Mandela wil
blanken in
land houden
Buitenland
Florida vreest forse daling aantal toeristen na golf van geweld
Kapers Aeroflot-toestel
geven zich in Oslo over
GATT-protest in Frankrijk
Aantal executies VS naar niveau 1962
Clinton plukt vruchten van akkoord
Israël verwacht overeenkomst
met Libanon in negen maanden
'mïL
DONDERDAG 16 SEPTEMBER 1993
e Presse ANP Algemeen Nederlands Persbureau AP Associated Press
DPA Deutsche Presse Agentur GPD Gemeenschappelijke Persdienst
Ind* The Independent IPS Inter Press Service RTR* Reuter
Azerbajdzjan: miljoen vluchtelingen
Nicosia» Zeker een miljoen inwoners van Azerbajdzjan zijn op
de vlucht geslagen voor de strijd met het naburige Armenië. Vol
gens de Iraanse TV heeft president Alijev (Azerbajdzjan) dit gis
teren gezegd in een telefoongesprek met zijn Iraanse ambtge
noot Rafsanjani. Alijev bedankte het buurland voor het inrichten
van een kamp dat onderdak biedt aan 100.000 vluchtelingen.
Vergeetachtigheid kost geld
londen» Een vergeetachtige Brit slikte gisteren wel even, toen hij
hoorde dat hij bijna 1500 gulden boete moet betalen voor twee
geleende boeken, die hij pas na twee jaar terugbracht naar de bi
bliotheek. Een van de boeken had de titel: 'Hoe bespaar ik geld?'
Namibia komt met eigen munt
windhoek» Namibia heeft gisteren een eigen dollar ingevoerd
die de Zuidafrikaanse rand vervangt. De Namibische dollar heeft
vooral een symbolische betekenis. De waarde van de munt blijft
in een vaste verhouding van een op een gekoppeld aan de rand.
Vorst Liechtenstein ontbindt parlement
hans de bruun/bill meyer
'Kom op, het wordt leuk' had de tekst
moeten luiden van een advertentie,
waarmee Florida dit najaar zowel
Amerikanen als buitenlanders naar de
Sunshine State wilde lokken. Maar
'Blijf weg, het is hier niet pluis' lijkt
meer op zijn plaats nu wéér een toerist
het slachtoffer is geworden van bruut
geweld.
Dinsdag trok gouverneur Lawton Chi
les de twee miljoen dollar kostende re
clamecampagne voor Florida in, nadat
de Britse vakantieganger Gary Colley
maandagnacht de negende toerist was
geworden die sinds vorig jaar septem
ber in Florida is vermoord. „Dit gaat
miljarden kosten", zei Greg Farmer,
de staatsminister van handel dinsdag.
„Het is mijn taak reclame te maken
voor Florida maar ik weet niets posi
tiefs te zeggen. Dit soort incidenten
raakt zowel onze ziel als onze porte
monnee."
Florida was al geschokt, nadat vorige
week op de weg tussen de stad en het
vliegveld van Miami een Duitse toerist
in zijn huurauto in koelen bloede was
doodgeschoten. Alle slachtoffers reden
in een huurwagen. Direct na de moor
den zijn maatregelen genomen om
huurauto's minder makkelijk herken
baar te maken. De speciale nummer
borden werden afgeschaft en op de
auto's mogen geen stickers of andere
herkenningstekens van de verhuur-
maatschappij zichtbaar zijn.
Toeristen in Miami en Orlando krijgen
bovendien tips hoe zij via de kortste
en de veiligste weg van het vliegveld
naar de stad moeten rijden, zonder in
onveilige buurten terecht te komen.
Maar die voorzorgsmaatregelen blij
ken niet altijd te helpen.
De Duitser die vorige week voor de i
ogen van zijn zwangere vrouw werd
doodgeschoten, had alle aanwijzingen
opgevolgd. Colley stond op een goed-
verlicht parkeerterrein langs de snel
weg en werd voor de ogen van zijn
vriendin en enkele getuigen doodge
schoten. Deze nieuwe moord heeft het
besef doen postvatten dat de veiliging-
heidsmaatregelen niet voldoende zijn
en dat hardere maatregelen nodig zijn.
Gouverneur Chiles kondigde meteen
een 24-uursbewaking aan op alle 48
rustplaatsen langs de snelwegen van
Florida. Hij beval een klopjacht op de
daders, waarvoor alle verloven van po
litiepersoneel werden ingetrokken.
Toch is er na de moorden van dit
voorjaar nauwelijks sprake van een
daling van het toerisme. Alleen vanuit
Duitsland kwamen er korte tijd min
der toeristen, omdat Duitsers zich ex
tra getroffen voelden. De meeste toe
risten bleven echter weg uit vrees voor
herhaling van de orkaan Andrew die
vorig jaar augustus een verwoestend
spoor door het zuiden van Florida
trok.
Als Europese regeringen echter gaan
adviseren Florida te mijden, zoals de
Britse overweegt, dan kan de stroom
toeristen snel minder worden.
De Nederlandse reiswereld overweegt
vooralsnog geen extra maatregelen.
Touroperator Arke raadt vakantiegan
gers wel aan auto's en campers niet op
de luchthaven van aankomst te huren.
Op het traject van de luchthaven naar
het hotel is de kans op aanvallen het
grootst.
Van een paniekreactie onder Neder
landse Florida-gangers is volgens
woordvoerder Udo Buys van Martinair
niet veel te merken. Hij wijst erop dat
het Britse slachtoffer in Tallahasee in
zijn auto lag te slapen. „Onverstan
dig", vindt Buys.
Het ministerie van buitenlandse za
ken, dat in overleg met de ANYVB en
de Algemene Nederlandse Vereniging
van Reisorganisatoren (ANVR) reisad
viezen uitvaardigt, overweegt voorals
nog geen negatief advies uit te bren
gen. De ANVR is wel van plan de situa
tie in Florida deze maand ter sprake te
brengen op een vergadering van de IF-
TO, een internationale organisatie van
touroperators.
vaduz Vorst Hans Adam II van Liechtenstein heeft gisteren ge
weigerd premier Markus Büchel te ontslaan. Het parlement nam
dinsdag een motie van wantrouwen aan tegen de 34-jarige pre
mier. Büchels partijgenoten steunden de motie omdat de pre
mier hen niet betrekt bij belangrijke beslissingen. Hans Adam II
ontbond vervolgens het parlement en maakte daarmee de weg
vrij voor nieuwe verkiezingen.
Bomaanslagen in Berlijn
berlijn» Het Anti-Olympisch Comité, een groepering die zich
verzet tegen eventuele Olympische Spelen in Berlijn, heeft giste
ren de bomaanslagen in de Duitse hoofdstad toegejuicht en
meer gewelddaden aangekondigd. Gistermorgen ontploften
bommen voor de gebouwen van Daimler Benz, de warenhuiske
ten Hertie en twee filialen van de Berliner Bank. De bommen
richtten lichte schade aan.
Zelfmoordpoging vanaf koepel St Pieter
rome» Een Vaticaanse suppoost die op staande voet was ontsla
gen, heeft gisteren gedreigd zelfmoord te plegen vanaf de koepel
van de Sint Pieter. Brandweerlieden en functionarissen van het
Vaticaan wisten de 37-jarige man na drie uur praten op andere
gedachten te brengen. De man werd ontslagen omdat hij om
twee weken vakantie vroeg.
'Jullie kunnen lachen, wees gelukkig!'
„Raak niet in paniek. We hebben jullie nodig." Zo onge
veer luidt de boodschap waarmee het Afrikaans Natio
naal Congres (ANC) blank Zuid-Afrika probeert gerust te
stellen en af te houden van eventuele plannen om te
emigreren.
Terwijl het parlement is begon
nen met het aannemen van een
reeks wetten die een eind zal
maken aan de blanke overheer
sing, lanceerden Nelson Man
dela en andere ANC-leiders de
ze week een uitgebreide cam
pagne om blanken en mensen
van gemengde afkomst te ver
zekeren dat voor hen een toe
komst is weggelegd in het nieu
we Zuid-Afrika.
De blanken vormen ongeveer
een zesde deel van de 40 mil
joen inwoners van Zuid-Afrika,
maar bezitten het grootste deel
van de welvaart en zijn veel be
ter opgeleid dan de zwarte
meerderheid. Htin vlucht zal
het de nieuwe regering bemoei
lijken om een einde te maken
aan de vier jaar durende reces
sie en de verwachtingen van de
verarmde zwarte bevolking in te
lossen.
Het ANC ziet zich geconfron
teerd met een agressieve cam
pagne van de regerende Natio
nale Partij, die het blanke elec
toraat ervan probeert te overtui
gen dat een overwinning van
het ANC communisten in de re
gering. toename van de mis
daad in blanke buurten en het
aanhouden van het politieke
geweld in de zwarte gebieden
met zich mee zal brengen.
Mandela sprak op een ANC-
bijeenkomst in Kaapstad die tot
doel had blanken en kleurlin
gen, onder wie de Nationale
Partij de laatste jaren behoorlijk
wat aanhang heeft geworven,
naar het ANC-kamp te halen en
hen ervan te overtuigen dat de
toekomst er helemaal niet zo
slecht uitziet.
„Ik hoop u ervan te overtui
gen dat we in werkelijkheid de
enige organisatie zijn met de
toewijding, de wil en de moed
om onze door oorlog verscheur
de en verdeelde samenleving
opnieuw op te bouwen", zo zei
Mandela. „Mensen die ons be
lasteren zeggen dat we alles
gaan nationaliseren, met inbe
grip van uw kopjes, uw potten
en pannen en zelfs uw lippen
stift", aldus Mandela.
Regionaal ANC-voorzitter
Alan Boesak sloeg in zijn toe
spraak een luchtige toon aan.
„Al jullie blanke mensen, wees
niet bang", zo sprak hij. „Jullie
kunnen lachen, jullie kunnen
glimlachen. Wees gelukkig."
De drie mannen, vermoedelijk
Iraniërs, die gisteren in zuid-
Rusland een vliegtuig van
Aerofiot kaapten, hebben zich
vanrpprgen vroeg op de lucht
haven Gardermoen bij Oslo aan
de Noorse autoriteiten overge
geven. Er zou volgens het Noor
se ministerie van Justitie behal
ve de drie kapers nog een hand
langer zijn wiens rol in de ka
ping echter onduidelijk was. Tij
dens viereneenhalf uur durende
onderhandelingen hadden de
kapers politiek asiel geëist in
ruil voor de vrijlating van veer
tig gijzelaars. Twee uur na aan
komst van het toestel werden al
twaalf mensen vrij gelaten.
De gewapende kapers namen
het toestel over tijdens een
vlucht van Machatsjkala in
zLiid-Rusland naar Perm in de
Oeral. Zij dwongen de beman
ning eerst naar de luchthaven
Borispol bij de Oekraïense
hoofdstad Kiev te vliegen. Oek
raïense anti-terreurcenhedcn
lieten het toestel ongemoeid.
Met een volle tank vloog het
toestel aan het eind van de mid
dag door naar Noorwegen;
Politici Pakistan betalen schulden
Islamabad» Tal van Pakistaanse politici, onder wie oud-premier
Benazir Bhutto, hebben zich de afgelopen dagen gehaast hun
schulden af te lossen. Waarnemend premier Qureshi had vorige
maand namelijk aangekondigd dat politici die schulden hebben,
niet mogen meedoen aan de verkiezingen van 6 oktober.
Kurdische aanvallen: 27 doden
ankara Bij gevechten tussen het Turkse leger en Kurdische
strijders in het zuidoosten van Turkije zijn zeker twintig soldaten
en zeven Kurden gedood. Volgens de staatsradio kwamen de
soldaten om bij Kurdische aanvallen op twee legerposten in de
provincies Siirt-en Van.
Stammenstrijd India leidt tot bloedbad
new delhi» Leden van de Naga-stam in de Indiase deelstaat Ma-
nipur hebben bij een aanval op een dorp van een andere stam
zeker negentig mensen gedood. Dat berichtte het Indiase pers
bureau UNI gisteren. Het bloedbad deed zich voor in het dorp
Zaupi Kuki, dat wordt bewoond door leden van de Kuki-stam.
OaB
ablis Franse boeren blokkeerden gisteren de toegangswegen naar Parijs uit protest tegen het GATT-akkoord over vrijere wereldhandel en tegen
import uit de Verenigde Staten en Japan. Boeren, aangesloten bij de kleine bond Coordination Rurale, staken autobanden en balen hooi in brand,
waardoor files ontstonden. Ook slaagden zij erin de TGV-spoorlijn naar Bordeaux korte tijd af te sluiten. foto reuter jean paul pelissier
In de Verenigde Staten zijn dit jaar 32 mensen ge-
executeerd - een aantal dat sinds 1962 niet meer
zo hoog is geweest. Texas spant met 14 executies
de kroon. De 31-jarige Joe Louis Wise die dinsdag
in Virginia naar de elektrische stoel werd ge
bracht, werd de 220ste persoon die in de VS sinds
1977 ter dood is gebracht.
„De doodstraf is het gewelddadige antwoord
van een gewelddadige maatschappij op geweld
waarvoor die maatschappij zowel angst heeft als
fascinatie koestert", zegt Herman Schwartz, pro
fessor in de rechten aan de American University,
en voorstander van de doodstraf.
Leigh Dingerson van de Nationale Coalitie voor
Afschaffing van de Doodstraf noemt het stijgend
aantal executies „ontmoedigend, maar niet ge
heel onverwacht". „Het aantal mannen en vrou
wen dat in de dodencel zit, nadert de 3.000. Het is
onvermijdelijk dat een aantal van hen aan het
einde van de beroepsmogelijkheden komt", zegt
zij.
ACHTERGROND
HANS DE BRUUN CORRESPONDENT
Van de drie (ex-)presidenten die
maandagmorgen aanwezig
waren in de tuin van het Witte
Huis, heeft Clinton de kleinste
rol gespeeld in het vredesproces
in het Midden-Oosten. Jimmy
Carter bracht tenminste door
zijn eigen inspanning Israël en
Egypte tot vrede, en George
Bush was degene die het
initiatief nam tot de Midden-
Oostenconferentie, waar Israël
en de Palestijnse
Bevrijdingsorganisatie voor het
eerst met elkaar in gesprek
raakten.
Clinton daarentegen was drie
weken geleden even verrast als
de rest van de wereld, dat Israël
en de PLO tot een akkoord
waren gekomen in geheime
onderhandelingen waar de VS
volledig buiten hadden gestaan.
Maar alleen al het unieke plaatje
van Clinton, die Rabin en Arafat
de hand laat schudden, is voor
de zowel in binnen- als
buitenland kwetsbare
populariteit van de jonge
Amerikaanse president van
onschatbare waarde.
„Presidentên, die vaak de
politieke pijn moeten lijden
voor problemen die zij niet
hebben veroorzaakt, hebben
ook het recht de vruchten te
plukken van de successen die zij
niet hebben gecreëerd", schreef
de krant Los Angeles Times
dinsdag. In het Democratische
Bill Clinton stond erbij, keek
ernaar en straalde. Politieke
winst komt je maar zelden zó
aanwaaien. Later zou hij zelf
zijn rol bij de ondertekening
van het vredesakkoord tus
sen de PLO en Israël om
schrijven als die van 'ceremo
niemeester'. Hij had aan de
totstandkomingervan im
mers vrijwel niets bijgedra
gen. Zijn taak was er een
mooie show van te maken.
Desondanks kan de president
er straks de vruchten van
plukken.
kamp was dan ook sprake van
een zekere euforie. Clintons
imago in het buitenland,
aangetast door de problemen
rond Bosnië en Somalia, kon
deze opkikker maar al te goed
gebruiken.
Maar dat schept
verplichtingen. Clinton en
minister Christopher
(buitenlandse zaken) deden
maandag meteen hun best om
het uit hun handen geglipte
initiatiefin het Midden-
Oostenproces weer terug te
krijgen. Zowel Rabin als Arafat
maakten ook duidelijk dat zij nu
steun van de VS verwachten om
hun fragiele akkoord
levensvatbaar te houden.
Clinton krijgt daardoor de
komende tijd nog volop kans
om alsnog een hoofdrol in het
Midden-Oosten te spelen.
Het realiseren van vrede
tussen Israël en Jordanië,
waarvoor de eerste door de
Amerikanen voorbereide stap
dinsdag werd gezet, is één
mogelijkheid. En daarna volgt
Syrië. Clinton voerde eind vorige
week al een lang
telefoongesprek met de tot voor
kort door de VS verguisde
president Assad, teneinde hem
aan te sporen om het akkoord
tussen Israël en de PLO een
kans te geven. Ook heeft hij zijn
overtuigingskracht aangewend
om de Saudische koning Fahd
voor het akkoord te winnen.
Maar wat vooral nodig is, is
geld. Om straks de Palestijnse
autonomie in de Gazastrook en
Jericho een stevige basis te
geven. Clinton is wel bereid de
portemonnee te trekken, maar
vindt dat vooral het rijke Japan
(dat al een forse bijdrage heeft
beloofd), de Europese
Gemeenschap en de Arabische
Golfstaten over de brug moeten
komen. Dat wekt volgens critici
echter de indruk dat de VS
opnieuw wel de lusten maar
niet de lasten willen. Hoezeer hij
zich ook wil wijden aan
binnenlandse problemen,
Clinton kan zich in het Midden-
Oosten geen rol aan de zijlijn
veroorloven.
Leiderdorp - Winkelcentrum Winkelhof
Amersfoort Beverv^ Rotterdam utrecht Veenendaal Ze« Zwolle
•SPECIALISTEN IN NACHTRUST*
Peres: 'We moeten vrede sluiten met alle 24 Arabische landen
Een joods jongetje staart over de schouder van zijn vader naar een orthodoxe jood die zijn gebeden doet
bij de Klaagmuur in Jeruzalem. Ter ere van het joods nieuwjaar komen religieuze joden massaal naar deze
heiligste plaats van de stad. foto ap denis paquin
Israël streeft naar vrede met al
le 24 Arabische staten. Dat
heeft de Israëlische minister
Peres (buitenlandse zaken) gis
teravond gezegd bij het begin
van het joodse
nieuwsjaarsfeest. Israël besloot
gisteren, na de dood van twee
Palestijnen dinsdag bij aanval
len op Israëli's, de Gazastrook
tot zondagmorgen af te sluiten
om geweld tijdens het joods
nieuwjaar te voorkomen.
Premier Rabin van Israël ver
wacht binnen negen maanden
een ovéreenkomst met Liba
non. Dat zei Jiij voor de leger-
radio. Rabin stelt echter als
voorwaarde voor een akkoord
dat anti-Israëlische groeperin
gen in Libanon binnen zes
maanden worden ontwapend.
De premier voegde efaan toe
dat Jeruzalem het pro-Israëli
sche Zuidlibanese Leger (SLA)
niet in de steek zal laten. Hij
opperde de mogelijkheid de
pro-Israëlische milities in het
Libanese leger op te nemen.
Rabin uitte verder kritiek op
Syrië dat volgens hem zijn
steun aan extremistische orga
nisaties in Libanon onlangs
heeft opgevoerd.
De Amerikaanse president
Clinton heeft de weg vrijge
maakt voor hervatting van de
financiële steun aan het Israë
lische buurland Jordanië. De
hulp was opgeschort in ver
band met de Jordaanse steun
voor het bewind in Irak ten,tij-
de van de Golfoorlog. Jordanië
krijgt naar verwachting dit jaar
omgerekend bijna zestig mil
joen gulden. Zo'n tien miljoen
gulden is bedoeld voor de Pa
lestijnse gebieden, waarover Is
raël en de PLO zelfbestuur zijn
overeengekomen.
Het Kuwaytse parlement
heeft gisteren het akkoord tus
sen Israël en de PLO afgedaan
als verraad en de regering op
geroepen zich niet mee te laten
slepen om Israël te erkennen.
De fracties van democraten,
nationalisten, moslims en links
noemden het akkoord, dat
door de Kuwaytse regering is
verwelkomd, 'niet meer dan
een nieuw verlies' voor de Ara
bieren.
LINNENKASTEN
Wilt u een linnenkast met schuifdeuren of met roldeuren? Met open
slaande deuren misschien of met spiegeldeuren? Of kiest u voor een
kombinabe van verschillende deuren' Het kan allemaal bij Dormael.
Mooie kasten in tal van uitvoeringen, hangkasten, legkasten, hang-
legkasten, hoge kasten, lage kasten, speciale hoekkasten
Laat u maar eens adviseren door een Dormael nachtrust specialist
v» S LAAPKAMERS
