Geriaters tekort
in ziekenhuizen
Binnenland
Vijfvoudige verjaardag
'De pil verkopen bij
drogist onverantwoord'
44
Drie maanden celstraf geëist tegen
'oude' vriend van 'te jong' meisje
KNMI: Zomer 1993 koel nat en somber
EG-bijdrage aan Flevoland kan
tienduizenden banen opleveren
Leidse specialist: 'Dit kan elke deskundige logopedist'
WOENSDAG 1 SEPTEMBER 1993
ANP Algemeen Nederlands Pcsbu'cau CPD Gemeenschapp*
Nederlander eet nog te veel vet
den haag De gemiddelde Nederlander eet tegenwoordig wat
minder vet dan vijf jaar geleden, maar nog steeds te veel. Dat
blijkt uit de tweede Nederlandse Voedselconsumptiepeiling,
waarvan de resultaten gisteren bekend werden. In 1992 consu
meerde de gemiddelde Nederlander 13 gram minder vet per dag
dan in 1987/1988. De consumptie van fniit en groente daalde te
gelijkertijd met respectievelijk 11 gram en 15 gram per dag.
Aanhoudingen moordzaak Overschie
Rotterdam De Rotterdamse politie heeft gisteren drie mannen
aangehouden op verdenking van moord op een 26-jarige Rotter
dammer op 4 augustus. Het slachtoffer was een van de hoofdfi
guren in de zogenoemde 'Overschiese familievete'. De vete be
gon toen een van de betrokkenen ontdekte dat zijn vriendin een
verhouding had met iemand van de andere familie. Daarna
volgde enkele aanslagen, waarbij in april vorig jaar een dode
viel.
Raad voor Dierenzaken aangesteld
den haag Staatssecretaris Gabor (landbouw, natuurbeheer en
visserij) heeft gisteren de Raad voor Dierenaangelegenheden in
gesteld. In de raad zitten vertegenwoordigers van het landbouw
bedrijfsleven, de dierenbescherming, de consumentenorganisa
ties en de wetenschap. De gezondheid en het welzijn van dieren,
biotechnologische toepassingen bij dieren en de ethische aspec
ten daarvan vormen de hoofdmoot van het overleg dat de raad
moet voeren.
Directielid jongensinternaat blijft aan
cadier en keer» Het directielid van opvangcentrum het Keerpunt
in het Limburgse Cadier en Keer tegen wie een strafrechtelijk
onderzoek is ingesteld naar aanleiding van de dood van twee
pupillen, blijft in functie. Het bestuur van het centrum ziet geen
aanleiding om maatregelen te nemen tegen de man. Justitie on
derzoekt of hij schuld heeft aan de dood van de jongens. De
twee waren op 6 augustus uit het Keerpunt weggelopen. Drie
weken later werden hun stoffelijke resten bij een onderzoek in
de nabijgelegen grotten gevonden.
Echtpaar uit Hong Kong vermoord
Amsterdam De twee doden die de Amsterdamse politie gister
morgen aantrof in een woning in Amsterdam-Oost blijken een
34-jarige man uit Hong Kong en zijn 31-jarige echtgenote te zijn.
Het echtpaar werd doodgeschoten. De schietpartij moet 's mor
gens tussen zes en zeven uur hebben plaatsgevonden. Een mo
tiefvoor het misdrijf ontbreekt nog.
De Rutgers Stichting voelt niets
voor de suggestie van PvdA-ka-
merlid Netelenbos om de anti
conceptiepil via de drogist te
gaan verkopen. Netelenbos zei
maandag op een drogisterijvak-
bveurs in Utrecht dat dit na der
tig jaar ervaring met de pil wel
kan. Voorwaarde is wel dat de
bijsluiter duidelijk aangeeft
waarop vrouwen moeten letten.
De Rutgers Stichting noemt
dit idee ongewenst, vooral voor
jonge meisjes die voor het eerst
de pil gaan gebruiken. De erva
ring leert dat jongeren dan veel
vragen hebben over de werking
en het gebruik. In een eerste
consult bij de arts die nu nog
een recept voor de pil moet uit
schrijven komerf ook altijd
het voorkomen van geslachts
ziekten en AIDS ter sprake,
evenals andere vragen over
seksualiteit, aldus de Rutgers
Stichting.
De apothekersorganisatie
KNMP noemt het onverant
woord de pil zonder recept door
de drogist te laten verkopen. Ze
wijst erop dat de werking van de
anticonceptiepil bij gelijktijdig
gebruik van andere .geneesmid
delen, antibiotica bijvoorbeeld,
onbetrouwbaar kan worden.
Daarover kan een cliënte via de
apotheek worden ingelicht.
Volgens de Haagse Gemeen
telijke Gezondheidsdienst zou
de verkoop van de pil bij de
drogist het onveilig vrijen kun
nen stimuleren omdat dan van
een condoom wordt afgezien.
Wanneer de pil bij de drogist in
de schappen komt, zou volgens
de GGD dan ook de versprei
ding van het AIDS-virus en van
andere seksueel overdraagbare
ziekten groter kunnen worden.
T
nederhorst den berg De vijfling van Joyce en Matthieu van Hooren uit Nederhorst den Berg is gisteren 1 jaar geworden. Thuis op de bank zitten de jarige jobjes te stralen aan de zijde van oudere broer Etienne. foto anp
herman pieterse
Deskundigheid vaak niet voldoende erkend
Er is een groot tekort aan klinisch geriaters in Nederland.
Zij zijn gespecialiseerd in ziekten van de oudere mens.
Het aantal geriatrische patiënten in ziekenhuizen neemt
toe, maar speciale afdelingen voor hen komen slechts
moeizaam van de grond. Bovendien vinden de Neder
landse Vereniging voor Geriatrie (NVG) en de Raad voor
het Ouderenbeleid dat de deskundigheid van geriaters
nog niet voldoende wordt erkend.
ARNHEM-DEN HAAG GPD
Volgens de NVG zijn geriaters
hard nodig in ziekenhuizen. Kli
nisch geriater E. Bruijns, NVG-
lid en werkzaam in het Rijnstate
ziekenhuis in Arnhem: ,,Het
komt voor dat een specialist bij
een hoogbejaarde dementie
vaststelt, terwijl na onderzoek
door de geriater blijkt dat de pa
tiënt slechts last heeft van een
spraakstoornis. Als de geriater
in zo'n geval niet wordt inge
schakeld, kan de patiënt een
verkeerde behandeling krijgen".
Klinisch geriater M. Jellesma,
secretaris van de NVG, kan
moeilijk schatten of verkeerde
diagnoses vaak voorkomen.
„Calamiteiten komen niet altijd
aan het licht. Als oudere men
sen in een ziekenhuis overlij
den, wordt dat geaccepteerd. Ik
wil niet beweren dat wij in alle
gevallen de dood hadden kun
nen voorkomen, maar geriaters
kunnen wel bijdragen tot een
menswaardiger bestaan van de
ze patiënten."
In Nederland zijn maar onge
veer 15 ziekenhuizen die een
geriatrische afdeling hebben. In
totaal werken hier 40 klinisch
geriaters. De moeizame tot
standkoming van geriatrische
afdelingen heeft vooral te ma
ken met geldgebrek. Andere zie
kenhuisafdelingen moeten
plaats afstaan voor 'geriatrische
bedden' en daar voelen ze
meestal weinig voor.
Volgens de jongste cijfers van
het Centraal Bureau voor de
Statistiek (CBS) zijn er in Neder
land zo'n 200.000 geriatrische
alkmaar-purmerend gpd
patiënten. Naar schatting zal dit
aantal in het jaar 2000 oplopen
tot 375.000. Tegen die tijd zijn
er volgens de Raad voor het Ou
derenbeleid zeker 200 geriaters
nodig.
Volgens secretaris Deibei van
de raad worden geriaters nog
niet voldoende erkend, omdat
het een nieuw specialisme is dat
pas sinds 1982 officieel is gere
gistreerd. Deibei denkt dat „wat
vreemd" tegen geriaters wordt
aangekeken omdat zij niet lou
ter een medische benadering
van de patiënt hebben. „De ge
riater onderzoekt ook of er psy
chische problemen zijn en in
formeert naar de sociale om
standigheden van de patiënt."
Geriater Jellesma: „Zelfs als
de neuroloog dementie consta
teert, kan er in de nazorg iets
misgaan. Hij kan verzuimen fa
milieleden te vertellen hoe ze
met dementen moeten om
gaan. Er wordt dan bijvoorbeeld
gemopperd als de patiënt voor
de derde keer hetzelfde vraagt.
Dat is zeer frustrerend voor zo'n
man of vrouw. De geriater heeft
ook oog voor de omgeving van
de patiënt. Dat is minstens zo
belangrijk".
Dat noemde Bueno regelrechte flauwekul. ,,U
bent 22 jaar ouder. Er zit een generatie tussen u
beiden. Natuurlijk hebt u haar ingepalmd. Dat is
volstrekt logisch." Een geldboete of een voor
waardelijke gevangenisstraf noemde Bueno in
deze zaak een lachertje. „Wie zo lang een min
derjarig meisje aan het ouderlijk gezag onttrekt,
verdient dubbel en dwars gevangenisstraf', aldus
de officier.
Volgens advocate Boerwinkel hadden de ou
ders van het meisjes er in eerste instantie mee in
gestemd dat hun dochter met haar baas ging sa
menwonen. Pas na contact met een hulpverlener
zouden ze daar anders over zijn gaan denken. De
advocate: „Het meisje was gaan zwerven als mijn
cliënt haar buiten de deur had gezet. Ze wilde ab
soluut niet terug naar haar ouders".
De rechtbank doet 14 september uitspraak.
Kan de 40-jarige man uit Purmerend na de win
tersport in alle rust trouwen met zijn 18-jarige
vriendin? Of moet hij voor zijn huwelijk eerst nog
naar de gevangenis? De Alkmaarse waarnemend
hoofdofficier van justitie Mr. E. Bueno is voor
stander van de laatste variant. Bueno vindt dat de
man drie maanden moet 'brommen', omdat hij
zijn minderjarige vriendin tussen mei 1990 en
april 1992 aan het ouderlijk gezag heeft onttrok
ken.
Het meisje was 15 jaar toen ze tegen de wil van
haar ouders met haar 22 jaar oudere baas ging sa
menwonen. Volgens de Purmerender veranderde
de werkrelatie al gauw in een liefdesrelatie. „Ze is
vrijwillig bij me komen wonen. Ik heb geen enke
le invloed op haar beslissing uitgeoefend."
Een EG-bijdrage uit de Europe
se structuurfondsen aan
Flevoland kan in de komende
vijf jaar 15.000 tot 40.000 extra
banen opleveren. Dat stelt de
provincie in het gisteren gepre
senteerde ontwerp-rapport
'Flevoland, naar een gemeen
schappelijke regio'. In feite is
dat rapport een regionaal ont
wikkelingsplan.
Het rapport is opgesteld door
de provincie Flevoland en het
Regionaal Bureau Arbeidsvoor
zieningen en dient als basis
voor de officiële aanvraag bij de
Europese Gemeenschap voor
subsidiëring van projecten. Als
alle aanvragen worden ingewil
ligd, krijgt Nederland van de EG
zes miljard gulden waarvan 10
procent ruim 650 miljoen
voor Flevoland. Voorwaarde is
wèl dat de projecten moeten
bijdragen aan het inlopen van
de economische achterstand
van de provincie. De Neder
landse overheden rijk. pro
vincie en gemeenten moeten
dan een even hoge bijdrage als
de EG leveren voor investerin
gen. Daarbij wordt onder meer
gedacht aan de aanleg van een
spoorlijn.
De afgelopen weken hebben
ruim honderd instellingen in
Flevoland voorstellen ingediend
voor zo'n 350 projecten. Niet al
le projecten hebben een strikt
economisch karakter. Naast
aandacht voor economie, toe
risme en landbouw en het ver
beteren van de infrastructuur,
willen de samenstellers van het
rapport ook betere scholings-
mogelijkhedcn, verbetering van
het milieu en meer woningen.
De provincie denkt ongeveer
een miljard gulden nodig te
hebben voor ae ontsluiting van
Flevoland. Bovenaan de lijst
staat de aanleg van de Han/c-
spoorlijn en het doortrekken
van de autosnelwegen A27 en
A50. De provincie en de zes
Flevolandse gemeenten stellen
zich samen garant voor 635 mil
joen gulden. Van het rijk hoopt
men 1.3 miljard los te krijgen.
Daarover volgt de komende
maand overleg.
Een definticve subsidie-aan
vraag voor projecten gaat in ok
tober naar de EG, die vervol
gens beslist over de hoogte van
de bijdrage.
Honderden reacties voor 'wonderdokter' die vrouwen stem terug gaf
Vooral voor kampeerders was het deze zomer een hard gelag. foto united photos de boer Olaf kraak
De zomer van 1993 was som
ber, koel en nat. Dit blijkt uit
de cijfers die het Koninklijk
Nederlands Meteorologisch In
stituut (KNMI) in De Bilt heeft
gepubliceerd over de maanden
juni, juli en augustus. De ge
middelde temperatuur be
droeg deze zomer 15,7 graden
Celsius, terwijl het langjarig
gemiddelde op 16,2 graden
ligt. In De Bilt werden 38 war
me dagen met temperaturen
van 20 graden of hoger geteld.
Gemiddeld tellen de Neder
landse zomers 51 van deze da
gen. In augustus van dit jaar
werd in De Bilt zelfs niet één
zomerse dag (maximaal 25
graden) genoteerd. De warm
ste dag was 9 juni, toen mid
den op de dag een tempera
tuur van 29 graden werd ge
meten. De laagste temperatuur
werd bereikt in de nacht van
28 op 29 augustus: 4,4 graden.
De gemiddelde neerslag over
de zomermaanden bedroeg
230 millimeter, tegen 211
millimeter normaal. Dat de zo
mer van 1993 somber was,
blijkt wel uit het aantal uren
zonneschijn: 515 tegen een
langjarig gemiddelde van 565.
juni was dit jaar de zonnigste
maand.
Uit medische notities blijkt dat
jaarlijks 200.000 mensen wel
eens problemen met hun stem
hebben. Ze zijn hees of hun
stem verdwijnt zelfs geheel of
gedeeltelijk. Dr. H.A. Drost (62),
logopedist van het Academisch
Ziekenhuis in Leiden, haalt daar
z'n schouders over op. Toch
vindt hij de cijfers niet onwaar
schijnlijk. „Dit is een praat
maatschappij: discussiebijeen
komsten en vergaderen, verga
deren, vergaderen. Niet zo gek
dus dat veel mensen problemen
krijgen met hun stem."
De Leidse logopedist werd in
een klap 'nieuws', nadat hij van
twee vrouwen uit Vriezenveen
en Glanerbrug 'de gelukkigste
mensen van de wereld' maakte
door hen in een behandeling
van enkele minuten hun stem
terug te geven. Die waren ze
respectievelijk acht en twaalf
jaar kwijt geweest, de stemmen
waren van de ene op de andere
dag weg, als gevolg van span
ningen en stress.
Direct na het bekend worden
van de 'wonderbaarlijke' gene
zingen, regende het bij Drost te
lefoontjes van mensen met
chronische stemklachten. „Je
kunt vooraf nooit zeggen of een
behandeling slaagt. Bij zo'n 15
procent komt de stem niet te
rug. Maar bij die Twentse vrou
wen wist ik na onderzoek vrij
snel dat het zou gaan lukken",
zegt hij nu. Volgens Drost geen
huzarenstuk. „De Britse leger
arts Oliver beschreef al in 1870
uitvoerig hoe je mensqn die
door psychische spanningen
hun stem kwijtraakten, kon ge
nezen met een speciaje hand
greep rond het strottehoofd."
Met zijn rechterhand maakt hij
'Wonderdokter* Drost legt uit hoe de stembanden in het strottehoofd werken. foto hielco kuipers
een knijpbeweging. Dezelfde
waarmee Drost de Twentse
vrouwen hielp.
Drost, die vorig jaar als eerste
Nederlandse logopedist promo
veerde, namelijk op een onder
zoek naar psychogene stern-
stoornissen (veroorzaakt door
emoties als angst, verdriet of
agressie), levert soms ongezou
ten kritiek op zijn collega's. „In
de logopedie wordt nog te vaak
uitgegaan van theorieën die
nergens op gestoeld zijn of
doodgewoon onwaar. Zo be
staat het idee dat je alle polie
pen op stembanden kunt weg-
oefenen. Flauwekul!"
Ook de huidige acht HBO-op-
leidingen logopedie in Gronin
gen, Utrecht, Nijmegen, Am
sterdam, Rotterdam, Heerlen,
Zwolle en Leiden kunnen reke
nen op een veeg uit de pan.
„Wat betreft stemstoornissen
vind ik de opleidingen ver bene
den peil", zegt hij kortweg. „Er
zitten gaten in de basiskennis
over met name het stellen van
diagnoses. Het is of men zich
teveel conformeert aan de
adem- en ontspanningstechnie
ken. Maar daarmee kun je lang
niet alle klachten oplossen."
En dat denkt Drost dus terug
te zien bij veel vakbroeders, de
goede niet te na gesproken. „Ik
krijg veel doorverwijzingen van
logopedisten en zie zo hoe
slecht mensen soms geholpen
zijn." Hij blijft voorzichtig bij
het noemen van aantallen,
maar durft te stellen dat toch
zeker enkele honderden men
sen rondlopen met stemstoor
nissen, van wie de meesten ten
onrechte denken dat er niets
meef aan te doen valt.
Drost: „Het is geen unicum
dat psychische problemen lei
den totstemverlies. Emoties
ontregelen het lichaam. De een
krijgt het aan z'n maag, de an
der kan plotseling z'n stem kwijt
zijn. De stem staat namelijk vrij
sterk onder invloed van het
brein, dus ook van emoties. Is
iemand vrolijk, dan klinkt z'n
stem lichter. Is iemand depres
sief, dan wordt die lager. Dat in
trigeert me ook zo bijzonder
Extreme emoties kunnen tot
spontaan stemverlies leiden.
Psychiaters noemen dat conver
sie: het omzetten van geestelijke
klachten naar lichamelijke
symptomen. Drost legt aan de
hand van een kunststof strotte
hoofd uit hoe de drie meest
voorkomende klachten het bes
te kunnen worden aangepakt.
„Het kan zijn dat de stemban
den, verscholen in het strotte
hoofd, open staan. Ze raken el
kaar niet en maken dus geen
trillingen. Dan komt er geen ge
woon stemgeluid. In dat geval
knijp je de banden naar elkaar
toe." Zijn rechterhand omklemt
het strottehoofd en kneedt. „Te
gelijkertijd laat je de patiënt
vanuit een reflex zijn keel schra
pen of hoesten. Dat brengt de
stembanden uiteindelijk weer
aan het werk."
Een andere mogelijkheid is
dat de stembanden teveel ge
spannen staan om te kunnen
trillen. „Dan moet je het strotte
hoofd op een bepaalde manier
vastpakken en flink schudden."
En een derde variant is dat
mensen het strottehoofd per
manent te veel omhoogtrekken,
zoals bij fluisteren ook gebeurt.
„Dan moet je het eens goed
naar beneden drukken", legt hij
uit. „Welke vorm strottehoofd
een patiënt heeft, is vast te stel
len door goed te luisteren. Dat
is het hele eieren eten". Hij kijkt
erbij alsof elke leek de behande
ling nu zou kunnen uitvoeren.
Dan nuanceert hij: „Voor elke
logopedist die z'n vak verstaat
dus".
