'Duitse norm aan
de strenge kant'
Hipparcos keek naar duizenden sterren
Groot handelscentrum in Den Haag
Randstad
Leidse universiteit
inventariseert aantal
geleende kunstwerken
Bij ons Is
een
Keukenadvies
geen
Opgeklopt
verhaal.
Leerlingen van basisscholen krijgen
in voorjaar twee weken 'tulpvakantie'
DONDERDAG 9 SEPTEMBER 1993
l -CHEF MEINDERT VAN DER K
Chemicus De Boer: 'Er kan van alles en nog wat in de vis zitten
„Er kan van alles en nog wat in vis zitten. Toxafeen, dat
landbouwgif dat nu in de haring en makreel is gevonden,
maar ook dioxines en pcb's. Dat zijn tenminste nog be
kende schadelijke stoffen. Er komen vermoedelijk ook
andere schadelijke stoffen in vissen voor. Stoffen waar
van we nog nauwelijks iets van weten, alleen dat ze scha
delijk zijn."
UMUIDEN ED BLAAUW
Dat zegt milieu-chemicus J. de
Boer. Hij is verbonden aan het
Rijksinstituut voor Visserijon-
derzoek (RIVO) in IJmuiden als
projectleider op de afdeling
milieukwaliteit en voeding. De
IJmuidenaar houdt zich bezig
met organische micro-veront
reinigingen. Ondanks de toxa
feen in haring en makreel, die
in de wateren rond de Shet-
lands en de Ierse kust zwom
men - waar de Nederlandse vis
sers hun netten uitwerpen -
kunnen deze vissen nog steeds
zonder gevaar gegeten worden,
meent De Boer.
Toch bevat de makreel en ha
ring volgens de Duitse con
sumptienorm te veel van dit
kankerverwekkende bestrij
dingsmiddel. De Duitsers gaan
uit van maximaal 0,4 milligram
per kilo vet. De in Nederland
verhandelde makreel bevat
tweemaal zoveel en haring zit
gemiddeld net op de Duiste
grens. Het RIVO pleit al enige
tijd voor de instelling van een
Nederlandse consumptienorm
voor toxafeen.
„Ik vind de Duitse norm zeker
vergeleken met de Ierse en
Amerikaanse wat aan de strenge
kant", zegt De Boer. De aange
troffen hoeveelheid toxafeen
baart De Boer geen grote zor
gen. „Zeker niet als je het verge
lijkt met de vis die in noordelijk
Canada zwemt. De concentra
ties die we daar hebben aange
troffen, vormen wel een regel
rechte bedreiging voor de volks
gezondheid. In dit geval voor de
Eskimo's, want die eten de vis
het meest. In Canada zijn door
de aanwezigheid van toxafeen
al grote wateren tot verboden
gebied verklaard voor vissers.
Canada is veel meer getroffen
dan Nederland."
De Boer was enkele maanden
geleden in Canada op uitnodi
ging van de Canadese regering.
„Met vakgenoten uit de hele
wereld hebben we gesproken
over welke methoden van on
derzoek we moeten toepassen
om toxafeen op de juiste ma
nier te kunnen meten en welke
adviezen we eventueel moeten
uitvaardigen."
Toxafeen wordt vooral in zui
delijk Amerika en in het Caraï-
bisch gebied gebruikt voor ka-
toenverbouw. De lucht voert de
stofdeeltjes van het gif mee naar
Canada en de Atlantische Oce
aan over. Volgens De Boer komt
het gif in alle soorten vis te
Milieu-chemicus Jde Boer: „Vis kan nog steeds zonder gevaar worden gegeten."
recht. „Dat de stof wat meer in schol, komt het veel minder kans dat een vis besmet is."
haring en makreel zit, komt voor. Ook speelt mee dat de Het RTVO is in de wereld één
doordat dit vettere vissen zijn. schol dichter bij de Nederlandse van de weinige onderzoeksinsti-
De stof hoopt zich makkelijker kust zwemt. Hoe verder weg tuten, die over meetapparatuur
op. Bij magere vissen, zoals de van Amerika, des te kleiner is de beschikt waarmee toxafeen kan
foto united photo's de boer foto ron pichel
worden opgespoord. „En dan
nog. De stof toxafeen bestaat
weer uit zoveel andere stofjes
waarvan we het grootste deel
niet kennen."
'Zestienhoven
dicht, Lelystad
uitbreiden'
AMSTERDAM ANP
De fracties van de PvdA in de
Provinciale Staten van Zuid- en
Noord-Holland en van
Flevoland opperen het plan de
luchthaven Zestienhoven bij
Rotterdam te sluiten. In plaats
daarvan zou het vliegveld Lely
stad moeten worden uitgebreid
met een start- en landingsbaan
van 3.300 meter, die geschikt is
voor grote verkeersvliegtuigen.
Tot nu toe is Lelystad alleen
toegankelijk voor kleine vlieg
tuigen. De PvdA baseert het
plan op het gegeven dat in Pro
vinciale Staten van Zuid-Hol
land grote bezwaren bestaan te
gen de luchthaven Zestienho
ven en vooral tegen nachtvluch
ten. Bovendien zijn GS van
Noord-Holland tegen het even
tueel overhevelen van nacht
vluchten van Zestienhoven naar
Schiphol. GS van Flevoland
daarentegen hebben wel oren
naar uitbreiding van de lucht
vaart, aldus de PvdA-fracties.
De luchthaven van Rotterdam
is een dochteronderneming van
Schiphol en het vliegveld Lely
stad wordt dat binnenkort.
Schiphol is gezien de verwachte
groei van het luchtverkeer tegen
sluiting van Zestienhoven en
voor het op termijn aanleggen
van een lange baan bij Lelystad.
Kosten bedragen ongeveer 400 miljoen gulden
LEIDEN MEINDERT VAN DER KAAU
De Leidse universiteit is bezig
met een inventarisatie van de
kunstwerken die zij van de
Rijksdienst Beeldende Kunst
(RBK) te leen heeft gekregen.
Volgens de gegevens heeft de
universiteit in de loop der jaren
ongeveer 1700 stukken van deze
dienst ontvangen en verspreid
over de verschillende gebou
wen. Het is echter de vraag hoe
veel daarvan nog aanwezig is.
Het onderzoek staat volgens
bureau voorlichting van de uni
versiteit helemaal los van de
schadeclaims die de RBK on
langs bij 89 instellingen in Ne
derland heeft ingediend. Uit on
derzoek die deze Rijksdienst is
begonnen bleek dat de organi
saties zeer achteloos met de
kunstwerken zijn omgespron
gen. Het voorlopige resultaat is
dat 455 kunstvoorwerpen
spoorloos zijn verdwenen.
De resultaten van de Vrije
Universiteit geven echter aan
dat dit slechts een topje van de
ijsberg is. De uitkomst van een
recent afgeronde inventarisatie
is dat eenderde van de 1513 ge
leende kunstwerken onvindbaar
is. Om de schade te beperken is
de universiteit een actie onder
het personeel begonnen om de
verdwenen werken terug te krij
gen.
De RBK wist al jaren lang dat
af en toe schilderijen of tekenin
gen kwijt raakten. Pas sinds vo
rig jaar is duidelijk dat op grote
schaal kunstwerken uit openba
re gebouwen verdwijnen. Een
voorvoerster meldt dat de
dienst het er ook niet bij laat
zitten en uiteindelijk alle instel
lingen om schadevergoedingen
zal vragen.
De inventarisatie bij de Leidse
universiteit gebeurt door de
dienst huisvesting. Het betreft
volgens bureau voorlichting om
een volstrekt routinematig on
derzoek, zoals ook regelmatig
andere inventaris wordt onder
zocht. De termijn van afronding
van het onderzoek is nog onbe
kend.
Schadevergoeding
naar Kunstuitleen'
Als de Rijksdienst Beeldende
Kunst schadevergoedingen
krijgt voor kunstvoorwerpen
die instellingen als universi
teiten en ziekenhuizen heb
ben zoekgemaakt, moet dat
geld worden besteed om
nieuwe kunstwerken aan te
kopen. Die kunnen dan weer
aan de collecties van de
Kunstuitleen worden toege
voegd. Zo reageert de Fede
ratie van Kunstenaarsvereni
gingen op het bericht dat de
Rijksdienst 89 instellingen
aansprakelijk heeft geste'ld
van het kwijtraken van 455
kunstvoorwerpen. Er is een
bedrag van negen ton mee
gemoeid.
Volgens de federatie is de
ontstane situatie voor een
belangrijk deel te wijten aan
structurele bezuinigingen en
onderwaardering van het
werk. Door kunstvoorwerpen
ook nog eens weg te schen
ken, aldus de federatie, heeft
cultuurminister D'Ancona
het idee versterkt dat het
toch maar om werk van jiul
en generlei waarde ging. Het
betreft werk uit de Beeldende
Kunstenaarsregeling, werk
dat door gemeenten van
noodlijdende kunstenaars
werd aangekocht. Met het
aankopen van nieuwe wer
ken voor de Kunstuitleen kan
nu echter een goede impuls
worden gegeven voor de ver
betering van de economische
positie van kunstenaars, al
dus de federatie.
DEN HAAG MEINDERT VAN DER KAAU
In Den Haag komt een handels
centrum dat een investering
vergt van 400 miljoen gulden.
Het gebouw in het hart van de
wijk Laakhaven, nabij Hollands
Spoor, is bestemd voor een
groot aantal bedrijven, kantoren
en winkels. De eerste delen van
dit project moeten over twee
jaar klaar zijn.
De Haagse wethouder Marti
ni maakt dit deze week bekend
samen met de hierbij betrokken
vier projectontwikkelaars: Vol-
ker Stevin, ABN-Amro, Bemog
en Devco. Deze vier partijen in
vesteren de komende vier jaar
ongeveer 320 miljoen gulden,
de gemeente Den Haag betaalt
73 miljoen aan het project.
De exacte plaats in Laakha
ven waar dit handelscentrum
komt, is tussen het Leeghwater-
plein en de Calandstraat. In het
midden van het complex ko
men industriële bedrijven, een
deel dat wordt ontwikkeld door
de gemeente. Nevco bouwt een
complex van 350 meter lang
waarin kantoren en bedrijven
een plaats vinden. Het ontwerp
is van architectenbureau Van
den Oever.
Het Gemeenschappelijk Ener
giebedrijf Zuid-Holland-West
bouwt langs de Laakhaven zijn
nieuwe hoofdkantoor. Ook ko
men daar showrooms met on
der meer doe-het-zelf-zaken.
Aan de kant van de Caland
straat wil projectontwikkelaar
Bemog bedrijfsruimten, kanto
ren en showrooms bouwen. Het
voor particulieren meest inte
ressante deel is van de ABN-
Amro en Volker Stevin. Die zet
ten langs de Waldorpstraat en
Van der Kunststraten een win
kelcentrum neer voor grote de
tailhandelzaken. Mogelijk komt
daar tevens een meubelboule
vard.
Het gebied is op verschillende
manieren aangesloten op het
openbaar vervoer. Over het
Leeghwaterplein is een tram-
tracé gepland dat uitkomt in de
in aanbouw zijnde tramtunnel
Hollands Spoor. Lijn 1 krijgt
hiermee een directe halte bij
het station Hollands Spoor.
Het Handelscentrum Laakha
ven moet volgens wethouder
Martini een regionale functie
krijgen temidden van Haagse
stadsdelen en omliggende ge
meenten. De plannenmakers
rekenen op een markt van 1
miljoen consumenten.
Het braakliggende terrein bij de Neherkade in Den Haag waarop binnen vier jaar het Handelscentrum Laakhaven moet verrijzen, foto jan holvast
Het gaat om uw manier van
koken, uw stijl van leven
en uw ideeën over wat mooi
en praktisch is.
Op die basis ontwerpen
wij uw SieMatic keuken.
In 14 prijsklassen.
Bezoek onze showroom.
U krijgt het dikke SieMatic
keukenideeënboek gratis mee
naar huis.
SieMatic
't Liefst een SieMatic.
SieMatic Keukencenter Leiderdorp
Meubelplein 9. Leiderdorp, tel 071-412615 0' etage Mijnders Meubelen)
Openingslijden mo 13 00-17 30. di t/m vrij 9 30-1730.201 lol 17 00 uur. do ovond koopavond
Verwerking gegevens satelliet kost jaren
De Europese satelliet Hipparcos mag
dan begin deze maand na een succesvol
le ruimtemissie haar laatste adem heb
ben uitgeblazen; haar vlucht leverde zo
veel gegevens op dat de bij het project
betrokken wetenschappers nog een aan
tal jaren bezig zijn om deze te bewerken.
Het moet volgens de sterrenkundige drs.
R.S. Le Poole, die namens de Leidse Ster-
revvacht is betrokken bij het project, uit
eindelijk resulteren in twee unieke stan
daardwerken. Nummer één (de Hippar
cos Catalogus) bevat de exacte positie en
bewegingen van 120.000 sterren; in
nummer twee (de zogenaamde "fycho
Ster Catalogus) komen de wat minder
nauwkeurige gegevens van nog eens
meer dan een miljoen andere sterren te
staan. „Een geweldige gegevensstroom",
zegt Le Poole. „De bewerkingen zijn nog
lang niet klaar. Eind 1995 denken we dat
we de Hipparcos Catalogus klaar kunnen
hebben, maar die wordt dan pas een jaar
later voor iedereen toegankelijk. De
mensen die zich jaren met dit project
hebben beziggehouden, krijgen namelijk
eerst een jaar de tijd om met alle gege
vens aan de slag te gaan."
De sterrenkundige is uiteindelijk uiter
mate tevreden over de verrichtingen van
de Europese onderzoekssatelliet. Toen
Hipparcos vier jaar geleden in de ruimte
werd gebracht, ontstonden grote moei
lijkheden. De satelliet kon niet in de juis
te baan worden gebracht door een de
fecte stuwmotor. Uiteindelijk slaagden
de wetenschappers van het operatie
centrum er in Hipparcos in een andere
elliptische baan om de aarde te brengen
en operationeel te maken.
„De satelliet heeft netto 3,5 jaar ge
werkt", zegt Le Poole. „Over die periode
konden we ongeveer zestig procent van
de tijd goede gegevens met een hoog
waardig gehalte krijgen van de satelliet.
Wat die overige veertig procent betreft,
konden we geen contact onderhouden
met Hipparcos vanwege de andere baan
die de satelliet door de storing is gaan
volgen. Maar uiteindelijk kunnen we
zeggen dat Hipparcos aan het van te vo
ren gestelde doel heeft voldaan.
Was de satelliet vier jaar geleden in de
juiste, geostationaire baan om de aarde
gekomen, in plaats van in de elliptische
baan die ze is gaan volgen, dan had Hip
parcos het langer uitgehouden. „Wat dat
betreft ben ik diep in mijn hart nog
steeds teleurgesteld. Als alles goed was
gegaan, had Hipparcos het nog een jaar
of vijf uitgehouden, waardoor we nog
eens ontzettend veel bonus informatie
hadden gekregen", zegt Le Poole.
De informatie waarmee de Leidse
Sterrewacht met nog eens een veelheid
van andere onderzoeksteams aan de slag
kan gaan, is echter gigantisch en weten
schappelijk van groot belangrijk. Van de
verzamelde gegevens in de Hipparcos
Catalogus konden astronomen in het
verleden slechts dromen. Er bestaan vele
catalogi met astrometrische metingen,
maar die zijn tot honderd keer onnauw
keuriger dan de gegevens die Hipparcos
van zo'n 120.000 van te voren uitgezoch
te sterren heeft gemeten.
Minder nauwkeurige gegevens van
nog eens anderhalf miljoen sterren - die
uiteindelijk in de Tycho Ster Catalogus
komen - werden verzameld door het
hulpinstrument dat het belangrijkste
meetinstrument van de satelliet moest
bijstaan. Deze zogenaamde star-mapper
keek onder andere naar de helderheid
van sterren en kon op die manier veran
deringen in sterkte meten. „Deze gege
vens vertellen ons iets over hoe deze
sterren er van binnen uit zien, hoe ze in
elkaar zitten."
ROTTERDAM CPD
Leerlingen van de basisscho
len in de regio 'Nederland
Zuid' (de provincies Zuid-Hol
land, Zeeland, Brabant en
Limburg) krijgen dit voorjaar
twee weken vakantie. Wie
echter ook een zoon of doch
ter in het middelbaar onder
wijs heeft, treft het niet. Het
voortgezet onderwijs heeft
maar één weekje vrij.
Normaal gesproken zou de
Tulp- of Voorjaarsvakantie één
week duren; van maandag 2
tot en met vrijdag 6 mei. Dat
geldt nog steeds voor leerlin
gen van middelbare scholen,
want zij dienen maandag 9
mei weer in de schoolbanken
te zitten en hebben alleen
donderdag 12 mei (Hemel
vaartsdag) vrij. Basisschool
leerlingen mogen ook deze
week thuisblijven, zodat hun
vakantie twee weken duurt.
Overigens kan de vakantie per
basisschool verschillen omdat
directies enige vrijheid heb
ben bij het vaststellen van de
vrije dagen.
Het lijkt erg oneerlijk ver
deeld, maar niets is minder
waar. Leerlingen in het voort
gezet onderwijs hebben na
melijk veel langer zomerva
kantie. „Het voortgezet onder
wijs heeft altijd langer nodig
om de roosters te maken",
weet directeur A. Faas van de
Rotterdamse basisschool
Eduard van Bei num. „Als de
kinderen uit het basisonder
wijs weer beginnen, hebben
zij nog ccn weekje vrij".
Hoewel het de laatste jaren
niet vaak meer is voorgevallen,
verlopen de voorjaarsvakan
ties volgend jaar niet gelijk.
„Dat is heel lastig", vervolgt
Faas, „voor ouders met kinde
ren op beide schooltypen. Ex
tra verlof geven de meeste
scholen ook niet zomaar.
Maar soms is er echt niets aan
te doen. In mei beginnen de
examens op middelbare scho
len weer en die krijgen uiter
aard voorrang".
Overigens komen de paas-
en pinkstervakantie er deze
keer heel bekaaid vanaf: met
Pasen hebben de scholieren
net als met Pinksteren maar
één dag vrij.
