'Zielzorgers krijgsmacht
drastisch verminderen'
Kerk Samenleving
'Verspreiden Nieuwe Testament geen jodenzending'
J®
DONDERDAG 2SEPTEMBER 1993
REDACTIE DICK VAN DER PLAS. 071 -356443
UIT DE KERKBLADEN
Schaamte (1)
In zijn column in het blad
'De Kruisvaan' citeert de ge
reformeerde predikant P.J.
van Midden uit Lisse 'zo
maar een kopje uit de krant':
Nederland wil vijf Bosniërs
behandelen. „Ie wrijft je
ogen uit: maar liefst vijf. Het
hadden er net zo goed min
der kunnen zijn, maar het
berichtje verklaart vrolijk dat
na overleg tussen vijf be
trokken ministeries vijf oor
logsgewonden hierheen mo
gen komen, zowel kinderen
als volwassenen. Ze hadden
kennelijk een royale bui."
Van Midden maakt zich
boos. „Ik word niet lekker
;van dat gesjoemel met oor
logsgewonden. Al maanden
lang liggen de ziekenhuizen
achter dë verschuivende
frontlinies tjokvol met ge
wonden. Duizenden zijn er al
gestorven omdat er niet ge
noeg medisch materiaal ver
handen was. Dat moet onder
de nodige politieke druk in
een ommezien over te bren
gen zijn, met een snelheid a
la die van Overtoom. Maar
de hele wereld moet toe
kijken hoe een kind met her
senvliesontsteking voor de
camera ligt te ijlen omdat er
geen penicilline is. Dat kind
wordt vervolgens naar Euro
pa gevlogen omdat de medi
cijnen hier wel aanwezig zijn.
Daar kan ik niet bij."
Schaamte (2)
De predikant weigert te gelo
ven dat het vliegtuig dat oor
logsgewonden gaat halen, op
de heenreis niet een aantal
pallets broodnodig medisch
materiaal kan invliegen. „Na
tuurlijk ben ik blij voor al die
operatiepatiëntjes, die naar
Europa komen voor een me
dische behandeling. En je
schaamt je voor je eigen
overheid die ruimte maakt
voor maar liefst vijf patiën
ten. Maar waar ik me hele
maal voor schaam is, dat er
een publicitair circus aan te
pas moet komen om de we
reld in beweging te krijgen.
Zo ging het ook met Roeme
nië en zo zal het met het vol
gende rampgebied ook gaan.
Ik weet hoe net werkt en
dat het werkt. Ook ik kan wel
janken als ik die kinderen in
erbarmelijke omstandighe
den zie liggen. Maar dat er
pas zoiets is als ontferming
als die beelden tussen onze
zakken chips en glazen bier
de huiskamer in rollen, daar
voor schaam ik me diep."
Heimwee
In het Oegstgeester kerkblad
Oke bekent G. Huiberts-Dek-"
ker dat zij ervan houdt om
op zondag in het land waar
vakantie wordt gehouden,
naar de eredienst te gaan.
Dat was dit jaar in de co-ka-
ihedraal van St. ]an in de
hoofdstad van Malta geen
onverdeeld genoegen. „Wei
nig mensen, geen koor te be
kennen, maar wel zes pries
ters op het altaar die na een
vierestemmige aanhef van
het Kyrië dit herhaalden in
het gregoriaans, slecht ge
zongen en meegetrokken
met het crrgel. Eerst dachten
we dat voor die koorzang een
bandje aanstond, maar na de
dienst zagen we mensen ge
kleed in rode koormantels
achter het altaar vandaan ko
men. Plechtig schreden ze,
muziekmappen voor zich
uitdragend, door een zijdeur
weg.
Er kwam een licht gevoel
van heimwee over me toen ik
aan onze kerkdiensten dacht,
aan onze koren waar ieder
komt zoals hij is en er met de
kerkgangers samen de dienst
beleefd wordt."
'Leger kan volstaan met 140 geestelijken
Het aantal geestelijke verzorgers in de krijgsmacht zou
gerelateerd moeten worden aan het werkelijke aantal
dienende militairen. Uitgaande van één zielzorger op 750
militairen zou de krijgsmacht kunnen volstaan met 140
geestelijke verzorgers in plaats van de huidige 242. Dat
schrijft drs. J.L. Swarte in zijn proefschrift 'Tussen schip
en kaai; geestelijke verzorging in de krijgsmacht', waarop
hij vandaag promoveert aan de Erasmus Universiteit
Rotterdam.
ziens de voorkeur van de mili
tairen een te zwaarwegende rol.
Voor Swarte zou het belang
dat (kerkgenootschappen zelf
aan geestelijke verzorging hech
ten, zwaarder zou moeten we
gen. Dat belang meet hij af aan
het aantal geestelijke verzorgers
dat zij hebben in verhouding tot
het aantal leden dat contributie
betaalt. Als hij daarnaast de
voorkeuren van de militairen
voor de verschillende kerkge-
ROTTERDAM ANP
Eén zielzorger op 750 militairen
vindt Swarte een redelijke ver
houding. Elders -in Nederland
hebben geestelijke verzorgers
overal meer zielen onder hun
hoede. Hij meent bovendien
dat de verdeling over de ver
schillende (kerkgenootschap
pen zou moeten worden her
zien. In de huidige verdeling
van de minister speelt zijns in-
nootschappen incalculeert,
komt hij op 41 rooms-katholie-
ke, 62 protestantse, 15 hu
manistische en 6 joodse zielzor
gers.
In de huidige situatie heeft de
RK Kerk recht op 44 procent
van de geestelijke verzorgers
(106 zielzorgers), de protes
tantse kerken op 41 procent
(99) en het Humanistisch Ver
bond 15 procent (36). Neder
land kent momenteel twee
joodse geestelijke verzorgers.
Hierbij tekent Swarte aan dat
niet al deze plaatsen bezet wor
den omdat de kerken daar de
mensen niet voor hebben.
In 1988 bracht de commissie
Hirsch-Ballin advies uit over de
criteria voor steunverlening van
de overheid aan de kerkgenoot
schappen en andere genoot
schappen op geestelijke grond
slag. De commissie adviseerde
toen bij de verdeling van de
geestelijke verzorging" uitslui
tend te letten op de behoeften
van de militairen en niet op de
omvang van de (kerk) genoot
schappen.
In overleg met de kerken en
het Humanistisch Verbond koos
het ministerie voor een meng
vorm, waarbij zowel de voor
keuren van de militairen als de
positie en omvang van de (kerk
genootschappen in ons land
worden gewogen. De verdeling
van het aantal plaatsen per ge
nootschap van Swarte wijkt
vooral af van die van het minis
terie omdat Swarte bij het bepa
len van de omvang van de ge
nootschappen alleen het aantal
leden telt dat contributie af
draagt aan zijn kerk of geestelij
ke instelling.
BEROEPINGSWERK
DOOPSGEZINDE BROEDERSCHAP
Beroepen: te Rotterdam (part-time):
mevr. ds. J. van Woerden-Surink te
Nieuwkoop (part-time), die dit beroep
heeft aangenomen en tevens werk
zaam blijft te Nieuwkoop.
ZEVENDE-DAGS ADVENTISTEN
Aangenomen: naar Heerlen: G. Tap,
proponent te Enschede.
CHR.GEREF. KERKEN
Benoemd: als luchtmachtpredikant:
M. Dijkstra te Haamstede, die deze
benoeming heeft aangenomen.
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Beroepen: te "s-Gravenhage-Zuid: R.
Kattenberg te Arnhem.
Duitse vredesprijs
voor voormalig
president Haïti
AKEN EPD-KNA
HET WEER
ROB GROENLAND
katwuk» De grote kerkzaal van de Open Hof
in Katwijk aan den Rijn ligt er verlaten en kaal
bij. Op het orgel en de verlichting na is het
complete interieur verwijderd, om een grote
opknapbeurt van het gereformeerde Godshuis
mogelijk te maken. Aan dit kerkgedeelte van
het complex aan de Rijnstraat, dat dateert uit
het eind van de vorige eeuw, was al geruime
tijd niets meer gedaan. Bij de grote verbou
wing en modernisering worden behalve pro
fessionele krachten ook tal van vrijwilligers
ingezet „Zonder de hulp van deze kerkleden
zou de klus nooit binnen de gestelde termijn
en tegen deze kosten kunnen worden ge
klaard", aldus voorzitter J. Dijkstra van de
commissie van beheer.
De Open Hof-kerk krijgt onder meer een
nieuwe plavuizen-vloer, waarvoor gisteren de
betonlaag is gestort. De oude houten vloer
was gedeeltelijk verrot. Verder wordt het
meubilair grondig opgeknapt, komt er vloer
verwarming en wordt het gebouw opnieuw
geschilderd. Door een deel van de oude kerk
banken te vervangen door stoelen, kan in de
toekomst flexibeler met de ruimte worden
omgesprongen. De oude preekstoel wordt om
die reden ook vervangen door een verrijdbaar
exemplaar. „De zaal kan daardoor multifunc
tioneel worden gebruikt", vertelt Dijkstra. De
grote opknapbeurt, die eind oktober klaar
moet zijn, kost volgens de voorzitter van de
beheerscommissie 'een goeie twee ton'.
FOTO DICK HOGEWONING
De in ballingschap levende pre
sident Jean-Bertrand Aristide
van Haïti heeft gisteravond de
internationale vredesprijs van
de stad Aken in ontvangst geno
men. De 40-jarige zwarte bevrij
dingstheoloog werd in 1990 tot
president van Haïti gekozen,
maar moest zeven maanden la
ter na een militaire staatsgreep
naar het buitenland vluchten.
Met de prijs wordt Aristide
geëerd voor zijn engagement
voor de armsten in het land. De
vroegere pater salesiaan, die in
1989 wegens zijn politieke acti
viteiten uit de orde werd gezet,
had in de hoofdstad Port-au-
Prince een tehuis voor straat
kinderen en armen opgezet. In
1988 overleefde hij een aanslag
toen in een door hem geleide
kerkdienst een bom ontplofte.
Parlement van
Wereldreligies
werkt aan
gedragscode
CHICAGO RTR
De tweede conferentie van het
Parlement van de Wereldreli
gies zal deze week in Chicago
een gedragscode voor alle reli
gies aannemen. Deze gedrags
code veroordeelt agressie en
haat in de naam van het geloof,
misbruik van de natuur, wapen
bevoorrading en discriminatie
op grond van sekse.
Twintig religieuze leiders
hebben het document al onder
tekend, onder wie de Dalai La
ma, leider van de Tibetaanse
boeddhisten en winnaar van de
Nobelprijs voor de Vrede in
1989, en Wesley Ariarajah,
plaatsvervangend secretaris-ge
neraal van de Wereldraad van
Kerken.
Enkele delegaties hebben
aangekondigd dat zij op bepaal
de punten wijzigingen in het
document wensen. Ze willen
bijvoorbeeld oproepen tot
soortgelijke jaarlijkse ontmoe
tingen in verschillende plaat
sen. De eerste conferentie van
het Parlement van de Wereldre
ligies vond honderd jaar gele
den, eveneens in Chicago,
plaats.
OUDEWATER ANP
De stichting 'Israël en de Bijbel' in Oude
water ontkent dat het verspreiden van
Nieuwe Testamenten onder joden gelijk
staat aan jodenzending. Stiba, de stich
ting Bestrijding Antisemitisme, had afge
lopen maandag geprotesteerd tegen een
'dankdienst naar aanleiding van 40 jaar
Bijbelverspreiding onder Joodse men
sen'. Dat zou volgens Stiba een 'weerzin
wekkende vorm van zending onder jo
den' zijn.
Volgens 'Israël en de Bijbel', de organi
sator van de dankdienst komende zater
dag in een gereformeerde kerk in Nij-
kerk, hebben de dames G. de Kock-Frie-
sema en J. Goedhart zich tijdens hun 40
jaar arbeid ingezet om 'Joodse mensen
hun eigen boek (het tweetalige Nieuwe
Testament) in hun eigen taal (He
breeuws met op de tegenoverliggende
pagina de landstaal) geheel vrijblijvend,
zonder enige verdere verplichting, als
een geschenk namens vele christenen
aan te bieden'.
„Op deze wijze wordt de individuele
jood in de gelegenheid gesteld om één
van hun meest oorspronkelijke docu
menten zelf op waarde te beoordelen.
Wij geloven dat het persoonlijk lezen van
het Nieuwe Testament de enige weg is
om oneigenlijke vooroordelen ertegen
weg te nemen", aldus de stichting Israël
en de Bijbel.
Volgens Stiba is jodenzending, onder
het mom van 'de grote liefde voor het
joodse volk', een voortzetting van datge
ne waarmee de kerk tijdens de kruis
tochten en de inquisitie is begonnen en
dat nazi-Duitsland onder Hitier probeer
de af te maken.
COLOFON
leidsch dagblad
Uitgave van Dagbladuitgevenj Damiate bv.
DIRECTIE BM Essenberg.J. de Vnes. G.P.
Arnold (adj).
HOOFDREDACTIE Jan-Geert Majoor. Frans
Nypcls, Henk van der Post (adj).
HOOFDKANTOOR:
Rooseveltstraat 82,2321 BM Leiden
Telefoon071 -356356
REGIOKANTOOR
Kanaalstraat 26a Lisse
Telefoon 02521 -19353, Fax 02521-19610
POSTADRES
Postbus 54.2300 AB Leiden
TELEFAX
Advertenties071 -323508
Fam berichten 071-323508
Redactie 071-321921
Uitgesproken koel
ADVERTENTIES
ma -vrij van 08.30-17.00 uur:
Telefoon071 -356230
RUBRIEKSADVERTENTIES (Sleutels)
ma-vnj van 8 30-17 00 uur
Telefoon 071-143545
ABONNEMENTEN
Telefoon 071-128030 bij vooruitbet- (ind.
BTW)
per kwartaal 82.85
per kwartaal (post) 119.50
per |aar 321.65
per maand 28.75
(Automatische incasso)
KLACHTEN BEZORGING
mat/mvnj 18 00-19 30 uur.
zat 1000-12 00 uur
Telefoon 071-143241
Menige meteoroloog en klimato-
loog in Nederland is vanaf gisteren
driftig gaan rekenen om te bepalen
hoe de meteorologische zomer van
1993 is verlopen. Ons eigen De
Bilt haalde een gemiddelde et-
maaltemperatuur over de maanden
juni, juli en augustus van 15,8 gra
den Celsius. Deze waarde is bijna
een halve graad lager dan de kli-
maatwaarde bepaald over de perio
de 1960-1990. Bij het bestuderen
van de staafdiagrammen valt direct
de zeer lage maximumtemperatuur
op. In de hele juli- en augustus
maand is deze in De Bilt niet boven
de 25 graden Celsius uitgekomen!
Over de hele zomer bezien werden
alleen in juni enkele zomerse da
gen geregistreerd. De maand au
gustus maakte het hélemaal bont,
met op het station Eelde een ge
middelde etmaaltemperatuur van
14,2 graden Celsius, hetgeen de
laagste augustuswaarde is sinds
1962. In contrast met deze cijfers
in mineur staat het zomeretmaal-
gemiddelde van 17,2 graden Celsi
us in het zuiden van Limburg, het
geen een halve graad te WARM is!
Bij deze zomer gaan de herinnerin
gen direct terug naar eind jaren ze
ventig toen Nederland (na de hete
en zeer droge zomer van 1976)
zich ook tevreden moest stellen
met langdurige inzinkingen waarin
het kwik met moeite de 18 graden
wist te halen. Het is nu duidelijk
geworden dat aan de reeks warme
zomers vanaf 1988 weer even een
einde is gekomen.
Ons actuele weer wordt nog steeds
bepaald door dezelfde eindeloos
saaie noord tot noordwestelijke
stroming die vrijwel non-stop van
de grote Noordzee van die typische
schollenbewolking laat binnendrij
ven. Geregeld zitten in deze panne-
koekenwolkendeken buitjes inge-
bet die een ragfijn gordijn van mot
regen laten neerdalen over het Hol
landse landschap. Ook vandaag en
morgen kan dit plaatselijk het ge
val Zijn, maar daar tussendoor is er
ook af en toe wat zonneschijn te
voelen en te aanschouwen.
Vooral morgen en zaterdag is het
-Uitgesproken koel met geen hogere
maxima dan 15-16 graden en dat
bij een opspelende noordwester 4-
6 Bft en enkele buien. Ook de zon
dag lijkt zeer koel te gaan verlopen,
maar daarna misschien een verbe
tering.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig toten met
vrijdag.
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
In Schotland en langs de
Noordzeekust wolkenvel
den en mogelijk wat re
gen. Elders vooral 's mid
dags zonnig. In de nacht
en ochtend grote kans op
mist. Maxima rond 16 gra
den in Schotland en onge
veer 21 in Ierland, Enge
land en Wales.
België en Luxemburg:
Wolkenvelden en bijna
overal droog. In de nacht
en ochtend grote kans op
mist. In het binnenland 's
middags nu en dan zon.
Maxima ongeveer 17 gra-
Noord- en Midden-Frank-
Flinke zonnige perioden
en droog. In de nacht en
ochtend mogelijk mist. In
de Vogezen en Jura meer bewolking en
morgen kans op een bui. Middagtempe-
ratuur ongeveer 22 graden, in het uiter
ste noorden en langs de Kanaalkust
maxima rond 18 graden.
Portugal en Madeira:
Portugal: Overwegend zonnig, vandaag
ook enkele wolkenvelden. Droog. Maxi
mumtemperatuur tussen 28 en 34 gra
den, morgen iets minder warm. Madei
ra: Perioden met zon, ook enkele wol
kenvelden. Waarschijnlijk droog. Mid-
dagtemperatuur rond 25 graden.
Spanje en de Canarische Eilanden:
Spanje: Zonnig, vooral in het zuiden en
oosten ook enkele wolkenvelden. In de
loop van morgen verdwijnen de wolken
velden. Droog. Maxima aan zee tussen
25 en 30 graden, in het binnenland 30
tot 35 graden. Canarische Eilanden.-
Droog en overwegend zonnig. Middag-
temperatuur op de stranden ongeveer
28 graden.
Marokko en Tunesië:
Marokko-. Flinke zonnige perioden, van
daag ook wolkenvelden. Droog. Maxi
mumtemperatuur aan de westkust onge
veer 29 graden. Tunesië: Droog en over
wegend zonnig. Vooral morgen ook en
kele wolkenvelden. Maximumtempera
tuur aan zee rond 30 graden.
Zuid-Frankrijk:
Droog en overwegend zonnig.ln de loop
van morgen gaat de Mistral waaien en
komt er in het oosten iets meer bewol
king. Maxima tussen 24 en 29 graden,
morgen enige afkoeling.
Mallorca en Ibiza:
Overwegend zonnig. Morgen meer wol
kenvelden. Droog. Middagtemperatuur
rond 30 graden.
Italië, Corsica en Sardinië:
Italië: vandaag droog én perioden met
zon, in het zuiden de meeste zon. Mor
gen meer bewolking en vooral in het
noorden en midden een regen- of on
weersbui. Maxima tussen 23 en 29 gra
den, morgen iets koeler. Corsica en Sar
dinië: vandaag droog en overwegend
zonnig. Morgen vooral op Corsica bewol
king en kans op een bui. Middagtempe
ratuur van 24 op Corsica tot 30 op Sar-
Griekenlanden Kreta:
Griekenland: In het noorden perioden
met zon en kans op een regen- of on
weersbui. Meer naar het zuiden droog en
overwegend zonnig. Maxima ongeveer
26 graden. Kreta: Droog en overwegend
zonnig. Maxima ongeveer 26 graden.
Turkije en Cyprus:
Aan de Turkse westkust flinke perioden
met zon en in het noordelijke binnen
land kans op een regen- of onweersbui.
Aan de Turkse zuidkust en op Cyprus
droog en overwegend zonnig. Middag-
temperatuur langs de westkust ongeveer
25 graden. Langs de zuidkust en op Cy
prus maxima rond 28 graden.
Duitsland:
Wolkenvelden en plaatselijk regen, van
daag vooral m het noorden, morgen ook
elders in Duitsland regen. Maxima van
16 graden in het noorden tot 20 in
Beieren.
Zwitserland:
Vandaag nog geregeld zon en alleen in
het noorden kans op een bui. Morgen
toenemende bewolking en een enkele
regen- of onweersbui. Middagtempera
tuur ongeveer 21 graden, morgen iets
koeler.
ON H
18^*
2°7
>*7
33
\Jy 4
21% -
oio ■•28
,-rCi. bewolkt onweer T warmtefront
regen sneeuw ~T~kou,,ont
CÈ5 °Pklann6en hagel t 'agedrUk
H hogedruk
windnchting
-j- 6 -1000- luchtdruk in
zonnig 19 temperatuur hecto pascal
Neerslagkans
Minimumtemp.
Middagtemp.
Wind
VRIJDAG 3 SEPTEMBER 1993
Zon- en maanstanden
Zon op 06.53 Zon onder 20.20
Maan op 20.36 Maanonder09.32
Waterstanden Katwijk
Hoog water 05.22 17.54
Laag water 1.15 13.26
Weerrapporten 01 SEPTEMBER 17 uur:
station
weer
wind
temp neersl
Amsterdam
zwaar bew.
nw5
18
10
03
De Bilt
zwaar bew.
nw3
18
11
0.2
zwaar bew.
nnoZ
17
7
0.2
Eelde
n3
18
7
0.4
Eindhoven
wzw2
19
7
01
Den Helder
half bew.
nnw5
17
11
0.5
Rotterdam
half bew.
18
11
0.1
Twente
w2
18
0.8
half bew.
n5
17
13
0
18
10
0.1
Aberdeen
20
11
0
z6
30
21
0
zzo2
27
16
0
Berlijn
regenbui
nnw5
17
12
0.7
Budapest
regenbui
nw4
10
2
Bordeaux
24
13
0
zwaar bew.
nw2
17
10
0
Cyprus
w8
35
2P
0
Dublin
onbew.
w7
21
12
0.2
Frankfurt
half bew.
19
12
0
Genève
no 8
22
10
0
Helsinki
zwaar bew.
12
7
0
Innsbruck
half bew.
o3
15
9
0.5
Istanbul
licht bew
nno6
27
18
0
Klagenfurt
half bew.
20
6
01
Kopenhagen
hall bew.
ono3
18
11
0
Las Palmas
licht bew./
nno81
28
21
0
zwaar bew.
ozol
34
21
0
Locarno
w2
28
9
0
Londen"
n3
24
12
0
Luxemburg
half bew.
ono3
19
9
0
Madrid
licht bew.
wzw2
0
Malaga
zwaar bew.
19
0
Mallorca
Iichtbew.
wzw6
29
14
0
Malta
w 7
29
20
0
Moskou
'licht bew.
nnol
14
5
0
regenbui
14
11
6
Nice
half bew.
zzo2
24
17
0
Oslo
zwaar bew
wand
19
11
0
Pariis
half bew.
no 5
21
11
0
Praag
nnw7
14
10
6
Rome
26
16
0
Split
Stockholm
wzw3
14
4
5
Warschau
n6
16
11
2
Wenen
half bew.
nw5
17
11
14
ZOnch
licht bew
onoS
18
7
0
Bangkok
zwaar bew./ zzw31
34
25
0
Buenos Aires
Z 4/
11
7
3
Casablanca
w5
26
21
0
Johannesburg half bew./
wmdst
10
0
Los Angeles
121
23
18
0
New Orleans
onbew J
34
24
0
New York
zwaar bew.
no 3/
29
23
0
Tel Aviv
onbew.
nw7
32
25
0
Tokyo
121
30
25
0.1
Toronto
nnw5/
24
12
0
Tuns
no 3/
29
18
0
Vancouver
onbew;
now 21
20
13
0
HEINZ
APNPOP/TE, GODtN VAN DE SCHOON-
H£/P £NPE C/EFDEVERTU/V1NC/S
&OD DER 300AKSAAR06N/r'ADES
DE GOD VAN DE ONDERWERELD,
ZEDS, VADER DER GODEN.
ftv/tr/op/S, <*£&</-
PES £N PWANE/PA S,
D£ NEEFJES VAN
DONALDDVETNtDOS.
is
A
