Schokkend beeld
van tempo doeloe
DIGROS en
'Ik
zing liever over seks dan over kaas'
Cultuur&Kunst
Tina Turner
klinkt niet
zoals ze oogt
Hoorzitting
over Cyrano
Prijs voor operafilm
Vlamingen in Amsterdam
Amsterdam Het Vlaams Cultureel Centrum in Amsterdam opent
zijn twaalfde seizoen op 4 september met twee tentoonstellin
gen. In de Expozaal worden schilderijen van Willy Van Sompel
(1946) uit Gent tentoongesteld en in de galerie zijn architectuur-
pojecten van Christian Kieckens te zien. Op 25 september tre
den de architecten Sjoerd Soeters en Jo Crepain in discussie over
„Wat is mooi? Vraag het de architect". Beide exposities duren tot
26 september.
Jordaanfestival begint donderdag
Amsterdam» Donderdagavond 9 september zal in de Westerkerk
te Amsterdam het startsein worden gegeven van het traditionele
Jordaan-festival (t/m 19 sept.). Na een carillonconcert, treedt het
Amsterdams Promenade Orkest Semjonov. Daarna zijn er on
vervalste Jordaanliederen te horen. Het festival vindt voor de
44ste keer plaats. Op de Palmgracht is er kermis en in gebouw
De Palm is er vanaf vrijdag elke avond een café chantant met het
Jordaan Cabaret.
Familie op bres voor Michael Jackson
los angeles Naaste familieleden van Michael Jackson hebben
gisteren in het openbaar verklaard dat de beroemde popzanger
het slachtoffer is geworden van chantage. Op een persconferen
tie in Los Angeles zei Jermaine Jackson, met wie Michael zong in
de groep Jackson Five, dat zijn broer slachtoffer is geworden van
een „wrede, duidelijk poging om te profiteren van zijn bekend
heid en succes". Jermaine kondigde aan dat leden van de familie
binnenkort naar Azië gaan om Michael bij te staan op zijn toer-
nee door het Verre Oosten. De 35-jarige zanger, die gister tijdens
een optreden in Singapore instortte, wordt er in zijn vaderland
van verdacht ontucht te hebben gepleegd met een minderjarige
jongen. Jackson ontkent alle aantijgingen.
chef annemiek ruygrok. 071 -356472. plv -chef jan rijsdam 071-356473
Tillema 's tegenbeelden in Volkenkunde
Krotten en wrakken, badende kinderen in riolen, theep- van wasplaatsen en kakhuizen
luksters -'levend kapitaal'- met inheemse opzichters en tonen de slechte hygiënische
i, r omstandigheden. Opvallend
een Europese keurmeester, een vaccinateur te paard, een aan zjjn gehele documentatie is
jongen op een inheemse latrine, inheemsen die een auto njet alleen dat de onderwerpen
aan touwen voortrekken, de vrouw als transportmiddel, een 'verhulde' kritiek naar het
een papoea die luistert naar het tikken van het horloge koloniaal bestuur inhouden,
van een blanke soldaat, een westerse man die een hand
wil geven aan een Papoea-vrouw. Dat zijn de realistisch piaatst hij 'Dansende Dajaks'
documentaire beelden van Indonesië onder koloniaal naast 'Dansende Dajaks na de
bestuur die Hendrik Freerk Tillema (1870-1952) heeft komst van de westerlingen'. Dat
verzameld en gefotografeerd. hierin een opvallend verschil te
zien is. zal ritiidphik znn.
Soldaten leren een inheemse jongen drinken (foto van de Indischefotograaf Najoan).
WEER EEN UITSTEKENDE WIJN VAN SPAANSE BODEM!
Een rode overheerlijke Rioja.
Samengesteld uit de druive-
•ten. Tempranillo en
Garnacha. Door de juiste s
stelling van beide di
komt al jaren achtereen
perfekte, makkelijke en
soepele wijn tot stand. Daarnaast
geldt het echte vakmanschap van
keldermeester Senor Garcia
van Bodegas Fuentoro gelegen
in Quel, het hart
Het resultaat is een Rioja
een fijn bouquet
eerlijke fluweel-zachte smaak.
Kleui
Geur: fris en fruitig
Smaak, zacht en harmoniet
Aanbevolen als begeleider
van uw dagelijkse maaltijd
of zomaar als gezelligheidswijn.
-J BEL VOOR HET DICHTSTBIJZIJNDE ADRES: 02521 - 20450F
Tina Turners podiumact spettert nog steeds, maar haar stembanden lieten het enigszins afweten. foto cpd/rob verhorst
DINSDAG 31 AUGUSTUS 1993
AMSTERDAM RENÉ MEGENS
Ergens moet het goed fout zijn
gegaan met de Pixiesv Deze
popnoise-formatie werd begin
dit jaar door de Napoleontische
leider Black Francis ontbonden
via een kille fax naar zijn drie
mede-bandleden. Black Francis
alias Frank Black verklaarde la
ter behoorlijk ziek te zijn van de
succesvolle undergroundbanjl
Kim Deal, de spraakmakende
ex-bassiste van de Pixies, voert
momenteel als zangeres en gi-
tariste het Amerikaans/Britse
kwartet The Breeders aan. Eind
juli was zij samen met bassiste
Josephine Wiggs in Amsterdam.
Aanleiding voor hun bezoek is
de release van de lang verwach
te tweede cd 'Last splash', dat
behoort tot de betere albums
van dit jaar.
Deal en Wiggs zijn grote
kletskousen als het tweede
Brceders-album ter sprake
komt. 'Cool' is het code-woord.
'Last splash' is de opvolger van
'Pod' uit '90. Dat debuut werd
als het ware op de band gesme
ten. Deal: „We namen 'Pod' in
tien dagen op met Steve Albini.
Hij produceerde het album niet.
Hij drukte alleen maar de opna
me-knop en de stop-knop in.
We speelden live in de studio,
gingen te werk zoals al die
bands in de jaren zestig. Alleen
de zang werd achteraf toege
voegd."
'Last Splash' werd door de
onbekende Mark Freegard en
Kim Deal zelf geproduceerd.
The Breeders hebben geen dure
producer nodig, een vent die op
hun kosten stoned wordt en
voor hen beslissingen neemt. Ze
weten maar al te goed wat cool
is. Wiggs, behalve bassiste ook
celliste en drumster, meet de
mate van 'coolness' van een
band af aan het drumgeluid.
Wiggs: „Als een gitarist een
slechte sound heeft, kan 'ie nog
wel wat cool zijn. Maar een
slecht drummer is gewoon een
slechte drummer. Onze beide
LEIDEN ROOS VAN PUT
Zijn collectie -meer dan 7000
foto's- heeft hij keurig gedocu
menteerd in overzichtelijke ord
ners en nagelaten aan het Rijks
museum voor Volkenkunde.
Naast dit materiaal beschikt het
museum tevens over 10.000
meter filmmateriaal, 3000 nega
tieven en de door Tillema ge
schreven boeken, alle rijkelijk
voorzien van foto's (het heeft 50
jaar vrijwel vergeten in de kel
der gelegen). De tentoonstelling
geeft een schokkend beeld van
het Indonesië van toen, dat in
schril contrast staat met de ons
welbekende lieflijk romantische
plaatjes van Nederlandse gezin
nen poserend voor hun kolonia
le huizen, tegen een tropische
POP
RECENSIE LOUIS DU MOULIN
Concert Tina Turner, slotact 'Rock over
Germany'-festival Gehoord: 29/8, WEG
BERG, dUITSLAND.
Zou Tina Turner dan toch niet
geheel immuun zijn voor ou-
derdomsverschijnselen? Wie
haar zondagavond hoorde als
hooggeëerde slotact van het
driedaagse 'Rock Over Germa
ny'-festival in het Duitse Weg
berg moet zijn gaan twijfelen
aan haar fameuze patent op de
eeuwige jeugd. De thans 53-ja-
rige Godmother Of Rock 'n Soul
bleek veel minder bij stem dan
haar fans de afgelopen dertig
jagr van haar gewend zijn ge
weest.
Tina Turner terug van drie
jaar weggeweest en voorafge
gaan door collega-veteranen Joe
Cocker en Rod Stewart oogde
in haar zwarte leren spartel pak
ronduit patent en ging er
meteen vanaf het openings
nummer 'Steamy Windows'
voluit tegenaan. Maar al gauw
moest ze zich voortdurend for
ceren om zo krachtig en opwin
dend te klinken als haar reputa
tie verlangt. Oorzaak? Wellicht
heeft ze zich de afgelopen we
ken teveel moeten inspannen
tijdens het (eerste) Amerikaanse
gedeelte van haar rentree-toer-
nee. Sinds begin juni bijna elke
avond een optreden lijkt net
even teveel van het goede ge
weest voor haar stembanden.
Zoniet voor haar grotendeels uit
oudgedienden bestaande bege-
platen hebben echter een ge
weldig cool drumgeluid. Dat
komt omdat Jim een krachtige
drummer is. Hij is puur en
daarom zo zeldzaam."
Jim MacPherson is de nieuwe
slagwerker van The Breeders.
Het andere nieuwe lid is Kim
Deals -tweelingzus Kelley. Zij
vervangt gitariste Tanya Don
nelly, die nu met haar groep
Belly naam maakt. Met Kelley
struint Kim, voordat ze in de
Pixies speelt, de truckstops en
kroegen in hun woonplaats
Dayton, Ohio, af. „We deden
covers van .38 Special of Night
Ranger. Want als je niet dat
werk speelt, dan kom je gewoon
niet aan de bak in dergelijke
tenten. Niettemin smokkelden
we er Flank Williams-songs en
Blind Faith-spul tussen, zodat
ze in Dayton, Ohio, ook nog wat
coole dingen voorgeschoteld
kregen."
Phil Collins
In tegenstelling tot de uitbar-
achtergrond, met de 'onmisba
re' Indonesische bedienden.
H.F. Tillema heeft zich op Se-
marang (Java) gevestigd als
apotheker en fabrikant van zui
ver mineraalwater, ajer blanda.
Met het kapitaal dat hij met het
ajer blanda verdient, zet hij zich
actief in voor de verbetering van
de volksgezondheid van de
Indonesische bevolking. Hij
pleit onder andere voor de aan
leg van een deugdelijke riole
ring en door zijn toedoen wordt
een waterleiding aangelegd en
krijgen vele kampongs openba
re kranen. Zijn bevindingen in
zijn streven de woon- en
leefomstandigheden te verbete
ren legt hij vasf in diverse publi-
katies, het album met als titel
'Riooliana' is de eerste. Foto's
leidingsgroep (met onder ande
ren John Miles als gitarist en
Jack Bruno achter de drumkit),
op de Flugplatz Wildenrath an
derhalf uur lang als de gesmeer
de bliksem in de weer om de
muzikale prestatie te optimali
seren.
Een voordeel daarbij was dat
het repertoire dat Turner voor
de ongeveer 90.000 fans in petto
had op een enkel nummer na
(haar meest recente single 'I
sting 'Pod' werd 'Last splash'
laag voor laag opgebouwd.
Wiggs: „Op 'Last splash' zijn de
nummers meer sophisticated in
die zin, dat we nu meer gebruik
maken van de technische mo
gelijkheden die de studio
biedt." Deal reageert onmiddel
lijk: „Ik haat zo n opmerking.
Want daardoor lijkt het alsof we
als Phil Collins klinken. Het gro
te verschil met 'Pod' is dat 'Last
splash' normaal geproduceerd
is."
Naast Pixies-achtig werk kent
de plaat een folkcountry-cover
met strijkers en Hawaiiaanse
pop. En een zonderling stukje
'Mad Lucas' wordt bijvoorbeeld
gevolgd door het commerciële
en Blondie-achtige 'Divine
hammer'.
Vooral in dat laatste nummer
treedt Deal vocaal op de voor
grond. Ze beschikt nog steeds
over een aansprekende stem. In
de Pixies trok het dictatoriale
schreeuwertje Black Francis bij
na altijd aan de vocale touwtjes.
van wasplaatsen en kakhuizen
tonen de slechte hygiënische
omstandigheden. Opvallend
aan zijn gehele documentatie is
niet alleen dat de onderwerpen
een 'verhulde' kritiek naar het
koloniaal bestuur inhouden,
maar ook dat Tillema de foto's
in contrast laat spreken. Zo
plaatst hij 'Dansende Dajaks'
naast 'Dansende Dajaks na de
komst van de westerlingen'. Dat
hierin een opvallend verschil te
zien is, zal duidelijk zijn.
'Een propagandist van het
zuiverste water - H.F. Tillema
(1870-1952) en de fotografie van
tempo doeloe', is het gelijktijdig
verschenen boek (van Ewaid
Vanvught) dat de aanleiding is
geweest voor de tentoonstelling.
Dit boek geeft een duidelijk
beeld van leven en handelen
van de hoofdpersoon en is geïl
lustreerd met bijzonder spre
kende, voor velen onbekende,
foto's van het voormalig Neder-
lands-Indië.
Expositie Tillema, propa
gandist van het zuiverste wa
ter, tegenbeelden van tempo
doeloe'. Te zien in het Rijks
museum voor Volkenkunde,
Steenstraat 1Leiden. T/m 2 ja
nuari 1994. Di. t/m vrij. 10.00-
17.00 uur, za. en zo. 12.00-
17.00 uur.
Don't Wanna Fight') geheel
overeen kwam met het podi
umaanbod van haar Foreign
Affair Farewell Tour' (1990). Dat
de visuele omlijsting veel min
der pompeus was dan geduren
de haar afscheidsronde (denk
aan de futuristische ophaaltrap)
was alleen maar gunstig: de
meeste theatrale effecten zou
den op het immense festivalter
rein niet zijn overgekomen.
Tina Turners bij voorbaat al
Eenmaal op eigen benen in The
Breeders speelt Deal haar troef
niet voortdurend uit. In een
aantal songs is haar zang ver
vormd of helemaal niet te ho
ren. Deal: „Ik ben blij dat men
sen mijn zang zo waarderen,
maar ik ben geen Paula Abdul.
Ik wil niet in een band spelen,
waarin de vrouwelijke leadzang
de rest van de muziek over
stemt."
„'Divine hammer' is erg pop
py. Ik ben geen popsong-fanaat,
maar sommige popsongs zijn
goed. Ze klinken simpel, maar
zitten zo volwassen in elkaar.
'Divine hammer' gaat over
angstgevoelens. Op 'Pod' zong
ik veel over seks. Op een meta
forische manier. Dat doe ik op
'Last splash' opnieuw, want ik
zing liever over seks dan over
kaas."
Van The Breeders verschijnt
vandaag het tweede album
'Last splash'. The Breeders tre
den op 21/10 in Paradiso Am
sterdam op.
opzienbarende come-back is
natuurlijk voor een deel ingege
ven door haar verslaving aan
applaus, anderzijds door verve
ling. Het verlangen om com
mercieel nog eens flink te sco
ren is echter ook een belangrij
ke factor geweest, getuige haar
huidige 'greatest hits-show' en
haar 'veilige' nieuwe album
'What's Love Got To Do With
It', in feite de opwarmer voor de
in aantocht zijnde gelijknamige
The Breeders hebben geen dure
te goed wat cool is.
film over haar veelbewogen le
ven.
Blijft Tina Turner op de weg
van de minste weerstand, dan
komt ze voorlopig niet naar Ne
derland. voorspelt haar platen
maatschappij. Tenzij er een
aanbieding komt om in één
klap voor zo'n 100.000 fans op
te treden, zoals in Oostenrijk,
Duitsland (in totaal vier maal)
en Zwitserland de afgelopen en
de komende dagen.
j. Ze weten zelf maar al
FOTO CPD
Uitstel verkoop
Ritman-collectie
AMSTERDAM GPD
De gedwongen verkoop van een
groot aantal unieke boeken uit
de Bibliotheca Philosophica
Hermetica gaat op 16 septem
ber niet door. De fiscus besloot
gisteren tot uitstel van de vei
ling Omdat mogelijk nog deze
week met de ING Bank over
eenstemming wordt bereikt.
De ING Bank heeft sinds juni
het pandrecht op de boeken
van kunstverzamelaar loost Rit-
man. De bank legde beslag op
de in de Amsterdamse lordaan
gevestigde bibliotheek, omdat
Ritman voor een bedrag van
410 miljoen gulden in het krijt
staat. Deskundigen schatten de
waarde van de 'wijsgerige col
lectie' op zo'n 300 miljoen gul
den.
Een maand geleden legde ook
de belastingdienst beslag op
Ritmans bibliotheek. De fiscus
vordert van Ritman vijf miljoen
gulden omzetbelasting (btw) te
rug.
Omdat betaling van dit be
drag niet mogelijk lijkt, heeft de
ING Bank juristen ingeschakeld
om de gedwongen verkoop van
de boeken door de fiscus te
voorkomen. Kunstkenners hui
veren bij de gedachte dat een
deel door verkoop naar het bui
tenland dreigt te verdwijnen. Zij
verwijten de fiscus 'cultuurbar
baar' te zijn.
AALSMEER GPD
De Amerikaanse kunstenaars
bonden houden vandaag een
hoorzitting over de vraag of Bill
van Dijk de hoofdrol mag gaan
spelen in de Broadway-versie
van de oorspronkelijk Neder
landse musical 'Cyrano'. Tot nu
toe hebben de bonden zich ne
gatief uitgelaten over de mede
werking van Van Dijk aan die
produktie.
Joop van den Ende en Rohin
de Levita. rcspektievclijk produ
cent en uitvoerend producent
van de Nederlandse versie van
'Cyrano', zijn naar New York af
gereisd om voor Bill van Dijk te
pleiten. „Als de Amerikanen Bill
weigeren, blijft er één Ameri
kaanse arbeidsplaats behouden.
Maar ze brengen daarmee wel
de complete produktie. en daar
mee het werk van zo'n twintig
tot dertig Amerikanen, in ge
vaar", aldus een woordvoerder
van loop van den Ende Theater-
produkties.
Honderden artiesten hebben
audities gedaan voor de hoofd
rol in 'Cyrano - The Musical',
die op 21 november in première
gaat op Broadway. De produ
cers kozen uiteindelijk voor Bill
van Dijk. die afgelopen thea
terseizoen de hoofdrol in deze
musical met veel succes in ons
land vertolkte. De repetities be
ginnen morgen.
AMSTERDAM ANP
De NOS-documentaire 'The Making of an idiot' van Guus van Wa-
veren heeft op het Opera Screen Festival in Parijs de eerste prijs ge
wonnen in de categorie documentaires.
In de documentaire wordt het repetitieproces gevolgd van de
opera 'Life with an idiot' van de Russische componist Alfred Sch-
nittke. De opera beleefde in april 1992 zijn wereldpremière in het
Muziektheater in Amsterdam.
Kim Deal van The Breeders wil niets meer weten van de Pixies
