EG geeft Israël en
Palestijnen steun
Oostduitse dissident doet gooi naar presidentschap
Scheren en wassen zijn
geen huwelijksplichten
Protesten leger Nicaragua
tegen vervanging legerchef
Buitenland
Keizer staat weer op de hoek
'Verhevigde strijd brengt
hulp aan Bosnië in gevaar'
VS handhaven sancties tegen Nigeria
Australië erkent aanspraken aborigines
Britse regering gaat meer
gevangenissen privatiseren
VRIJDAG 3 SEPTEMBER 1993
Trouw in zowel voor- ais tegenspoed, in ziekte en bij gezond
heid, oké. Maar liefde, eerbied en zo af en toe een was- en
scheerbeurt, neen, die horen niet bij de beloftes van een hu
welijk. Zo oordeelde deze week een rechtbank in de Californi-
sche stad Santa Ana.
Brenda Johnston had haar echtgenoot Donald aangeklaagd
wegens fraude omdat hij na hun huwelijk in een slecht ge
schoren slons veranderde. De rechter gaf Brenda gelijk en ver
leende haar het volledige eigendom over het niet echt goedko
pe huisje dat beiden hadden opgebouwd.
Dat nam Donald weer niet en hij ging in beroep. Welnu, het
Hof van Beroep oordeelde dat slechte gewoontes geen reden
voor de annulering van een huwelijk wegens fraude zijn. Het
Hof streek echter over haar hart en verleende Brenda een
scheiding, maar wel onder de voorwaarde dat de bezittingen
eerlijk verdeeld worden.
Zuigelingensterfte Kosovo stijgt
wenen in de overwegend door etnische Albanezen bewoonde
Servische provincie Kosovo sterft een op de drie baby's kort na
de geboorte. Volgens de Oostenrijkse afdeling van de Internatio
nale Vereniging voor de Mensenrechten is de zuigelingensterfte
in Kosovo de eerste zes maanden van dit jaar verdubbeld ten
opzichte van vorig jaar. Bijna 63 procent van de overlijdensge-
vallen is terug te voeren op longontsteking of bronchitis.
Palast der Republiek wordt gesloopt
bonn» Het Palast der Republik in Berlijn, het parlementsgebouw
van de voormalige DDR, wordt volgend jaar gesloopt. De sloop
van de door asbest vervuilde voormalige zetel van de Oostduitse
Volkskammer zal drie tot vier jaar duren. De kosten worden ge
raamd op 200 miljoen gulden.
Demjanjuk blijft in hechtenis
Jeruzalem» Het Hooggerechtshof in Israël heeft gisterenbesloten
dat de vermeende oorlogsmisdadiger John Demjanjuk voorlopig
in hechtenis blijft en niet wordt uitgewezen. Eerst zal nog een
zitting plaatsvinden, waar overlevenden van de nazi-concentra
tiekampen en nazi-jagers worden gehoord. Een datum voor die
zitting is nog niet bekend.
Bonn wil weer verbod neo-nazipartij
bonn» De Duitse regering heeft gisteren het hoogste rechtscolle
ge in het land gevraagd de neo-nazistische Vrije Duitse Arbei
derspartij (FAP) te verbieden. De partij ondermijnt volgens Bonn
de democratie en zet aan tot rassenhaat. De Duitse regering
heeft tot i>u toe vijf neo-nazistische partijen en diverse aanver
wante organisaties verboden.
Mariaverschijning commercieel uitgebuit
manila» De Filipijnse bisschop Antonio Tobias heeft in een her
derlijk schrijven gewaarschuwd tegen de uitwassen rond een 16-
jarige jongen die zegt dat de maagd Maria aan hem is versche
nen. Het uitbuiten van de duizenden gelovigen die een bezoek
brengen aan Agoo, 230 kilometer ten noorden van Manila, „kan
slechts worden afgekeurd", aldus Tobias. Naar schatting zullen
enkele honderdduizenden gelovigen volgende week Agoo be
zoeken. De weg naar de Berg der Verschijning is omzoomd met
stalletjes waar Filipijnse koek en zopie alsmede religieuze souve
nirs worden verkocht.
President Chamorro wil af van Ortega
MANAGUA »UPI-AI
Legerkringen in de Nicara
guaanse hoofdstad Managua
hebben gisteren verontwaar
digd gereageerd op de aankon
diging van president Violeta
Chamorro de opperbevelheb
ber van het leger, generaal
Humberto Ortega, volgend
jaar te zullen vervangen.
„We hadden geen enkel idee
dat de president deze aankon
diging vandaag zou doen", zei
generaal joaguin Cuadra, chef
staf van het leger op een haastig
gearrangeerde persconferentie.
Cuadra zei dat alleen de Militai
re Raad, een orgaan waarin 30
fopmilitairen zitting hebben,
een nieuwe legerchef kan be-
De in Managua verschijnende
krant La Prensa meldde gisteren
dat Ortega en zijn broer, de
voormalige president Daniel
Ortega, kort na de toespraak
van de president met haar in
een schreeuwpartij verwikkeld
Deutsche Presse Ager
Ook Syrië meldt kans op doorbraak in besprekingen
De Europese Gemeenschap heeft Israël en de Palestijnen
gisteren economische, politieke en morele steun toege
zegd bij de poging hun historische rivaliteit bij te leggen
en de Palestijnen beperkt zelfbestuur te geven in de Ga-
za-strook en Jericho. De EG is bereid diep in de buidel te
tasten voor steun aan de Palestijnen, en wil de handel
met Israël drastisch opvoeren.
tunis-brussel-jeruzalemmiljard gulden) gereed te heb-
GPD-Rtr-DPA-AFP ben voor de economische ont
wikkeling van de Gaza-strook
van en de westelijke Jordaanoe-
Die boodschap hebben voorzit
ter Jacques Delors van de Eu
ropese Commissie en commis
saris Hans van den Broek (bui
tenlandse politieke betrekkin
gen) meegegeven aan de bezoe
kende Israëlische minister Peres
(buitenlandse zaken). Het dage
lijks bestuur van de EG buigt
zich volgende week over de
vraag hoe groot de financiële
steun concreet zal worden.
De Wereldbank in Washing
ton heeft gisteren bekendge
maakt 4,3 miljard dollar (negen
Volgens Peres zijn Israël en
Jordanië het tijdens geheime
onderhandelingen eens gewor
den over een vredesakkoord
„waarin zelfs de visa worden ge
regeld voor de muggen die de
Jordaan over willen". Deze zeer
gedetailleerde 'agenda voor vre
de' is door Israël aanvaard en
wacht slechts op Jordaanse in
stemming, aldus Peres. „Onze
pen ligt klaar".
Ook Syrië hoopt aan het ein-
raakten. Chamorro verklaarde
in een toespraak dat de opper
bevelhebber voortaan niet lan
ger dan vijf jaar in zijn functie
zal worden gehandhaafd. Bij
eerdere gelegenheden heeft Or
tega diverse keren laten weten
in functie te willen blijven tot
1997 als ook Chamorro's
ambtsperiode eindigt.
De Verenige Staten, die regel
matig hebben aangedrongen op
de vervanging van Ortega, rea
geerden instemmend op Cha-
morro's speech. „Dit is een fer
me stap op weg naar herstel van
de burgerlijke controle over de
militairen en de veiligheids
diensten", verklaarde minister
Christopher (buitenlandse za
ken).
Generaal Humberto Ortega
(45) was een linkse 'sandinisti-
sche' guerrillastrijder tot zijn
broer Daniel Ortega in 1979
president werd. Sindsdien staat
Humberto Ortega aan het hoofd
van het Nicaraguaanse 'San-
dinistische Volksleger'.
Koblenz Het omstreden ruiterstandbeeld van de Duitse keizer Wilhelm I staat weer op zijn sokkel in Ko
blenz. Met een speciale kraan werd het 14,5 meter hoge en 53 ton zware beeld gisteren op de plek gezet
waar het altijd had gestaan: Deutsches Eek, waar Rijn en Moezel samenvloeien. De replica heeft 3 miljoen
mark gekost. Het originele beeld werd aan het eind van de Tweede Wereldoorlog door Amerikaanse militai
ren opgeblazen. De Duitse geschiedschrijving geeft nog steeds geen eenduidig beeld van Wilhelm I (1797-
1888). Volgens tegenstanders was hij een reactionair en een imperialist, anderen zeggen dat hij juist een be
scheiden, plichtsgetrouwe 'Landesvater' was. foto reuter michael urban
^ij
53U
de van de volgende week een
principe-akkoord te hebben be
reikt met Israël. Het Syrische
optimisme geeft kans op nog
een doorbraak in het vredes
overleg tussen Israël en de Ara
bieren in Washington. Uit Syri
sche bronnen in de Amerikaan
se hoofdstad werd vernomen
dat Syrië al gedurende de pen
deldiplomatie van de Ameri
kaanse minister Christopher
(buitenlandse zaken), vorige
maand, had aangegeven dat het
bereid is verder te gaan dan de
beëindiging van de oorlogstoe
stand wanneer Israël zien van
de Golan-hoogte terugtrekt.
De Israëlische delegatieleider
in Washington Itamar Rabino-
vich zei donderdag dat „voor
uitgang is geboekt op punten
die in eerdere gespreksrondes
onoverbrugbaar leken en deze
week plotseling overbrugbaar
zijn gewordenDe Syrisch-Is-
raëlische vredesonderhandelin-
t bij het partijkantoor
gen liepen eind vorig jaar vast.
Leden van het centraal comi
té van Al-Fatah,'de grootste
groepering binnen de Palestijn
se Bevrijdingsorganisatie (PLO)
zijn gisteravond laat in Tunis
bijeengekomen om zich over
het akkoord tussen de PLO en
Israël te buigen. Naar verwach
ting zal een meederheid van Al
Fatah PLO-leider Yasir Arafat
steunen in zijn streven vrede
met Israël te sluiten. Volgende
week moet de 100 leden tellen
de Centrale Raad van de PLO
het akkoord nog goedkeuren.
De PLO streeft ernaar dat
haar Arabische partners een
vredesakkoord met Israël on
dertekenen op hetzelfde mo
ment dat de PLO dat doet met
haar overeenkomst met Israël.
De PLO lijkt met dit nieuwe uit
gangspunt te zijn gezwicht voor
een aanzwellende golf van Ara
bische kritiek op haar akkoord
met Israël.
Stoltenberg in brief aan Veiligheidsraad:
WASHINGTON Rtr-i
Internationaal bemiddelaar
Stoltenberg heeft in een brief
aan de Veiligheidsraad van de
Verenigde Naties gewaar
schuwd voor verheviging van
de oorlog in Bosnië nu het vre
desoverleg is vastgelopen. De
nieuwe gevechten kunnen vol
gens hem zelfs de humanitaire
hulpverlening in gevaar bren
gen.
„Als het conflict komende win
ter nog bestaat, zal het moeilijk
zijn, zo niet onmogelijk, om de
voortgang van de humanitaire
hulp in Bosnië te garanderen.
De gevolgen voor de burgerbe
volking zullen rampzalig zijn",
aldus Stoltenberg. „De kans is
groot dat de VN-vredesmacht
en de groepen die humanitaire
hulp verlenen hun activiteiten
niet kunnen voortzetten."
Stoltenberg kwam in zijn brief
niet met nieuwe vredesvoorstel-
Minister Kooijmans (bui
tenlandse zaken) heeft er al
le begrip voor dat de Bosni
sche president Izetbegovic
niet akkoord is gegaan met
het ontwerp-vredesplan van
onderhandelaars Owen en
Stoltenberg. „De wijzigings
voorstellen van Izetbegovic
hadden het ontwerp-vre
desplan niet tot een goede
regeling gemaakt, maar de
leefbaarheid van de mos
lims in ieder geval iets ver
groot en verstevigd", aldus
Kooijmans gisteren in de
Tweede Kamer.
len. De huidige plannen, waar
bij Bosnië in drie staten wordt
opgedeeld, blijven uitgangspunt
voor verdere onderhandelingen
tussen de drie partijen.
De Verenigde Staten hebben
de „koppige en onbuigzame"
Serviërs en Kroaten in Bosnië
opgeroepen meer concessies te
doen aan de moslims. De Ame
rikaanse president Clinton
waarschuwde hen gisteren dat
de NAVO nog altijd kan beslui
ten tot militair ingrijpen.
Nadat het vredesoverleg afge
lopen woensdag vastliep, heb
ben vrijwel alle Bosnische par
tijen duidelijk gemaakt dat zij
op een later tijdstip verder wil
len praten over de opdeling van
Bosnië. De meeste westerse lan
den steunen hervatting van de
onderhandelingen, maar riepen
de Serviërs en Kroaten op de
moslims tegemoet te komen.
Waarnemers van de VN-vre
desmacht in Bosnië vrezen dat
het mislukte overleg zal leiden
tot het oplaaien van de oorlog.
Vooral in het midden en het
zuiden van de voormalige Joe
goslavische republiek zou er
groot gevaar zijn voor nieuwe
gevechten tussen Kroaten en
moslims.
WASHINGTON/LAGOS
De Verenigde Staten handhaven
voorlopig hun sancties tegen
Nigeria totdat de onlangs door
de militairen benoemde inte
rim-regering de macht over
draagt aan democratisch geko
zen politici. Dat deelde het Wit
te Huis gisteren mee.
Canada, dat twee weken gele
den de militaire hulp aan Nige
ria stopzette, sprak zijn steun
uit voor Moshood Abiola, de
vermoedelijke winnaar van de
op 12 juni gehouden presi
dentsverkiezingen. De voorma
lige militaire president, Ibrahim
Babangida, verklaarde de ver
kiezingen echter ongeldig.
De overkoepelende Nigeri-
aanse vakbondsfederatie NLC
brak gisteren de algemene sta
king, uit protest tegen de instal
latie van een niet-gekozen bur
gerbewind, na zes dagen plotse
ling af. Volgens de NLC is de
nieuwe president. Ernest Sho-
nekan, aan hun eisen tegemoet
gekomen. Shonekan zegde poli
tieke hervormingen toe en in
trekking van de aangekondigde
verhoging van de benzineprijs.
De arbeiders in de olie-indu
strie staken echter door. Zij ei
sen dat de ongeldig verklaarde
verkiezingen van 12 juni wor
den erkend en dat Abiola tot
president wordt uitgeroepen.
Sydney aptDe aborigines, die 2. procent van de 17,5 mil
joen inwoners van Australië uitmaken, kunnen
zich bij de overheid melden met hun aanspraken
op grond die momenteel door de overheid wordt
beheerd. De meeste grond die ze opeisen, ligt in
het afgelegen binnenland en veel ervan is in ge
bruik door veehouders en mijnbouwbedrijven.
De aborigines krijgen niet het vetorecht over
ontginningen van de grond. In plaats daarvan
krijgen ze volgens een nog vast te stellen formule
schadevergoedingen.
De Australische premier Keating heeft gisteren
een plan onthuld voor de toekenning van land
aan de oorspronkelijke bewoners van het conti
nent, de aborigines. Een nationaal tribunaal zal
zich buigen over grondaanspraken van de in
heemse bevolking. In het plan worden alle be
staande eigendoms- en gebruiksaanspraken, ook
die van Europese Australiërs, beschermd, terwijl
de inheemse aanspraak bij wet wordt erkend.
berlijn steve crawshaw
the independent
De zoektocht naar een geschikte opvolger voor
bondspresident Richard von Weizsacker, wiens
tweede ambtstermijn volgend jaar mei afloopt,
drukt een steeds zwaarder stempel op het poli
tieke leven in Bonn. Omdat bondskanselier
Kohl heeft gezegd dat hij een kandidaat uit het
voormalige Oost-Duitsland zou verwelkomen,
circuleert binnen de partijgelederen de naam
van Kurt Masur. De dirigent van het Gewand-
hausorkest in Leipzig en de New York Philhar
monic zou geen slechte keuze zijn. Kohl denkt
eveneens aan Steffen Heitmann, de minister
van justitie van de deelstaat Saksen.
De CSU, de Beierse zusterpartij van de CDU,
vindt de tijd rijp voor een president uit de eigen
gelederen. De liberale coalitiepartner FDP heeft
haar zinnen gezet op de oorspronkelijk uit het
Oostduitse Halle afkomstige gewezen minister
van buitenlandse zaken, Hans-Dietrich Gen-
scher en de oppositionele sociaaldemocratische
SPD wil dat de functie van president gaat naar
hun kopstuk Johannes Rau, nu nog minister
president van Noordrijn-Westfalen. Er zijn ech
ter meer kandidaten, onder wie Jens Reich.
„De bondskanselier komt uit het westen. De
twaalf rechters van het constitutionele hof komen
allemaal uit het westen. Van de vijftien ministers
in de regering komt het overgrote deel uit het
westen, unze bazen en werkgevers komen uit het
westen. Het is een kwestie van symboliek: we
voelen ons overheerst door West - Duitsland.
Jens Reich, een vooraanstaande Oostduitse dissi
dent tijdens de roerige, opstandige herfst van
1989, trok zich kort na de Duitse hereniging in
1990 terug uit de politiek. Nu heeft de rustige, be
brilde intellectueel zich laten overhalen om zich
weer op het politieke strijdtoneel te begeven, als
kandidaat voor het presidentschap na het terug
treden van Richard von Weizsacker.
Enerzijds bekritiseert Reich zijn mede-Oostduit
sers wegens hun 'neurotische fixatie' op het wes
ten als de bron van alle kwaad, anderzijds heeft
Reich scherpe kritiek op de zelfingenomenheid in
West-Duitsland, waar de bevolking zich nauwe
lijks heeft hoeven aanpassen, terwijl het leven
van de Oostduitsers grondig overhoop is gehaald.
Hij spreekt over West-Duitsland als een 'gesloten,
welvarende gemeenschap' en zegt dat hij makke
lijker met Tsjechische en Poolse collega's kan
praten dan met Duitse collega's uit het westen.
„De Tsjechen en Polen zitten in hetzelfde schuit
je als de Oostduitsers; we hebben dezelfde pro
blemen."
Reich gebruikt het voorbeeld van zijn eigen fami
lie om uit te leggen waarom de verbittering in het
oosten zo groot is. „Mijn vader, die 85 is, krijgt
1.500 DM per maand, nadat hij jarenlang als
chefarts in een ziekenhuis heeft gewerkt. Zijn
voormalige collega's, die erin zijn geslaagd een
baan in het westen te bemachtigen, krijgen 5.000
DM en hebben bovendien nog een aanzienlijke
hoeveelheid spaarcenten op de bank. De mensen
in het oosten voelen zich bedrogen."
Het presidentschap is niet een puur politieke
functie. De uitvoerende macht is niet in handen
van de president, maar van kanselier Kohl die
volgend jaar ook moet worden herkozen.*Maar
presidentiële uitspraken over moreel-politieke
kwesties zo veroordeelde Weizsacker het ge
weld tegen buitenlanders in scherpe bewoordin
gen leggen gewicht in de schaal. De president,
die wordt gekozen door de leden van de federale
en regionale parlementen, wordt beschouwd als
de belichaming van het nationale geweten.
Reich erkent dat zijn kandidatuur, dat door een
aantal vooraanstaande intellectuelen wordt ge
steund. volgend jaar mei slechts een kleine kans
van slagen heeft. „Ik beschouw mijn kandidatuur
dan ook als symbolisch, provocerend."
Hij zegt dat hij zijn doel al heeft bereikt als hij
erin slaagt zijn boodschap over te brengen. Hij
beklaagt zich over het huidige gebrek aan politie
ke visie. Dit gebrek van zowel links als rechts zou
de gezondheid van de Duitse maatschappij ern
stig kunnen schaden, aldus Reich. „Tegenwoor
dig kun je nergens zoveel bijval mee scoren als
met het vervloeken van politici. En dat is een ge
vaarlijkeontwikkeling.''
londen» ceesv
CORRESPONDENT
De Britse regering wil zeven be
staande gevangenissen privati
seren. Dat heeft minister
Howard (binnenlandse zaken)
gisteren bekend gemaakt. Zijn
beleidsvoornemen leidde tot
een storm van protest vanuit
het gevangeniswezen.
Howard denkt dat het be
drijfsleven de gevangenissen ef
ficiënter kan besturen. De vak
bond van cipiers, de POA, be
schuldigde de minister echter
van een ordinaire bezuinigings
operatie. NPA-voorzitter Bartcll
zei dat particuliere bedrijven
zouden gaan werken met
„slechter opgeleid gevangenis
personeel".
Acties van cipiers zijn volgens
de vakbondsman nu „onvermij
delijk". Ook uit juridische hoek
kwam kritiek op de plannen.
„De enige maatstaf voor de effi
ciëntie van gevangenissen is het
recidive-percentage", zei een
woordvoerster van een belan
gengroep.
Sinds zij in 1979 aan de
macht kwamen, hebben de
Britse Conservatieven de begro
ting voor het gevangeniswezen
met 1.6 miljard pond (bijna 5
miljard gulden) verhoogd. Mis
daadcijfers en aantallen gevan
genen groeiden echter nog ex
plosiever.
Het Verenigd Koninkrijk heeft
thans 95 gevangenen per
100.000 inwoners, een percen
tage dat binnen Europa alleen
in Hongarije hoger is. Het aan
tal gevangen groeit nog altijd
met 500 per maand. Met dat
groeicijfer zitten de 130 gevan
genissen in het land over vier
maanden aan hun plafond.
