Leiden
'94
NEM wil uitbreiden
in milieutechnieken
'Leidse speeltuinen zijn veilig'
'Wij willen helemaal niet onder de zondagsrust uit'
Conflict in PvdA over Lakenhal
ZATERÓAG 18 SEPTEMBER 199B
II
-CHEF HANS KOENEKOOP. 071-356429
Slachtoffers
A 3 Oudere slachtoffers
I 3 van inbraken kun
nen in speciale gespreks
groepen hun hart luchten.
..Als je bezoek hebt gehad
van een inbreker, wil je al
je spullen wassen."
'Seven Generations' wellicht in Leiden
LEIDEN WIM KOEVOET
Leiden maakt een grote kans op het kunstwerk
'Seven Generations' van de Nederlander Frede
rick Franck. Wethouder H. Koek (PvdA/cultuur)
wil het beeld dat uit zeven steeds groter wor
dende panelen bestaat, op de kop van de
Hooglandse Kerkgracht plaatsen. Volgens amb
tenaar D. van Wielink heeft de kunstenaar zelf
ook een voorkeur voor Leiden.
Eind deze maand wordt duidelijk of Leiden
of Hengelo is uitverkoren. Aanvankelijk waren
er zeven Nederlandse gemeenten in de race.
Het kunstwerk is een initiatief van het Natio
naal Comité voor het Europese Jaar van de Ou
deren. dat een kunstwerk ter beschikking stelt
aan een Nederlandse gemeente.
Met 'Seven Generations' refereert Franck aan
een oude Indiaanse wijsheid dat iedereen die
een besluit neemt zich eerst moet afvragen wat
de effecten voor de volgende zeven generaties
kunnen zijn. De panelen hebben wat weg van
de doelwitten op een politieschietbaan. De
grootste is 2.40 meter hoog. In de laatste, te
vens de kleinste, is een glazen embryo beves-
De Leidse cultuurwethouder H.
Koek (PvdA) heeft gisteravond
tijdens de ledenvergadering van
haar partij over het verkiezings
programma een forse nederlaag
geleden. Koek krijgt als het aan
haar partijgenoten ligt, geen
geld voor een extra vleugel aan
museum De Lakenhal. De wet
houder. die ook in de commis
sie die het verkiezingsprogram
ma heeft gemaakt bakzeil moest
halen, is uiterst teleurgesteld in
de PvdA. Ze wijst er op dat an
dere fracties zoals D66 en het
CDA meer over hebben voor de
uitbreiding van het museum
dan haar eigen partij.
Een poging van drie PvdA'ers
om in het verkiezingsprogram
ma uitbreiding van De Lakenhal
op te nemen, mislukte jammer
lijk. PvdA-wethouder voor fi
nanciën, S. de Vreeze, zei dat
het Leids Historisch Museum,
dat Koek in de extra vleugel wil
realiseren, in de bestaande
ruimte van het gebouw moet,
eventueel ten koste van de mo
derne kunst.
Koek is het er volstrekt niet
mee eens dat haar partij alleen
maar extra geld wil uitgeven
aan een sociaal pension voor
zwervers en aan stadsvernieu
wing. „In dergelijke afwegingen
leggen culturele voorzieningen
het voortdurend af. Als dit zo
doorgaat, is er over tien jaar
geen cultureel aanbod meer in
Leiden. We kunnen het muse
um toch niet van moderne
kunst ontdoen. Moeten we
soms de historische opbouw
van De Lakenhal in 1993 laten
eindigen?"
PvdA'er A. Boot, ook lid van
de programmacommissie,
voegde Koek toe dat er in tal
van musea in de omgeving van
Leiden moderne kunst is te
zien. In De Lakenhal, vindt
Boot, volstaat een Leids Histo
risch Museum. Een grote meer
derheid schaarde zich achter
Boot.
'Leiden is een prima locatie'
Vervolg van voorpagina
De NEM-directie ziet na de sluiting van de produktie-af-
deling mogelijkheden om andere bedrijfsactiviteiten uit
te breiden op de Leidse locatie. Directeur Spruijtenburg:
„Waarom niet? We hebben hier in Leiden ruim 3 hectare
grond tot onze beschikking. Dit is een prima locatie. Met
onze activiteiten op het gebied van milieutechnieken
zoeken we zeker naar uitbreiding."
LEIDEN ERNA STRAATSMA
De directie van de NEM heeft
geprobeerd haar Leidse produk-
tie-afdeling te verkopen, om de
werkgelegenheid te behouden,
maar is daarin niet geslaagd.
„Er hebben zich geen kandida
ten gemeld." Voor de met ont
slag bedreigde 84 werknemers
heeft de NEM-directie contact
gezocht met vergelijkbare be
drijven in de Randstad. Spruij
tenburg: „Van de 84 werkne
mers kunnen wij er zelf moge
lijk 18 herplaatsen in het eigen
bedrijf. En we hopen zo'n 50 tot
55 werknemers een passende
functie in een ander bedrijf te
kunnen aanbieden." De directie
heeft daarvoor verschillende be
drijven benaderd 'in het gebied
tussen Amsterdam en Rotter
dam'. „Maar helaas sluiten we
gedwongen ontslagen niet uit."
De precieze datum van slui
ting van de Leidse apparaten
bouw van de NEM is volgens de
directeur voor een groot deel af
hankelijk van de onderhande
lingen over herplaatsingen. „We
willen dat zo snel mogelijk rege
len, liefst voor het einde van dit
jaar."
Onaanvaardbaar
G. Frielink van de Industrie
bond FNV zegt het 'onaan
vaardbaar' te vinden dat de
NEM-directie niet bereid is ge
dwongen ontslagen uit te slui
ten. „Vooral ook omdat de be
slissing voortvloeit uit een stra
tegische herbezinning van de
directie en het geen verliesge
vend bedrijf is. Voor ons is dat
aanleiding om de directie een
aantal kritische vragen te stel
len. Wij horen bovendien tegen
gestelde geluiden over de toe
komstkansen van de Neder
landse apparatenbouw.
De vakbond noemt het het
dreigende ontslag voor de
NEM-werknemers een 'zware
klap voor de werkgelegenheid
in Leiden'. „De NEM is het
laatste grote metaalbedrijf dat
nu zijn produktie staakt. Dat
heeft natuurlijk ook een uitstra
lingseffect op bedrijven in de
zelfde sector, want de NEM be
steedt veel werk uit. Hoe groot
dat effect is moeten we nog een
rijzetten."
De vakbond heeft gisteroch
tend de eerste besprekingen ge
voerd over de toekomst van 84
betrokken werknemers.
EMIEL FANGMANN
De speeltoestellen op de terrei
nen van de Leidse speeltuinver
enigingen zijn zonder meer vei
lig. Als ze al mankementen ver
tonen, zijn die gering en van
niet-bedreigende aard voor de
kinderen. Dat zegt C. Frankhui
zen, voorzitster van de Leidse
Bond van Speeltuinverenigin
gen.
Zij reageert daarmee op de
uitkomst van een onderzoek
van de Keuringsdienst van Wa
ren naar de veiligheid van
speelplaatsen. De hoofdconclu
sie van de dienst was dat bijna
één op de drie speeltoestellen
op openbare speelplaatsen on
veilig was. Het ging daarbij vaak
om rotte of te ver uitgesleten
onderdelen. Bovendien bleek
ook het materiaal onder de
speeltoestellen te vaak van be
ton.
„Wat voor openbare speel
plaatsen geldt, geldt nog niet
voor de plaatsen van speeltuin
verenigingen", zegt Frankhui
zen. „Wij voeren twee maal per
jaar een inspectie uit bij onze
speeltuinen. Dat zijn er vijftien
in totaal. De gebreken die wor-
dên geconstateerd, moeten bin
nen een half jaar zijn wegge
werkt. Dus: die katrol is verroest
en moet worden vervangen. In
geval van grote gebreken die di
rect gevaar opleveren, nemen
we onmiddellijk maatregelen.
Het toestel wordt dan bijvoor
beeld meteen afgebroken."
De herstelwerkzaamheden
kunnen mede worden bekos
tigd dankzij de jaarlijkse onder-
houdssubsidie van de gemeente
die de verenigingen de grond in
bruikleen geeft. Dat bedrag
schommelde de laatste jaren
rond de negentigduizend gul
den. De rest van de kosten, jaar
lijks gemiddeld zo'n vijftigdui
zend gulden, komen voor reke
ning van de speeltuinverenigin
gen. „Met dat geld is het goed
mogelijk te zorgen voor veilige
speeltuinen", zegt Frankhuizen.
Een gezin betaalt vijfentwintig
gulden per jaar. Per speeltuin
zijn gemiddeld zo'n honderd tot
honderdvijftig gezinnen lid. Wie
geen lid is, betaalt een gulden
De verenigingen werken
voornamelijk met vrijwilligers.
Alleen de toezichthouders ont
vangen een geringe vergoeding.
De Stevenshof krijgt er 120
koopwoningen bij. Ze worden
gebouwd in het gebied ten wes
ten van het Antonia Korvezee-
pad. Daarvan komen veertig ap
partementen in vijf villa-achtige
panden's met maximaal drie
bouwlagen. Deze huizen moe
ten 190 duizend gulden kosten.
Aan de andere zijden komen
twee-onder-een-kap woningen
die 300 tot 325 duizend gulden
moeten opbrengen. In het mid
den van het stuk grond komt
een aantal eengezinswoningen
die 250 duizend gulden kosten.
Ambtenaar E. Pouw benadrukt
dat de prijs van de woningen
nog niet definitief vaststaat.
Plan voor 120
woningen in
Stevenshof
„Dat hangt van de uiteindelijke
ontwikkeling van het plan af."
De huizen zijn in eerste instan
tie bestemd voor Leidenaars die
een huurwoning achterlaten.
Het plan voor deze zoge
naamde vlek 17 wordt volgende
week aan omwonenden gepre
senteerd. De gemeente doet
dan ook het voorstel hoe de
grond moet worden verkaveld.
„We zijn al bezig met de archi
tecten aan te zoeken. Mogelijk
zijn zij volgende week al aanwe
zig".
Vorig voorjaar werd de om
wonenden al meegedeeld dat
het gemeentebestuur een plan
voor het gebied wilde laten ont
wikkelen. Volgens Pouw gaat
het, samen met vlek 29, om de
laatste vrije plek in de Stevens
hof. De informatie-avond voor
omwonenden over het stede
bouwkundig ontwerp wordt op
donderdag 23 september ge
houden in buurthuis Stevenshof
aan de Trix Terwindtstraat 4.
Aanvang 20.15 uur. Tot maan
dag 11 oktober kunnen er
schriftelijk reacties worden in
gezonden bij het college van B
en W.
Op 3 oktober 1574 ging heel Leiden naar de kerk
LEIDEN ERNA STRAATSMA
Voor- en tegenstanders van de
'zondagsheiliging' krijgen dit
jaar hun zin. 's Ochtends wordt
de 'godsdienstoefening' niet ge
hinderd, 's middags is de kermis
gewoon open. „We varen wat
dat betreft in het midden", zegt
voorzitter D.P. den Os van de 3-
October Vereeniging.
De honderdste viering van 3
oktober is een bijzondere. Het
feest begint donderdagavond 30
september en gaat door tot en
met 4 oktober. De traditionele
hoogtepunten van Leidens Ont
zet, zoals het uitdelen van ha
ring en wittebrood en de op
tocht, staan de laatste dag op
het programma. Een verhuizing
die nodig is omdat de 'Zondags
wet' uit 1953 vroege evenemen
ten op zondag verbiedt.
Met het respecteren van de
wettelijke vastgelegde zondags
rust hebben het bestuur en de
leden van de 3 October Vereeni
ging geen moeite. „We willen
daar ook helemaal niet onder
uit", zegt voorzitter Den Os.
„want er zit een historisch ver
haal aan vast, die terugvoert tot
de geschiedenis van de Tachtig
jarige Oorlog."
Sommige Leidenaars vinden
het anno 1993, in het inmiddels
grotendeels óntkerkelijkte Ne
derland, wat overdreven om de
zondag te eerbiedigen. PvdA'er
A. de Vries vroeg burgemeester
C. Goekoop dinsdagavond of
Leiden nu 'niet eens kan breken
met dat rare gedoe'. Waarop de
burgemeester met een volmon
dig 'nee' antwoordde. Voor
Goekoop is het nog steeds 'na
tuurlijk dat van oudsher de zon
dag wordt geheiligd'. Bovendien
wil de burgervader de Leide
naars geen vrije dag 'door de
neus boren'.
1. Moerman, conservatrice
van de Lakenhal en schrijfster
van 'Leiden, een eeuwig feest'
(over de geschiedenis van de 3-
oktoberviering) heeft begrip
voor de gerespecteerde zon
dagsrust, maar vindt het merk
waardig dat Leidenaars op zon
dagmiddag wel naar de kermis
kunnen. „Ik behoor zelf ook tot
een kerk en heb er alle begrip
voor dat de zondag wordt eer-
biedigd. Maar tot mijn verba- -
zing is er 's middags wel kermis,
maar geen optocht. Ik vind: of je
viert het niet, of je viert het
wel."
Volksfeest
Den Os zegt dat de zondags
kwestie geen punt van discussie
is geweest bij de vaststelling van
„De achtergrond van die zon
dagsrust is dat Leidenaars in
1574 ook hun vrijheid van gods
dienst bevochten en terugkre
gen. Het protestantisme van de
meeste Leidenaars eerbiedigt de
zondagsrust, vandaar. Boven
dien viel 3 oktober 1574 op een
zondag. Toen Leiden bevrijd
was, werd de bevolking opge
roepen om naar de kerk te gaan
en dat te blijven doen."
Toch zijn er dit jaar. in tegen
stelling tot voorgaande keren,
tal van activiteiten op zondag 3
oktober. Zondag 3 oktober 1982
was er alleen een vlootschouw
in het Galgewater, dit jaar is op
zondag voor het eerst de kermis
geopend. Verder is er onder
meer een warenmarkt, een tap
toe voor jeugdorkesten en tal
De scheurkalender laat over de bedoeling van 3 oktober geen twijfel bestaan.
het programma voor de komen
de 3-oktoberviering. „We hou
den ons aan de regels van de
Zondagswet". Die uit 1953 da
terende wet verbiedt gerucht
makende openbare vermake
lijkheden voor 13.00 uur, omdat
deren'. Den Os: „Het is al tien
tallen jaren de regel dat als 3 ok
tober op zondag valt, de viering
op maandag 4 oktober plaats
vindt. Daar wil het huidige be
stuur niet vanaf, want dan zul-
veel mensen tegen de
FOTO HIELCO KUIPERS
een volksfeest, bedoeld voor ie
dereen. De leden hebben ook
nooit om een zondagviering ge
vraagd."
Drie oktober is volgens de
voorzitter ook een feest dat her
innert aan het religieuze aspect
de 'godsdienstoefening hin- haren instrijken. En 3 oktober is van de Tachtigjarige Oorlog.
Den Os wijst er op dat de ker
mis een belangrijke bron van
inkomsten is voor de 3-Octohcr
Vereeniging. die de pachtgelden
van kermisexploitanten int.
„Maar er zijn ook een hoop
werkenden in de regio die
maandag niet naar de kermis
kunnen. Die kunnen zondag
tussen 13".00 en 18.00 uur te
recht. En verder zijn er vanwege
de honderdste viering veel extra
muziekevenementen, die ge
deeltelijk ook op zondag zijn
Fietsers
A A Tegen de terreur
I 9 van fietsers en
bromfietsers in de Voor-
schotense Tramstraat hel
pen alleen kraaiepootjes,
denkt een plaatselijke res
tauranthoudster.
RAADSVERKIEZINGEN
PvdA ziet af
van duurdere
kaartjes voor
niet-Leidenaars
A KOEVOET
geprogrammeerd. Maar ik ver
wacht wel dat er over deze pro
gramma-onderdelen discussie
komt. Sommige mensen vinden
het huidige zondagprogramma
al te vergaan."
Vrije dag
Moerman zegt dat Den Os' his
torische verhaal over de geres
pecteerde zondagsrust 'niet he
lemaal juist' is. „Leidenaars
hebben eeuwenlang helemaal
geen 3-oktober gevierd, ook niet
op werkdagen. Door studenten
organisaties is Leidens Ontzet
op een gegeven moment opge
pikt."
Uit oude 'feestwijzers' blijkt
dat het feest voor 1976 op zater
dag werd gevierd als 3 oktober
op een zondag viel. In 1976
werd voor het eerst gekozen
voor een verplaatsing van het
feest naar maandag 4 oktober.
Moerman: ..Dat is wel opval
lend. Misschien heeft dal iets te
maken met die vrije dag waar
Goekoop het over had. Vroeger
werkten de mensen ook op za
terdagochtend. Het kan zijn dat
de maandagviering is ingevoerd
om Leidenaars geen vrije dag
door de neus te boren, toen nie
mand meer op zaterdag werk
te."
Niet-Leidenaars die een voor
stelling in de Leidse Schouw
burg willen bijwonen hoeven
daar van de PvdA toch niet
meer voor te betalen dan Leide-
naren. De PvdA had in haar ver
kiezingsprogramma deze aparte
prijzen voor buitenpoorters op
genomen. maar in de ledenver
gadering is deze passage gister
avond gesneuveld.
De programmacommissie
van de PvdA, met daarin onder
anderen cultuur-wethouder H.
Koek, wilde aparte prijzen voor
niet-Leidenaars in rekening
brengen om te compenseren
dat de Sleutelstad van het rijk te
weinig geld krijgt om haar func
ties als centrumgemeente waar
te maken.
Volgens PvdA'er H. van Dam
verstieren hogere prijzen voor
niet-Leidenaars de relaties met
de buurgemeenten. Bovendien
twijfelen Van Dam en zijn vele
medestanders aan de extra op
brengsten. Die wegen niet op
aan de kosten die moeten wor
den gemaakt om te controleren
of een Schouwburg-bezoeker
wel of geen Leidenaar is.
Kinderrechtswinkel
opent zijn deuren
Burgemeester C. Goekoop
opent vrijdag 24 september om
12.00 uur in de Ketelboetersteeg
de Kinderrechtswinkel. Kinde
ren en jongeren tot 21 jaar kun
nen daar terecht met vragen
over onder meer de rechtpositie
van minderjarigen, de echt
scheiding van hun ouders
(voogdij. omgangsregeling),
naamswijziging, incest, natio
naliteit en strafrechtszaken. De
Kinderrechtswinkel wil in de
eerste plaats een doorverwij
zende en bemiddelende rol spe
len. Het inloopspreekuur is ie
dere woensdag- en vrijdagmid
dag van 15-17 uur in het pand
van de Leidse rechtswinkel. De
Kinderrechtswinkel is telefo
nisch bereikbaar onder num
mer 071 - 121111.
Tentoonstelling
toiletrolhouders
Een groot aantal toiletrolhou
ders uit de collectie van Sandra
Smit is tot eind september in do
centrale bibliotheek aan de
Nieuwstraat te zien. Zo zijn er
houders van bijzonder materia
len en vormen zoals dieren, au
to's, een jackpot en houders die
muziek maken.
AGENDA LEIDATO
Zaterdag 18 september
14.00 - 14.30 uur Modeshow
15.00- 15.15 uur Fitness Show
15.30 - 16.00 uur Show Holtlant
19.30 - 19.45 uur Show Holtlant
20.00 - 20.30 uur Finale Miss
Verkiezing
20.45 -21.15 uur Modeshow
ii 15 - 21 ..to uur i itneuShow
21 I". - 22 15 uur i inale MlA
Verkiezing
Zondag 19 september
11.00 - 14.00 uur Karaoke Show
14.15- 14.45 uur Show Holtlant
15.00-15.15 uur Fitness Show
15.30 - 16.00 uur Modeshow
De Leidato is dagelijks geopend
van 13.00 tot 17.00 uur en van
19.00 tot 22.30 uur (mndflg
11.00 tot 17.00 uur).
De directie van de NEM heeft geprobeerd haar Leidse produktie-afdeling te verkopen, om de werkgelegenheid te behouden, maar is daarin niet ge
slaagd. FOTO JAN HOLVAST
