkte
dat het minder ging, is gewezen Zandvoorter
Wim Kuipers. Op deze zondag van de feria
zitten we naast elkaar aan de jurytafel. Aan
ons voorbij gaan opgeknapte huifkarren met
voorop ossen en in de karren traditioneel ge
klede Spanjaarden dit allemaal ter gele
genheid van beschermengel San Miquel.
Wim gedraagt zich als een Amerikaanse pre
sidentskandidaat die achter loopt in de ver-
kiezingspolls: koning Handenschudden ko
ning Wangzoenen. „Heb je effe, ik moet effe
Pepe gedag zeggen." Wim kent iedereen aan
de Costal del Sol.
Op een zekere dag in 1963 belandde hij in
Torremolinos en ging er eigenlijk nooit meer
weg. Verdiende z'n centen aan restaurants,
reisburo's. hotels en huizen. Wims nieuwe
plan betreft Een Geheime Geneeskrachtige
Bron die hij ergens aan de Costa del Sol heeft
ontdekt. Een bron die volgens Wim door de
Romeinen is gebruikt en die hij, erfgenaam
van de Oude Beschaving, gaat exploiteren.
Terwijl de stoet voorbijzingt en -danst,
(„Alle Spanjaarden kunnen zingen en dan
sen. Hé, zijn dat geen ossen? Ja, dat zijn os
sen. Hé hoe maak je het. Ola, ola."), vertelt
Wim over het wel en wee van Torremolinos.
Om de haverklap duwen we de aan de jury
aangeboden worst en wijn naar binnen, zo
dat op den duur de optocht steeds vager
wordt en Wims woorden als een contstant
gezoem boven de jurytafel hangen. „In de ja
ren zestig kwam hier de jetset: de Frank Sina
tra's en de Brigitte Bardots. Daarna kwam ie
dereen, de massa, naar Torremolinos. Voor
de zaken was het goed. En nu gaan de zaken
minder. Ik snap het niet, want het is hier nog
steeds erg gezellig. Maar ja, we hebben te
weinig opgelet. Ik vind het wel positief dat
het wat minder gaat, want nu is iedereen
weer wakker geschud en worden de mouwen
opgestroopt."
De feria gaat verder in de bossen van Tor
remolinos. Overal staan tussen de bomen
lange tafels, wordt flamenco-gedanst en flink
gegeten en gezopen. De lucht in de bossen is
een mengeling van paardenstront en geroos
terd vlees. Een soort braderie, zonder mid
denstanders die je aankijken alsof ze deze
dag alles voor een dubbeltje verkopen. Een
prachtig feest. Een knoestige vrouw danst
met een knoestige man. Spaanse heren die
hoogstwaarschijnlijk in het dagelijks leven in
de Supermerchandado vakken bij de zuivel
afdeling bijvullen, rijden rond op paarden
alsof ze zojuist een kudde van 400 wilde
paarden met veel pijn en moeite over de
steppe naar Torremolinos hebben vervoerd.
De oude vrouw in' haar rode coctailjurk
loopt hier niet in de bossen rond. Waar zal zij
dwalen? Zal zij zich zo aan het einde van de
middag preparen op een avond tussen de
sterren? Of zal zij in bar Amsterdam of 't
Hoekje aan het genieten zijn van een broodje
bal? Wat moet er toch van haar terecht ko
men? De eigenaren van De Smoezer, Dicky
en Margreet Hogcndoom, spraken ook al
over een soortgelijk verschijnsel: het uitster
ven van de oudere Hollandse generatie op
Torremolinos.
De Hoogendoorns zitten hier al jaren en
bestieren in Carhuela eetcafé De Smoezer,
hun derde horeca zaak. Margreet: „Wij mik
ken op mensen die naar Johnny Jordaan wil
len luisteren en in de zomer peenstamp wil
len eten. Oudere mensen. Weet je waarom ik
vanavond capucijners verkoop? Weet je
waarom we hier twee keer per week bingo
hebben? Omdat de mensen dat willen. Ze ko
men bij ons thuis. Maar die generatie is aan
het uitsterven. De jongeren willen house of
andere heniemuzick en komen niet voor een
gezellig deuntje en borreltje."
Daar in de bossen op de heuvels van Tor
remolinos. terwijl de hypnotische muziek, de
barbeque-rook. drank en paella vechten om
hun aandacht, hoor ik verlossende woorden.
Het komt allemaal goed. Hans Meinesz, vice-
voorzitter van de winkeliersvereniging van
Torremolinos, fluistert over plannen. Hotels
die niet meer lopen, worden omgebouwd tot
bejaardenhuizen. Ook bestaat er een plan
om voor Nederlandse residenten een spe
ciaal rusthuis te openen. Een rusthuis voor
de oude dame. Hier kan zij, luisterend naar
Johnny Jordaan en met een bakootje in de
hand, lonken naar de andere oudere Hollan
ders. Totdat zij als vanzelf het lonken zal la-
Nacht in Torremolinos. Zij zit op
de hoek van de bar in café Val
kenburg. Een oude temeier van
pak'm beet 50 jaar. Terwijl vier roestige man
nen aan de bar de stand van het feminisme
in het post-Koude Oorlog-tijdperk bespreken
(„Wat willen die meiden nou toch? Ik til me
poten toch op as ze aan het stofzuigen is?"),
deint zij mee op de muziek als een oud pud
dinkje in een plasje water. 'Het was aan de
Costa del Col, tingeling-eling. Daar sloeg mijn
hartje op hol.
In haar ene hand een pakkie sjek, in haar
andere hand een bakootje. Als hoogtepunt
van haar one-wife-show, raakt ze even los
van de barkruk en laat ze haar volle zijn zien.
Haar coctailjurk heeft dezelfde kleur als het
textiel dat de toreador bij zich draagt om de
volgeprikte stier te lokken. Maar waar de
bloedende stier het bewegend rood nog op
zoekt, laten de oudere heren dit schuddend
rood maar bezinken.
En de volgende ochtend, als de voltallige
delegatie van journalisten, ondernemers en
leden van het gemeentebestuur van Torrem
olinos, mogen toezien hoe een professor en
een architect uit Malaga op hun stuntelige
manier de plannen van een 'nuevo Torrem
olinos' uit de doeken doen, moet ik aan die
oude dame denken. Op een groot scherm
verschijnt dia na dia. Het oude Torremolinos
en het nieuwe. Een verfje hier en een verfje
daar. Een rij nieuwe bomen in een oud
straatje.
Waar Torremolinos nog opgepoetst kan
worden, gaat dat voor de oude vrouw niet
meer op. Zij, het bulkend en lillend vlees van
het massatoerisme, kan moeilijk gerenoveerd
worden. Ja, een verfje in het haar en een
beetje make-up daar. Meer niet. Waarschijn
lijk is zij net als zovele Nederlanders in de ja
ren zeventig naar de Costa del Sol getrokken.
Zij vierde hier haar hoogtijdagen, was het
moppie voor ieder uur en zat in afgeladen
Hollandse bars. Het kon allemaal niet op.
Totdat zij gelijk Torremolinos vergat dat de
tijd maar doorgaat en op den duur aan
passingen noodzakelijk zijn. Torrem
olinos kan de lanen opkalefateren,
de groeven in haar gezicht zijn
niet meer dicht te plakken. Aan
de Costa del Sol tingeling-
elingis haar hart voor eeu
wig van slag geraakt.
)nd de plek waar die
touw rondwaarde, valt
goed te zien waar het
met Torremolinos alle
maal is misgegaan. De
Oostblok-lookis na het
vallen van de Berlijnse
Muur naar de Costa
del Sol geëxporteerd.
Muren zijn aangetast, ge
bouwen staan Teeg of te
koop. Architectonische
schepsels van 20 jaar gele
den zijn vroeg oud geworden.
Vroeg rijp, vroeg rot, zeg maar.
De Wet Van De Remmende Voor
sprong is geheel op Torremolinos
van toepassing. Eens was deze
plaats in Zuid-Spanje het voor
beeld hoe massatoerisme er uit
hoorde te zien. Badplaatsen in Grie
kenland, Turkije en Portugal keken
hoe Torremolinos het nad gedaan, en
fabriceerde een soortgelijke bedoe
ning. Hoe? Men neme een plek
aan het strand, geve een
bouwkundige met twee jaar
schriftelijkelijke cursus ar
De enige plek op aarde waar je hutspot
kunt eten in een temperatuur van 40
graden. Torremolinos. Plaats waar je
zelfs de zeelucht ervan verdenkt niet
echt te zijnwaar elke Spanjaard
misschien wel is ingehuurd om
Spanjaard te zijn. Plaats befaamd om
kroketten, zwetende bingo-avonden, de
potpourri van Johnny Jordaan en
'gezelligheid kent geen tijd'. Maar het
wil ejfe niet meer aan de Costa del Sol
(tingeling-eling) Daarom zijn Spaanse
en Hollandse notabelen bij elkaar
gekropen en is het startsein gegeven
vooreen 'neuvo Toiretnolinos'. „Over
een paar jaar komen de mensen weer
naar Torremolinos. In Griekenland of
Turkije missen ze toch dat Hollandse
sfeertje.
