The Fugitive: De
jager en z'n prooi
Verlossing voor onverbeterlijke zondaar Harvey Keitel
Hunkeren naar een lief
Cultuur&Kunst Film/Boeken
Zwerfkinderen in de derde wereld
Gebouwen zijn weer van ons allemaal
DONDERDAG 2 SEPTEMBER 1993
FILMS IN LEIDEN
van Nirvana en Soundgarden de
soundtrack vormen. Alice in
Chains en een paar Pearl Jam
mers zijn zelfs te zien op het
doek.
Een volmaakte roos schep
pen. Dat is de droom van Albert
in Werner Schröter's Der Rosen-
könig komende week te zien in
de X. Albert heeft samen met
zijn moeder Anna een rozen
kwekerij op een boerderij in
Portugal. Die volmaakte roos
neemt hem volledig in beslag.
Totdat hij zich fanatiek op zijn
liefde voor Fernando stort.
Schröter maakte van dit gege
ven een eigenzinnig film die
soms poëtisch, soms fascine
rend en sóms ronduit afstotend
20.45 uur X, Haalemmerstraat
Leiden Der Rosenkönig, 8/9. 21 00
Kijkhuis. Vrouwenkerksteeg 10, Lei
den Amadeus. 6/9.20 00 uur
De film Singles die deze week in
LVC draait maakt anti-reclame
voor de stichting Losvast. Al tij
den probeert die club in mini-
advertenties duidelijk te maken
dat het hebben van een geliefde
niet alleen rozengeur en mane
schijn brengt. En dat alleen
door het leven gaan niet zielig is
en zelfs te preferen boven een
vaste partner. Regisseur Came
ron Crowe toont echter een stel
mooie, goedverdienende twinti
gers die allemaal hunkeren naar
een lief.
De camera volgt onder ande
ren Bridget Fonda, Matt Dillon,
Campbell Scott en Kyra Sedg
wick die in hetzelfde huis wo
nen. Alle vier willen ze hetzelf
de: succes. Alle vier hebben ze
dezelfde angst: het schrikbeeld
om alleen te blijven. Crowe
maakte er een luchtige film van
die een goed beeld geeft van het
leven van twintigers begin jaren
negentig. Hij koos Seattle
grunge-bands) als nadrukkelijke
achtergrond zodat de muziek
In het Kijkhuis draait Miles
Forman's Amadeus uit 1984.
Deze spektakelfilm sleepte
maar liefst acht Oscars in de
wacht. Tom Hulce kreeg er een
tje voor zijn rol van de compo
nist. Hij maakt van Amadeus
een geniaal, grillig en grappig
mens die het nodige te verdu
ren krijgt van een jaloerse con
current aan het Weense hof. Ui
teraard zit Amadeus ook vol met
muziek en het gekke is dat zelfs
al heb je een gruwelijke hekel
aan opera de film je tot het eind
blijft boeien.
BIOSCOPEN AMSTERDAM
k 13.30, 16, 19.30, 22
ALFA 2
Mad dog and glory 16 j 13 30, 16,
19.30, 22
ALFA 3
Benny Joon 18.45, 21.30, do vr
ma di ook 13,15.45
ALHAMBRA 1
Weteringschans tel. 6233192
The Piano 12).. 18 45,21.30, dovr
ma d. ook 13.15
ALHAMBRA2
Sarafina 12 j.. 18.45, 21 30, do vr
madiook 13.15. 16
BELLEVUE CINERAMA
Marnixstraat 400 tel. 6234876
Last action hero 13 15, 16, 18.45,
21.30
CINERAMA 2
Enchanted April 16 j., 13.15, 16,
19.15,22
CALYPSO 1
Marnixstraat 402 tel. 6234876
The Piano 13.15, 16, 19.15,22
CALYPSO 2
Scent ofawoman 13.15, 16 45,
20.30
CINECENTER-CINEMACORALINE
Li|nbaansgracht236tel. 6236615
Jamonjamon 16)., 14.30, 17,
19.30, 20 15-
Kort Amerikaans zo 11
CINECENTER-PEPPE-NAPPA
Belle de jour 16 j 14 .30. 19.30
Visconti'ssenso 16)., 17, 22,zoook
11.15
CINECENTER-PIERROT
Oeroeg 12 j.. 14 30. 17. 19 30,
22.15,zo ook 11.15
CINEMA 1 INTERNATIONAL
August Allebéplein 4 tel 6151243
The Fugitive 12 j 19, 21 45. dot/m
zoook 13.15. 16, woook 13 15
CINEMA 2 INTERNATIONAL
Last action hero 18.45, 21.30
CITY 1
Leidseplein tel. 6234579
The Fugitive 13.15, 16, 18.45,
21.30
CITY 2
Guilty as sin 16 j.. 13.15, 16, 18.45,
21.30
DESMET
Plantage Middenlaan 4a tel.
Medea 20, zoook 14
Wittgenstein 21.30
The cement garden 19.30, 22.15
Late night movie 23, zi 16.30
KRITERION 1
Roetersstraat 170 tel 6231708
Raise the red lantern 17 .30
Enchanted April 20(beh. do) zoook
ndi)
15
Red rock west 21 45, (beh.
Sneak preview di 22.15
KRITERION 2
The wrong man 17.15
Turks Fruit z<
RIALTO 1 2
Ceintuurbaan 338 tel 6623488
Africa in the picture part IV 18,20,
22
THE MOVIES 1
Haarlemmerdijk 161 tel. 6386016
Bad lieutenant (beh. do) 17 30,
19 45, 22,dovr zaook 00.15.zo
ook 11.30,15, do alleen 00.15
Fanfare zo 11
THE MOVIES 2
Close my eyes 17.15, 22, zoook 15
Howards end 19.30
THE MOVIES 3
The crying game 17 15, 21.45 (beh.
do)
The waterdance 19.45, zoook
11.30, 14 45 (beh do)
TUSCHINSKI 1
Reguliersbreestraat tel. 6262633
Sliver 16).. 13.15, 16, 18.45.
21.30
TUSCHINSKI 2
Cliffhanger 16 L3.15, 16, 18.45,
21.30
TUSCHINSKI 3
Indecent proposal 13.15, 16, 18 45.
21.30
TUSCHINSKI 4
Made in America 18 45, 21.30, dovr
madiook 13 15. 16
TUSCHINSKI 5
Hotshots 12 j 13.15, 16, 18.45,
21.30
TUSCHINSKI 6
The Fugitive 12 j., 13.15, 16,
18.45,21.30
DE UITKIJK
Prinsengracht 452 tel. 6237460
The story of Qui Ju 16 j., dag. 16,
Bewerking televisieserie ongemeen spannend
Filmbewerkingen van populaire televisieseries moeten
het doorgaans meer hebben van herkenbare karakters
dan van plot of logica. Des te opmerkelijker is The Fugiti
ve, een hechte en buitengewoon spannende thriller die in
niets de suggestie wekt gebaseerd te zijn op een langlo
pende t.v.-reeks.
RECENSIE
jxor, Leiden; Euro Cinema, Alphen a
Metropole 1Den Haag
De gelijknamige serie, die twin
tig jaar terug ook met succes in
Nederland werd uitgezonden,
draaide om een wegens moord
veroordeelde dokter die om de
doodstraf te ontlopen perma
nent op de Vlucht is. Voor de
moderne Fugitive werden de
eerste en laatste episode aan el
kaar gebreid, maar dankzij een
voortreffelijke script maakt het
verhaal een samenhangende in
druk.
Harrison Ford speelt de ge
respecteerde chrirurg Richard
Kimble, die na een spoedopera
tie zijn vrouw thuis vermoord
aantreft. Van de dader ziet hij
net genoeg om te weten dat de
man een kunstarm draagt. Be
wijslast werkt echter overtui
gend in zijn nadeel, en Kimble
wordt ter dood veroordeeld. Hij
weet op wonderbaarlijke wijze
te ontsnappen een sensatio
neel moment maar een ver
beten marshall (Tommy Lee Jo
nes) zit hem als een bloedhond
op de hielen. Kimbles inventivi
teit houdt hem echter telkens
uit de handen van de wet, en hij
keert naar zijn woonplaats terug
om in volstrekte anonimiteit de
ware dader op te sporen.
Een kat en muis-spel is een
smalle basis voor een film van
meer dan twee uur. Toch weet
regisseur Andrew Davis, gehol
pen door de vele slimme wen
dingen in het script, de span
ning goed vast te houden. Het is
misschien jammer dat we
meteen al weten dat Kimble on
schuldig is, maar de ontrafeling
van de plot laat voldoende ver
rassing over.
Kimble's teloorgang van
hoogaangeschreven medicus
op de e
verschoppeling is
geplaatst in een decor van re
genachtige bossen, naargeestige
provincieplaatsen en armoedige
logementen. De welgestelde
chirurg ziet een Amerika waar
hij tot voor kort geen weet van
had. Ook de plot, waarin een
gewetenloze farmaceut (Jeroen
Krabbé) een cruciale rol speelt,
levert een snuifje sociaal com-
Maar The Fugitive is
ste plaats solide amu-
net Ford in de rol die
hem het best ligt, die van wils
krachtige eenling.
Net als in Davis' vorige film
Under Siege is de casting van
Tommy Lee Jones als tegenpool
een gelukkige greep. Diens
marshall verraadt in blikken en
kleine gebaren een onvermoede
obsessie. Het zou me niets ver
bazen wanneer Jones na het on
vermijdelijke succes van The
Fugitive de langverdiende over
stap naar een dragende rol zal
maken.
Cruise verovert felbegeerde rol
De bekendmaking dat Tom
Cruise de hoofdrol in Inter
view with the Vampire zal krij
gen, bleek de ontknoping van
een ware afvalrace. Eerder
hadden acteurs als Daniel
Day-Lewis, Gerard Depardieu
en John Malkovich laten we
ten voor de rol Van de vampier
Lestat in aanmerking te willen
komen. Toen Cruise echter
belangstelling had getoond,
was de keus snel gemaakt. Het
succes van Cruise's laatste film
The Firm gaf voor producent
David Geffen de doorslag met
hem in zee te gaan. De acteur
verklaarde de rol van Lestat als
een grote uitdaging te zien. In
terview with the Vampire zal
worden geregisseerd door Neil
Jordan. De overige hoofdrollen
zijn voor Brad Pitt. Antonio
Banderas en River Phoenix.
Verschroeiend realisme in Bad Lieutenant
Tenzij u regelmatig de videotheek bezoekt, zal
Abel Ferrara geen bekende naam voor u zijn. Het
overgrote deel van zijn oeuvre is in Nederland
uitsluitend op video verkrijgbaar. Inmiddels lijkt
daar verandering in te gaan komen. Zijn elegante
maar spijkerharde misdaadfilms beginnen ook
hier een reputatie te verwerven, en zijn komende
Body Snatchers wordt gewoon door een grote stu
dio uitgebracht.
Voor Bad Lieutenant greep Ferrara terug naar
de sfeer zijn vroegste werk, de ruige exploitatie
films Driller Killer en MS.45/Angel of Vengeance.
Bad Lieutenant doet bijna documentair aan; vol
ledig op locatie gedraaid, weinig montage, lang
aangehouden en veelal uit de hand geschoten
shots, amper muziek. Ook het verhaal is eenvou
dig, er is geen uitgesproken plot en veel momen
ten lijken geimproviseerd tot stand gekomen.
Ferrara baseerde The Bad Lieutenant op een
songtekst die hij ooit schreef over een anonieme
politieman met zulke vuile handen dat hij ze niet
meer schoon kan wassen. Hij snuift enorme hoe
veelheden coke, steelt drugs voor eigen gebruik,
spuit samen met een hoertje heroine. In een bi
zarre scene masturbeert hij zelfs in het bijzin van
twee doodsbange arrestanten. Veel van zijn ge
drag blijft onopgemerkt, maar wanneer hij met
geld van collega's gokt en grote speelschulden
oploopt, komt de inspecteur in het nauw. Keer
punt komt wanneer hij de verkrachtingszaak van
een non onderzoekt. Tot zijn verbazing weigert
de vrouw de namen van de daders te noemen: ze
heeft ze vergeven. De inspecteur kan het niet ge
loven, tot een onverwachte ontmoeting het ant
woord brengt.
Bovenstaande zal duidelijk maken dat The Bad
Lieutenant niet voor iedereen is weggelegd. Zel
den werd de uitzichtloosheid van druggebruik en
de daaruit voortkomende morele verloedering
schrijnender getypeerd. Voor sommigen zal de
uitgesproken katholieke moraal van de film al
even onverdraaglijk zijn. Toch bijten deze twee
uitersten elkaar niet. Ferrara vraagt zich hier af in
hoeverre een onverbeterlijke zondaar ook verlos
sing kan vinden, en komt met heel plausibele
antwoorden. Sensatiezucht kan hem niet verwe
ten worden. Sex is deprimerend, geweld alom
aanwezig maar zelden in beeld gebracht. Groot
ste troef van de film is de fenomenale vertolking
van Harvey Keitel, die zijn oeuvre van geweldda
dige buitenstaanders Mean Streets, Reservoir
Dogs) hier uitbreidt met de meest memorabele.
Zelfs al kun je je niet vinden in Ferrara's visie,
Keitel is te goed om te missen.
Opnieuw de gewelddadige buitenstaander Harvey Keitel in Bad
JEUGDBOEKEN
r Thea Duhclaar. Teke
ningen van Els van Kgeraat. Uitgeverij
Plnegsma, 28.9f>. Het waanzinnige ge-
Itiid run de tuba door Frei Betto Verta
ling Muurtje de Kon. Uitgeverij Fontein,
De grote regen door Nina Rau-
prich. Venaling Lidi Luursema. Uitge
verij l^mniscaat, 28,50.
Na haar zwakke Alleen gekken
blijven komt Thea Dubelaar
met een sterker boek terug.
Hoofdpersoon in De mislukte
moordenaar ofwel De kinder
redder is Jorge, een straatjongen
in een wereldstad waar de be
ruchte doodseskaders optreden.
Ilij leeft van en tussen afval.
Maakt autoruiten schoon, steelt
en rolt zakken. Antonie is zijn
vriend met wie hij deel uit
maakt van een grotere groep
waar meedogenloosheid, onver
schilligheid en aanvaarding van
de dood de normen zijn.
Op een dag krijgt Jorge een
mooi aanbod. Hij moet een
man helpen een karweitje op te
knappen. Het blijkt dat deze
man, Ferdinand, door de duivel
bezocht is. Om zich te redden
moet hij de ziel van zijn kind
aan de duivel geven, zelfmoord
plegen of een moord begaan.
Voor het laatste heeft hij de
hulp van Jorge nodig. Alle po
gingen mislukken echter, 'fot
Jorge en Antonie door een lid
van een doodseskader aange
vallen worden. Antonie wordt
vermoord en op het moment
dat de dader Jorge ook om wil
brengen, slaat Ferdinand hem
dood. Zo pleegt hij toch zijn
moord en ontkomt aan de dui
vel. Als Jorge hersteld is mag hij
bij Ferdinand en vrouw en
zoontje wonen, maar kiest ten
slotte voor Joachim, een oude
man die in een 'paleisje' op een
vuilnisbelt woont.
Een wensvervullend verhaal
vol geheimzinnigheid door de
rol van de duivel, spannend
door het harde leven in een we
reldstad compleet met bedrei
ging door doodseskaders,
sprookjesachtig door de komst
van Ferdinand, de rijke man die
hulp biedt en ontroerend door
de vriendschap van Jorge met
Antonie die dood gaat. Dube
laar beschrijft dit niet sentimen
teel. maar geloofwaardig.
Nog reëler, en daardoor aan
grijpender. is het prachtige Het
waanzinnige geluid van de tuba
van Frei Betto, de man die bij
de autoriteiten in Brazilië niet
bepaald geliefd is vanwege zijn
hulp aan de zwerfkinderen in
Sao Paulo. Uit alles blijkt dat
Betto het leven van de straat
kinderen kent als geen ander.
Vanuit het perspectief vari de
11-jarige Nemo die huis en
haard en familie kwijtraakt als
het gezin plompverloren op
straat wordt gezet, krijgt de le
zer een indringend beeld van de
soms letterlijk voor hun leven
vechtende kinderen in de jungle
van Sao Paulo. Betto hanteert
een schilderachtige taal van
beeldspraak om mensen en si
tuaties te beschrijven. Vooral de
ingrijpende verandering die
plaatsvindt in de verhouding
tussen Nemo en zijn vader is
hartverscheurend. Na een lange
zoektocht vindt Nemo zijn va
der terug in een inrichting. Let
terlijk gek geslagen in de gevan
genis. Zijn enige toeverlaat in
moeilijke tijden, zijn tuba, was
hij al lang kwijt. Nu blaast hij op
een instrument van karton en
hij denkt dat Nemo zijn vader
Eindigt Nemo als bijrijder op
een vrachtwagen, Ravi, uit De
grote regen van Nina Rauprich is
aan het eind van het verhaal te
vreden met de broek die hij kan
kopen, want als je van plan bent
je voortaan niet meer alles te la
ten welgevallen, heb je aller
eerst een broek nodig.
Niet Zuid-Amerika maar Indi
cts miljoenenstad Delhi is het
decor van de belevenissen van
Ravi met zijn vader en moeder
die daar het grote geld hopen te
vinden. Althans iets meer rijk
dom dan de grote nood die op
het platteland ontstaat door de
droogte. Rauprich laat zien hoe
hard de werkelijkheid is in de
wereldstad waar het recht van
de sterkste geldt. Wat dat betreft
is er maar weinig verschil tus
sen Delhi en Sao Paulo. Dat
schetst Rauprich duidelijk en
overtuigend. Dat ze wat afstan
delijker schrijft dan Betto, kan
haar nauwelijks verweten wor
den Niet elke schrijver kan net
zo betrokken zijn bij zijn hoofd
figuren als Betto.
Architectuurmania sociologisch bekeken
RECENSIE WIM DE WAGT
Pieter Rings, De belangstelling in Neder
land voor hedendaagse architectuur, Het
Spinhuis, Amsterdam
Wanneer zich tegenwoordig een
maatschappelijk verschijnsel
voordoet raakt het al snel ver
strikt in de netten van de socio
logie. Determinatie laat dan niet
lang op zich wachten. Toen de
publieke belangstelling voor ar
chitectuur op een dieptepunt
verkeerde we spreken over
de zeventiger jaren, 'the day af
ter' de nationale wederqpbouw
bekommerde zich daar geen
socioloog om. Maar de tijden
zijn veranderd, in Nederland
heerst Architectuurmania.
We leven in een tijd waarin
het ene na het andere architec
tuurcentrum zijn deuren opent.
Architectuurboeken gaan als
warme broodjes over de toon
bank, dag- en weekbladen re
serveren steeds meer ruimte
voor artikelen over architectuur.
Voor socioloog Pieter Rings
tot voor kort verbonden aan het
Centrum voor Grootstedelijk
Onderzoek van de Universiteit
van Amsterdam was dit aan
leiding om zich af te vragen hoe
dat nou precies in z'n werk gaat.
Rings richtte zijn onderzoek
op boeken, kranten, tijdschrif
ten, tentoonstellingen, lezingen,
excursies de zogeheten 'indi
recte consumptie' van architec
tuur. Aan de hand hiervan pro
beerde hij de belangstelling
voor hedendaagse architectuur
te meten en wetenschappelijk
vast te stellen. Tussen twee
haakjes: onder 'directe' con
sumptie moeten we de dagelijk
se ervaring, het praktische ge
bruik, van gebouwen begrijpen.
Die is niet controleerbaar, maar
uiteraard net zo belangrijk.
De cijfers zijn opmerkelijk.
Groots opgezette architectuur
tentoonstellingen waren tien
jaar geleden nog zeldzaam. Re
centelijk trokken exposites in de
Beurs in Amsterdam over Anto
nio Gaudi' en Aldo Rossi res
pectievelijk 35.000 en 22.000
bezoekers. De Volkskrant
plaatste in maart en april 1986
elf artikelen over architectuur,
in 1991 waren dat er in diezelf
de maanden maar liefst 48.
Rings' onderzoek is koren op
de molen van minister Hedy
d'Ancona van WVC. In zijn
voorwoord citeert Rings de door
de ministers van WVC en
VROM gezamenlijk uitgebrach
te nota Ruimte voor Architec
tuur (1991). 'Architectonische
kwaliteit kan worden bevorderd
door middel van de spreiding
van de belangstelling voor en
kennis over architectuur,' luidt
daarin een nobele ministeriële
zin.
Echter, toen overheden zich
nog helemaal niet bekommer
den om de 'kwaliteitsverbete
ring' van de architectuur waren
er al talloze particuliere instel
lingen en bevlogen individuen
hiervoor in de weer. Het Archi
tectuur Bouwhistorisch Cen
trum (ABC) in Haarlem is daar
een voorbeeld van, naast het
Nederlands Architectuur Insti
tuut (NAI) in Rotterdam en Ar
chitectuur Centrum Amsterdam
(ARCAM).
Jammer is dat Rings niet toe
komt aan vragen naar het waar
om. Waar komt die hausse in de
aandacht voor de gebouwde
omgeving eigenlijk vandaan? Is
de positie van de architectuur
in de samenleving onderhevig
aan een beslissende verande-
ring of is slechts sprake van een
ijdele trend? En wat zijn de ge
volgen voor de architectuur
zelf?
Het is opvallend dat het begin
van de architectuurmania sa
menvalt met Gerrit Komrij's
vlijmscherpe en fenomenale
aanval op de moderne architec
tuur, de geruchtmakende essay
bundel 'Het Boze Oog' uit 1983.
Gaf Komrij soms lucht aan een
breed, maar toen nog sluime
rend gevoel van teleurstelling
onder de bevolking over de zin-
tuigelijke en emotionele handi
caps van de hedendaagse Ne
derlandse architectuur? Sinds
dien worden architecten en hun
produkten in ieder geval anders
serieuzer, kritischer en veel-
zijdiger door publieksinstel-
lingen en -media benaderd. Ge
bouwen zijn weer van ons alle
maal.
Op de vlucht: Harrison Ford in The Fugitive.
