Leiden
Leiden voor All-West
Hooglanders krijgen meer ruimte in Vlietland
Slager Yan der Zon op de bres voor heilige koe
Geslaagde 'souk' bij 't Spoortje
V erzorgingshuizen
regio protesteren
MAANDAG 20 SEPTEMBER 1993
OCB hoger
9 Inwoners van Stomp-
wijk en leidschendam
gaan volgend jaar tien
procent meer onroerend
goedbelasting betalen
Zwembad dicht?
Het oude buitenbad
I V/ in Alkemade dreigt
te moeten worden geslo
ten, het aantal bezoekers
was afgelopen zomer ver
beneden de maat
Amerikaan in het water
leiden Een 34-jarige Amerikaan is vrijdagavond in het water
van de Groenhazengracht beland na een schermutseling met de
portier van een café aan de Rembrandtstraat. De Amerikaan wil
de omstreeks kwart voor twaalf het café binnen. De portier wei
gerde de man omdat hij zich de avond daarvoor zou hebben
misdragen. Na een kort handgemeen werd de Amerikaan in de
gracht geduwd. Hij hield daar behalve een nat pak ook enkele
kneuzingen en schaafwonden over.
Inbraak op Leidato
leiden Op de huishoudbeurs Leidato in de Groenoordhallen is
zaterdagmorgen ingebroken. Voor duizenden gulden aan appa
ratuur is weggehaald. De daders zijn binnengekomen via een
tent die tijdens de beurs aan de hal vastzit. Bij een stand van een
hifi-firma is voor ongeveer 10.000 gulden aan geluidsapparatuur
gestolen. Ook werden bij een stand truien en borduurmachines
weggehaald. De daders ontkwamen.
Meisje met traangas bespoten
leiden Onbekenden hebben zaterdagmorgen een 16-jarig
meisje uit Rijnsburg met traangas in het gezicht gespoten. Het
meisje liep met een jongen op de Lammermarkt nabij de Markt-
steeg toen een groep van vijf jongens arriveerde. Zonder aanlei
ding spoot een van de vijf met een busje in de richting van de
Rijnsburgse. Enkele minuten lang kon zij haar ogen niet openen.
De daders verdwenen, maar de politie beschikt over een goede
omschrijving van de vijf.
leiden/leidschendam
paul van der koou
Er bestaan plannen om de vijf
Schotse Hooglanders in recrea
tiegebied Vlietland tussen Lei
den en Leidschendam veel
meer ruimte te geven. De harige
runderen met lange horens
houden het gras nu kort in een
vier hectare groot gebied tussen
plas en rijksweg. Komend voor
jaar moet die lap grond vijfmaal
zo groot worden.
Het publiek kan dan tijdens
het vissen, wandelen of fietsen
de runderen tegenkomen aan
de hele oostkant van Vlietland.
De dieren grazen namelijk niet
achter gaas, maar lopen rond de
paden en langs de oevers. Om
dat hun terrein nu wat krap is,
grazen ze het gras kaal ert gaan
ze de bomen wel eens wat hard
handig te lijf.
Als ze meer ruimte krijgen,
kunnen ze sommige stukken
wat intensiever leegeten en an
dere stukken links laten liggen.
De natuur wordt dan een stuk
gevarieerder, zoals ook de be
doeling was van de vier jaar ge
leden begonnen proef met de
Hooglanders. Of dat ook werke
lijk gebeurt, onderzoekt de Ko-
ninldijke Nederlandse Natuur
historische Vereniging. Die regi
streert wat er nu in het gebied
groeit en vergelijkt de uitkom
sten met wat er over enkele ja
ren staat.
„Ook voor bezoekers wordt
het spannender", zegt beheer
der F. Deuss, van de provinciale
afdeling 'groenservice'. „Nu
weet je precies waar de dieren
zijn; lijkt het net alsof ze in een
weiland lopen. Straks wordt het
avontuurlijker: soms zie je ze,
soms ook niet."
In de vier jaar kreeg Deuss
slechts een klacht binnen over
de beesten. Een vrouw had een
hoorn in haar gezicht gekregen
en diende een schadeclaim in
bij de provincie. Volgens Deuss
was ze van achteren op het be
wuste beest afgelopen en had
deze zich gewoon omgedraaid.
Sinds het voorval en het toeken
nen van de schadeclaim, staan
er borden met de tekst 'Niet
aaien'. Nieuwe ongelukjes en
klachten bleven uit en veel
zijn gehecht geraakt
aan de 'wandelende rotsblok
ken'. zo is de indruk van de be
heerder. „Ook elders horen ze
er echt bij. In Zaandam lopen
ze al acht jaar in een stadspark
rond, midden tussen de moe
ders met kinderen. Ook in een
stad als Rotterdam worden ze
steeds vaker ingezet"
Hooglanders zijn kleiner dan
gewone koeien, maar zien er
door hun hoorns en lange haren
veel robuuster uit. Van nature
zijn ze log. Opzij gaan ze niet
gauw.
Door de runderen meer te la
ten grazen, hoeft de provincie
minder te maaien in recreatie
gebied Vlietland. Tegenover de
ze besparing, staan maar weinig
extra kosten. Hier en daar zijn
hekken nodig, terwijl de
veeroosters een paar honderd
meter moeten opschuiven in de
richting van Leidschendam. De
ze roosters moeten voorkomen
dat de beesten de benen ne
men.
'Lawaai, stank en opstoppingen voor lief nemen
Rijksweg All -West is nodig om een U-bocht van autowe
gen'rond Leiden te maken. Tot dat standpunt komen
burgemeester en wethouders van Leiden in het vooront
werp-structuurplan, dat wethouder T. van Rij (PvdA/r
uimtelijke ordening) vanmorgen presenteerde. ,,Wij wil
len het verkeer op de hoofdwegen concentreren en daar
in vervult de All-West een belangrijke rol", aldus Van
Rij.
In het structuurplan, het eerste
voor de hele Stad, leggen burge
meester en wethouders vast
welke ontwikkeling Leiden op
lange termijn zou moeten door
maken. Zij kiezen ervoor de au
to zoveel mogelijk buiten de
stad te houden. De met name
door Voorschoten bestreden
aanleg van de All-West moet
dat mogelijk maken. „Die is ook
belangrijk om vliegkamp Val
kenburg te ontsluiten, als dat
een woonfunctie krijgt", aldus
Van Rij.
Ook in de stad moét het ver
keer op een net van hoofdwe
gen geconcentreerd worden.
Dat zijn de Plesmanlaan, het
Stationsplein, de Schipholweg,
de Willem de Zwijgerlaan, de
S6, de Dr. Lelylaan, de Churchil-
llaan, de Voorschoterweg en de
Europaweg. Woonwijken wor
den zo veel mogelijk gevrij
waard van autoverkeer. Op die
hoofdwegen moeten opstop
pingen, lawaai en stank voor lief
worden genomen.
Van Rij: „De grenswaarden
voor verkeersoverlast worden
nu op alle wegen overschreden.
Je hebt nu overal milieu-over
last. Wij kiezen ervoor om die
overlast te concentreren: zo
weinig mogelijk blik de stad in."
Als de bebouwing van vlieg
kamp Valkenburg niet doorgaat
kiest Leiden voor woningbouw
in de Groote Polder in Zoeter-
woude. Van Rij: „Wij zijn er in
elk geval voor om in de ring
rond de stad te bouwen, en niet
een nieuwe satellietstad te
stichten in het Groene Hart of
de Bollenstreek. En bebouwing
van de Papenwegsepolder is in
middels op alle niveau's afge
schoten." In de stad kan nau
welijks nog gebouwd worden.
Daar kiezen burgemeester en
wethouders voor behoud en het
verhogen van de kwaliteit van
de omgeving.
Het ontwerp-structuurplan
legt veel nadruk op het gebruik
van de Leidse singels, grachten
kleinschalig transport. In het
plan duikt een oud idee op, om
in de Stille en de Lange Mare
een gracht te graven. Van Rij;
„Leiden heeft heel aantrekkelijk
water. Maar het lijkt soms wel
of we ons ervoor schamen. Als
over het water gaat zie je bijna
alleen de achterkanten van fa
brieken. Wij vinden dat dat
moet veranderen."
Het graven van grachten in de
Mare is vooralsnog niet meer
dan een plan. Het is al eerder
geopperd, en toen tot de hoog
ste instanties bevochten door
winkeliers en bewoners. „We
houden de mogelijkheid open",
aldus Van Rij. „Er wordt daar
dus niet opeens een fait ge
bouwd, waarmee dat hele plan
onmogelijk zou worden. Dat is
de functie van een structuur
plan. Het is een historische en
ook de kortste route naar de
Kaag: Mare, Haarlemmertrek
vaart en je benter."
Tot 8 november kan op het
voorontwerp-structuurplan
worden ingesproken. Daarna
stellen B en W het plan vast,
waarna de gemeenteraad zich
erover mag buigen.
vrije tijd
Volkenkunde
Speciaal voor senioren wordt
woensdag 22 september in het
Rijksmuseum voor Volkenkun
de een lezing gehouden door
journalist en schrijver Ewald
Vanvugt. Vanvugt heeft een
boek geschreven over het leven
van H. Tillema (1870 - 1952) die
op 26-jarige leeftijd naar Java
vertrok en met succes een fa
briek in koolzuurhoudende
dranken oprichtte. De lezing
duurt van 10.30 tot 12.30. In
lichtingen: tel. 168800.
leiden De 'souk' in en om
buurthuis 't Spoortje werd giste
ren druk bezocht. Voor het
buurthuis was een uitgebreide
koopjesmarkt, binnenshuis onder
meer een tentoonstelling over de
verschillende manieren van trou
wen in Turkije, Marokko en Ne
derland en een theatervoorstel
ling voor kinderen.
De markt was voor de derde
achtereenvolgende keer georga
niseerd door de werkgroep
Kleurrijk Leiden-Noord. Met dit
soort evenmenten hoopt de
werkgroep de verschillende na
tionaliteiten in de wijk nader tot
elkaar te laten komen.
Er deed zich echter pok een in
cident voor. Een 40-jarige bezoe
ker ontdekte dat twee mannen
probeerden zijn zakken te rollen.
Toen hij het duo daarop aan
spraak kneep een van de twee de
man zijn keel dicht. Daarna ver
dween het duo van de markt.
foto henk bouwman
'De maat is vol, verder bezuinigen kan niet
De directies van twaalf verzor
gingshuizen in de Leidse regio
gaan de laatste week van sep
tember actie voeren tegen de
aangekondigde bezuinigingen
van PvdA-minister H. d'Ancona
(welzijn, volksgezondheid, cul
tuur). „De maat is vol", zegt di
recteur van Rijn en Vliet. F. van
Oosten, namens de gezamenlij
ke instellingen.
De protesterende verzor
gingshuizen zijn Huize Groen
hoven, Lorentzhof, Haagwijk,
Huys op de Waard, Robijnzicht,
Roomburch, Rijn en Vliet, Van
der Willigenhof en Zijloever in
Leiden, Hofwijck en Rustenb-
orch in Oegstgeest en't Hof-
flants Huys in Voorschoten.
Hun acties passen in de actie
week die een aantal landelijke
organisaties heeft aangekon
digd.
„Er kan niet meer bezuinigd
worden zonder ernstige gevol
gen voor bewoners en familiele
den", zegt Van Oosten. „Een
nieuwe bezuiniging gaat ten
koste van het dagelijkse verzor
gende werk en legt een grote
claim op de familieleden." Van
Oosten zegt dat d'Ancona van
de verzorgingshuizen 'af wil'.
„Natuurlijk moeten oudere
mensen zo lang mogelijk zelf
standig kunnen blijven wonen.
Maar soms gaat dat echt niet
meer en dan is een verzorgings-
duivenberichten
huis beter en goedkoper dan
een verpleeghuis. Daarom is het
hard nodig massaal te laten ho
ren dat we niet mee willen wer
ken aan de voorgestelde maat
regelen."
De Leidse, Voorschotense en
Oegstgeestse instellingen voe
ren actie op zaterdag 25 en
dinsdagavond 28 september. De
landelijke actiedag wordt op
woensdag 29 september in Den
Haag gehouden.
Zaterdag 25 september delen
de verzorgingshuizen van 11.00
tot 16.00 uur gratis soep uit op
het Stadhuisplein in Leiden on
der het motto 'soup, soap and
salvation'. Aan burgemeester
Goekoop wordt om 12.00 uur
een petitie aangeboden. Dins
dagavond 28 september wordt
een protestbijcenkomst gehou
den in de Leidse Stadsgehoor
zaal met als gastspreker onder
anderen Tweede-Kamerlid E.
Terpstra (VVD). Tijdens deze
avond presenteren de twaalf in
stellingen een gezamenlijk plan
als alternatief voor het bezuini
gingsplan van de minister
Directe aanleiding van de re
gionale eri landelijke acties
vormt de extra bezuiningsronde
die d'Ancona heeft aangekon
digd. Volgend jaar moeten de
verzorgingshuizen 1,6 procent
inleveren, bovenop al eerder
aangekondigde bezuinigingen
voor de komende vier jaar.
De duiven vlogen dit weekeinde vanuit Arras.
De Zwaluw. 1,2,3,4,8,9 V.d. Kooij-de Best; 5 P. van lxeuwen; 6 I.
Hoogervorst; 7,9 A. van Wissen.
Vleeschhouwerij in Haarlemmerstraat bestaat honderd jaar
De ambachtelijke slagerij aan
de Haarlemmerstraat 78 bestaat
deze zomer precies honderd
jaar. De oudste nog bestaande
vleeschhouwerij in Leiden wordt
de laatste halve eeuw bestierd
door de inmiddels 76-jarige Jan
van der Zon. Een kleurrijke
middenstander die vooral be
kendheid verwierf door zijn
kruistocht voor het behoud van
parkeerplaatsen in de binnen
stad. „Ik word er wel eens om
uitgelachen, maar het onder
werp is zó ontzettend belang
rijk", meent hij.
In een advertentie in een
kerkblad uit 1893 wordt voor
het eerst melding gemaakt van
een nieuwe slagerij op de hoek
van de Haarlemmerstraat en
wat toen de Brandewijnsteeg
was en nu Vrouwenkerkkoor-
straat heet. 'Mij beleefd bij mij
ne stadgenooten aanbevelend.
Jacobus Beulink.' De slagerij
van Beulink hield het precies
vijftig jaar vol totdat door een
gebrek aan vlees de winkel in de
oorlog moest sluiten.
Een maand na de bevrijding
werd de winkel overgenomen
door Van der Zon. ',,Ik was gedi
plomeerd slager en had als
knecht gewerkt bij verschillende
slagers. In de oorlog heb ik on
dergedoken gezeten in mijn ge
boorteplaats Zoeterwoude om
zo aan de tewerkstelling in
Duitsland te ontkomen. In '45
ben ik op de Haarlemmerstraat
voor mezelf begonnen. Een
moeilijke tijd want alles was op
de bon. Het meeste vlees zat
nog in blik", herinnert Van der
Zon zich.
De huidige winkel ademt nog
steeds de sfeer uit van groot
Slager Van der Zon in zijn ambachtelijke slagerij. Hij richtte ooit een politieke partij op.
moeders tijd. Oudhollands te
gelwerk aan de muur en vlees
haken aan het plafond waar nog
hele koeiepoten aan hangen.
Het meest opvallend is de koel
cel achterin de zaak waar door
een raam de vleesvoorraden
zichtbaar zijn.
Van der Zon heeft zijn winkel
niet of nauwelijks veranderd.
Dat geeft een ambachtelijk
tintje. „Vroeger slachtte ik zelf,
nu niet meer. Maar als mensen
een stuk vlees willen hebben,
wordt het ter plekke afgesne
den. Duurt een beetje langer
maar zo is het altijd vers. Verder
heb ik een eigen vetweiderij,
een stuk land in Zoeterwoude
waar mijn eigen slachtvee
graast."
„Vroeger had ik klanten uit
Katwijk, Noordwijk, Warmond
en die buurt. Door de slechte
bereikbaarheid van Leiden én
het feit dat al die plaatsen ook
allemaal winkelcentra hebben
ggkregen, heeft Leiden geen
echte regiofunctie meer. Daar
om begrijp ik ook niet dat de
gemeente er zoveel geld en
moeite in steekt om te proberen
foto jan holvast
die regiofunctie terug te krijgen.
Dat lukt nooit meer."
Dat is Van der Zon op z'n
best, zoals iedereen hem kent,
als voorvechter van de stalling
van de heilige koe. Als hij daar
over spreekt, lijkt er geen ander
probleem te bestaan. Zijn slage
rij wordt dan opeens bijzaak en
dat z'n tien kinderen vrijwel al
lemaal academisch zijn ge
schoold toch geen geringe
prestatie meldt hij slechts
tussen neus en lippen door.
„Begin jaren zestig was ik de
enige winkelier die tegen het
opheffen van de tram op de
Haarlemmerstraat was. Zie eens
wat een vooruitziende blik ik
had. En vanaf 1976 zijn door
plannen van wethouder Waal
(PvdA, red.) vrijwel alle open
stukken in de wijk volgebouwd.
Meer mensen en minder par
keergelegenheid", zegt de sla
ger.
Middenpartij
Het onderwerp lijkt hem nooit
te vervelen. In 1982 en 1986
deed hij zelfs een (tevergeefse)
gooi naar een zetel in de ge
meenteraad met zijn zogeheten
Middenpartij. De partij had
slechts één programmapunt:
meer parkeerplaatsen.
Ook in het nu al meer dan
tien jaar durende geharrewar
rond de nieuwe inrichting van
het Vrouwenkerkplein, speelt
Van der Zon een prominente
rol. Uiteraard ziet hij het plein
het liefst veranderen in één gro
te parkeerplaats. „Een kinder
speelplaats had ook gemogen,
het is immers het laatste open
stukje van de wijk de Camp."
Van der Zon, wiens winkel nu
precies een eeuw bestaat, gaat
als slager langzaam afbouwen.
Hij zal de geschiedenis ingaan
als niet zomaar een vleesverko
per. Hij zal vooral worden her
innerd als de man die de uit
spraak deed: „In Noordwijk
staat een bord 'Welkom in
Noordwijk', in Leiden staat bij
de gemeentegrens 'wegsleeprc-
geling'."
De Schotse Hooglanders krijgen meer ruimte bij het recreatiegebied Vlietland. foto jan holvast
