De teloorgang van een koninklijke badplaats
Toerisme
Reisbranche verwacht
come back van Spanje
1ZATERDAG25SEPTEMBER1993
Brighton werd een centrum voor vergadertijgers
De Nederlandse reisbranche houdt sterk re
kening met een come back van Spanje als
vakantieland. Na de forse teruggang van het
aantal vliegreizen naar het Iberisch schierei
land in de afgelopen jaren, wordt voor 1994
weer een stijging verwacht. Enerzijds heeft
dat te maken met de almaar gunstiger wor
dende koers van de peseta; anderzijds met
de acties van de Kurden in Turkije. Ook het
feit dat Spanje druk bezig is met de verbete
ring van vooral de accommodaties, zal zo
wordt verwacht de belangstelling weer
doen aanwakkeren.
HAARLEM ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
Nu al wijzen VRO/Nipo cijfers uit dat Spanje op de
weg terug is. Na een desastreus verlopen eerste half
jaar. gaat het nu plotseling de goede kant op. Direc
teur Paloma Notario van het Spaans Verkeersbureau:
„De maatregelen die we hebben genomen, gaan hun
vruchten afwerpen. Hotels en andere accommoda
ties die niet meer aart de wettelijke minimumeisen
voldoen, hebben hun deuren moeten sluiten of zul
len dat nog moeten doen. Bij elkaar zullen er zo n
honderdduizend bedden verdwijnen. Dat betekent
betere kwaliteit voor. zoals zich het nu laat aanzien,
lagere prijzen."
Directeur Jan Hoekstra van Evenements Reizen
voorziet zelfs een 'forse prijsdaling' voor vliegreizen
naar Spanje. „Ten eerste is de peseta al twintig pro
cent goedkoper dan een paar maanden tenig en ten
tweede verwacht ik niet dat de vliegtuigstoelen duur
der gaan worden. Daarvoor is de concurrentie tussen
de luchtvaartmaatschappijen te groot." In hoeverre
Turkije zich als belangrijke vakantiebestemming zal
handhaven, durft Hoekstra niet te voorspellen. Maar
dat Spanje een deel van de markt op Turkije zal te-
rugveroveren. lijkt hem 'niet onwaarschijnlijk'.
REISBERICHTEN
Regenvlagen zwiepen tegen de
ramen, zodat de contouren van
de eenzame gestalte nog maar
juist zichtbaar zijn. Moeizaam
worstelt hij tegen de wind, op
weg naar een onbekende be
stemming. Zijn gekromde rug
steekt donker af tegen de schui
mende golven die de pier gese
len. Binnen brandt de kachel
behaaglijk, en heeft de eigenaar
van het Kings Hotel een waar
schuwing opgehangen: 'Weest
voorzichtig als u naar buiten
gaat; de stoep is glad'. Het is zo
mer 1993.
BRIGHTON CE ES VAN ZWEDEN
Ooit was Brighton een sjieke bad
plaats waar de zon altoos scheen. In
de achttiende eeuw begon de konink
lijke familie de stad te frequenteren.
In het centrum verrees een paleis met
de uiterlijke kenmerken van de Taj
Mahal, en in 1908 liep de eerste luxu
euze trein uit Londen binnen. Onder
de passagiers waren 5 hertogen, 4
hertoginnen, een markies, 23 graven,
33 baronnen en alle belangrijke mi
nisters.
Wie nu de trein neemt naar Bright
on, reist in rijtuigen die door pende
laars routineus worden omschreven
als 'veewagons'. En als de oude diesel
eindelijk tot stilstand komt, ademt het
station cfe sfeer van vergane glorie.
'Accommodatie voor dumpprijzen',
schreeuwt een reclamebord. 'Flatjes
vanaf 45.75 pond per week'.
Afgedaan
„Kijk", zegt Warwick Toone van de
plaatselijke WV, „wij promoten hier
natuurlijk niet het strand. Brighton
heeft twintig jaar geleden al afgedaan
als badplaats. Maar wel hebben wij
het Royal Pavilion (het oude konink
lijke paleis), kunstgalerieën, vijf thea
ters en een bruisend nachtleven".
Een kwart eeuw geleden begon de
Britse vakantieganger zich van de En
gelse zuidkust af te keren. Het nieuwe
reisdoel, Spanje, bood meer zon voor
minder geld. Maar in tegenstelling tot
alle andere badplaatsen aan de zuid
kust, laat Brighton zich erop voor
staan de bakens op tijd te hebben
verzet. De bezoekers komen nu voor
kortere periodes, en niet langer voor
de zee.
De piekmaand is oktober, wanneer
de hotels een bezettingsgraad van 61
procent hebben. Velen van hen zijn
nog toeristen, maar in aantal worden
zij nu bijna overvleugeld door een
nieuwe, kapitaalkrachtiger categorie:
de vergadertijgers.
„Brighton staat bekend als de stad
van het jaarlijkse congres van Labour
of de Conservatievenzegt Toone.
„Maar in werkelijkheid hadden we
hier vorig jaar 1.500 congressen. De
deelnemers daaraan gaven naar
schatting 60 miljoen pond (170 mil
joen gulden) uit. Dat is bijna evenveel
als de toeristen".
Hoewel Brighton op papier nog
steeds meer toeristen dan congres
gangers trekt, denkt Toole dat de sta
tistieken een vertekend beeld geven.
„Veel toeristen zijn in werkelijkheid
congresgangers die besluiten na hun
werk hier een paar dagen te blijven
hangen zegt hij. „We zouden die
toeristen niet krijgen zonder de con
gressen".
Maar de zomermaanden, als de
vergadertijgers op hun Spaanse stran
den liggen, zijn kommervolle tijden
voor de stad. Buiten het majestueuze
Grand Hotel aan de boulevard, waar
tijdens partijcongressen premiers en
andere hoogmogenden logeren,
hangt nu een bordje: 'Kamers vanaf
55 pond Engels ontbijt inclusief.
Irritaties
's Zomers wordt de sfeer in de stad
bepaald door de tienduizenden bui
tenlandse studenten die er eten
neerstrijken voor cursussen op het
dozijn taaiinstituten. Maar zij geven
weinig uit en brengen zo hun eigen
problemen met zich mee. „De mees
ten van hen gedragen zich voorbeel
dig", zegt Elaine Evans, rector van de
East Sussex School of English. „Maar
sommige dingen irriteren de plaatse
lijke bevolking. De studenten hebben
de neiging zich op de stoep te groepe
ren en de doorgang te blokkeren, en
ook zijn ze niet gewend een ordelijke
rij te vormen bij de bushalte".
Elaine Evans toont haar studenten
bij wijze van welkom een video-film
pje van de politie, waarin een aantal
adviezen wordt verstrekt: wandel niet
alleen over straat na zonsondergang
(je kunt beroofd worden), zet niet er
gens een tas neer en loop weg (je
wordt gezien als terrorist), spring niet
op de treinrails (je bent dood). Haar
eerste les bestaat daarop uit het in
vullen van een vragenformulier,
waarmee wordt getoetst of de studen
ten het video-filmpje goed hebben
begrepen.
Op de lokale jeugd van Brighton
hebben de buitenlandse studenten
het effect van een rode lap op een
stier. De afgelopen jaren zijn talloze
studenten op straat beroofd of aange
vallen. „Twee vrienden van mij wer-
den afgelopen zondag op de boule
vard in elkaar geslagen en beroofd",
zegt een Duitse student. „Een van
hen raakte daarbij een aantal tanden
kwijt".
Het aantal incidenten was vorig
jaar zo groot dat de Brightonse politie
een speciaal team in het leven riep
om het geweld in te dammen. Agen
ten in burger begonnen te patrouille
ren in de straten waar de meeste aan
vallen plaatsvonden, elders werden
video-camera's gemonteerd. 'Opera
tion Beech' werd door de talenscho
len omschreven als een groot succes,
maar de campagne moest dit jaar wel
worden herhaald.
Het motief voor de aanvallen is
meestal roof, en de buitenlandse stu
denten worden beschouwd als ge
makkelijke prooien. Ze spreken slecht
Engels, bieden weinig weerstand en
getuigen nooit; tegen de tijd dat een
proces begint, zitten ze al lang weer
in hun eigen land.
Het Sinaasappelhof in Cordoba met op de achtergrond de befaamde moskee. Volgend jaar
worden ook hier meer Nederlandse toeristen verwacht. foto rob van den dobbelsteen
Gorilla's behoren in veel dierentuinen tot de meest geliefde attracties.
foto •archief
Dagje Dierentuin Plus
Ouderen kunnen op vertoon van de 65+ of 60+ Seniorenkaart
ook deze herfst kennismaken met een van de acht grote dieren
tuinen van Nederland. Voor een 'dagje plus' wordt een toegangs
prijs van 27,50 gevraagd. Het pakket bestaat uit een entreebe
wijs, een kopje koffie met gebak, een aperitief of frisdrank voor
de lunch, een broodmaaltijd met koffie, melk of thee en 's mid
dags een kopje thee met caike. De aanbieding is geldig tot en met
22 oktober.
Reizen voor homo's
Het nieuwe Amsterdamse homo-reisbureau OZ-Gay organiseert
deze winter reizen naar onder meer het carnaval van Sydney (Syd
ney Mardi Gras). Het arrangement bestaat uit een retourvlucht
naar Australië, accommodatie in een homo-vriendelijk hotel en
toegang tot het feest, dat wordt besloten met de Costume Parade,
de grootste homo-optocht ter wereld. Prijs voor het basispakket:
fl. 3450,00.
Info: OZ-Gay in Amsterdam, telefoon 020 - 627.36.08.
„Brighton heeft misschien altijd de
reputatie gehad van een welvarende
badplaats", zegt Adam Trimingham
van de plaatselijke krant, de Evening
Argus. „Maar in werkelijkheid is het
door de jaren heen een stad geweest
met een criminele onderklasse. Brigh
ton is arm. De werkloosheid hier is 15
procent, ver boven het landelijke ge
middelde. En in sommige wijken zit
30 tot 40 procent van de bewoners
zonder baan".
Congresgangers en toeristen bieden
aan 8.000 mensen werk, maar verder
is er weinig. Grootschalige industrie is
er niet en de recessie heeft diepe
wonden achtergelaten in de dienst
verlenende sector. Vijfduizend inwo
ners moeten elke dag in de 'veewa
gons' naar Londen voor hun werk.
„Buiten het hotel- en horecawezen is
onderwijs eigenlijk de grootste werk
gever", zegt Jackie Lytchell, een van
de plaatselijke bonzen van de Labour
Party, cüe de meerderheid heeft in het
stadsbestuur. „We hebben hier twee
universiteiten, een technische hoge
school en 15 taleninstituten. Maar dat
is natuurlijk niet genoeg".
Om de armoede te bestrijden, wilde
het gemeentebestuur Brighton laten
uitroepen tot 'Speciaal Hulp Gebied',
een status die ook bijdragen uit het
regionaal fonds van de Europese Ge
meenschap mogelijk zou hebben ge
maakt. Maar de Britse Conservatieve
regering weigerde de stad die status
te verlenen. „Het enige waar wij nu
naar uit kunnen kijken is eigenlijk de
Tour de France", verzucht Jackie Lyt
chell. „Die komt volgend jaar door
Brighton, zodat wij tenminste een dag
verzekerd zijn van volgeboekte ho
tels".
Info (via persoonlijk bezoek of per
briefkaart): Brits Toeristenbureau,
Aurora Gebouw, Stadhouderskade 2,
1054 ES Amsterdam.
Nieuwe folders Spanje
Bij het Spaans Verkeersbureau in Den Haag zijn drie nieuwe fol
ders beschikbaar: twee op het gebied van kunst en architectuur
en een over het onderhand bijna onvermijdelijke Santiago de
Compostela. Laatstgenoemde brochure beschrijft een wandel
tocht door de oude pelgrimsstad in het noordwesten van Spanje.
De vouwfolder bevat tevens informatie over alle belangrijke ge
bouwen in Santiago en geeft inlichtingen over musea, bibliothe
ken en archieven. De culturele folders (in boekvorm) zijn in het
Engels geschreven. De eerste heet Renaisance Art in Spain en
verschaft een overzicht van de renaissancistische bouwwerken in
Spanje; in de tweede (Baroque Art in Spain) komt de barokke
kunst, achitectuur en schilderkunst in Spanje aan bod.
De drie brochures zijn gratis aan te vragen bij het Spaans Verkeers
bureau, Laan van Meerdervoort 96 in Den Haag, telefoon 070 -
3465900.
Kanoroutes in Groningen
Groningen wil zich gaan profileren als kanoprovincie bij uitstek.
Daartoe zijn negeq kanoroutes uitgezet, elk met een lengte van
plusminus 15 kilometer. De trajecten worden beschreven in
brochures die in het voorjaar van 1994 op de kanobeurs in Nieuwe-
gein zullen worden gepresenteerd.
Info: WV Groningen, telefoon 050 - 139700.
Het Royal Pavilion in Brighton. Volgend jaar raast hier de Tour de France voorbij.
foto brits toeristen bureau
In de ANWB-folders ook informatie over de verschillende typen
sneeuwkettingen. m foto rob van den dobbelsteen
ANWB-Wintersportinformatie
Bij de ANWB is dezer dagen het traditionele wintersportinforma-
tiepakkket verschenen. De stapel bestaat uit vijf kaarten (België-
/Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland, Frankrijk en Italië) en drie
brochures met onderwerpen als Auto en wintersport, Aankoop
en onderhoud van skimateriaal en Wintersport voor beginners.
De kaarten bevatten niet alleen uitgebreide informatie over toe
gangswegen en dergelijke, maar bieden ook een korte opsom
ming van de belangrijkste wintersportplaatsen. Met symbolen
wordt bovendien aangegeven hoe hoog de gebieden liggen, hoe
veel liften er draaien en voor welk soort skiërs zij het meest ge
schikt zijn. In de brochures over auto's en materiaal en dergelij
ke inlichtingen over het winterklaar maken van auto's, een zeer
uitgebreid overzicht van allerlei types sneeuwkettingen en ski
boxen en een verhaal over het onderhoud van ski's.
De kaarten en brochures zijn verkrijgbaar bij de ANWB-kantoren
en de ANWB/VW-vestigingen.
Trekkershutten in Vlaanderen
Langs de 641 Jdlometer lange Vlaanderen Fietsroute staan sinds
kort trekkershutten. De 'chalets' hebben een minimum aan com
fort (vier bedden, een tafel, vier stoelen, een paar kastjes, een
elektrische kookplaat en elektrische verwarming. Voor water en
sanitair zijn de gebruikers aangewezen op de camping waarop de
hut staat. Meer dan drie nachten achtereen mag er niet in wor
den overnacht. Er moet van tevoren worden gereserveerd.
Info (vanuit Nederland): 09.32.14.43.661.11.
27
REDACTIE ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
Reisboeken
West-Turkije
Artemis reis- en cultuurgids
West-Turkije. Reisboek dat deel
uitmaakt van een nieuwe uil het
Duits vertaalde reeks. Oerdege
lijk en overzichtelijk gerang
schikt. De nadruk ligt op cul
tuur en geschiedenis, maar
praktische tips worden evenmin
vergeten. Beschrijvingen van
belangwekkende monumenten
zijn voorzien van zowel een
waarderingssysteem (een tot
drie sterren) als duidelijke plat-
tegrondjes. Boekje maakt gids
ter plaatse overbodig. Twee re
gisters: een op personen- en
een op aardrijkskundige na
men. Uitgever Kok, prijs 42,90.
Java-Bali
Artemis reis- en cultuurgids la-
va-Bali. Zie boven. Uitgever
Kok. prijs 49,90.
Praag
Artemis reis- en cultuurgids
Praag. Zie boven. Uitgever Kok.
prijs 42,90.
Zuidoost
Nederland
Elmar Wandelgidsen, Zuidoost-
Nederland. Routebeschrijvin-
gen van 28 wandelingen (plus
nog wat andere gemarkeerde
trajecten) die in lengte variëren
van 9 tot 24 kilometer. Degelijke
informatie vervat in saaie tekst
(„nu gaan we links en daarna
gaan we rechts"). Handig is dé
opgave van de manieren waar
op wandelgebied met openbaar
vervoer (en soms per huurfiets)
kan worden bereikt Plattegron
den voldoen. Geen register. Uit
gever Elmar. prijs 24,50.
Tunesië zit nog
steeds in de min
De belangstelling vanuit Neder
land voor een vakantie in Tune
sië loopt nog steeds terug. In
het eerste half jaar bezochten
34.900 Nederlandse toeristen
het land, een teruggang van 5,5
procent ten opzichte van die
zelfde periode van het ook al
niet beste 1992. Het aantal toe
risten uit andere landen is on
derhand wel op het oude peil
teruggekeerd.
Informatiedagen
reizigers naar
verre landen
Het Koninklijk Instituut voor de
Tropen (Tropenmuseum) in
Amsterdam organiseert de ko
mende winter informatiedagen
voor reizigers naar verre gebie
den. Op die dagen kunnen in
lichtingen kunnen verkregen
over onder meer cultuur en ge
schiedenis van de gekozen be
stemming. Dat gebeurt door
middel van video-documenta-
tie, tentoonstellingen en een
zaalprogramma. Uiteraard
wordt ook aandacht besteed
aan maatregelen die kunnen
worden genomen ten einde het
gevaar van tropische ziekten te
minimaliseren.
Er zijn voorlopig zeven informa
tiedagen vastgesteld. De eersten
zijn op 1 oktober (Yemen en
Oman) en op 2 oktober (Viet
nam). Verdere informatie: Tro
penmuseum, telefoon 020 -
56.88.277 (afdeling communi
catie).
Spoorwegen begint
een bagageservice
De Nederlandse Spoorwegen is
in samenwerking met EMS Koe
riersdienst een bagageservice
begonnen. Koffers van treinrei
zigers kunnen daardoor van
deur tot deur worden nage
bracht. Koffers, rugzakken en
tenten en dergelijke worden
door EMS afgehaald en in de
loop van de volgende dag be
zorgd op de gewenste bestem
ming. Prijs voor een enkele reis:
per collo (retour
52,50). Elke ëollo meer:
10,00. Op zondag wordt niet
afgehaald of bezorgd. De ba
gageservice is dag en nacht be
reikbaar op telefoonnummer
06 - 0456.
