Kruidenier met bijbelse boodschap
Kerk Samenleving
ZATERDAG 4SEPTEMBER 1993
HET WEER
UIT DE KERKBLADEN
Kerkklokken 1
De Leiderdorpse predikant
Tj. Doesburg verkondigde
onlangs in het blad 'Ontmoe
ting 1993' als zijn standpunt
dat kerkklokken - 'die lawaai-
producenten, irritante over
blijfsels van een dominant
christendom' - op zondag
morgen maar het zwijgen
moet worden worden opge
legd. Zeker in een tijd dat
nog maar een kleine minder
heid zich 'onder het Woord'
begeeft, past de kerken de
nodige bescheidenheid,
meent hij.
Doesburg wordt deze week
in hetzelfde blad van repliek
gediend door het gemeente
lid S.J. de Groot, bij lezers
van deze krant ook wel be
kend als de voormalige re
dacteur Geestelijk Leven,
Hem gaat 'een dergelijke
aanpassing aan de tanende
positie van het christendom
in onze cultuur' vooralsnog
te ver. „Het is heel goed
denkbaar dat niet-kerkelijken
en niet-kerksen de oude tra
ditie van het luiden nog altijd
op prijs stellen. Bescheiden
heid is een evangelische
deugd. Maar je moet als kerk
wel herkenbaar blijven, en
daarin spelen bepaalde tradi
ties, ook uiterlijke, nu een
maal mee."
Kerkklokken (2)
De Groot noemt het tamelijk
goedkoop om de zondagklok
op de afvalberg van het over
tollige kabaal te gooien.
„Trouwens, de kloktraditie is
wel iets anders dan dominee
Doesburg in zijn kritische
distantie suggereert. De klok
was niet alleen een tijdsaan-
duider voor mensen op het
land; ze had wel degelijk ook
een religieuze functie, en niet
alleen in kloosters en retrai
tehuizen. Het is de geschie
denis ridiculiseren als het
luiden tijdens het Onze Va
der wordt voorgesteld als een
oproep voor de thuisblijvers
om de koffie alvast klaar te
maken."
Nog altijd geeft de klok
enige stem aan de plaats
waar mensen in geloof en
verlangen naar bemoediging
samenkomen, meent De
Groot. „Daarvoor is het aan
tal kerkgangers nooit bepa
lend geweest. Ook waar 'twee
of drie' om die reden bijeen
kwamen, 'maakte de klok de
uitnodiging hoorbaar. In de
geschiedenis was het bij lan
ge na niet de meerderheid
van het volk die ter kerke
ging"
Kerkklokken (3)
De opvatting van dominee
Doesburg dat met het in
standhouden van het klokke-
gelui ook de gebedsoproep
van moslims niet kan wor
den tegengehouden, snijdt
volgens De Groot geen hout.
,,Ik geloof ook niet dat mos
lims zullen juichen als wij
onze klokken uitschakelen
om daannee te bereiken dat
wij op onze beurt ver
schoond blijven van hun ge-
bedsoproepen. Immers, het
omgekeerde (in overwegend
islamitische landen) is voor
alsnog ondenkbaar en bo
vendien wil de moskee zich
dagelijks laten horen."
Beide tradities hebben re
den van bestaan, meent de
briefschrijver. „Mits ze maar
met verstand en begrip wor
den gehanteerd. En als
plaatsgenoten concrete ge
luidsklachten, waarvan de re
delijkheid moeilijk kan wor
den betwist, bij kerk of mos
kee deponeren, dan moet
ook de kerk bereid zijn tot
overleg en schikking. Wat
iets anders is dan zichzelf
monddood maken."
Valkenburgse predikant dr. C. Vermeulen met emeritaat
Als zoon van een kruide
nier had dr. C. Vermeulen
op zijn negentiende al heel
wat boodschappen rond
gebracht. De stap die hij op
die leeftijd zefte naar een
loopbaan als evangelist en
predikant, noemt hij in fei
te dan ook niet zo groot.
Aanvankelijk als officier
van het Leger des Heils en
later als dominee binnen
de Nederlandse Hervorm
de Kerk bezorgde Vermeu
len de bijbelse boodschap.
De Valkenburgse predikant
(62) maakt deze week ge
bruik van de vut-regeling.
De plaatselijke gemeente
neemt morgen officieel af
scheid van haar voorgan
ger.
VALKENBURG DICK VAN DER PLAS
De keuze voor het Leger des
Heils werd destijds vooral van
huisuit bepaald. Zijn ouders
waren in hun woonplaats Den
Helder 'bij het leger' en
Vermeulen werd in deze traditie
grootgebracht. „Toen ik het ver
langen kreeg het evangelie te
gaan rondbrengen, was de op
leiding aan de kweekschool van
het Leger des Heils in Amstel
veen het meest voor de hand
liggend", vertelt hij. Vermeulen
werkte jarenlang als officier
voor het leger, zelfs een korte
periode in Leiden, en eindigde
in 1965 zijn loopbaan als redac
teur van 4e Strijdkreet.
In de tussentijd had hij staats
examen gymnasium gedaan,
waarmee het verlangen om
theologie te gaan studeren kon
worden verwezenlijkt. Vermeu
len brak met het Leger des
Heils. „Daaraan lagen enkele
persoonlijke motieven ten
grondslag. Ik wil niets kwaads
over het leger zeggen, maar op
den duur ging de militaire
structuur me tegen staan. In
zo'n structuur kon ik niet meer
functioneren." Ook zijn behoef
te om verder te studeren, kon
binnen deze organisatie niet
De vertrekkende predikant C. Vermeulen met zijn echtgenote: „Je kunt een hele tijd op zondag uitslapen.
maar er komt toch een dag waarop je dat een lege bezigheid vindt."
worden bevredigd.
De studie theologie begon
Vermeulen met een vastomlijnd
doel voor ogen: hij wilde predi
kant worden. „Voor mij bete
kende dat hetzelfde doen wat ik
al deed, maar dan op een ander
niveau." Een keuze voor een
kerkgenootschap moest hij toen
nog wel maken, want Vermeu
len 'was niets'. „Ik was zelfs niet
gedoopt." Dat het uiteindelijk
de Nederlandse Hervormde
Kerk werd, lag voor hem min of
meer voor de hand. „Ik dacht:
in een kerkgenootschap waarin
veel ruimte is, is vast ook wel
een plekje voor mij."
Kaarsen
T£en hij in 1970 als predikant
aan de slag kon, koos hij bewust
voor een kleine gemeente: het
Zeeuwse Grijpskerke. „We wil
den, na een 'stadse' periode in
Amsterdam en Amstelveen, on
ze kindereij in een dorp groot
brengen. En verder wilde ik ook
de tijd hebben om te studeren
voor mijn doctoraal." Door zijn
loopbaan binnen het Leger des
Heils en zijn theologische studie
aan de universiteit van Amster
dam, was Vermeulen aanvanke
lijk als predikant erg 'maat
schappij-gericht'. Maar dat ging
er in wisselwerking met de
dorpsgemeente wel af. „In het
begin bracht ik de koster tot
wanhoop doordat ik per se
kaarsen in de kerk wilde", zo
kijkt hij terug. „De mensen
stonden ook niet te dringen om
elke week vanaf .de kansel een
verhaal over de situatie in Zuid-
Afrika of sociale achterstanden
te horen." Gaandeweg vond
Vermeulen een eigen vorm. Hij
FOTO DICK HOGEWONING
ontdekte het confessionele ele
ment, werd lid van de Confes
sionele Vereniging en bekleedt
nu alweer geruime periode een
functie in het hoofdbestuur van
deze organisatie.
De kleine hervormde ge
meente in Grijpskerke ('350 zie
len') verruilde hij na vijf jaar
met enige aarzeling voor Zeven
huizen, waar het aandeel van de
hervormden tien keer zo groot
was. „Veel te groot, bleek ach
teraf, waardoor er een enorme
werkdruk was." Van zijn voor
nemen om verder te studeren
kwam in deze gemeente niets.
Vermeulen koos in 1979 dan
ook bewust voor het veel kleine
re Valkenburg ('1250 zielen'),
waar hij wel volop de mogelijk
heden kreeg om zich verder te
ontplooien. De predikant pro
moveerde in 1986 op de uitver-
kiezingsleer van Karl Barth. ,,Ik
houd ervan om de moeilijkste
dingen te doen", zegt hij over
dat onderwerp.
Betrokkenheid
Bracht Grijpskerke hem van de
linkerzijde wat meer naar het
midden naar de kerk, Zevenhui
zen duwde hem nog wat meer
naar 'rechts', waarna Valken
burg de zaak weer min of meer
in evenwicht bracht. „Het is een
hele levendige gemeente, niet
stijf of vervelend", omschrijft
hij. „Men geeft hier niet om ui
terlijke dingen, zoals het dragen
van een zwart pak." De betrok
kenheid van de jeugd, vooral
die van de basisschool, noemt
hij heel goed. „Meer moeite
hebben we met het vasthouden
van de tieners, in de leeftijd van
13-18 jaar. Voor deze groep die
nen zich op allerlei gebieden
zoveel alternatieven aan dat de
kerk er vaak bij inschiet. Maar
gelukkig komt een deel van de
ze groep na verloop van tijd
weer terug."
Somber over de toekomst van
de kerk is Vermeulen niet.
„Door veel nadruk te leggen op
het accent van de solidaire ge
meenschap van gelovigen, zal
het best goed gaan. Dat is één
van de belangrijkse dingen
waardoor de kerk zal overleven.
Je kunt een hele tijd op zondag
uitslapen, maar er komt toch
een dag waarop je dat een lege
bezigheid vindt."
Na zijn vervroegd uittreden
blijft Vermeulen als pastor nog
een dag per week verbonden
aan het bejaardenoord Duin
rand in Katwijk. Verder hoopt
hij meer tijd te krijgen om te
studeren en te schrijven. On
langs verscheen van zijn hand
al het boekje 'Woorden die We
gen' en de predikant werkt mo
menteel aan een uitgave over
relaties. Ook een boekje over de
psalmen staat op zijn wensen-
lijstje.
En tenslotte zal ook de her
vormde gemeente van Valken
burg, waar hij blijft wonen, ze
ker nog een beroep op hem
kunnen doen. „Emeritaat bete
kent voor mij niet: ze zoeken
het verder maar uit."
Tijd van oorlog, tijd van vrede
Het werk van de rooms-katholieke vredesbewe
ging Pax Christi staat centraal in 'Tijd van oorlog,
tijd van vrede'. Het is in feite een eerbetoon aan
bisschop H. Ernst van Breda, die in de periode
1976 tot 1993 voorzitter van deze organisatie was.
De bijdragen van verschillende auteurs zijn toe
gespitst op de onderwerpen die Ernst persoonlijk
na aan het hart liggen. Dat geldt dan met name
voor de verhouding tussen het katholicisme en
het jodendom, de spiritualiteit, de relatie vredes
beweging-politiek en de rol van de kerken in Joe
goslavië. De bundel begint en eindigt met een uit
gebreid interview met de bisschop.
Tijd van oorlog, tijd van vrede over het werk van de vre
desbeweging Koos van der Bruggen (red.). - Kampen
Kok, 1993. - 251 p. ISBN 90-242-8961-0. Prijs 39,50 gul-
Fantastisch geloven
Fantasievol bezig zijn met het evangelie, zoals Je
zus Christus deed wanneer Hij gelijkenissen ver
telde. Wegen zoeken om mensen te bereiken en
voor hen verstaanbaar zijn. In die geest schrijft dr.
Pieter Boomsma, predikant in Apeldoorn en voor
zitter van de generale synode van de Gerefor
meerde Kerken in Nederland, zijn columns in het
Centraal Weekblad. Zijn inspiratie put hij niet al
leen uit gesprekken over het geloof, maar ook uit
actuele zaken. Een selectie van die columns is nu
gebundeld in het boek 'Fantastisch Geloven'.
Fantastisch Geloven columns Pieter Boomsma. - Kam
pen Kok, 1993. - 132 p. ISBN 90-242-6770-6. Prijs 22,50
Dopen,... en dan?
Om jonge ouders toe te rusten bij de taak van ge
loofsopvoeding, schreef dominee G.C. Officer het
boekje 'Dopen,... en dan?'. Hij behandelt onder-
BOEKBESPREKING
werpen als de inhoud van de doopbeloften, de
kerkgang, bidden met kinderen en het gebruik
van de kinderbijbel. Het is vooral een werkboekje
geworden, dat in kringen behandeld kan worden.
Zo bevat het vragen en opdrachten ('Schrijf in een
paar trefwoorden of korte zinnen uw beeld op van
God' en 'Wat zou u van uw godsbeeld aan kinde
ren willen overdragen?'). De theologische veron
derstellingen van Officer noemt hij zelf niet zalig
makend. „Dit boekje is geschreven juist om het
gesprek, met al de verschillende inbrengen en
meningen, op gang te brengen."
Dopen,... en dan? Greg Officer. - KampenKok, 1993. -
72 p. ISBN 90- 242-6709-9. Prijs18,90 gulden.
Ook verschenen bij Kok;
'Waar het leven bloeit' van Maria de Groot en
Christianne Me'roz. Deze bundel bevat artikelen
waarin bijbelse verhalen en gedichten worden ge
lezen met bijzondere aandacht voor de rol van
vrouwen. 100 p. ISBN 90-242-6769-2. Prijs 22,50
gulden.
'Het gevoel van eenzaamheid' van Laura Reedijk.
De schrijfster probeert mensen te helpen hun
eenzaamheid uit te houden en er op een andere
manier mee om te gaan. 102 p. ISBN 90-242-
8951-3. Prijs14,90 gulden.
'Als alles tegenzit' van Gien Karssen. Hoe gaan
vrouwen uit de bijbel om met problemen en te
genslagen? 75 p. ISBN 90-242-6707-2. Prijs 16,90
gulden.
'Weg van de man uit Nazareth' van Paula Co-
pray. De theologie laat zien hoe binnen de eerste
christengemeente de tendens ontstaat om de rol
van de vrouw af te zwakken. Een vrouwengroep
levert na elke afzonderlijke episode commentaar.
120 p. ISBN 90-242-6341-7. Prijs23,90 gulden.
DICK VAN DER PLAS
COLOFON
LEIDSCH DAGBLAD
Uitgave van Dagbladuitgeverij Damiate bv
DIRECTIE B M. Essenberg, J de Vnes. G.P
Arnold (adj);
HOOFDREDACTIE Jan-Geert Majoor. Frans
k van der"
•JTOOR
raat 82.2321 BM Leiden
Telefoon 071-356356
REGIOKANTOOR
Kanaalstraat 26a Lisse
Telefoon 02521 -19353. Fax 02521 -19610
POSTADRES
Postbus 54,2300 AB Leiden
TELEFAX
Advertenties071-323508
Fam.benchten 071 -323508
Redactie 071-321921
Eindelijk nazomer
Een uitdiepende depressie boven
Finland en een standvastig hoog
tussen Schotland en IJsland brach
ten gisteren nieuw leven in de
noordelijke circulatie, waarmee al
zo'n dag of tien veel te koude lucht
naar West-en Middeneuropa wordt
getransporteerd.
De aantrekkende, kille noorden
wind drukte de middagtempera-
tuur tot het bedenkelijke peil van
14 graden. Zonnige momenten wa
ren schaars en donkere wolken
vanaf de Noordzee lieten af en toe
een gure bui los.
Vandaag mag op weinig beterschap
gerekend worden, al neigen de op
klaringen wat breder te worden.
Meer dan 15 graden wordt het
niet. Ook zondag is het bepaald
nog aan de frisse kant, maar de
buien zijn dan minder talrijk en de
wind neemt wat in kracht af.
Op de oceaan begint de circulatie
zich nu te wijzigen en op den duur
moet dat een gunstige uitwerking
op ons weer gaan krijgen. Het ge
hele patroon van hoge-en lagedruk
gebieden verschuift langzaam naar
het oosten. Het Engels-IJslandse
hoog zien we op de weerkaart van
komende dinsdag terug op de lijn
Noorwegen-ltalie De as van de ho-
gedrukzone ligt dan ten oosten van
Nederland met het gevolg, dat de
wind in een ruk de zuidhoek op
zoekt Tegelijkertijd zuigt een de
pressie nabij Ierland warmere lucht
uit de subtropen naar West-Euro
pa. Vanaf dinsdag mag op tempe
raturen in de orde van 20 graden of
iets hoger worden gerekend.
Eindelijk dus toch iets dat op een
nazomertje begint te lijken, maar
omtrent
de stabiliteit van deze opleving
heerst onzekerheid. Dit heeft te
maken met het onvoorspelbare ge
drag van de orkaan Emily, die nu
nog ver op de oceaan ronddobbert.
Deze tropische wervel, die afgelo
pen dinsdag de Amerikaanse oost
kust op een haar na miste, wordt
vroeg of laat door de westelijke
straalstroom in de kraag gevat en
vervolgens omgebouwd tot een nr-
male Atlantische depressie.
Dit proces kan nieuwe impulsen
geven aan de dynamiek in de at
mosfeer. Vaak zien je zo'n ex-tropi-
sche storm uiteindelijk in West-Eu-
ropese wateren belanden. Een
nieuwe doorbraak naar onbesten
dig weer in onze contreien is dan
niet uit te sluiten. De kou zijn we
volgende week in elk geval eventjes
kwijt.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
maandag.
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
Wolkenvelden afgewisseld
door perioden met zon.
Zondag in Ierland meer
bewolking en later kans op
regen Maxima van 15 gra
den in Schotland tot 18 a
19 graden in Ierland en
Engeland.
België en Luxemburg:
Wisselend bewolkt en
voornamelijk zaterdag nog
kans op een bui. Maxima
ongeveer 15 graden.
Noord- en Midden-Frank-
In het noorden en noord
oosten zaterdag meer be
wolking en in de oostelijke
departementen een enkele
bui Verder flinke zonnige
perioden en droog. In de
nacht en vroege ochtend
plaatselijk mist. Middag-
temperatuur van 17 graden in het noor
den en langs de Kanaalkust tot 22 gra
den in de zuidelijke departementen.
Portugal en Madeira:
Portugal Flinke perioden met zon, maar
zondag in het noorden ook wolkenvelden
en vrijwel overal droog Maxima van 20
graden bij Porto tot 27 in de Algarve.
Madeira: Perioden met zon, ook enkele
wolkenvelden. Droog. Middagtempera-
tuur rond 25 graden.
Spanje en de Canarische Eilanden:
Spanje: Overwegend zonnig Zondag in
het noordwesten wolkenvelden en lartgs
de noordkust mogelijk wat regen. In het
binnenland maxima tussen 30 en 35
graden. Aan de stranden langs de Mid
dellandse Zee middagtemperaturen van
27 tot 32 en aan de Golf van Biskaie on
geveer 20 graden. Canarische Eilanden.
Droog en vrij zonnig, ook enkele wolken
velden. Middagtemperatuur op de stran
den ongeveer 28 graden.
Marokko en Tunesië:
Marokko: Flinke perioden met zon, aan
zee ook enkele wolkenvelden. In het At
lasgebergte en het Rifgebergte kans op
een lokale bui, elders droog. Maximum
temperatuur aan de westkust ongeveer
26 graden. Tunesië Droog en flinke
zonnige perioden Maximumtempera
tuur aan zee rond 30 graden.
Zuid-Frankrijk:
Droog en flinke zonnige perioden. Zater
dag waait nog de Mistral Maxima van
22 graden aan de Atlantische kust en op
het Centraal Massief tot 27 graden in de
Languedoc en Provence.
Mallorca en Ibiza:
Overwegend zonnig. Middagtempera
tuur rond 29 graden.
Italië, Corsica en Sardinië:
Italië- Zatërdag enkele regen- en on
weersbuien. Zondag minder buien en
meer zon, Maxima van 21 graden in de
Po-vlakte tot rond 27 graden in het zui
den. Corsica en Sardinië: Zaterdag nog
een enkele regen- of onweersbui. Zon
dag meer zon en vrijwel droog. Maxima
ongeveer 27 graden
Griekenland en Kreta:
Griekenland: In het noorden meer be
wolking en een toenemende kans op een
regen- of onweersbui. Elders perioden
met zon en vrijwel overal droog Maxima
tussen 24 en 29 graden Kreta: Droog
en overwegend zonnig. Maxima onge
veer 26 graden
Turkije en Cyprus:
Droog en overwegend zonnig, aan de
Turkse westkust ook enkele wolken,
Middagtemperatuur langs de westkust
ongeveer 25 graden. Langs de zuidkust
en op Cyprus maxima rond 28 graden.
Duitsland:
Zaterdag wisselend bewolkt en enkele
buien. Langs de Alpenrand bewolkt en
regen en sneeuwgrens dalend naar on
geveer 1600 meter. Zondag in het oos
ten en zuidoosten nog enkele buien,
maar elders bij af en toe zon op de
meeste plaatsen droog. Koel.
Zwitserland:
Zaterdag bewolkt en vooral in het oosten
nog regen. Sneeuwgrens dalend tot on
geveer 1600 meter In het westen en
zuiden opklaringen. Zondag alleen in
het oosten nog enkele wolkenvelden, el
ders perioden met zon en maxima van
16 graden in het oosten tot 23 in Tes-
L lagedjuk
ê£s °Pkl
H hoged
Neerslagkans
Minimumtemp.
Middagtemp.
Wind
ZATERDAG 4 SEPTEMBER 1993
Zon- en maanstanden
Zon op 06 55 Zon onder 20.18
Maan op 20 56 Maan onder 10.38
Waterstanden Katwijk
Hoog water 05 .54 18.14
Laag water 1.46 14.01
Weerrapporten 03 SEPTEMBER 20 uur:
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Maastricht
Aberdeen
Barcelona
Budapest
Bordeaux
Cyprus
Dublin
zwaar bew. nnw6
haltbew wnw3
regenbui now 7
licht bew. zo 2
licht bew. zw 3
Istanbul
Klagenlurt
Kopenhagen
Las Paimas
Luremburg
Madrid
Mallorca
regenbui zzw2 17 10 3
Bangkok
Buenos Aires
Casablanca
Johannesburg
Los Angeles
New Orleans
New York
Tel Aviv
Tokyo
HEINZ
