Zorg steunt
onderzoek
uit Kamer
Kabinet wil belasting meer veriagen
Een Stonehenge in Ittersumbroek
Binnenland
Zuurkool in aantocht
Van Mierlo in de tang tussen Wöltens en Brinkman
GroenLinks wil één
met De Groenen
lijst
Taxol verlicht kanker,
maar geneest het niet
VRIJDAG 24 SEPTEMBER 1993
Man bekoopt hulp met de dood
castenray Een 56-jarige man uit het Limburgse Horst is giste
ren overleden nadat hij van een paard was geworpen in Casten
ray. De man wilde een 17-jarig meisje uit Venray helpen dat van
haar paard was geworpen. Hij sprong op de rug van het paard,
maar het dier wierp Bloemen van zich af. De man kwam zo on
gelukkig op het wegdek terecht dat hij later aan zijn verwondin
gen bezweek in het ziekenhuis van Venray. Het meisje moest
zich in het ziekenhuis laten behandelen aan een hoofdwond.
Van Huiten wil voor D66 in Kamer
den haag De voormalige staatssecretaris Van Huiten heeft zich
aangemeld voor de kandidatenlijst van D66. Van Huiten was in
het kabinet-Den Uyl voor de PPR staatssecretaris van verkeer en
waterstaat. Eventuele kandidaten konden zich tot uiterlijk
woensdag aanmelden als gegadigde. Van de huidige twaalf ka
merleden hebben zich elf opnieuw aangemeld. Het huidige ka
merlid Eisman geeft de voorkeur aan het Europese Parlement.
Onder de liefhebbers bevinden zich onder anderen de voormali
ge medewerkster van het NOS-journaal Marijn de Koning en
HP/De Tijd-journaliste Guikje Roethof.
Ginjaar-Maas verlaat Kamer
den haag Het WD-kamerlid Ginjaar-Maas verlaat op 25 sep
tember het parlement. Sinds enige tijd is zij voorzitter van de
stuurgroep tweede fase voortgezet onderwijs, een adviesorgaan
van minister Ritzen van onderwijs. Zij vindt dat niet verenigbaar
met het kamerlidmaatschap. Kamervoorzitter Deetman sprak
gisteren lovende woorden aan het adres van Ginjaar-Maas, die
zich na twintig jaar uit de actieve politiek terugtrekt. „U was al
tijd al werkzaam in het onderwijs. Oude liefde roest niet", aldus
Deetman. Ginjaar-Maas (62) was van 1982 tot 1989 in de eerste
twee kabinetten-Lubbers staatssecretaris van onderwijs en we
tenschappen.
Sociale werkvoorziening wil staken
Apeldoorn AbvaKabo en CFO hebben gisteravond gedreigd
met een 24-uursstaking op 6 oktober in een groot aantal sociale
werkplaatsen in Overijssel en Gelderland als er volgende week
nog geen CAO is. Ze eisen reparatie van het WAO-gat, 2,5 pro
cent loonsverhoging en garanties voor behoud van de werkgele
genheid. De achterban is het „spuugzat te worden behandeld als
derderangs werknemers", aldus de bonden.
'Lager pensioen
houdt oudere
aan het werk'
urssem Het is weer oogsttijd voor de witte kool. In het Noordhollandse Urssem wordt hard gewerkt om de ongeveer zeven kilo zware kolen tijdig van het veld te krijgen. De Urssemse
kool gaat naar Tsjechië, waar ze wordt verwerkt tot zuurkool, een populair gerecht in het voormalige Oostblokland. foto anpkoen suyk
Wanneer ouderen de keuze
hebben om ergens tussen de
zestig en zeventig jaar met pen
sioen te gaan, betekent dat nog
niet automatisch dat gemiddeld
meer ouderen aan het werk zul
len zijn. Het enige dat voorals
nog écht lijkt te werken is een
verlaging van de pensioenen.
Tot die slotsom komt het On
derzoekscentrum Recht en Be
leid van de Leidse universiteit
na een onderzoek in opdracht
van het ministerie van sociale
zaken. Een vergelijking met de
VS, Japan en Zweden, waar veel
meer ouderen aan de slag blij
ven, leert bijvoorbeeld dat veel
Amerikanen na hun (eerste)
pensionering vaak aan een
tweede loopbaan tegen een la
ger salaris. Volgens het Onder
zoekscentrum is in alle drie de
landen een belangrijke prikkel
om door te werken dat het pen
sioen lager ligt dan in Neder
land.
Overigens is een lager pen
sioen volgens het Onderzoeks
centrum niet de enige manier
om ouderen aan het werk te
houden. De onderzoekers wij
zen op de leeftijdsdiscriminatie
op de arbeidsmarkt (werkgevers
willen geen oudere krachten,
die vaker ziek zijn en minder
snel kunnen werken) en op het
verbod in veel CAO's op werken
na het vijfenzestigste jaar.
den haag anp
Het moet D66-leider Hans van Mierlo hal
verwege gistermiddag vreemd te moede
zijn geweest, toen hij plotseling op een on
verwacht felle wijze door zowel CDA-frac-
tievoorzitter Brinkman als diens PvdA-coI-
lega Wöltgens in de tang werd genomen. De
democratische voorman, algemeen erkend
als de beste spreker uit het parlement, werd
zelfs kwaad door de uitgekiende wijze waar
op de coalitiepartners hem bestookten.
Het deed zich voor tijdens het breedvoe
rig voortkabbelende betoog van premier
Lubbers, toen Van Mierlo's voorstel van
woensdag weer aan de orde kwam om de
belastingen in de eerste schijf met één pro
cent te verlagen. Het zat Brinkman en Wölt
gens kennelijk dwars dat Van Mierlo in het
debat goede sier leek te gaan maken met
zijn voorstel, terwijl nogal onduidelijk bleef
waaruit het betaald moest worden.
Brinkman opende de aanval. Het plan
was een positieve bijdrage aan het debat, zo
merkte hij fijntjes op, „maar nu ik het plan
op papier gezien heb, zie ik dat er ook veel
lastenverschuivingen in zitten en niet alleen
lastenverlichtingen". En of Van Mierlo ei
genlijk wel wist Jioe de sociale partners te
gen zijn plan aankeken, als hij daarmee een
bijdrage wilde leveren aan de loonmatiging?
Van Mierlo reageerde gestoken. „Als ik
met een voorstel kom, hoef ik toch niet
vooraf aan sociale partners te vragen wat
die er van vinden? Dat doet de regering ook
niet." De D66-voorman wil de 2,5 miljard,
die zijn voorstel kost, terugverdienen via
kortingen op subsidies in de sectoren land
bouw, volkshuisvesting en economische za
ken. Verder kan bezuinigd worden op de
kinderbijslag. .Andere suggesties zijn ook
welkom. Ik vraag u alleen maar om de dis
cussie daarover met ons te voeren."
Toen was het tijd voor Wöltgens. „Het
lijkt er op van: ik heb een plan en de colle
ga's zijn verantwoordelijk voor de dekking.
Het is beter dat u zelf eerst concrete bezui
nigingsdoelstellingen aangeeft. Dan zullen
wij wel bekijken of we het er mee eens zijn.
Uw voorstel kost 2,5 miljard en de dekking
wilt u aan ons overlaten."
Van Mierlo leek even uit het veld geslagen
en tevens nijdig over zoveel onredelijkheid.
„Het voorstel voorziet in een mogelijke dek
king. Ik doe een concreet voorstel en dan is
het flauw en beneden de maat om over pro
cedures te gaan kiften."
De verkiezingscampagne is echt begonnen.
zwolle frank timmers
Fantasie of een droom die is uitgekomen?
Een amateur-archeoloog uit Zwolle ging
drie jaar geleden op een zaterdag op pad
met z'n detector en stuitte op een neder
zetting. Kort geleden werden op die plek
twee zonnekalenders gevonden bestaande
uit houten palen. Een houten uitvoering
van het beroemde, Engelse Stonehenge uit
de Midden Bronstijd (ongeveer 1500 voor
Christus). Het is bijna te mooi om waar te
zijn.
Deze week werd de vondst in Zwolle we
reldkundig gemaakt. Bij opgravingen in de
nieuwbouwwijk Ittersummerbroek zijn
twee zonnekalenders ontdekt: om precies te
zijn de afdrukken van twee keer veertien
palen die in cirkels met een doorsnee van
tien meter hebben gestaan. Onze verre
voorouders bepaalden er onder meer de
kortste en langste dag van het jaar mee,
stelden vast wanneer ze moesten zaaien en
oefenden er mogelijk religieuze rituelen uit.
De Zwolse stadsarcheoloog Clevis is hon
derd procent zeker van de zaak. Onderzoe
ker De Jong, die werkt aan een proefschrift
over over de wiskundige grondslag van
tempels, onderbouwde het verhaal vervol
gens wis- en meetkundig. Archeologisch
Nederland is in rep en roer. want de vondst
is van internationale betekenis.
De mensen om wie het eigenlijk draait,
zijn drie amateurs die als profs te werk zijn
gegaan: Henri Wolf (31), graficus en hobby-
archeoloog sinds z'n achtste. Harriet We
vers (46), onderwijzeres en in het bezit van
een enorme fantasie en vasthoudendheid,
en Ruud van Beek (78). de meest professio
nele van het stel, behoedzaam en sceptisch.
Ruim drie jaar geleden was Wolf met zijn
detector op een zaterdag op pad en dacht:
„Laat ik eens tussen die bergen zand in It
tersummerbroek kijken". Hij vond zoveel
sporen (verkleuringen in de aarde) en
scherven, dat hij Van Beek alarmeerde. Van
Beek zou nog vaak zeggen: „Henri, je bent
de oorzaak van heel grote gevolgen".
In de jaren dat de wijk zich ontwikkelde,
werden opgravingen verricht en de zand-
verkleuringen op plattegronden vastgelegd.
De plattegronden werden op de tekentafel
onder de loupe genomen. De archeologen
ontdekten boerderijen, veekralen en
schaapskooien, maar wat betreft 'put 16'
kwamen ze er niet uit. Deze plek vertoonde
zoveel sporen, dat er geen touw aan vast te
knopen was.
Clevis kon er geen patronen meer in ont
dekken, maar Van Beek en Wevers mochten
er varf hem mee verder, als ze per se wilden,
onder het kopje „spelen met sporen". Ze
werkten met overtrekpapicr, probeerden op
ontelbare manieren stippen en vlekken met
elkaar te verbinden, streepten huizen en
spiekers voor hooiopslag weg. maar hielden
nog teveel over.
Het was Wevers die uiteindelijk doorzet
te. Ze meende een cirkel te hebben gevon
den. te groot voor een schaapskooi. Vanwe
ge de rondbouw, die niet oorspronkelijk
Nederlands is en deed denken aan Enge
land én vanwege een bijzonder bronzen
mes dat nimmer eerder in een nederzetting
werd gevonden, gingen haar gedachten
naar Stonehenge en 'iets met rituele gebrui
ken'. Ze verdiepte zich in zonnekalenders,
liet haar fantasie de vrije loop en liet de
kaart met sporen op haar netvlies inbran
den.
Voor de behoedzame Van Beek ging dit al
veel te ver, maar Wevers was niet van haar
stuk te brengen. „Ik ben wel eens meer ei
genwijs", zegt ze. Ze schoof uren met een
overtrekpapiertje waarop ze haar cirkel had
uitgezet en ontdekte met een schok exact
dezelfde kalender-kring op een andere plek.
Van Beek begon te aarzelen. Maar een des
kundige, die om raad werd gevraagd, re
tourneerde haar een kopie van de sporen-
kaart waarop hij met enige spot tientallen
cirkels had getrokken.
Weer ging Wevers door. Ze ontdekte bui
ten de twee cirkels een aantal vlekken die
mogelijk de zonsopkomst in midzomer en
midwinter aangaven. Bovendien liet ze De
Jong de cirkels doorrekenen en deze ont
dekte in beide cirkels dezelfde wiskundige
regelmaat. Van Beek sputterde niet meer te
gen. „Wie ben ik om dan nog te zeggen dat
het niet zo is?", vraagt hij.
Van Beek en Wevers kregen een kick.
Olympisch goud in de discipline der ar
cheologie, zo wil Van Beek de vondst dui
den. „Maar we worden wel met beide be
nen op de grond gehouden. Ik heb al ge
waarschuwd: we krijgen de hele archeologi
sche wereld over ons heen". Inderdaad
hebben de eerste archeologen al vol onge
loof gereageerd.
Wie in Ittersummerbroek zelf gaat kijken,
zal niets vinden. De wijk is af. Op de zonne
kalenders staan eensgezinswoningen. Het
enige dat over is, zijn scherven, net mes,
want verkoold materiaal en plattegronden.
Maar ook de spannende interpretatie ervan.
Lubbers komt Kamer grotendeels tegemoet
den haag gpd
Het kabinet is bereid de plan
nen voor volgend jaar op een
aantal punten te herzien. De
bezuinigingen op de bejaarden
oorden worden heroverwogen,
net als de huurverhoging en het
optrekken van de benzine- en
dieselaccijns. Indien mogelijk
wil het kabinet begin volgend
jaar de belastingen verder verla
gen.
's de uitkomst van de al
gemene politieke beschouwin
gen, die gisteren werden afge
sloten. Volgens premier Lub
bers kunnen de belastingen ex-
i omlaag als blijkt dat een be
lastingmeevaller van 1,2 miljard
gulden dit jaar blijvend is. Lub
bers sprak geen voorkeur uit
i verlaging van het laag
ste belastingtarief of een verho
ging van de belastingaftrek we
gens arbeidskosten voor wer
kenden. „Het gaat om de opti
male mix voor de werkgelegen
heid", aldus Lubbers.
Een voorstel van D66-voor-
nan Van Mierlo om de belas
tingen met één procent te verla
gen (kosten 2,3 miljard gulden),
leidde tot een felle woorden
strijd, vooral omdat Van Mierlo
het plan wil financieren door
lastenverzwaringen op andere
terreinen. Brinkman (CDA),
Wöltgens (PvdA) en Lubbers za
gen daar om die reden weinig
gen.
in. De premier kwam de Kamer
op een groot aantal punten te
gemoet. Zo is het kabinet bereid
de huurstijging van 5 tot 5,5
procent die op 1 juli 1994 door
gevoerd zou worden, te verla
gen. Op verzoek van de PvdA
zal geprobeerd worden de hu
ren één procent minder op te
trekken. Het kabinet gaat ook
den haag anp
nog eens kijken naar de geplan
de verhoging van de benzine
en dieselaccijns op 1 januari.
Met name de positie van het
vrachtverkeer over de weg zal
daarbij aandacht krijgen.
De geplande bezuinigingen
bij de bejaardenoorden worden
ook opnieuw beoordeeld. Er zal
een gesprek met alle betrokke
nen plaatsvinden over zaken als
personeel, werkdruk, kwaliteit
van de zorg en beschikbare fi
nanciële middelen.
De eerste minister maakte
verder bekend dat het kabinet
in de begroting 1994 nog een
potje achter de hand heeft van
drie miljard gulden. Zelfs als de
verkoop van staatsaandelen
PTT trager verloopt, of extra
gasbaten uitblijven, hoeven
geen nieuwe bezuinigingen te
volgen. Geplande investeringen
kunnen ook doorgaan. De re
serve is ontstaan omdat wo
ningcorporaties meer oude
staatsleningen met hoge rente
aflossen dan voorzien. Het kabi
net rekende op vijf miljard gul
den aan inkomsten, het worden
er minimaal acht.
GroenLinks wil volgend jaar tij
dens de verkiezingen van zowel
de Tweede Kamer als het Euro
pees Parlement met een geza-
nenlijke lijst met .De Groenen
uitkomen. Het hoofdbestuur
van GroenLinks heeft dit aan
bod gedaan aan De Groenen.
De club van voormalig provo
Roel van Duijn spreekt zich
morgen in Amersfoort uit over
het voorstel. Van Duijn zelf is
alvast akkoord.
Voorzitter Marijke Vos van
GroenLinks houdt De Groenen
voor dat een gezamenlijke kan
didatenlijst onnodige versnip
pering van verwante stemmen
voorkomt. Bijkomend voordeel
is dat zo een maximaal aantal
zetels in de wacht kan worden
gesleept. GroenLinks haalde in
1989 zes kamerleden, De Groe
nen vielen met 0,4 procent bui
ten de prijzen. GroenLinks staat
in de laatste opiniepeilingen op
tien tot elf zetels.
Politiek trekt weinig kijkers
hilversum anp
Het rechtstreekse verslag van de
algemene beschouwingen heeft
weinig TV-kijkers kunnen boei
en. Volgens de NOS keken on
geveer 120.000 mensen woens
dag aan het begin van de mid
dag naar de algemene beschou
wingen en aan het einde van de
middag 190.000 kijkers.
Die kijkdichtheid van één
procent steekt schril af tegen de
belangstelling voor Prinsjesdag.
De rijtoer van de koninklijke fa
milie en het voorlezen van de
Troonrede haalde een kijkdicht
heid van tien procent.
Ook de belangstelling voor
het sind kort op televisie uitge
zonden wekelijkse vragenuurtje
is mager. De belangstelling vari
eerde de afgelopen weken van
tien- tot zestigduizend kijkers.
Verzekeraars, zorginstellingen, artsen en specialisten zijn
volop bereid om mee te werken aan een parlementair
onderzoek naar de zorg. De onderzoekers kunnen reke
nen op alle openheid en medewerking, zo heeft 'het veld'
gisteren laten weten. PvdA-fractievoorzitter Wöltens
heeft zo'n onderzoek voorgesteld en daarvoor steun ge
kregen van de WD en GroenLinks.
den haag anp-gpd
Volgens directeur De Jong van
de Vereniging van Nederlandse
Zorgverzekeraars (ziekenfond
sen) is zo'n onderzoek overi
gens 'behoorlijk wat ingewikkel
der' dan de parlementaire en
quête over de sociale zekerheid.
De Jong vindt dat er geen spra
ke moet zijn van een schuld
vraag, 'wat niet wegneemt dat
een onderzoek naar de gezond
heidszorg wel veel inzichtelijk
kan maken'.
De specialisten zijn tevreden.
Voorzitter De Valois van de Ne
derlandse Specialisten Federa
tie wijst erop dat hij een paar
maanden geleden al een enquê
te heeft voorgesteld. De Lande
lijke Specialisten Vereniging
spreekt van 'een interessante
gedachte'.
In politiek Den Haag heeft
vooral het CDA twijfels. Deon-
danks wil CDA-fractiespecialist
Lansink het groene licht geven.
.Alleen moet het wel duidelijk
zijn wat er precies gaat gebeu
ren. Het moet geen PvdA-show
worden om staatssecretaris Si
mons uit de wind te houden".
Het plan-Simons voor een
brede basisverzekering in com
binatie met een klein aanvul
lend vrijwillig pakket, is tot na
1995 in de ijskast gezet en zal
waarschijnlijk nooit worden uit
gevoerd. Het CDA trekt in zijn
verkiezingsprogramma de steun
aan Simons in.
Anti-kankermiddel toegelaten in Nederland
utrecht gpd
Het anti-kankermiddel Taxol
mag ook in Nederland worden
gebruikt. Het College voor de
geneesmiddelenvoorziening
besloot gisteren het middel
voor de behandeling van eier
stokkanker toe te laten. Daar
mee is Taxol nu via de zieken
huizen beschikbaar voor vrou
wen met eierstokkanker bij
wie standaardtherapieën niet
meer werken.
Taxol heeft twee nadelen:
het is erg duur en het geneest
de eierstokkanker niet. Een
kuur kost tussen de 2.500 en
3.000 gulden en voor een be
handeling zijn ongeveer tien
kuren nodig. Bovendien
neemt het middel de kwaal
niet weg, maar vertraagt het
slechts de ziekte met ongeveer
negen maanden en voelt de
patiënte zich ondertussen be
ter. „Maar het zou zeer te be
treuren zijn als dit middel niet
zou worden gebruikt", aldus
de Amsterdamse hoogleraar
oncologie Pinedo.
Nederland is het eerste Eu
ropese land waar het middel is
goedgekeurd. Verwacht wordt
dat andere Europese landen
snel zullen volgen. Taxol is al
geregistreerd in Amerika. Ca
nada. Zweden. Oostenrijk. Ar
gentinië, Brazilië en Nieuw-
Zeeland.
Taxol wordt nu gewonnen
uit de bast van de taxusboom
en kan naar verwachting
1995 grotendeels synthetisch
worden nagemaakt. Uit recent
Europees onderzoek onder
vierhonderd vrouwen met ei
erstokkanker die niet (meer)
met de standaard chemothe
rapie of operatie waren te
nezen, bleek dat Taxol ef
heeft bij een op de drie vr
wen. En, aldus oncoloog Ten
Bokkel Huinink, een van
onderzoekers, „zonderde n
selijkheid door de gebruikelij
ke chemotherapie. Zonder
Taxol zouden zij vrijwel zon
der uitzondering snel zijn
overleden. Nu wordt de ziekte
gerekt met een maand of ne
gen, waarbij hun klachten ver
minderen en ze zich beter
voelen".
Op dit moment wordt in het
AMC en het VU-ziekenhuis in
Amsterdam onderzocht hoe
Taxol in combinatie met ande
re middelen in een eerder sta
dium van eierstokkanker kan
worden gebruikt. Het Ei
pean Cancer Institute in Am
sterdam doet studie naar ge
bruik van Taxol bij de behan
deling van borst- en longkan
ker.
Onderwijzeres ontdekt in wirwar van sporen zonnekalenders
