Kamer woest
over fraude
in bijstand
D66 ziet zichzelf als 'de ontdekking van de hemel'
Binnenland
Jagers zijn boos
Breda stelt controleurs
aan voor eigen gokbeleid
Wie ruimt het puin van de Bijstandswet?
.Mttf'nsM,,.
($0
POSTBANK
Vier manieren om
fraude te bestrijden
WOENDAG 15 SEPTEMBER 1993
Verdachte trammoord definitief vrij
Het gerechtshof in Amsterdam heeft gisteren een
in vrijgesproken. Het hof is het eens met de recht-
onvoldoende bewijs is dat de man op 23 november
53-jarige Amsterdammer heeft doodgesto-
de rechtbank als
30-jarige
bank dat
1991 in tram 9
ken. Het openbaar ministerie had zowel
voor het hof acht jaar geëist.
Negen aanhoudingen wegens fraude
helmond De politie heeft gistermorgen in Helmond. Dordrecht
en Dongen negen personen aangehouden. Ze worden verdacht
van het op grote schaal ontduiken van accijns en van merken-
vervalsing. Daarmee zouden enkele miljoenen guldens zijn ge
moeid. Tijdens tien huiszoekingen trof de politie onder meer
sigaretten aan en enkele vuurwapens.
Drie jaar cel geëist voor incest
Maastricht» Tegen een 41-jarige man uit Stein is gisteren voor
de rechtbank in Maastricht drie jaar cel geëist wegens zes jaar
durende incest met zijn dochter. Hij zou haar ook hebben mis
handeld. In een soortgelijk geval voor de Arnhemse rechtbank
kreeg de verdachte drie jaar gevangenisstraf.
Minder gokautomaten in Amsterdam
Amsterdam Amsterdam gaat de gokverslaving harder aanpak
ken. Uit de horecabedrijven met een drankvergunning, waar nu
nog drie kansspelautomaten mogen staan, moet per 1 januari
1994 één gokautomaat verdwijnen. Dat betekent dat ruw ge
schat 850 gokautomaten uit de hoofdstad verdwijnen. Dit blijkt
uit een notitie van burgemeester Van Thijn.
Natuur Neeltje Jans open voor publiek
neeltje jans« Tot nu toe afgesloten stukken natuur op het voor
malige werkeiland Neeltje Jans in de Oosterscheldemonding
worden volgend jaar deels toegankelijk voor het publiek. Het
plan van de Stichting Zeeuws Landschap en de Vereniging Na
tuurmonumenten voorziet in wandelroutes, een rolstoelpad,
een fietsroute mét fietsen en ongeveer veertig parkeerplaatsen.
Ook komen er op strategische plaatsen kijkdozen, betonnen in-
formatie/observatieschermen, schuilhutten, een zogeheten info-
duin en een uitkijkduin.
Iatrosofenleider in hongerstaking
breda De leider van de iatrosofische beweging uit Den Haag is
sinds vorige week vrijdag in hongerstaking. Een GGD-arts houdt
de conditie van de man in de gaten. De man zit sinds vorige
week woensdag in het huis van bewaring in Breda. Hij wordt
verdacht van medeplichtigheid aan doodslag en zware mishan
deling met de dood tot gevolg. De iatrosofenleider stond afgelo
pen maandag nog terecht bij het gerechtshof in Den Haag we
gens een andere zaak.
DEN HAAG CAREL GOSELING
Bescheiden zijn ze niet bij D66. Bij de kamerver
kiezingen van mei 1994 willen de Democraten
het aantal kiezers met een miljoen uitbreiden.
Bovendien wil D66 gaan regeren. Dit blijkt ten
minste uit een interne toelichting op de verkie
zingscampagne van de partij die in handen is ge
komen van deze krant.
Een miljoen kiezers zijn, op basis van de uitsla
gen van de laatste verkiezingen, goed voor zo'n
vijftien tot zestien kamerzetels. Met de twaalf die
de Democraten er nu hebben zou de partij in de
eigen berekeningen uitkomen op 27 tot 28. Min
der dan de peilingen nu voor de Democraten
aangeven: 30 tot 33 kamerzetels.
Gezien de peilingen noemt D66 zichzelf 'de
ontdekking van de hemel'. Hoewel de partij niet
wil garanderen dat met haar alles beter gaat, pre
tenderen de Democraten wel de partij te zijn die
zich niet bij de huidige gang van zaken neerlegt.
Die de politiek wil veranderen.
D66 zegt te willen opboksen tegen negativisme,
lauwloenigheid en lamlendigheid. Men wil zich
niet identificeren met de traditionele politiek. De
Democraten denken beter dan andere partijen in
staat te zijn onafhankelijk en ongebonden een
analyse te maken van de ontwikkelingen en ver
anderingen in de samenleving. D66 zet daarbij
het persoonlijke in de politiek voorop.
Wat D66 als hoofdpunten in de campagne naar
voren wil brengen wordt ook duidelijk: het om
vormen van de verzorgingsstaat in een duurzame
samenleving. De uitleg luidt dan: een maatschap
pij waarin de kwaliteit van het leven overheerst.
Waarin produktie en consumptie voldoen aan de
eisen van het milieu, waarin mensen goed opge
leid, actief kunnen deelnemen aan de arbeids
markt en veilig aan het sociale leven. Om dat te
bereiken wil D66 investeren in milieu, energiebe
sparing, hergebruik, infrastructuur, ruimtelijke
ordening, stedebouw, overheidsvoorzieningen,
onderwijs en veiligheid.
Wat D66 heeft toe te voegen aan andere partij
en? De Democraten geven zelf het antwoord. De
kwaliteit van de visie, de analyse en het verkie
zingsprogramma. De kwaliteit van de nieuwe ge
neratie D66-politici en een kabinet met D66. De
kwaliteit van de wijze waarop D66 op een andere
manier met de politiek omgaat.
breda «anpDe controleurs hebben niet
de bevoegdheid te bekeuren. Zij
geven de geconstateerde over
tredingen door aan de gemeen
te. Die heeft de mogelijkheid de
horeca-ondernemer te waar
schuwen of zijn speelautomaat
vergunning in te trekken. Het
aanstellen van de twee contro
leurs vloeit voort uit het ge
meentelijke gokautomatenbe-
leid van 1991, een gezamenlijk
plan van de horeca, gokauto-
matenhandelaren en de ge
meente Breda.
Als eerste gemeente in Neder
land begint Breda binnenkort
met twee speciale controleurs
voor het toezicht op haar gok
beleid. Het gaat om twee vrou
welijke leden van de reserve-
politie. De vrouwen moeten
voorkomen dat jongeren onder
de achttien jaar in horeca-zaken
op gokkasten spelen, dat spelers
langer dan een uur aan een kast
staan en dat de exploitanten
piekautomaten in bedrijf heb
ben.
„Als je naar het postkantoor
gaat om een poststuk op te
halen, nota bene aan jou ge
richt, dan moet je je legitime
ren. De loketambtenaar die
dat niet doek komt slecht
weg. Wij kwamen ruim vier
honderd gevajlen tegen
waarbij een vreemdeling zon
der legitimatie een bijstands
uitkering kreeg. Men nam
soms genoegen met een
bankafschrift, dat echt hele
maal niéts zegt over de iden
titeit van de betrokkene."
Arie van der Zwan, voorzitter
van de onderzoekscommissie
die de uitvoering van de
Bijstandswet onderzocht, is
geschrokken. De sociale
diensten hebben er een chaos
van gemaakt, de controle van
rijkswege op het verstrekken van
bijstand is ronduit onvoldoende.
Er wordt minimaal voor
anderhalf miljard gulden per
jaar gefraudeerd. De
geloofwaardigheid van de
wetgever is in het geding en
dfegenen die terecht een beroep
doen op de Bijstand, worden
aangezien voor fraudeur.
Nog een voorbeeld van hoe het
niet moet. Van der Zwan:
„Binnen de sociale diensten
wilden sommigen meer
controle. De ffauderechercheurs
zien immers hoe onvolledig
soms persoonsdossiers zijn
samengesteld. Zij weten dat je
voor de rechter alle
bewijstukken nodig hebt Van
tijd tot tijd is er een
georganiseerde oproep van
sociale-dienstmedewerkers om
zaken anders aan te pakken.
Maar dat is taboe.
Leidinggevenden wilden daar
niet aan. Als het naar buiten was
gekomen, was de dienst immers
gebrandmerkt. En wie heeft er
zin om vrijwillig zijn hoofd op
het offerblok te 1<
den haag De Koninklijke Nederlandse Jagers Vereniging maakte gisteren bekend dat ze tuchtrecht wil invoeren voor jagers die zich niet aan de re
gels houden, oftewel 'onweidelijk gedrag' vertonen. De KNJ V vindt de huidige regels onvoldoende. Lapt een jager alle regels aan zijn laars, dan
kan hij via het nieuwe tuchtrecht zijn jachtakte verliezen. De Stichting Kritisch Faunabeheer noemt het tuchtrecht bespottelijk omdat het een zekere
rechtvaardiging aan de reguliere jachtuitoefening geeft foto anp paul stolk
CD-raadslid
maakt zijn
collega's bang
purmerend gpd
Binnen de politieke partijen in
Purmerend is angst ontstaan
voor het gemeenteraadslid van
de Centrumdemocraten R. van
der Plas. Die vrees wordt inge
geven door de vondst van vuur
wapens onlangs bij het ultra
rechtse raadslid. Zijn vermeen
de betrokkenheid bij een
doodsbedreiging van een voor
malige CD-sympathisant, deed
er nog een schepje bovenop.
Partijleider Janmaat vindt het
vuurwapenbezit van Van der
Plas niet verstandig, maar ziet
er geen reden in hem uit de
partij te zetten.
Kok vindt ophef over steenuil erg overdreven
den haag «jan kuysKok verwees naar een uiteenzetting van de Ne-
derlandsche Bank, de eerst verantwoordelijke
voor de uitgifte, de keuze en de fraudebestendig
heid van het honderdje, die bij normaal gebruik
geen enkel probleem voorziet. „Maar ook bij ab
normaal gebruiken bij dan eventueel optredende
beschadigingen kan het biljet altijd worden om
gewisseld," vertelde Kok, cfie de hele affaire be
stempelde als „een storm in een glas water".
haags redacteur
„Zelfs al zwem je in het geld, zoals in kringen van
WD'er Van Rey soms voorkomt, dan nog is het
niet aan te bevelen het geld in het water te gooi
en." Met deze en andere kwinkslagen pareerde
minister Kok (financiën) gisteren de kritiek van
de WD op het van een steenuiltje voorziene
nieuwe bankbiljet van honderd gulden.
ACHTERGROND
MARC PEEPERKORN
Wié jt G-FDfcHr.
Dat wil niemand. Naar goed
politiek gebruik werd een
externe deskundige commissie
gevraagd dit pijnlijke karweitje
op te knappen. De commissie-
Van der Zwan heeft het goed
gedaan. De harde analyse van de
falende uitvoeringspraktijk
wordt door alle politieke partijen
verwelkomd. Net als bij de
presentatie van het
parlementaireenquêterapport
vorige week, haalt iedereen
opgelucht adem nu het hoge
woord eruit is.
Er zijn meer overeenkomsten
tussen het enquêterapport van
Buurmeijer over de
werknemersverzekeringen (WW,
ZW, WAO) en dat van de
commissie-Van der Zwan over'
de Bijstandswet. In beide
gevallen worden de uitvoerders
van de sociale wetten
aangewezen als grote
boosdoeners en wordt de
wetgeving moeilijk genoemd en
de controle een lachertje. Van
der Zwan beschrijft de werkwijze
van de sociale diensten als
„onbeheerst proces".
De politiek is nu aan zet.
Enquêtevoorzitter Buurmeijer
deed al een dramatische oproep
aan de Tweede Kamer boven het
partijpolitieke gekonkel uit te
stijgen, zodat noodzakelijke
ingrepen niet vastlopen in
politieke verdeeldheid. De
boodschap van staatssecretaris
Wallage (sociale zaken) gisteren
bij de ontvangst van het rapport-
Van der Zwan was van hetzelfde
laken een pak. Hij beschouwt
het enquête- en het
commissierapport als proef voor
het probleemoplossend
vermogen van de politiek. Lukt
het de partijen niet tot
overeenstemming te komen en
gedurfde oplossingen aan te
dragen, dan heeft de burger
groot gelijk dat hij zich van de
politiek afwendt.
Net als bij het WAO-drama waar
politici, werkgevers en
vakbonden elkaar met een
innige houdgreep verlamden,
ziet Wallage ook bij de
uitvoering van de Bijstandswet
een stevige verstrengeling van
belangen. „De Kamer, het
ministerie en de gemeenten zijn
in zekere zin de gevangenen
geworden van dit onbeheerste
proces. Ik beschouw dit als een
van de grootste problemen die
moeten worden opgelost", aldus
Wallage.
Aan hem ligt het dus niet. Al
voor de zomer kondigde hij aan
dit najaar met een toekomstvisie
op (Je sociale zekerheid te
komen. De
onderzoeksrapporten ziet de
staatssecretaris als de lijnen en
hoekpalen van het sociale
zekerheidsveld, waarbinnen de
discussie zich gaat afspelen.
Langzamerhand dreigt het veld
echter onbespeelbaar te worden
door de hoeveelheid paaltjes die
er staan. Naast de bevindingen
van Buurmeijer en Van der
Zwan ligt er immers ook nog het
akkoord van de staatssecretaris
met de Vereniging Nederlandse
Gemeenten (VNG) over een
nieuwe opzet voor de
Bijstandswet.
Over een maand prikt een
kamercommissie onder leiding
van mevrouw Doelman-Pel er
nog een stokje bij met haar
voorstellen voor een nieuwe
Bijstandswet. En er liggen ook
nog twee wetsvoorstellen: een
om de Bijstandswet te herzien
en eentje die
werknemersverzekeringen op
andere leest moet schoeien.
Het is dus wachten op een zeer
behendige spits die langs de
paaltjes dribbelt op weg naar
een gave afronding. Wallage lijkt
zich daarvoor al warm te lopen.
Als probleem-oplosser van de
PvdA die het gat dat Ter Veld liet
vallen zo behendig opvulde,
heeft hij talent genoeg.
De vraag is of hij de tijd heeft
om de politieke partijen op één
lijn te krijgen. Het blijft immers
spelen in blessuretijd, nu deze
kabinetsperiode er nagenoeg op
zit. De meningsverschillen zijn
groot. Eén blik op de
o n twe rpverki ezi ngsprogram -
ma's van CDA, PvdA en WD is
wat dat betreft voldoende.
Slaagt Wallage er niet in, dan
wordt de orrfbouw van het
sociale zekerheidsstelsel inzet
voor een nieuw regeerakkoord.
Een nieuwe kabinetsploeg en
een andere samenstelling van de
Kamer staan dan borg voor
heropening van de discussie. En
daarmee voor uitstel van
ingrepen en het voortduren van
de fraude.
Daling
hypotheekrente.
De rente van de
Postbankhypotheken
is gedaald
en is nu vanaf:
6,9'
L-12 j
7,3%
7%)
De rentes gelden voor
hypotheken niet gemeente
garantie en maandhetaling
(tussen haakjes staan tie ef
fectieve rentes vermeld).
Voor spaarhypotheken
geldt een 0,2% hogere rente.
Wilt u meer weten over de
Postbankhypotheken?
Bel gratis 06-0400 voor
de folders over hypotheken of
haal deze op het postkantoor.
'Uitkeringen verlagen'
WD, D66 en CDA hebben „geschokt" en „met zorg"
kennis genomen van het harde oordeel van de commis
sie-Van der Zwan over fraude met de bijstand. Daaruit
blijkt dat een op de vier bijstandsgerechtigden ten on
rechte een uitkering krijgt en voor zeker anderhalf mil
jard gulden per jaar ten onrechte wordt uitgekeerd. Al
leen de PvdA en GroenLinks zijn „niet geschrokken noch
geschokt" over de uitkomsten van het onderzoek.
den haag anp-gpdjaren strikte landelijke normen
te hanteren. Het akkoord tussen
Wallage en de VNG is volgens
hem te „diffuus".
De Vereniging Nederlandse
Gemeenten waarschuwt in een
reactie op het rapport-Van der
Zwan voor een „strak geleide
centrale organisatie" van de bij
standsuitvoering. Te veel regels
leidt alleen maar tot een
„geoliede bureaucratie". Betere
controle en meer fraudebestrij
ding juicht de VNG wel toe.
Een kamermeerderheid van
CDA en WD steunt het voorstel
van Van der Zwan om de bij
standsuitkeringen te verlagen.
Dat zou de ontvangers prikke
len eerder een baan te accepe-
teren. PvdA en D66 vinden dat
niet nodig. PvdA-woordvoerder
Schoots: „Als voor ten minste
anderhalf miljard gulden wordt
gefraudeerd, is er een grote be
zuiniging te halen. Verlaging
van de uitkeringen is dus hele
maal niet nodig".
De vakcentrale CNV vindt dat
snel moet worden ingegrepen
in de Bijstandswet. Gebeurt dat
niet, dan gaat volgens de CNV
de beeldvorming over misbruik
zich onherroepelijk keren tegen
mensen die hun uitkering echt
nodig hebben. De ENV vindt
het ernstig dat zoveel wordt ge
sjoemeld met de bijstand. De
twee vakcentrales zetten vraag
tekens bij de plannen van Wal
lage om gemeenten meer be
voegdheden te geven bij de uit
voering van de bijstand.
Staatssecretaris Wallage van so
ciale zaken waarschuwde de
politiek vooral niet de kop in
het zand te steken nu de uitvoe
ring van de Bijstandswet niet
deugt. Volgens Wallage heeft
ook niemand baat bij verdeeld
heid tussen politieke partijen.
„Ik beschouw dit rapport sa
men met het enquêterapport
van de commissie-Buurmeijer
als de ultieme test voor het zelf
reinigende vermogen van de
politiek. Als het niet lukt binnen
redelijke termijn consensus te
bereiken, zal de burger de poli
tiek hierop afrekenen."
Volgens de commissie Van
der Zwan vertonen vooral de
sociale diensten „ontoelaatbare
tekortkomingen". Dat zet vol
gens de commissie de „deur
open naar fraude". Toezicht
door rijkscontroleurs is volstrekt
onvoldoende.
Wallage beloofde dat het toe
zicht door rijkscontroleurs
grondig wordt herzien. Ook het
onlangs gesloten akkoord met
de Vereniging van Nederlandse
Gemeenten (VNG) over een an
dere opzet voor de bijstand gaat
Wallage „opnieuw ijken op ba
sisvan het rapport".
Van der Zwan heeft stevige
kritiek op dit bijstandsakkoord.
Dat voorziet erin dat gemeen
ten de mogelijkheid krijgen een
toeslag te verstrekken, bovenop
de (verlaagde) bijstandsuitke
ring. Volgens Van der Zwan is
het juist zaak de eerstkomende
Een kamercommissie die on
derzoekt hoe de fraude in de
bijstand kan worden aangepakt,
heeft vier discussiemodellen
ontwikkeld waarmee dal doel
kan worden bereikt. Bedoeling
is dat uitkeringsgerechtigden
eerder aan een baan worden ge
holpen.
Eén van de mogelijkheden is
een zogeheten activeringsmo
del. Dat houdt in dat de sociale
dienst pas een uitkering ver
strekt als ze een contract heeft
gesloten met een uitkeringsge
rechtigde. Daarin wordt aange
geven wat de betrokkene moet
doen om weer aan de slag te ko-
Het tweede model is dat soci
ale diensten een lagere basisuit
kering.verschaffen en toeslagen
geven voor werklozen die meer
kosten maken. Ook als een bij
standsgerechtigde een partner
heeft met een inkomen, zou de
ze uitkering kunnen worden
verstrekt.
Derde model is handhaving
van het huidige systeem, maar
dan met verscherpte controle
op fraude. Volgens het vierde
model worden de kosten van de
bijstand geheel of gedeeltelijk
overgedragen aan de gemeen
ten. De varianten worden be
studeerd door deskundigen, on
der wie directeur Zalm van het
Centraal Planbureau, de
Utrechtse hoogleraar sociaal-
economisch beleid Derksen en
enkele juristen. Eind oktober
wordt hun antwoord verwacht.
Suriname woedend over
beperking Nederlandse hulp
De Surinaamse regering heeft Nederland ervan beschuldigd ver
dragen en overeenkomsten over financiële bijstand niet goed uit te
voeren. Aanleiding vormt het besluit van het kabinet geen geld
meer te geven voor de versterking van de Surinaamse economie,
zolang een structureel aanpassingsprogramma van de economie
niet door een onafhankelijke toezichthouder is aanvaard en in uit
voeringgenomen.
Dit blijkt uit een brief die minister Pronk (ontwikkelingssamen
werking) gisteren aan de Kamer heeft gezonden. De Surinaamse re
gering heeft het voorstel van Nederland afgewezen om de Wereld
bank. het IMF, de Internationale I inancicrings Maatschappij of de
Internationale Ontwikkelings Associatie als onafhankelijk toezicht
houder te wagen. Suriname deed dat in 1988 ook al.
Suriname heeft laten weten het structurele aanpassingsprogram
ma zelf verder te zullen uitvoeren en daarvoor steun te vragen bij
de Europese Commissie.
