verzekeringszwendel loopt uit hand
Ierse
Moslimvrouwen verdedigen met koran hun rechten en vrijheid
Tweedeling van samenleving is
een feit
Feiten &Meningen
WOENSDAG 8 SEPTEMBER 1993
2
is een gevleugelde uitspraak geworden
Op het eerste gezicht lijkt het een duidelijke zaak. Achteloze stratenmakers verzuimen
een gat in het trottoir af te zetten met waarschuwingslint of een hekje. Een trainende
atleet rent voorbij, zijn gedachten in hogere sferen, valt in het gat en breekt zijn been.
Gevolg: de nalatige openbare dienst moet een aanzienlijke schadevergoeding betalen.
Maar er schuilt een addertje onder het gras. De aangeklaagde partij produceert een
ooggetuige die heeft gezien wat er werkelijk gebeurde. Het 'slachtoffer' was niet in het
gat gevallen, maar er vanaf een nabijgelegen sportveld kreunend naartoe gedragen
door vrienden, die hem vervolgens voorzichtig in het gat lieten zakken.
'Zit er een claim in
DUBLIN ALAN MURDOCH
THE INDEPENDENT-
Een andere rechtszaak voor
smartegeld strandde, toen de
advocaten van de openbare
dienst de hand wisten te leggen
op het medische dossier van het
vermeende slachtoffer, dat een
lange reeks van dergelijke inci
denten op zijn naam bleek te
hebben.
I n Cork werd de zaak van
Edward O'Leary niet ontvanke
lijk verklaard. De man beweerde
door een auto-ongeluk een whi
plash te hebben opgelopen. Het
'ongeluk' bleek slechts minus
cuul te zijn. De rechter bestem
pelde O'Leary als een 'profes
sionele procedeerder' die sinds
1983 in tien smartegeldzaken
ruim 150.000 gulden had opge
streken, nadat hij zogenaamd
door nalatigheid van anderen
was gevallen in restaurants, ho
tels, winkels en op straat.
In een andere rechtszaak vertel
de een vrouw de rechtbank dat
ze het niet erg vond een scha
devergoeding te betalen aan de
eigenaar van de stilstaande auto
waar ze op was gebotst. Waar ze
echter wel bezwaar tegen maak
te, was dat ze smartegeld moest
betalen voor verwondingen aan
de passagiers. De auto, zo legde
ze uit, was leeg toen ze er tegen
aan reed.
Uit de vele rechtszaken die in
de afgelopen jaren voor de
rechtbanken in Dublin zijn ge
komen, zou je haast conclude
ren dat sommige families erfe
lijk belast zijn met wankele be
nen. Na de zoveelste smarte-
geldclaim van zo'n familie op
perde een rechter dat de plaats
waar de familieleden al talloze
malen een ongeluk was overko
men eigenlijk naar hun zou
moeten worden vernoemd.
Na een ongeluk in Dublin waar
bij verscheidene bussen waren
betrokken, sprong een snelvoe
tige jongeman aan boord van
een bus, raapte een weggegooid
kaartje op (essentieel voor ie
dereen die een claim voor scha
devergoeding wil indienen) en
ging vervolgens kreunend op de
vloer liggen. Maar het zat hem
niet mee. Echte passagiers, die
bang waren dat deze fraudeur
hun eigen claims zou ondermij
nen, gaven hem aan.
In een poging de stortvloed van
verzekeringsclaims in te dam
men, wil de Ierse minister van
handel, Seamus Brennan, een
maximum bedrag voor smarte-
geldclaims invoeren. Smarte-
geldtoekenningen liggen in Ier
land 78 procent hoger dan het
gemiddelde in de Europese Ge
meenschap. Brennan heeft toe
gezegd de gebrekkige Ierse wet
geving op dit gebied te zullen
aanscherpen. De talloze mazen
in de wet geven fraudeurs en de
georganiseerde misdaad vrij
spel. Dit vertaalt zich wederom
in buitengewoon hoge verzeke
ringspremies, met name op het
gebied van autoverzekeringen.
Het zakenleven klaagt steen en
been dat de verzekeringspre
mies te zwaar op de bedrijfskos
ten drukken, wat een negatief
effect heeft op de toch al hoge
werkloosheid.
De door Brennan voorgestelde
hervormingen moeten ook paal
en perk stellen aan de schrikba
rend hoge smartegelduitkerin-
gen door overheidsinstellingen,
gemeentelijke diensten en par
ticuliere bedrijven. De meeste
claims in Dublin betreffen on
gelukken in woningwetwonin
gen, waarvoor de gemeentelijke
woningbouwvereniging van
Dublin financieel aansprakelijk
is.
Ook in overheidsinstellingen
zijn frauduleuze claims schering
en inslag. De Ierse telecom on
derzoekt momenteel beschuldi
gingen tegen een van zijn
chauffeurs, die regelmatig met
zijn bedrijfsbusje op bevriende
taxi's inreed, waarna beide par
tijen goede zaken deden met
verzekeringsclaims.
De inwoners van Dublin staan
ambivalent tegenover deze
schaamteloze fraudeurs. Ieder
een ziet er de komische kant
van in ('Zit er een claim in?' is
een gevleugelde uitspraak ge
worden, te vergelijken met het
Nederlandse 'Foutje, bedankt!'),
maar het ergerlijke parasitisme
van de fraudeurs ontgaat de Ie
ren ook niet, die als belasting
betalers uiteindelijk het kind
van de rekening zijn. Vorig jaar
keerde de gemeentelijke wo
ningbouwvereniging van Du
blin ruim 15 miljoen gulden aan
schadeclaims uit, zo'n 50 pro
cent meer dan in 1991. De af
wikkelingvan alle claims die nu
nog in behandeling zijn, zal de
stad Dublin naar schatting nog
eens 70 miljoen gulden kosten.
Zowel gemeenteraadsleden als
verzekeringsexperts geloven dat
een aanzienlijk deel van dit be
drag op frauduleuze claims be
rust. De vier rechtbanken in
Dublin waar verzekeringszaken
voorkomen, worden in de
volksmond de vier goudmijntjes
genoemd.
Criminele organisaties werken
volgens een draaiboek waarin
staat wie waar en wanneer een
'ongeluk' moet ensceneren.
Straten en gebouwen worden
afgespeurd naar mogelijke loca
ties. Professionele zwendelaars
zijn zelfs zo brutaal om poten
tiële slachtoffers te benaderen.
„Kwetsbare mensen worden er
toe aangezet een claim in te
dienen", legt een openbaar
aanklager uit. „Zo nodig wordt
voor hen zelfs een locatie geko
zen, waar iemand met een foto
toestel klaar staat om het 'onge
luk' vast te leggen".
Een vaak gehoorde klacht is, dat
ook advocaten hun klanten
aanzetten tot het indienen van
twijfelachtige claims door hun
diensten op basis van 'no pay,
no cure' aan te bieden en door
zich in advertenties te beroepen
op slagingspercentages van
rond de negentig procent. In
ongevallen gespecialiseerde ad
vocaten adverteren dagelijks op
de radio tijdens het belangrijk
ste ochtendnieuws. Ze bieden
hun diensten zelfs aan in adver
tenties op de achterkant van
Dublinse stadsbussen. Van de
ruim 15 miljoen gulden die de
gemeentelijke woningbouwver
eniging van Dublin vorig jaar
aan schadeclaims uitkeerde,
werd bijna 4,5 miljoen gulden
opgeslokt door juridische kos
ten en medische keuringen.
Om de snel uit de hand lopende
fraude in verzekeringsclaims
een halt toe te roepen, wil de
Ierse minister van handel Bren
nan de procesgang versnellen,
waardoor de kosten worden ge
drukt. Bovendien wordt een
computer informatienetwerk
opgericht om namen en adres
sen, waarop herhaaldelijk
claims worden ingediend, op
het spoor te komen.
Dit zal zeker de harten breken
van een Dublinse familie, die
goud geld verdiende met het et
telijke malen indienen van de
zelfde claim, voor de vader des
huizes, zijn twee broers, zijn
zus, schoonzus, zwager, neef en
nicht.
VERTALING: MARGREET HESLINGA
KUALA LUMPUR LEAH makabenta
In moslimlanden waar een op
de islam gebaseerde wetgeving
geldt, zijn de vrijheden van
vrouwen door deze wetten aan
zienlijk ingeperkt. Feminis
tische moslimvrouwen probe
ren hun rechten uit alle macht
te verdedigen. Zij beroepen zich
daarbij evenzeer op de koran als
hun fundamentalistische tegen
standers.
„Het gebruik van religieuze ar
gumenten om wetten op te stel
len over de positie van vrouwen
kan uitsluitend worden tegen
gegaan met andere religieuze
argumenten". Dat zegt de
Pakistaanse Riffat Hassan, die
als professor theologie is ver
bonden aan de Universiteit van
Louisville in de Verenigde Sta
in moslimlanden zijn de meeste
feministen vrijzinnig denkende
vrouwen bij wie het feminisme
zich heeft ontwikkeld vanuit
een westerse notie van gelijk
heid tussen mannen en vrou
wen, die haaks staat op het tra
ditionele islamitische gedach-
tengoed.
„Wie aanvoert dat vrouwen
ménsen zijn en dus ook hun
mensenrechten moeten kunnen
uitoefenen, verwijst niet naar
godsdienst. Als je met islami
tische autoriteiten over men
senrechten spreekt, moetje
deze rechten in verband bren
gen met godsdienstige teksten",
aldus Hassan afgelopen week in
een lezing.
Volgens activisten is de vrijheid
van vrouwen het meest in de
knel gekomen sinds de moslim
gemeenschap een islamitische
opleving meemaakt. Deze heeft
diverse regeringen ertoe aange
zet via wetten hun traditionele
visie van de islam aan een half
miljard vrouwen op te leggen.
In landen waar fundamentalis
ten aan de macht zijn, zoals
Sudan en Iran, is de bewegings
vrijheid van vrouwen ernstig
aangetast door de invoering van
de islamitische wetgeving.
Als gevolg daarvan verliezen
vrouwen er in snel tempo hun
burgerrechten, die oorspronke
lijk wettelijk waren vastgelegd,
net nu de Verenigde Naties op
roepen tot het einde van
seksediscriminatie. „Anti-vrou-
wenwetten worden onder het
mom van islamisatie afgekon
digd in diverse delen van de
moslimwereld", meent Hassan.
„Daarmee worden vrouwen
systematisch en via de wet be
perkt tot een niet volledig men
selijke status", zegt zij.
Sommige landen hebben de ko
ran geciteerd als bron voor lega
lisering van polygamie en echt
scheiding door verstoting en
vrouwen als strafbaar aange
merkt, indien zij weigerden een
sluier te dragen, alleen reisden
of een auto bestuurden.
Op overspel staat in landen als
Pakistan en Iran de doodstraf.
Volgens een rapport van de
mensenrechtenorganisatie Hu-
man Rights Watch is het aantal
vrouwelijke ingezetenen in
Pakistaanse gevangenissen ver
veelvoudigd van 70 in 1980 tot
4500 in 1990.
„Een slachtoffer van verkrach
ting loopt het risico van over
spel en ontucht te worden be
schuldigd als zij een aanklacht
indient, omdat de wet vereist
dat vier volwassen moslimman
nen van de verkrachting getuige
zijn geweest om de misdaad te
kunnen bewijzen", legt Hassan
uit.
Veel moslim-feministen besef
fen dat zij alleen discriminatie
kunnen bestrijden door zichzelf
met theologische kennis te be
wapenen en serieus onderzoek
te doen om zelf de antwoorden
te kunnen aandragen, zegt zij.
Dat valt niet mee, omdat reli
gieuze studie traditioneel een
bolwerk van mannen is, zodat
slechts een handvol moslim
vrouwen onderlegd is in de isla
mitische theologie.
Maar vrouwengroepen in Egyp
te, Pakistan en internationale
netwerken in de moslimwereld
organiseren zich om de primai
re bronnen van de islam te be
studeren en de godsdienst
vanuit een vrouwelijk stand
punt te interpreteren.
Fatima Mernissi, een Marok
kaanse sociologe en onderzoek
ster van wie werken in Neder
landse vertaling zijn versche
nen, voert bijvoorbeeld aan dat
de koran vrouwen niet beveelt
sluiers te dragen, maar slechts
om zicfr welvoeglijk te kleden.
Zij en andere academici hebben
met voorbeelden aangetoond
dat vrouwen in de vroegste ja
ren van de islam aan de politiek
deelnamen en dat het nooit de
bedoeling van de profeet Mo
hammed was, om vrouwen zo
star af te scheiden van de sa
menleving.
Zij begrijpen nog niet goed
waarom de negatieve ideeën en
houdingen die in moslimmaat
schappijen ten opzichte van
vrouwen heersen, geworteld
zijn in de godsdienst. „Zolang
de theologische grondvesten
van de tendenzen tot vrouwen
haat en mannelijke dominantie
in de islam niet zijn vernietigd,
zullen moslimvrouwen grof be
handeld en gediscrimineerd
blijven worden. Geen enkele
statistiek over de verbeterde po
sitie van vrouwen in het onder
wijs, op de arbeidsmarkt en
over verbeterde politieke en so
ciale rechten van vrouwen in
moslimlanden kan dat verdoe
zelen", aldus de professor uit
Louisville.
Feministische moslimweten-
schapsters hebben niets aan te
merken op de koran, de voor
naamste en hoogste autoriteit
in de islam die, zo geloven alle
moslims, door God aan Mo
hammed is gedicteerd via de
aartsengel Gabriël. Zij leggen de
schuld bij de 'hadith', de reli
gieuze uitspraken die als regels
gelden en die de inferioriteit
van vrouwen en hun verplichte
onderwerping aan mannen be
vestigen. In de hele wereld is de
dagelijkse beleving van de islam
gebaseerd op de hadith; dat is
de bril waarmee gewone mos
lims al eeuwen de koran bekij
ken.
„De hadith vertegenwoordigt
het denken en de cultuur van
moslims vanaf de zevende tot
en met de negentiende eeuw.
Dat is wat radicale moslims wil
len opleggen aan twintigste-
eeuwse vrouwen", zegt Hassan.
Kritiek op enig aspect van de is
lam Wordt in veel moslimlan
den als ketterij opgevat. Dat on
dervond de Maleisische dichter
Kassim Ahmad, toen hem van
wege kritische uitspraken over
de hadith voor zeven jaar een
zwijgplicht werd opgelegd. „Ie
dereen leest de koran, maar we
lezen zonder begrip", zegt hij.
„De godsdienstige kennis in ons
hoofd.komt niet uit de koran. 95
Procent ervan stamt van de les
sen van de ulamas, de geestelij
ke leiders, die hun leer op de
hadith baseren."
ROTTERDAM PIM FORTUYN
MEDEWERKER
De huidige recessie maakt het weer eens
heel duidelijk: we zijn op weg naar een
samenleving waarin slechts weinigen
werken voor hun brood en de ene helft
van de samenleving de andere helft,
door tussenkomst van de staat, onder
houdt.
Iedere rechtgeaarde ondernemer kijkt in
deze tijd van recessie naar zijn kosten,
zijn produkten en zijn marktpenetratie.
Alles wat overbodig is, wordt weggesne
den om straks, als de economie weer
aantrekt, een goede start te kunnen ma
ken. In onze dienstverlenende en sterk
geautomatiseerde en geïnformeerde
economie zijn kosten voornamelijk per
soneelskosten. Hetgeen nog eens wordt
versterkt door de hoge collectieve lasten
druk, die de brutoloonkosten zo zeer op
drijft.
Ondernemers zijn dus continu bezig met
het reduceren van juist deze kosten, on
der het motto: met minder mensen,
meer en betere produkten. De rekening
voor deze, vanuit ondernemersstand-
punt volstrekt begrijpelijke, politiek
wordt gepresenteerd aan de mensen met
een zwakke positie op de arbeidsmarkt:
laaggeschoolden, minderheden en men
sen aan wie psychisch of lichamelijk iets
mankeert. De ene kant van de medaille
van een recessie is dus noodzakelijke
grote schoonmaak en de andere kant is
uitstoot van arbeidskrachten, met name
van die krachten die een zwakke positie
innemen op de arbeidsmarkt.
Dit verhaal herhaalt zich al sedert ruim
twintig jaar met de regelmaat van een
klok. Het resultaat is dat we nu met ruim
twee miljoen feitelijke werklozen zitten,
van wie wordt verwacht dat zij bij onge
wijzigd beleid nimmer meer aan de slag
komen. Nog weer anders gezegd: in Ne
derland onderhoudt iedere werkende
bijna 0,9 uitkeringsgerechtigde; in steden
als Amsterdam en Rotterdam is dat zelfs
1.1.
Aan zo'n situatie zit natuurlijk een grens.
We onderhouden ze nog, maar voor hoe
lang nog? De afgelopen jaren is stelsel
matig aan de uitkeringen geknabbeld en
is fraudebestrijding een belangrijk poli
tiek thema geworden. Dat geeft aan uit
keringsgerechtigden een gevoel van op-
gejaagdheid, rechteloosheid en uitzicht
loosheid. Het stelsel dat is bedoeld als
een beschaafd systeem, begint steeds
meer inhumane trekken te vertonen.
Alle arbeidsmarktbeleid van de afgelo
pen twintig jaar ten spijt moeten we
constateren dat dat beleid miljarden gul
dens heeft gekost en dat het probleem
niet is verminderd maar verergerd, waar
mee overigens nog niets ten nadele is
gezegd van al diegenen die zich hebben
ingespannen om het probleem ten dele
op te lossen. Uitzendbureaus en arbeids
bureaus hebben zich ingespannen en de
laatste tijd zelfs met zichtbaar resultaat.
Het is echter de bekende druppel op de
gloeiende plaat. Deze instanties moeten
daar vooral mee doorgaan, Want zij los
sen deelproblemen op de arbeidsmarkt
zeker op. Het ongedaan maken van de
tweedeling van onze samenleving gaat
hun krachten echter verre te boven.
Daarvoor zijn rigoureuzere ingrepen no
dig, die slechts kunnen worden gedaan
door een generatie politici die minder
wankelmoedig is en minder is opgeslo
ten in de zogenaamde overlegeconomie
dan de huidige.
Deze ingrepen hebben betrekking op de
afschaffing van de bijstand voor eenieder
die gezond is. Daarvoor in de plaats een
fiscalisering van een minimuminkomen
töt vijfhonderd gulden met het recht bij
te verdienen tot een bedrag van zo'n zes
honderd gulden, in totaal dus elfhonderd
gulden. Pas boven die grens gaat men
premies en belasting betalen.
Daarvoor is nodig het openbreken van
de Onderkant van het ondernemerdom
door het afschaffen van vestigingseisen
en vakbekwaamheidseisen en de contro
le daarop over te hevelen naar de consu
menten- en brancheorganisaties.
Kortom, iedereen die dat lichamelijk en
psychisch kan, en jonger is dan 65 jaar,
gaat weer wat doen voor de kost. Daarbij
moeten we denken aan bijvoorbeeld het
wieden van de tuin, helpen in de huis
houding enzovoorts.
Laten we dergelijk soort ingrepen achter
wege, dan zal op den duur de wal het
schip wel keren. De belasting- en pre
miebetaler begint er genoeg van te krij
gen en onze concurrentiepositie komt
steeds verder onder druk. De uitkerings
gerechtigde zal moeten bijklussen om
zijn steeds kariger inkomen aan te vul
len. En zo dragen we met zijn allen het
stelsel ten grave. Beter is het om, nu het
nog kan, daar zelf voor te kiezen: snel en
efficiënt, opdat de vitaliteit in samenle
ving en economie weer terugkere!
TOM JANSSEN
