'Maar het moet wel swingen
Zon helpt Racism Beat Itü 'n handje
Cultuur&Kunst
Prijs voor Cees Nooteboom
Glaskunstenaar Floris
Meydam in Wassenaar
Geslaagde Jazznight Alphen
Vincent Bijlo
op zijn best
achter piano
Cadeau voor
Jong K&G
Heb je één 'Andreev' gezien,
dan heb je ze allemaal gezien
MAANDAG 20 SEPTEMBER 1993
Prijsvraag Residentie Orkest
den haag Het Residentie Orkest (RO) in Den Haag viert volgend
jaar zijn 90-jarig bestaan met onder meer een compositie-prijs
vraag. Nederlandse componisten van wie nog nooit een werk
door een professioneel symfonie-orkest een werk is uitgevoerd,
mogen meedoen. De inzending mogen niet langer duren dan 10
minuten. De winnaar krijgt 5000 gulden. In de jury zit onder an
deren RO-dirigent Oliver Kussen.
Slagwerkfestival in Amsterdam
amsterdam Op 9 oktober vindt in de Goederenzaal van de Beurs
Berlage het jaarlijkse Slagwerkfestival Amsterdam plaats.
Het evenement wordt voor de vijfde keer gehouden in het kader
van Trommelen op de Beurs'. Het trommelen geschiedt een dag
later, eveneens in de Goederenzaal. Alle Amsterdamse drum
bands komen en nemen bezit van de enorme ruimte. Samen
met alle kinderen die maar willen meedoen. Ze kunnen alles wat
los en vast zit meenemen, om naar hartelust met de drumbands
mee te doen. Aanvang 12.30 uur.
Amerikaanse kunst van 20ste eeuw
londen De belangrijkste meesterwerken van grote Amerikaanse
artiesten uit de 20ste eeuw, onder wie Man Ray, Alexander Cal-
der, Jackson Pollock, Andy Warhol en Roy Lichtenstein, zijn mo
menteel te zien op een expositie in Londen. Veel aandacht is er
op de expositie, die in totaal 230 doeken omvat, voor de eerste
echte Amerikaanse avantgarde-beweging, het abstracte expres
sionisme, in de jaren veertig. Tot dan toe volgden Amerikaanse
artiesten voornamelijk de al in Europa verkende paden. Werk
van Waf hol. Lichtenstein en de 'weke' objecten van Claes Ol
denburg, herinneren aan de reactie in de jaren zestig op het ab
stracte expressionisme. De kunstenaars richtten zich bij hun
werk op de massa-communicatiemiddelen en maakten een eind
aan de emotionele relatie van de artiest met zijn werk, waarvoor
'onpersoonlijke' druktechnieken en fotografische procedées
werden gebruikt.
Kiss II van de Amerikaanse kunstenaar Roy Lichtenstein. foto anp
ZutAlors!: speelt een mix van jazzstijlen
Bij het zien van een kop in
een Newyorkse krant, wist
saxofonist Jasper Blom in
eens hoe het jazzorkest
moest heten dat hij bij te
rugkomst in Nederland zou
beginnen. Die krantekop
viel op en dat moest die
band ook doen: Zut Aiors!,
een term uit de stripwereld
die zoveel betekent als:
'potverdriedubbeltjes!
amsterdam ton ouwehand
Niet alleen de naam, ook het
idee voor een nieuwe band
deed Jasper Blom in New York
op. „Ik heb daar vijf maanden
gestudeerd en ik vond het op
vallend dat jazzmuzikanten er
niet op één stijlrichting worden
vastgepind. Iedereen speelt er
met iedereen. Heel anders dan
in Nederland, waar veel meer
stijlgebondenheid heerst. Hier
worden musici zodanig met één
jazzstijl geïdentificeerd, dat het
lijkt alsof ze verder niets mogen
doen. Ik wilde daarom in Ne
derland een groep muzikanten
bij elkaar brengen uit verschil
lende hoeken. Om daarmee een
soort 'cross-over' te bewerkstel
ligen."
Jasper Blom is hoofdvakdo
cent saxofoon aan het Rotter
dams Conservatorium. Naast
Zut Alors! speelt hij in verschil
lende jazzgroepen. Uit welke
muzikale hoek hij eigenlijk zelf
komt, kan hij moeilijk zeggen.
„Met de dag twijfel ik daar meer
over. Ik weet niet waar ik mezelf
onder zou moeten scharen. Ik
speel graag met verschillende
muzikanten. Voor mij is het be
langrijk om verschillende kan
ten van mijn muzikale persoon
lijk te ontwikkelen."
„Zut Alors! biedt de mogelijk
heid om andere muziek te
schrijven dan ik tot nu toe ge
wend was. We hebben drie bla
zers en een bas. Er is dus geen
piano of een ander akkoordin-
Zut Alors! wil niet met één jazzstijl geïdentificeerd worden.
strument. Voor het schrijven is overgestapt omdat ik altijd
dat een uitdaging. Het biedt
heel andere mogelijkheden. In
sommige geïmproviseerde ge
deelten werken we met op
drachten. In de eigentijds ge
componeerde muziek gebeurde
dat al veel. Maar ik wil dat bin
nen een jazzsetting gaan ont
wikkelen. Ik wil die dingen
doen, maar dan moet het wel
swingen."
Klarinet
Via de blokfluit kwam de jonge
Blom bij de klarinet terecht.
„Tot mijn achttiende heb ik kla
rinet gespeeld. Ik luisterde altijd
naar jazz. Ik had meespeelban
den, ik speelde veel met platen
mee. Ik ben naar de tenorsax
saxofonisten zat te luisteren. Ik
speelde solo's van John Coltra-
ne na op mijn klarinet Toen
werd het toch echt tijd om een
sax aan te schaffen. Ik had een
oudere broer, die aan jazz deed.
Hij speelde tenorsax en hij ging
naar het conservatorium. Van
hem heb ik veel geleerd."
New York was niet alleen be
langrijk voor het ontstaan van
Zut Alors!, maar ook voor de
muzikale ontwikkeling van de
saxofonist zelf. Hij studeerde er
bij saxofonist Dave Liebman en
trombonist Bob Brookmeyer,
maar kreeg tevens lessen van de
saxofonisten Greg Osby en Joe
Lovano. „Het leuke daar is dat
musici er goed te benaderen
zijn. Ze stralen dat misschien
niet zo uit als ze in Europa zijn.
Maar als je naar Greg Osby gaat
en zegt: 'Ik ben Jasper Blom en
ik kom uit Geldrop, ik vind dat
je fantastisch speelt en ik wil les
van je', dan blijkt dat geen pro
bleem te zijn."
Autodidact
Jasper Blom beschouwt zichzelf
als een autodidact. „Improvise
ren zal altijd een autodidacti
sche bezigheid blijven. Er zijn
wel dingen, die je van een leraar
kunt opsteken, maar het komt
toch altijd neer op een hoop
zelfwerkzaamheid. Ik denk niet
dat het echt zal veranderen."
„Mijn uitgangspositie is nog
steeds het luisteren en nadoen
foto cpd
van de grote voorbeelden. Voor
mij waren dat John Coltrane,
Sonny Rollins, Hank Mobley,
Stan Getz. En na verloop van
tijd vormt dat imiteren de basis
voor het ontwikkelen van een
eigen stijl. Zo is dat eigenlijk al
tijd gegaan. Als je naar de grote
jongens van de vorige generatie
luistert in hun beginperiode,
dan hoor je in eerste instantie
ook hun voorbeelden. Er zullen
altijd mensen blijven, die 'klin
ken als' en verder niets. Maar
als ik twee noten hoor van ie
mand als Michael Moore, dan
weet ik meteen wie het is."
Zut Alors! treedt woensdag 22
september op in Thelonious in
Rotterdam.
pirmasens dpa
louis du moulin
De daags tevoren nog aangerukte 'nood
voorraad' van 10.000 regenjassen bleef
geheel onverkocht. Minister Hedy d'An-
cona hoefde zelfs niet de voor haar gere
serveerde kaplaarzen aan te trekken. Tot
ieders verrassing en vreugde werkte het
weer zaterdag dus flink mee om het Ra
cism Beat Itü-popfestival in het Amster
damse Bos te laten slagen. Vandaar ook
een 'droomopkomst' van in totaal ruim
80.000 bezoekers (volgens de organisa
tie), bijna de helft meer dan waarop de
Stichting Pop Against Racism had gere
kend.
Zo moeizaam als de aanloop was ge
weest, zo soepel verliep - tussen twaalf
uur 's middags en elf uur 's avonds - de
muzikale manifestatie zelf. Kenmerkend
voor de gretigheid van de medewerken
de artiesten was misschien wel het feit
dat een notoire laatkomer annex nacht
braker als Herman Brood ('Racisme
Reet!') zich te vroeg op het podium
meldde, waardoor de openingsspeech
van Hedy d'Ancona moest worden opge
schort.
Sommige acts (De Raggende Manne,
Goddess) presenteerden een gelegen
heidsnummer, andere gingen zelfs nog
een stapje verder door even enthousiast
op andere maatschappelijke gevaren te
wijzen. Roots Syndicate bijvoorbeeld
pleitte ook voor safe sex. Daarnaast was
er de categorie deelnemers die het niet
nodig had gevonden om het repertoire
aan te passen. Onder hen bevond zich
Tröckener Kecks, die ervan uitging dat
zijn aanwezigheid al genoeg duidelijk
maakte. Voorman Rick de Leeuw was
één van degenen die ondanks het pu
bliekssucces van het evenement toch zo
zijn twijfels had over het nut. „Het blijft
natuurlijk toch een beetje naïef om te
denken dat we op deze manier het racis
me kunnen beteugelen", meende het ge
zicht en de stem van de 'Kecks', die met
Quazar en de Amerikaanse 'hoofdacts'
Mother's Finest en Kool The Gang de
meeste bijval oogstten.
'Racism Beat Itü' - mogelijk gemaakt
door (onder meer) de ministeries van
WVC, binnenlandse zaken, de gemeente
Amsterdam en meer dan 200 vrijwilligers
wier 'waterdichtheid' tijdens de inrich
ting van de speelweide flink op de proef
werd gesteld - is ook in de ogen van Pop
Against Racism niet meer dan een blik-
vangende campagnestart geweest. Een
deel van de video-opnamen uit het Am
sterdamse Bos wordt straks gebruikt
voor een onderwijsproject op middelba
re scholen. Andere onderdelen daarvan
zijn een verhalen- en een stjip-bundel
met elk een selectie uit de inzendingen
van scholieren.
Dat het popfestival samenviel met de
landelijke studentenfestival heeft volgens
initiatiefnemer Gerrit Meijer de toeloop
alleen maar bevorderd. „Eerst in de bin
nenstad demonstreren, daarna naar het
Amsterdamse Bos, ik denk dat er heel
wat studenten zijn geweest die er zo een
nuttig dagje van hebben gemaakt", aldus
de Pop Against Racism-directeur aan het
slot van een 'geslaagde heksentoer', die
zelfs de belangstelling van de Duitse en
Zwitserse pers en MTV bleek te hebben
getrokken.
in Amsterdam net zo thuis voelt
als in Berlijn of in Spanje, gel
den achterhaalde landsgrenzen
evenmin als overbodige afschei
dingen van literaire disciplines.
Vandaar de reis als zijn centrale
thema. Nootebooms laatste in
Duitsland verschenen werk is
de roman 'Rituale' ('Rituelen').
De prijs van Pirmasens, die om
de drie jaar wordt verleend, is
genoemd naar de auteur Hugo
Ball (1886-1927), een tijdcriticus
en pacifist en in 1916 mede-op-
richter van het Dadaisme.
De Nederlandse schrijver Cees
Nooteboom heeft zondag de
Hugo Ball-prijs van de Duitse
stad Pirmasens in ontvangst ge
nomen. Met de prijs is een be
drag van 20.000 mark gemoeid.
De 60-jarige auteur heeft zich
volgens de jury onderscheiden
als reisschrijver van belang, es
sayist met een politiek oordeels
vermogen en als lyricus in de
traditie van de moderne poëzie.
Voor de „Europeaan" die zich
beeldende kunst
Van jampotten tot unica
het geval is, getuige de serie
kristallen schaalobjecten in Ga
lerie 27.
Het zijn tijdloze vormen.
Soms voorzien van noppen die
als gestolde tranen aan hun gla
zen dragers hangen. Maar
meestal zijn de schalen glad en
vallen op vanwege hun uiterste
simpelheid, enkelvoudigheid en
kleur.
De tonen varieren van zacht
roze, paars en donkerblauw tot
groen. Dit regenboogpalet van
tere tinten vloeit in elkaar over
en wordt lichter waar het de
grens met het transparante glas
nadert.
Het fijnzinnige kleurenspel
heeft een hoogtepunt bereikt bij
een ellipsvormige schaal. Zoals
een vijver waarin een steentje is
gegooid, is het centrum van de
vorm opgestuwd tot een forse
ronde druppel, waar omheen
steeds zachter wordende kleu
ren als kringen op een waterop
pervlak uitwaaieren tot aar^ de
transparanterand.
Bij deze subtiele eenvoud
doen de schilderijen en pastels
van Meydams mede-exposant
Henk van Vessem (1939) wat
schreeuwerig aan: veel abstract
kleurengeweld in dik opge
brachte verf. al dan niet aange
lengd met zand. Het is meer
van hetzelfde dat vaak wordt
tentoongesteld.
recensie irene van beveren
Expositie knstalobjecten van Flons Mey
dam. schilderijen en pastels van Henk van
Vessem, tot 30/9, di t/m vr 10-18, za 11 -
17 uur. Galerie 27, Schoolstraat 27, Was-
Glaskunstenaar Floris Meydam
(1919) exposeert in de Wasse-
naarse galerie 27. Een grote
naam, in een adem te noemen
met internationaal belangrijke
kunstenaars van Nederlandse
bodem als Copier, Rietveld en
Van der Leek.
Net als van Copier is Mey
dams naam verbonden aan
Leerdam. Voor deze fabriek
heeft hij glasserviezen, stapelka
raffen en verpakkingsglas ont
worpen, zoals het Becel-oliefles
je, jampotten voor De Betuwe,
sausflesjes voor Calvé en yo-
gurtpotjes voor Danone. Daar
naast maakt hij sinds 1950 uni-
Zij hebben net als zijn indus
triële ontwerpen bijgedragen
aan zijn faam. In 1952 ontving
hij bijvoorbeeld de Good Design
Award van het Museum of Mo
dern Art in New York en in 1958
de Grand Prix van de Brusselse
Wereldtentoonstelling.
In zijn vrije werk trad eerst
een versobering in naar trans
parant glas. Later werd dat
meer en meer gedomineerd
door kleur, zoals nu nog steeds
alphen aan den run De twaalf
de editie van de Jazznight Al
phen heeft zaterdagavond zo'n
3000 jazzliefhebbers naar
Avifauna getrokken. Op zes ver
schillende podia traden vijftien
formaties op die de vele bezoe
kers weldra omtoverde in een
swingende massa.
Aan de formule van het festi
val was weinig veranderd. Suc
cesnummers van de afgelopen
jaren waren weer present en
konden rekenen op een do
lenthousiast publiek.
Een hoogtepunt van deze
jazznight was het optreden van
het Deep River Quartet (foto).
Tijdens net optreden van dit
viertal was de grote zaal tot aan
de nok toe gevuld. Met een por
tie stevige swing, afgewisseld
door fraaie ballads, slaagde de
'Deeps',er moeiteloos in de zaal
helemaal op z'n kop te zetten.
Een andere topattractie die
niemand wilde missen was de
Amerikaanse zevenmans forma
tie van Tyree Glenn jr. De groep,
die Vorig jaar al het grote succes
was van het Alphense festival,
speelde met een anderhalf uur
durende, wervelende show de
zaal volledig plat
Over de vraag of er volgend
jaar weer een dertiende afleve
ring komt van de Jazznight Al
phen hoeft de organisatie niet
lang na te denken. Carin Selders:
„De Jazznight is een gezellig
festijn waar Alphen niet meer
buiten kan. Gezien de grote be
langstelling en enthousiaste re
acties van het publiek zit het
met die dertiende editie dus wel
goed."
foto ben de bruyn
Directeur Museum Boymans richt
tentoonstelling Rijksmuseum in
Amsterdam anpde meest omvangrijke exposi
ties die ooit door het Rijksmu
seum is georganiseerd, zo blijkt
uit een bekendmaking van het
museum. Verspreid over 20 za
len zullen ruim 400 objecten
worden getoond uit de periode
1580-1620.
In verband met de voorberei
ding van de tentoonstelling zijn
vanaf 20 september delen van
de afdeling 15de en 17de eeuw-
se schilderkunst gesloten.
Wim Crouwel, directeur van
Museum Boymans-van Beunin-
gen in Rotterdam ontwerpt de
inrichting van de tentoonstel
ling 'Dageraad der Gouden
Eeuw' in het Rijksmuseum in
Amsterdam. Harry Sierman is
verantwoordelijk voor de grafi
sche vormgeving.
De presentatie, die vanaf 11
december is te zien, is één van
cabaret
recensie conny van der zande
Voorstelling: De Zeespiegel van Vincent
Bijlo. Gezien: 18/9 in Cultureel Centrum
De X. Leiden
Aardig. Dat is zo'n beetje de
toon van het nieuwe cabaret-
programma van Vincent Bijlo.
En mag dat voor veel voorstel
lingen een verdienste zijn. bij
cabaret is het duidelijk dat het
programma dan iets mist. Deze
theaterkunst moet het hebben
van spitse vondsten, bijtende
spot en snelle grappen en wat
dat betreft mankeert er bij Bijlo
nog al wat aan.
De 'rode draad' is een verblijf
van de zevenjarige Bijlo met
^ijn familie aan zee. Daar ont
moeten zij busladingen toeris
ten, de huidkankerbus en Duit
sers. Zeker die laatsten roepen
nogal wat hevige emoties op
want Bijlo is immers van de
vierde generatie oorlogsslacht
offers.
Via associaties die wel heel
erg gezocht zijn, komt Bijlo tot
verhandelingen over de oorlog,
de problemen die blinden on
dervinden en de onzin van de
televisiereclames. Op een ludie
ke manier vertelt hij hoe het is
voor een blinde om naar teken-
filmpjes te 'kijken'. Meer dan
een paar domme kreten neemt
hij er niet van mee. Daarna
moet hij zich in allerlei bochten
wringen om weer terug te ko
men tot het 'zeeverhaal'. De
gammele constructie van het
verhaal lijkt ervoor te zorgen dat
Bijlo steeds een aanloopje moet
nemen om tot een volgend on
derwerp over te gaan. Zo ont
staat een hortend en stotend
verloop van het programma.
Ook het decor draagt ertoe bij
dat er geen tempo in de voor
stelling zit Het bestaat namelijk
uit triplex golven die op ver
schillende hoogten zijn neerge
zet. Het kost Bijlo zichtbaar
moeite om zich in dit bouw
werk te bewegen en daardoor
vallen er stiltes na iedere ver
plaatsing.
Op zijn best is Bijlo dan ook
als hij achter de piano zit en
snel en gevat enkele parodieën
op Henk Westbroek, en docto
randus P ten beste geeft.
K& G heeft het Leids gemeente
bestuur gisteren getrakteerd op
de show waarmee het orkest in
juli de wereldkampioenstitel in
Kerkrade in de wacht sleepte. B
&W hadden de band graag ge
huldigd op het stadhuis. K&G
leek het leuker om op het ter
rein bij het Gorlaeusiaboratori-
um te laten zien waarmee ze
hadden gewonnen. De wethou
ders De Vreeze, Van Rij en
Bochove namen de honneurs
waar. Als cadeau van de ge
meente krijgt K&G geld voor de
jubileumpot voor jong K&G. De
jongerenafdeling bestaat vol
gend jaar veertig jaar. En om
dat te die 40 jaar bestaat. Om
dat te vieren maken ze een
tocht door Engeland. De eerste
bijdrage aan de jubileumpot is
er al. Gisteren liepen de jonge
ren in een sponsorpot 8000 gul
den bijeen.
recensie
beeldende kunst ingrid appels
Expositie' plastieken, schildenjen, pastels en kleuretsen van Dana
Andreev, en werk op papier en schilderijen van Bep Toscani Te
zien tot 8/10, wo en do 13-17 uur. vr 13-21 uur. za 11-17 uur.
Galerie Hofman Van der Zee. Hooftstraat 209, Alphen aan den
Rijn.
Gezichten, met een enkele lijn aangeduid, waarin
vooral de ogen vlammend spreken. Dat is - in
brons, op doek en op papier - het onderwerp van
Dana Andreev. Ze houdt van het observeren van
mensen, vooral de manier waarop sterke emoties
de gelaatstrekken vervormen.
Haar Japans ogende gezichten trekken zich te
rug achter hun kraag en achter hun huid, en be
waken hiermee de afstand die Andreev zelf in
haar observeren ook graag aanhoudt. Maar de
ogen verraden alle heftigheid die binnenin ver
borgen ligt.
De gezichten - kleine neus, kleine mond, trotse
jukbeenderen, en die oplichtende ogen - lijken in
al die portretten vaak wat op elkaar. De emoties
blijven zo onderhuids, dat de verschillen daar
door wel heel subtiel blijven en zelfs dreigen weg
te vallen. Bij een deel van de werken bekruipt je
daardoor het gevoel: heb je één 'Andreev' gezien,
dan heb je ze allemaal gezien.
Er zijn echter ook sterke varianten in m.n. haar
kleuretsen. En wat werkelijk indnik maakt zijn
enkele bronzen. Gezichten krijgen hier een grote
rust. waardigheid en kracht. Ze zijn teruggebracht
tot de meest essentiele gelaatstrekken.
Het eerste wat bij Toscani opvalt is een grote le
vendigheid. Haar abstracte schilderwerken zijn
zeer vrije vertalingen van indrukken en emoties
die zij tijdens haar omzwervingen opdoet. Bij
voorkeur gaat zij naar de kem van het bruisende
stadsleven, vol mensen, kleuren, kleding, graffiti,
lichten. Maar vooral ook naar de wat geheimzin
nige, afstervende vorm- en kleurentaal die op
doemt in de marge van het stadsleven. Zoals een
afbladderende muur van wat eens een kleurrijk
Spaans huis was. Of tekens en onduidelijke leu
zen op kademuren van drooggevallen rivierbed
dingen.
Deze twee elementen - het spontane, wervelen
de karakter van een wereldstad en de afbrokke
lende cultuur vol eigen poezie - combineert Tos
cani in werken die een grote spontaniteit kennen.
Het is niet in de eerste plaats esthetisch te noe
men. De vormen zijn vrij neergezet, niet om mooi
te zijn, maar om de chaos, de drukte en tegelijker
tijd het verlatene uit te drukken. Het is straat-
kunst, met het stoffige, rauwe en spontane van de
straat. En toch straalt het geheel rust en even
wicht uit.
Er hangt ook wat ouder werk dat associaties op
roept met de Cobra-schilder Comeille. Vergelijk
baar in warm kleur- en vormgebruik. Toscani lijkt
sindsdien de laatste twee, drie jaar dus - steeds
minder een spel van vorm en kleur te maken, en
steeds meer een directe, vrije vertaling van haar
indnikken. Het is vooral die spontaniteit in com
binatie met beheersing die indruk maakt.
