Arafat krijgt fiat PLO
Buitenland
Van der Stoel bemiddelde
tussen Israëli's en PLO
Havik wordt vredesduif
Witte Huis organiseert
feest voor ondertekening
Radicalen met rug tegen muur
ZATERDAG 11 SEPTEMBER 1993
ePrwse ANP AJgemeen Nederlands Persbureau AP Associated 0,<
DPA Deutsche Presse Agentur CPD Geneenschappetyke
lod The Independent IPS* Inter Press Servce RTR Reu
UPI United Press Intemato
Instemming met plan voor zelfbestuur in Gaza en Jericho
Karadzic veroordeelt rebellie
Belgrado De leider van de Bosnische Serviërs, Radovan Karad
zic. heeft gisteren de rebellie van frontstrijders in het Servische
bolwerk Banja Luka veroordeeld. Hij eiste dat de opstandelingen
direct terugkeerden naar hun kazernes. Met tanks en pantser
voertuigen zouderi enkele honderden Bosnisch-Servische mili
tieleden 's ochtends het centrum van de Noordbosnische stad
hebben ingenomen. In een verklaringstelden de opstandige mi
litairen dat de actie bedoeld is om een einde te maken aan de
kwalijke praktijken van handelaren die zich verrijken aan de
oorlog. Banja Luka is een bolwerk van radicale Serviërs in het
midden van een regio die „etnisch" is gezuiverd van Kroaten en
moslims.
Premier Oekraïne blijft nog aan
kiev» President Kravtsjoek van Oekraïne heeft premier Koetsjma
na diens aftreden gevraagd, voorlopig aan te blijven. Kravtsjoek.
die gisteren met Koetsjma gesproken heeft, vindt dat het Oekraï
ense parlement het aftreden van de eerste-minister moet be
spreken. De premier heeft zich bij deze mening van Kravtsjoek
aangesloten.
Jongens bekennen grafschennis^
potsdam Twee jongens van 14 jaar hebben gisteren bekend dat
zij verleden week hakenkruizen en nazi-leuzep hebben aange
bracht op de joodse begraafplaats in Wriezen bij Berlijn. Ruim
40 grafzerken werden door de jongeren, die lid zeiden te zijn van
de neonazistische FAP, beklad of beschadigd. Volgens de politie
zeiden de jongens dat zij met hun daad hun afkeer van buiten
landers en met name joden wilden tonen.
Akkoord over verkiezingen Nigeria
abuja» De bevolking van Nigeria zal op 19 februari naar de
stembus gaan voor nieuwe presidentsverkiezingen. Dit zijn de
nationale kiescommissie en Nigeria's enige toegestane partijen,
de Sociaal-democratische partij (SDP) en de Nationale Republi
keinse Conventie (NRC) gisteren overeengekomen.
Vietnam bemiddelt voor Filipijnen
manila» Vietnam bemiddelt bij vredesbesprekingen tussen de
Filipijnse regering en de communistische partij, die een einde
moeten maken aan een 24-jaar durend conflict. Het Filipijnse
parlementslid Jesus Dureza zei dat de in Nederland gevestigde
vertegenwoordiging van de Filipijnse communisten haar bereid
heid heeft uitgesproken om naar Ho Chi Minh-stad te komen.
Amnestie gevangenen Burundi
Bujumbura» Meer dan vijfduizend politieke gevangenen in de
Afrikaanse republiek Burundi krijgen amnestie. De president
van de republiek, Melchior Ndadaye, heeft donderdag een wet
uitgevaardigd waarin de vrijlating van politieke gevangenen is
geregeld. De amnestie is van toepassing op gevangenen die de
laatste jaren betrokken waren bij bloedige opstanden in Burundi
en die hun daden voor 1 juni dit jaar hebben gepleegd.
Sihanouk nog niet terug in Cambodja
phnom penh Een week voor het aflopen van het VN-mandaat
over Cambodja heeft overgangspresident Norodom Sihanouk
(70) zijn terugkeer naar Phnom Penh om gezondheidsredenen
uitgesteld. Sihanouk, die koning moet worden van het door bur
geroorlog verscheurde land in Zuidoost-Azië, kan in verband
met een operatie aan een darmtumor pas eind september of be
gin oktober Peking verlaten.
Wereldbank schort lening Minsk op
minsk» De Wereldbank heeft een lening van een bedrag van 500
tot 700 miljoen dollar aan Wit-Rusland opgeschort omdat het
land zijn economie nog niet voldoende heeft hervormd. Over de
lening was in juli een principe-akkoord bereikt tijdens een be
zoek van de Witrussische leider Sjoesjkevitsj aan Washington.
Het geld zou moeten worden gebruikt voor projecten in de ener
giesector en de sociale sector en voor de verkoop van staatsbe
drijven.
Het Uitvoerend Comité van de PLO heeft gisteravond in
Tunis ingestemd met het akkoord met Israël over Pales
tijns zelfbestuur in de Gaza-strook en de stad Jericho op
de westelijke Jordaanoever.
Basis voor nieuwe toekomst
jeruzalem» ap
Enkele uitspraken, gisteren gedaan na de ondertekening van het
document waarmee Israël de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie
erkende:
YITZHAK RABIN, premier van Israël:
„Ik zie dit als een belangrijk moment met vele mogelijkheden,
maar niet zonder risico's... Alles wordt gedaan vanuit de veron
derstelling dat de andere partij ook al zijn verplichtingen zal na
komen.
SHIMON PERES, minister buitenlandse zaken Israël:
„We proberen een verschrikkelijk verleden achter ons te laten en.
om in bijbelse termen te spreken, terug te keren naar het land van
melken honing."
JOHAN JöRGEN HOLST, Noors minister buitenlandse zaken:
„Ik denk dat her belang van de ondertekende documenten is dat
we een nieuwe basis gelegd hebben om een gemeenschappelijke
toekomst in het Midden-Oosten op te bouwen.
ABDUL AZIZ RANTISI, leider Hamas-beweging:
Deze overeenkomst is enkel inkt op papieren vertegenwoordigt
niet de wil van het Palestijnse volk... Ik zeg tegen de PLO dat de
geschiedenis haar niet zal vergeven en zeg ook dal de strijd niet
zal stoppen.
ELIAS FREIJ, burgemeester Bethlehem:
„Ik feliciteer Israël en de Arabieren en zeg hen dat dit het begin is
van een nieuw tijdperken het begin van een rechwaardige en al
gemene vrede.
HANAN PORAT, parlementslid Nationale Religieuze Partij:.
Ood vraagt zijn mensen om terug te keren naar hun landen hij
(Rabin) vraagt hen om hun land te verlaten. Dat is irn l)elediging
die niet zal worden vergeven. God zal deze belediging bestraffen
ARIEL SHARON, oud-generaai en ex-minister defensie Israël:
„Ik denk dat Yasser Arafat in Israël terecht moet staan als een
oorlogsmisdadiger. Sinds de nazi-tijd heeft geen ander zoveel
joods burgerbloed aan zijn handen gehad als Yasser Arafat.
RABBIJN GOREN, oud-opperrabbijn van Israël:
„Het is een duivels plan dat tot de vernietiging van de staat Israël
kan leiden. Als Arafat het land betreedt, dien: hij ter dood ge
bracht te worden".
PORTRET: YITZHAK RABIN
Met tranen in zijn
ogen en bijna aar
zelend heeft de Is
raëlische premier
(en minister van
defensie) Yitzhak
Rabin gisteroch
tend zijn handteke
ning gezet onder
het akkoord voor
wederzijdse erken
ning van de aarts
vijanden Israël en
de Palestijnse Be
vrijdingsorganisa
tie PLO.
Een generatie eer
der leidde dezelfde
Rabin als veldheer
de joodse staat
naar glanzende
overwinningen op
de Arabieren. Maar
nu, in een zowel
zeer geleidelijke als
verrassende omme
zwaai, sluit de 71-
jarige leider een
overeenkomt met
de PLO.
Yitzhak Rabin zet in Jeruzalem zijn handteking
onder het document waarin de PLO wordt er
kend. fojo a fp menachtm k ah an a
DEN HAAG GPD
Vier jaar geleden werd in Den
Haag een allereerste poging on
dernomen om Israël en PLO
rond de tafel te krijgen. De be
middelaar toen was de oud-mi-
nister van buitenlandse -zaken
Van der Stoel. „In een hotelka
mer zaten twee Israëli's en er
gens anders in de stad zaten
PLO-vertegenwoordigers".
De rol van Van der Stoel was
te bezien of er aanknopings
punten waren voor toenadering
tussen beide partijen. Dat lukte
uiteindelijk niet, omdat met na
me de PLO toen niet zo soepel
was als in Oslo het geval is ge
weest, stelt de oud-bewinds
man.
„Die ontmoeting was een no
vum, een vroege voorloper van
wat nu in Oslo heeft plaatsge
had", aldus Van der Stoel giste
ren. „Het werd erg gecompli
ceerd door het feit dat er toen
WASHINGTON Rtf
Het Witte Huis maakt veel werk
van de ondertekening, maan
dag, van het akkoord tussen Is
raël en de PLO. Er zijn uitnodi
gingen verstuurd aan meer dan
duizend mensen, onder wie de
vijf voormalige Amerikaanse
presidenten en ex-ministers van
buitenlandse zaken.
De hele dag worden festivitei
ten en recepties gehouden rond
de plechtige ondertekening op
het gazon van het Witte Huis in
Washington. Flet wordt aan bei
de partijen overgelaten wie zij
sturen om de documenten te
ondertekenen. Voor Israël, is dit
of premier Rabin of minister Pe
res (buitenlandse zaken). De
nog in Israël een wet bestond
die verbood dat de Israëli's con
tact zouden hebben met de
PLO. Het moest via tussenper
sonen gebeuren".
Een van de Israëli's was Yossi
Beilin, die ook een belangrijke
rol heeft gespeeld bij de onder
handelingen in Noorwegen.
Ook andere personen die in de
Noorse hoofdstad een belangrij
ke rol speelden, waren in Den
Haag van de partij. Zoals de
PLO-vertegenwoordiger Shaath.
Volgens Palestijnse bronnen
zijn de fundamenten voor de
huidige overeenkomst tussen
Israël en de PLO onder meer
toen in Den Haag gelegd. Maar
Van der Stoel houdt het op „een
vroege voorloper van Oslo". De
oud-bewindsman wil nu, ach
teraf, niet al te grote waarde aan
de gesprekken toedichten. „Het
was uileindelijk een doodlo
pend pad. Het bloedde op een
gegeven moment dood."
PLO vergadert nog over de sa
menstelling van de delegatie.
Waarschijnlijk verricht Abu Ma
zen, die is belast met Arabische
en internationale zaken, de on
dertekening. Dit indien Farouk
Khaddoumi, hoofd van het poli
tieke departement van de PLO
(buitenlandse zaken), blijft bij
zijn weigering naar Washington
te komen.
PLO-leider Yasir Arafat zal
maandag naar het zich laat aan
zien gewoon zijn beoogde be
zoek aan Turkije afleggen. Dit
verklaarde de PLO-ambassa-
deur in Ankara. Arafat zei don
derdagavond voor de Franse te
levisie over de ondertekenings
plechtigheden dat hij „er graag
bij zou zijn".
tunis» Rtr
Wellicht dat PLO-leider Yasser
Arafat zelf naar Washington
gaat om daar maandag de on-
dertekenings-plechtigheid bij te
wonen. Die mogelijkheid is ge
opend nu de Verenigde Staten
hebben besloten de dialoog met
de PLO te hervatten. President
Clinton maakte dat gisteren be
kend. kort nadat Israël en de
PLo elkaar wederzijds hadden
erkend.
De stemverhouding binnen
het PLO-bestuur, dat gister
avond onder leiding van Arafat
vergaderde, is niet bekendge
maakt maar die zal ongeveer
hetzelfde zijn geweest als don
derdagavond. Toen gaf het
PLO-bestuur Arafat het groene
licht voor erkenning van Israël
met een marge van negen tegen
vier.
Volgens Clinton markeert de
Israelisch-Palestijnse overeen
komst een „schitterend mo
ment van hoop voor de mensen
in het Midden-Oosten en in fei
te de hele wereld". Maar hij on
derstreepte dat de weg naar een
algehele vredesregeling, niet al
leen met de Palestijnen, maar
ook met de buurlanden Liba
non, Syrië en Jordanië, nog lang
is en niet eenvoudig zal zijn.
Clinton kondigde aan dat de
VS in het Midden-Oosten een
„volwaardige en actieve partner
zullen blijven om ervoor te zor
gen dat deze belofte van vrede
wordt gerealiseerdEen eerste
stap daartoe is hervatting van
de dialoog met de PLO, die de
VS in 1990 staakten na een
nieuwe ronde van Palestijns ge
weld.
Den Haag: geen
erkenning PLO
DEN HAAG GPD
De PLO is altijd het stief
kind geweest van de Neder
landse diplomatie. De Ne
derlandse traditionele
vriendschapsband met Is
raël stond een officiële er
kenning van de PLO in de
weg. Maar zelfs Israël de
PLO heeft erkend als verte
genwoordiger van het Pales
tijnse volk gaat de Neder
landse regering niet over tot
erkenning van de PLO. „Er
kenning is niet aan de orde.
Wij erkennen alleen staten.
En de PLO is geen staat", al
dus het ministerie van Bui
tenlandse Zaken.
Youssef Habbab, de PLO-
vertegenwoordiger in ons
land, reageert laconiek.
„Ach, het is een kwestie van
tijd. Uw regering moet even
wennen aan de nieuwe situ
atie. Dan komt die erken
ning vanzelf'. Dal de PLO
niet erkend kan worden
omdat het geen staat verte
genwoordigt, vindt Habbab
flauwekul. „Wij vragen niet
dat ons kantoor zich am
bassade mag noemen. Wij
willen erkend worden als
vertegenwoordiger van het
Palestijnse volk en een offi
ciële status krijgen."
Rabin praat over
ontmoeting met
Yasser Arafat
JERUZALEM «AP
Premier Rabin heeft gister
avond voor de Israëlische
televisie gezegd dat hij een
ontmoeting met PLO-leider
Yasser Arafat niet uitsluit.
Tijdens een interview zei
Rabin dat van tevoren wel
precies zou moeten vast
staan wat het eventuele doel
van een directe ontmoeting
zou zijn. „Waar zal het ge
sprek plaatsvinden, in welke
hoedanigheid zal hij
(Arafat) komen", mijmerde
de premier. Rabins uitlatin
gen zijn de eerste aanwij
zing dat de twee leiders el
kaar mogelijk zullen ont
moeten om hun akkoord
kracht bij te zetten.
Israëli's staan
achter akkoord
JERUZALEM »AFP
Onder de Israëlische bevol
king is het aantal voorstan
ders van beperkt Palestijns
zelfbestuur in Jericho en de
Gaza-strook toegenomen.
Dat blijkt uit een dinsdag
gehouden opiniepeiling van
het instituut Dahaf, waar
van het dagblad Yediot
Aliaronot gisteren de uitslag
publiceerde.
Van de ondervraagden,
508 joodse en 60 Arabische
inwoners van Israël, keurt
60 procent het plan goed, 39
procent is tegen. Een week
eerder was nog respectieve
lijk 57 procent voor en 40
tegen.
Tien Palestijnen
gewond in Gaza
GAZA» AFP
Tien Palestijnen zijn giste
ren in de Gaza-strook ge
wond geraakt nadat Israëli
sche soldaten op hen had
den geschoten. De gewon
den namen deel aan de
monstraties tegen het ak
koord voor wederzijdse er
kenning, dat Israël en de
Palestijnse Bevrijdingsorga
nisatie PLO eerder op de
dag waren overeengeko
men. Dit weekeinde zijn in
de bezette gebieden en
Oost-Jeruzalem een hele
reeks manifestaties aange
kondigd voor of tegen de
overeenkomst tussen de
PLO en Israël.
Hoewel hij nog steeds de hou
ding van een generaal had. toen
hij veertien maanden geleden
na een krappe verkiezingsover
winning aan de macht kwam,
maakte hij meteen duidelijk dat
zijn land 'berekenbare' risico's
zou moeten nemen op de moei
zame weg naar vrede. „Ik ben
bereid tot pijnlijke compromis
sen", zei hij nog vorige week.
En afgelopen donderdag voegde
hij daar veelbetekenend aan
toe: „Wat kunnen we doen?
Vrede sluit je niet met je vrien
den, maar met erg onsympa
thieke vijanden. Ik wil de PLO
niet mooier afschilderen dan ze
is. Het was een vijand, het blijft
een vijand, maar onderhande
lingen voer je nu eenmaal met
vijanden".
Als leider van het Israëlische le
ger tijdens de beroemde-be-
ruchte Zesdaagse Oorlog van
1967, voerde Rabin zijn troepen
naar overwinningen op Egypte,
Jordanië en Syrië. Als gevolg van
de strijd kwamen de Palestijnen
op de bezette Westelijke Jor
daanoever en in de Gaza-strook
onder Israëlisch bestuur.
Rabins politiek is een raadsel
gebleven nadat hij na 27 jaar
actieve dienst het leger verliet
om zich vanaf 1968 als burger in
te zetten voor zijn staat. Aller
eerst was hij ambassadeur in
Washington, daarna van 1974
tot 1977 Israëls enige 'sabra' of
inheemse minister president.
„Is hij een havik of een duif?",
vroeg de krant The Jerusalem
Post zich af in 1975. „Zelfs bij
deze lakmoesproef van Israëli
sche politici bestaat er geen
eensluitend oordcel over hem".
In 1984, bij een nieuwe coalitie,
kreeg hij de post van minister
van defensie. Toen eind 1987 de
Palestijnen in de bezette gebie
den hun volksopstand of in
tifada voor onafhankelijkheid
uitriepen, antwoordde Rabin
met een 'ijzeren vuist'. Maar te
gelijkertijd zocht hij naar vrede
met de Palestijnen, en ontwierp
hij plannen voor premier Yit
zhak Shamir, de 'hardliner' uil
de Likud-partij. De coalitie viel
in 1990 uit elkaar toen Shamir
weigerde tot het einde vol te
houden.
Vorig jaar juni kwam Rabin te
rug om Shamir naar de opposi-
tiebanken te sturen. Arbeid is de
partij van zowel vrede als veilig
heid, was de boodschap. Nog
geen zes dagen na de machts
wisseling wilde Rabin zijn vijan
den opzoeken en bevroor hij de
uitbreidingen van joodse neder
zettingen in de bezette gehie
den. Rabins acties verbeterden
de bekoelde relatie met de Ver
enigde Staten, de trouwste
bondgenoot van Israël, maar
ook met Egypte, de enige Arabi
sche staat waarmee het land
vrede sloot.
Ook de laatste tijd bleef Rabin
de Israëli's en de rest van de
wereld verbazen. Vrijwel alk-
landen veroordeelden fle uitwij
zing van 415 militante moslims
in december vorig jaar, de ge
dceltclijke afsluiting van de be
zette gebieden in maart en een
zevendaagse beschieting van
Zuid-Libanon. nog geen twee
maanden geleden. Volgens Ra
bin ging het uitsluitend om re
acties na aanvallen op Israël.
Als gesloten, ondoorgrondcl i jke
man. toont Rabin maar zelden
wat hem bezighoudt. Overéén
zaak is hij echter duidelijk. Vol
gens hem bestaat er geen te
genstelling tussen het streven
naar vrede en het waarborgen
van de veiligheid van Israël.
JERUZALEM Rtf-ANP
Tientallen aanhangers van PLO-leider Arafat uitten gisteren hun vreugde over het akkoord met Israël door de
Damascuspoort, de belangrijkste toegang tot het Arabische deel van Jeruzalems oude stad, met Palestijnse
vlaggen te bedekken. Niet alle Palestijnen zijn het echter eens met Arafat föto reuter yossi zamir
BAVRUT
Radicale Palestijnen en
fundamentalistische
moslimorganisaties zijn
erop uit om de vrede tus
sen de Palestijnse Bevrij
dingsorganisatie, PLO,
en de staat Israël te slo
pen. Zij vrezen dat de
wederzijdse erkenning
en het 'Gaza-Jericho-
eerst'-akkoord hun de
das om doet en volledig
buiten spel zet. Maar
door de onderlinge riva
liteit en de grote me
ningsverschillen lijken de
groeperingen niet in
staat een gemeenschap
pelijke strategie op te
zetten.
„Ze zijn in grote verwar
ring. Behalve de gebruike
lijke retoriek wijst niets er
op dat ze weten wat ze
moeten doen. Ze gedra
gen zich als een wild dier
dat verstijfd op de spoor
weg zit en een denderende trein ziet aankomen,"
aldus een westerse diplomaatin Bayrut. „PLO-lei
der Yasser Arafat heeft ze overbluft en dat weten
ze. Ze willen wel de gebruikelijke spelbedervers
zijn, maar moeten zeer voorzichtig te werk gaan.
Hun aanvallen kunnen nu een boemerang-effect
veroorzaken als nooit tevoren."
De radicale Palestijnen hebben geen andere keu
ze dan het akkoord te saboteren, zelfs als daar
mee het risico ontstaat van een burgeroorlog.
Want de overeenstemming tussen de PLO en Is
raël maakt volgens hen een einde aan elke kans
op éen onafhankelijke staat, zoals zij die zien.
Hoewel Arafat zegt dat de beperkte autonomie als
gevolg van het 'Gaza-Jericho-eerst'-akkoord een
eerste aanzet is voor een Palestijnse staat, is het
doel van de fundamentalistische moslims, een is
lamitische republiek in geheel Palestina zoals dat
bestond voor 1948, verder weg dan ooit.
De 'hardliners' zijn zich ervan bewust dat zij
Yasser Arafat zet zijn handtekening onder de
brief waarin Israël wordt erkend.
steun moeten hebben van
de 'gewone' Palestijnen.
Anders zijn hun dreige
menten en oproepen om
de guerrilla tegen Israël
voort te zetten volstrekt
zinloos. Dan is de 'diplo
matieke coup' van Arafat
en Yitzhak Rabin ge
slaagd. Niet voor niets
heeft Arafat in de brief
van donderdag geweld af
gezworen en gesteld dat
de problemen via onder
handelingen moeten wor
den opgelost.
Hoe alleen ze staan, blijkt
wel uit de reacties in Da
mascus en Bagdad. Syrië
en Iran, de belangrijkste
ondersteuners van de ra
dicalen. zeggen weliswaar
de akkoorden af te wijzen
maar opereren uiterst
voorzichtig. Zelfs de pro-
Iraanse Hezbollah in Li
banon wordt door de ra
dicalen gezien als een
foto ap groepering die geen rol
van betekenis kan spelen
in het verzet tegen de akkoorden.
Het vooruitzicht van een omvangrijke, bloedige
Palestijnse burgeroorlog schrikt ook binnen de
radicale groeperingen veel mensen af. Er worden
pogingen in het werk gesteld om een tegenbewe
ging op te zetten en een referendum te laten
plaatsvinden onder de Palestijnen over het ak
koord tussen de PLO en Israël. „Wat we in ge
dachten hebben, is niet de vorming van een alter
natieve PLO maar van een verandering van haar
inhoud," zei de woordvoerder van hel in Da
mascus gevestigde Democratisch Front voor de
Bevrijding van Palestina.
„Deze overeenkomst is de finale test voor de 9p-
positie. Niet wij staan met de rug tegen de muur
maar Arafat. Hij is nu met handen en voeten ge
bonden aan het akkoord met Israël. Een vredes
verdrag ondertekenen wil nog niet zeggen dat hef
wordt nageleefd."
