Wegwerplenzen in vissersdrama
Leidse
Uitdag
trefpunt
kunst en
publiek
UiTBI J LAG EI
934
SEIZOEN "93/'94
De Duin- en Bollenstreek kent een bloeiend verenigingsleven.
Zo zijn maar liefst 25 amateurtoneelgezelschappen aangeslo
ten bij het ABC, het Amateurtoneel Bollenstreek Centrum. Een
van die verenigingen is Mimiek's Theater uit Katwijk. Een nog jonge - dit
jaar wordt het tweede lustrum gevierd - maar uiterst actieve vereniging.
Over Mimiek's jubileumproduklie 'Op hoop van zegen' èn over de toe
komstplannen van de vereniging gaat dit gesprek met regisseur en initia
tiefnemer Harry de Reus en acteur en producent Richard van Delft „Elke
plaats verdient zijn eigen schouwburg."
MIMIEK'S THEATER BRENGT
'OP HOOP VAN ZEGEN' NAAR KATWIJK
Visserstafereel: 'Op hoop van zegen', een drama dat Heijermans in Katwijk schreef.
„Het gekke is dat 'Op Hoop van Zegen'
nooit in Katwijk is gespeeld. Terwijl de film
met Esther de Boer-van Rijk als Kniertje
hier in het Katwijks Museum wordt grijsge-
draaid. Maar Katwijk heeft ook niet zo'n to
neeltraditie. De laatste toneelvereniging
'Ora et Labora' is al jaren voordat wij met
Mimiek begonnen ter ziele gegaan. Dat
komt misschien omdat Katwijk een vissers
dorp is. De mensen hadden er geen tijd
voor, zaten lang op zee. En voor een deel
heeft het misschien ook met het geloof te
maken. Sommige groeperingen hier zijn te
gen toneel, omdat hun geloof verbiedt in
andermans lichaam te stappen.
Maar de belangstelling voor 'Op Hoop
van Zegen' is zo groot, dat wij hebben be
sloten het ter gelegenheid van ons tienjarig
bestaan op de planken te brengen. In okto
ber staan we vier avonden lang in Tripodia,
er zijn ook Katwijkse scholen uitgenodigd
voor de première-avond".
Boterbriefje
Herman Heijermans schreef 'Op Hoop van
Zegen' in Katwijk, waar hij een tijdlang
heeft gewoond. In de Burgerdijkstraat 14.
Een moeilijke periode, volgens de biografie
die zijn dochter Hermine schreef, want
Heijermans woondè samen. En dat was een
doorn in het oog v^n de Katwijkse recht
schapen gemeente van eind vorige eeuw.
„Het was zelfs zo erg dat de boterboer en de
groenteboer niet meer bij hem aan de deur
kwamen, omdat hij 'in zonde' leefde. Toen
Heijermans dan ook trouwde hing hij zijn
'boterbriefje,' aan de voordeur. Prompt kwa
men de leveranciers weer bij hem langs."
Heijermans' aanklacht tegen de reders in
'Op Hoop van Zegen' zal niet altijd in goede
aarde zijn gevallen. Ligt het anno 1993 nog
gevoelig? De Reus heeft er met een Katwijk
se reder over gesproken en kreeg niet die
indruk. Maar Van Delft, wiens schoonvader
een rederij heeft, denkt dat bij menig Kat-
wijker bij het zien van 'Op Hoop van Zegen'
de gedachten naar vroeger tijden terug
gaan. „Het was een zeer kritisch stuk. En
vToeger, wanneer de vissers staakten, werd
de film die nu in het Katwijks Museum
draait, vertoond. Het stuk heeft bijgedragen
aan de veranderingen in de visserijwereld.
Nu blijven vissers niet meer maanden op
zee, maar keren na een week al terug. En af
tandse schepen zijn er helemaal niet meer
bij, gelukkig."
„Het is trouwens niet een typisch Kat
wijks verhaal, het is een vissersverhaal."
Een uitgekauwd gegeven? „Welnee, het is
een klassiek stuk. Shakespeare wordt toch
ook nog steeds gespeeld?"
Wegwerplenzen
Voor de decors is gekozen voor een ab
stract, niet afgebakend geheel, dat het voor
al van de suggestie moet hebben. De op
komst van de in totaal 18 acteurs is vanuit
de zaal zichtbaar. Voor de kostuums heeft
het genootschap Oud Katwijk zijn mede-
werldng verleend. „Het gaat erom zo
authentiek mogelijk over te komen. Een op
ticien heeft zelfs vier sets wegwerplenzen
aangeboden voor de brildragers onder de
acteurs." Voor de regie is johan van Amer-
om van het Leidse Imperium aangetrokken,
want de 'eigen' regisseurs waren al bezet.
Het tweetal hoopt een groot publiek te
kunnen aantrekken. „Ik hoop op vier avon
den van 500 mensen, dat zou mooi zijn."
Wordt het wellicht een traditie om 'Op
hoop van zegen' op te voeren? Want in de
beleidsnota 1993-1996 die Mimiek onlangs
naar de gemeente Katwijk stuurde wordt al
gezinspeeld op terugkerende produkties.
Mimiek's wil niets liever dan een eigen the
atertje in Katwijk. En wat zou mooier zijn
om daarin elk jaar een terugkerende pro-
duktie op de planken te brengen?
De Reu,s: „Tja, dat theatertje moet er ei
genlijk wel komen. Er mag in Katwijk wel
iets aan het klimaat veranderen. De po
diumkunsten worden weggemoffeld, er is
geen beleid. De gemeente wacht op initia
tieven van anderen. Daarom hebben we in
een beleidsnotitie een schot voor de boeg
gelost. Mensen willen comfortabel zitten,
goed zicht hebben. Dat kan in een intiem,
klein theatertje. Je moet het toneel zo dicht
mogelijk naar de mensen toebrengen. Ge
zelschappen komen naar de kleinste plaat
sen toe, dan moet er wel ruimte voor ze
zijn."
Als mensen uit de Bollenstreek naar het
theater willen, gaan ze naar Leiden of Haar
lem, volgens De Reus en van Delft. Niet
naar Den Haag of Amsterdam.
En Richard van Delft vult aan: „Dat ni
veau dat de grote steden aan podiumkun
sten te bieden hebben, kunnen wij nog be
reiken. Wij hebben hier nog iets op te bou
wen. Een mooi schouwburgje voor de hele
Bollenstreekmisschien."
'Op Hoop van Zegen' wordt opgevoerd op 27,28,29
en 30 oktober in Tripodia in Katwijk. Kaartverkoop
via VW Katwijk en enkele (plaatselijke) winkeliers.
ABC WIL
SAMENWERKING
TUSSEN
AMATEURS
BEVORDEREN
Meer samenwerking tussen ama
teurtoneelverenigingen. Het
Amateur Toneel Bollencentrum is
er bij monde van Harry de Reus
een groot voorstander van. „We
hebben hier in de Duin- en Bol
lenstreek zo'n 25 amateurtoneel
verenigingen. In de hele regio Lei
den zijn het er alles bij elkaar zo'n
40. Van samenwerking is op dit
moment nagenoeg geen sprake.
Het komt voor dat hetzelfde stuk
door twee verenigingen wordt ge
speeld. Maar dat weten ze niet
van elkaar. Als de hoofdrolspeler
van de ene vereniging ziek wordt,
dan zou die van de andere club
hem mooi kunnen vervangen. In
de praktijk komt het er niet van.
omdat er geen onderlinge com
municatie is."
Het ABC is op het ogenblik bezig
te werken aan een databank
waarin alle gegevens van alle ver
enigingen worden opgenomen.
Samenwerking zou zo gemakke
lijker kunnen verlopen. Ook heeft
het ABC thema-avonden opgezet
over sponsoring, public relations
en dergelijke. De Reus: „De mees
te verenigingen gaan helemaal op
in hun produktie. Dat is natuurlijk
logisch, maar ze vergeten daarbij
de zakelijke kant. Je moet het als
amateurtoneelvereniging profes
sioneel aanpakken. Vaak is alles
toneelmatig tot in de perfectie ge
regeld, maar staan er taalfouten
in de soms lelijke affiches. Dat is
zonde. Je moet je naar buiten tot-
goed weten te presenteren."
Het ABC wil ook iets doen aan an
dere toegangsprijzen. „Vaak zijn
die te laag. Denken die verenigin
gen maar vijf gulden entree te
kunnen rekenen. 'Want we zijn
maar amateurs'. Alsof wanneer je
iets doet als hobby, wanneer je er
lol in hebt, het niets mag kosten.
Dat is onzin natuurlijk."
Informatie over het ABC bij Harry
de Reus, telefoon 01718-16704.
DITWIL
IK NIET
MISSEN
Francis de Souza, publiciteitsme
dewerker van cultureel centrum
de X: Ja, ik heb her en der wat
rondgeneusd, maar veel ben ik
nog niet tegengekomen. Mis
schien dat Folkclub Horus een
leuk concert heeft het komende
seizoen. Of misschien is er in het
LVC wat. Er zijn twee dingen die
ik zeker niet wil missen: Allebei in
de X. Ten eerste komt er hopelijk
de derde week van oktober een
jeugdtheatergroep uit Australië
voor een optreden naar de Haar
lemmerstraat. Het zijn Aborigi
nals, de oorspronkelijke bewoners
van dit werelddeel. Ik kijk er met
spanning naar uit. En in november
komt een muziekgroep uit Baski-
rië in de Oeral. Op zich is dat ook
heel bijzonder. Aangezien ik een
fan ben van wereldmuziek, wil ik
vooral dit concert niet missen."
foto jan holvast
ANNEMIEK RUYGROK
„Het is ontstaan toen de Pieterskerk na een
restauratie van jaren werd opgeleverd. Kiki
Rörsch vond het vreselijk dat een gebouw
waarin met geld van onder anderen de
Leidse bevolking kapitalen waren gestoken
het grootste deel van het jaar leegstond. Zij
kwam op het idee daar een kunstmarkt te
houden." De Werkgroep Amateuristische
Kunstbeoefening (WAK) heeft toen alle
amateurverenigingen in Leiden aange
schreven en er kwamen 39 reacties op. De
eerste Leidse Uitdag (toen heette het nog
markt, maar dat mocht later niet van de
rechter vanwege de Amsterdamse Uit
markt), was een feit.
Eén podium was indertijd voldoende
voor alle optredens. Nu is het met vier po
dia nog dringen geblazen. „Er zijn 100 ver-
Wat begon met een 'uitmarktje'
van 39 verenigingen is in tien
jaar tijd uitgegroeid tot een
complete Leidse Uitdag waarop zo'n 100 ver
enigingen hun podiumkunsten aan het pu
bliek presenteren. Vandaag wordt die Leidse
Uitdag voor de tiende keer in de Pieterskerk
gehouden. Hoe het begon en wat het doel is,
daarover vertelt Jan Lau van de werkgroep
Leidse Uitdag.
Jan Lau: „Nu zijn vier podia nog niet genoeg." fotó loek zuyderduin
enigingen met 125 stands. Want sommige
verenigingen doen aan verschillende kunst
uitingen. Toneel èn musical bijvoorbeeld.
Het is ook niet meer uitsluitend een Leidse
Uitdag, want ook uit de regio weten de ver
enigingen ons te vinden. We beginnen een
half uur eerder in verband met het uitge
breide programma."
Jan Lau is in zijn nopjes met het feit dat
de Leidse Uitdag een trefpunt is van profes
sionele èn amateuristische kunst:,. De
Schouwburg en het LAK zijn hier ook verte
genwoordigd. De schouwburg biedt een
musical van een half uur aan. Fantastisch.
Sikulu, die Zuidafrikaanse musical, een
stukje daaruit. En het LAK komt met Reflex
dat 'Jeu de Fêtes' uitvoert, met die fontei
nen. Prachtig."
De Leidse Uitdag is in de loop der tijd
hoe langer hoe meer volwassen geworden.
„De gemeente heeft de (kleine) subsidie
zelfs met 100 procent verhoogd."
De eerste doelstelling van de werkgroep:
de Pieterskerk als plek waar iedereen te
recht kan, werd in die begintijd al gauw be
reikt. Bijna twintig procent van de Leidse
bevolking komt op de Uitdag even langs.
„En de rest die niet komt, is. denk ik, niet
geïnteresseerd in podiumkunst," aldus Lau.
De tweede doelstelling is dat amateurvere
nigingen zich massaal aan het publiek pre
senteren. Ook dat doel wordt ruimschoots
gehaald. „Het dwingt mensen om hun best
te doen. Het peil gaat omhoog als er een
soort wedstrijdelement aan te pas komt. En
tijdens die Leidse Uitdag lijkt het toch een
beetje een wedstrijd. Iedereen let op wat de
anderdoet."
Lau, die dit jaar ook produktie-coördina-
tor van Europera was. het spektakel dat tij
dens een Leidse Uitdag is ohtstaan, vindt
dat die uitvoering heeft bewezen datje met
amateurs heel veel kunt presteren. „Drie
koren werkten samen, plus nog veel 'losse'
mensen uit andere koren. Er stonden drie
balletscholen in één ballet, er was één or
kest. dat uit drie amateurorkesten was sa
mengesteld en mensen van verschillende
amateurtoneelverenigingen deden mee."
In de vorige Uitdagpproduktie O Fortuna
deed nog het studententoneel de drinkscè-
ne, het Leiderdorpse Toverlei deed de ge
temde feeks en Litteris Sacrum nam ook
een gedeelte voor haar rekening. De kiem
voor verdere samenwerking werd toen al
gelegd. En nu? „Elke eerste donderdag van
de maand komt iedereen van Europera bij
elkaar. Kr is een heel goede band ontstaan.
En komt een amateurorkest 'ns een paar
trompettisten tekort, dan worden die 'ge
leend' bij de collega's."
WISSELTROFEE
Ter gelegenheid van de tiende
Leidse Uitdag stelt de Werkgroep
Amateuristische Kunstbeoefening
(WAK) een "WAK-wisseltrofee' in.
De prijs wordt toegekend aan die
amateurvereniging of -groep die
zich tijdens de Leidse Uitdag het
best presenteert en 'erin slaagt de
doelstelling en/of activiteiten op
de duidelijkste, meest originele en
meest aansprekende wijze tot ui
ting te brengen'.
Omdat het dit jaar een jubileum
jaar is, stelt dc WAK eenmalig een
prijs van 500 gulden ter beschik
king. Het ontwerp voor de wissel
trofee is gemaakt door dc Leidse
kunstenares Lucie Leene.
Dp jury die moet beoordelen wie
met de eer gaat strijken bestaat
uit de Leidse wethouder van cul
tuur. Hennie Koek, directeur van
de stichting Research voor Beleid
Anton Coenen en de voorzitter
van de WAK, Joop Ramb.
