Russische parlement wijst
begrotingsplan Jeltsin af
■Stil
f
-Hl
-liiM
«j
i
Buitenland
L
M
m
m
Kritische zakenman
Vijf gewonde kinderen mogen Mostar verlaten
Tyfoon houdt huis
Protest tegen prijsverhoging
Nigeriaanse oppositieleider
wil alternatieve regering
Regering kiest acteurs in Singapores verkiezingstoneelstuk
ZATERDAG 28 AUGUSTUS 1993
Presse ANP Algemeen Nederlands Persbureau AP Associated Press
DPA Deutsche Presse Agentur CPD Gemeenschappeii|Le Persd>enst
Ind* The independent IPS Inter Press Service RTR Reuter
UPI Umted Press Intemahon''
Piloot komt om bij NAVO-oefening
istrina Een Italiaans gevechtsvliegtuig is gisteren tijdens een
NAVO-oefening neergestort in de Atlantische Oceaan bij Scan
dinavië. De piloot van het toestel, een 33-jarige Italiaan, kwam
om het leven. Vermoed wordt dat het ongeluk het gevolg was
van een technisch defect.
Koning Hassan laat gevangenen vrij
rabat Koning Hassan II van. Marokko heeft gisteren ter gele
genheid van de geboortedag van de profeet Mohammed aan 917
gevangenen amnestie verleend en de straffen van nog eens 227
anderen verminderd. Over de identiteit van de in genade geval
len gevangenen of de aanklachten waarvoor ze vastzaten werd
niets bekendgemaakt.
Polen devalueert zloty
Warschau De centrale bank van Polen heeft gisteren de zloty
gedevalueerd met zeven acht procent. De waardevermindering
moet leiden tot meer export en daarmee voor aanvulling van de
geslonken deviezenreserves.
Meeste moorden in Zuid-Afrika
Johannesburg» Zuid-Afrika is het gewelddadigste land ter we
reld. Er wordt drie keer zo veel gemoord als in de Verenigde Sta
ten. Dat zijn de belangrijkste conclusies die Zuidafrikaanse we
tenschappers gisteren op eerustudiebijeenkomst in Pretoria
trokken. Op een aantal van 100.000 mensen worden er jaarlijks
53.5 vermoord. Dat is veel meer dan op het Caribische eiland St.
Lucia en het Zuidamerikaanse Ecuador, die met respectievelijk
22.6 en 22 moorden per 100.000 ook hoog scoren.
Vijftien doden in zuidoosten Turkije
ankara» De strijd tussen Turken en Kurden in het zuidoosten
van Turkije heeft opnieuw aan ten minste vijftien mensen het
leven gekost: veertien aanhangers van de Kurdische Arbeiders
partij (PKK) en een Turkse politieagent. De Kurden strijden al
sinds 1984 voor een eigen, onafhankelijke staat in het zuiden
van Turkije. Turkije zegt dat de PKK wordt gesteund door Arme
nië bij haar toenemende acties in het noordoosten van het land.
Het buurland heeft dit al meermalen stellig ontkend.
Paus naar Baltische staten
den haag Paus Johannes Paulus II is amper van zijn reis naar de
Verenigde Staten teruggekeerd of hij gaat voor het eerst naar
landen die tot voor kort deel uitmaakten van de andere super
mogendheid, de voormalige Sovjetunie. Van 4 tot en met 10 sep
tember verblijft de paus achtereenvolgens in Litouwen, Letland
en Estland.
Politie schrijft aanslag toe aan IRA
lisnaskea De politie in Noord-Ierland stelt het Ierse Bevrijdings
leger (IRA) verantwoordelijk voor de bomaanslag op een politie
bureau van Lisnaskea, aan de grens met Ierland. Bij de aanslag
raakten gisteren verscheidene agenten en burgers licht gewond.
De bom werd gegooid vanuit een bestelwagen die buiten het
bureau stond geparkeerd. Hoewel de verantwoordelijkheid voor
de aanslag nog niet is opgeëist, zei de woordvoerder ,,dat men
mag aannemen dat dit het werk is van de IRA".
Moeder Teresa uit het ziekenhuis
new delhi Moeder Teresa is gisteren ontslagen uit het zieken
huis van New Delhi. De Nobelprijswinnares voor de vrede, die
donderdag 83 jaar werd, werd een week geleden in het zieken
huis opgenomen na een aanval van malaria. Haar gezondheids
toestand verergerde door de slechte conditie van haar hart. En
kele jaren geleden werd bij haar een pacemaker ingebracht. Zij
werd naar het vliegveld gebracht waar een speciaal vliegtuig van
de Indiase luchtmacht klaarstond om haar naar haar woonplaats
Calcutta te brengen. Volgens het ziekenhuis voelt zij zich „be
slist goed".
GM verkoopt Lotus aan Bugatti
zürich Het Amerikaanse autoconcern General Motors (GM)
verkoopt de Britse sportwagenfabrikant Lotus aan de fameuze
Italiaanse branchegenoot Bugatti. Dil heeft GM gisteren be
kendgemaakt zonder financiële bijzonderheden te geven. GM
werd in 1985 eigenaar van Lotus voor 22 miljoen pond (nu 62
miljoen gulden). Lotus, in 1955 opgericht door de Britse race-le
gende Colin Chapman, verkeert al geruime tijd in financiële
moeilijkheden. In 1991 werd een verlies geleden van 14,8 mil
joen pond (42 miljoen gulden) op een omzet van 87,5 miljoen
pond (246 miljoen gulden).
PORTRET: ROBERT MALVAL
Het Russische parlement heeft gisteren het voorstel van
president Jeltsin om het begrotingstekort terug te drin
gen, van de hand gewezen. Hierdoor dreigt een nieuwe
confrontatie met het conservatieve parlement en lopen
de afspraken met het Internationale Monetaire Fonds
(IMF) gevaar. Het IMF zou Rusland nieuwe kredieten
verschaffen.
moskou »AFP-Rtr-upitegen drie stemmen, meer dan
het stemmenaantal dat nodig is
Het parlement verwierp alle zes om een presidentieël veto te
door Jeltsin ingebrachte amen- verwerpen,
dementen en keurde zijn eigen De afgevaardigden van beide
begrotingsplan goed met 151 kamers schaarden zich tevens
met grote meerderheid achter
het voorstel van premier Tsjer-
nomyrdin aan president Jeltsin
om de 35-jarige minister van fi
nanciën, Fjodorov, van zijn
functie te ontheffen. Het parle
ment is al lange tijd gekant te
gen het beleid van deze jonge li
berale minister, die zich een
groot voorstander heeft betuigd
van Jeltsins vrije-marktecono-
mie.
Fjodorov had de afgevaardig
den eerder opgeroepen de mo
netaire groei te beteugelen om
zo het risico van hyperinflatie in
Rusland tegen te gaan. ,,De ge
schiedenis en de bevolking zul
len ons niet vergeven dal wij
deze begroting hebben goedge
keurd", aldus Fjodorov, die zijn
gehoor opriep de begroting met
een dergelijk groot tekort te
blokkeren.
„Een hoger uitgavepatroon
betekent dat voor het einde van
1993 nog eens miljoenen roe
bels in de Russische economie
worden gepompd. En dan zal
hyperinflatie werkelijkheid wor
den", waarschuwde de minister
van financiën.
MOSTAR-BELGRADO-DEN HAAG
chiba» Een jongen zwemt door de straten van Chiba, een stad ten oos
ten van Tokyo. De tyfoon Vernon heeft in deze streek voor overstromin
gen gezorgd waardoor een aantal mensen moest worden geëvacueerd.
FOTO REUTER
AP-Rtr-AFP-DPA
Ondanks voortdurende onderhandelingen
hebben de moslims in het belegerde Mostar
gisteren voor de tweede achtereenvolgende
dag een VN-konvooi vastgehouden als
schild tegen Kroatische beschietingen. Wel
werden een Britse verpleegster en vijf ge
wonde kinderen tussen de 5 en 17 jaar in
gepantserde ambulances uit de stad geëva
cueerd en later doorgevlogen naar een
Amerikaans hospitaal bij het vliegveld van
Zagreb. Onder de gewonden was de 16-jari-
ge Maja Kazazic, wier rechterbeen drie we
ken geleden werd geamputeerd na een gra
naatexplosie waarbij vijf mensen omkwa
men.
Negentien vrachtwagens brachten, bege
leid door pantserwagens van de VN, don
derdag 175 ton voedsel en medicamenten
naar de 55.000 vluchtelingen op de oostelij
ke oever van de rivier de Neretva, die Mos
tar in tweeën splitst.
Het was het eerste hulptransport dat de
stad bereikte in twee maanden. Na aan
komst omsingelden de moslims de vracht
wagens, uit vrees dat de Kroaten op de
westoever van de stad na vertrek van het
konvooi weer zouden beginnen met be
schietingen.
„Hun argumenten zijn niet uit de lucht
gegrepen", zei de woordvoerder van het
VN-Vluchtelingencommissariaat (Unhcr),
Peter Janssen, in Sarajevo. Hij zei dat vorige
week, na het vertrek uit de stad van Cedric
Thornberry, hoofd civiele zaken van de VN,
de beschietingen toenamen.
Een militaire rechtbank in Belgrado heeft
gisteren een Joegoslavische luchtmachtoffi
cier vrijgesproken, die ervan was beschul
digd verantwoordelijk te zijn geweest voor
het neerhalen van een helikopter van de
Europese Gemeenschap in Kroatië.
Vier Italiaanse soldaten en een Franse
waarnemer werden gedood toen hun heli
kopter op 7 januari vorig jaar in de buurt
van de plaats Varazdin werd neergeschoten
door een Mig-21 gevechtsvliegtuig. Het in
cident en het daaropvolgende internationa
le tumult leidden tot het aftreden van de
Joegoslavische minister van defensie Kadij-
evic.
De Nederlandse inzamelingsactie van de
stichting Vluchteling via giro 999 heeft tot
dusver een miljoen gulden opgeleverd.
Woordvoerder Claassen verwacht op grond
van dit cijfer dat het eindsaldo van de inza
melingsactie het streefbedrag van vijf mil
joen gulden zal benaderen. De inzame
lingsactie wordt deze week beëindigd, maar
de giften blijven de komende weken nog
binnenkomen.
Robert Mal val, de nieuwe pre
mier van Haïti, heeft gisteren
in de Haïtiaanse ambassade in
Washington de ambtseed afge
legd ten overstaan van presi-
dent-in-balIingschapJean-Ber-
trand Aristide.
Malval, een vijftigjarige zaken
man, is een oude geestverwant
van Aristide, die als alles vol
gens plan verloopt op 30 okto
ber weer zijn functie opneemt.
Beide mannen leerden elkaar
enkele jaren geleden kennen
toen Aristide twee boeken liet
uitgeven door een uitgeverij van
Malval. In de daaropvolgende
jaren voerden de twee politieke
discussies, die, in de woorden
van Malval, een „strijdverbond"
tussen hen smeedden.
De nieuwe premier bezocht al
leen de lagere school in Port-
au-Prince. Zijn vervolgopleiding
middelbare school en politi
cologiegenoot hij in Florida.
Daarna studeerde hij nog drie
jaar aan het Instituut voor Poli
tieke Studies in Parijs.
Na terugkeer in zijn geboorte
land werd hij aandeelhouder in
's lands grootste uitgeverij.
L'imprimerieDeschamps. Hij
schreef twintig jaar lang redac
tionele commentaren over bui
tenlandse politiek in het dag
blad Le NouveUiste. Vanaf 1986.
het jaar waarin dictator Jean-
Claude Duvalier werd verdre
ven, schreef hij over binnen
landse aangelegenheden.
In 1976 was Malval betrokken
bij de oprichting van een nieu
we uitgeverij, Le Natal, die zich
opwerkte tot de op een na
grootste. In 1987 stichtten aan
hangers van de president van
dat ogenblik, generaal Henry
Namphy (1986-'87) brand in die
uitgeverij. Malval is getrouwd
met Linda Frisch. een Haïtiaan
se van Frans-Duitse afkomst.
Het echtpaar heeft drie doch
ters.
nairobi-abuja-londen»
king hem hiertoe het mandaat
heeft gegeven.
Bij de presidentsverkiezingen
van 12 juni had Abiola als kan
didaat van de oppositionele So
ciaaldemocratische Partij (SP)
een ruime voorsprong op presi
dent Babangida. De uitslag
werd echter door de inmiddels
teruggetreden Babangida ongel
dig verklaard. „Als de militaire
junta het verkiezingsproces niet
had onderbroken had ik inmid
dels mijn regering geïnstal
leerd", aldus Abiola. Hij noem
de het aftreden van Babangida
donderdag als president en de
installatie van een nieuwe, niet-
democratisch gekozen burger
regering, „niet echt".
De Nigeriaanse presidentskan
didaat Abiola heeft gisteren in
Londen aangekondigd dat hij
volgende week naar Nigeria te
rugkeert om er „een echte de
mocratische regering" te vor
men. In een verklaring zei Abio
la dat dit voornemen legitiem is,
omdat de Nigeriaanse bevol-
karachi De Pakistaanse vakbondsleidster Kaneez Fatina leidt in Karachi een demonstratie waarbij wordt geprotesteerd tegen het feit dat de prijzen
petroleum en huiisbrandolie fors zijn gestegen.
voor belangrijke produkten als' zeep,
FOTO JALAL QURESHI Rit
ACHTERGROND
KUALA LUMPUR LEAH MAKABENTA IPS
Toch staat in Singapore wel iets op het spel: krachtens
een grondwetswijziging uit 1991 krijgt de nieuwe
president voor het eerst substantiële bevoegdheden.
Vertrekkend president Wee Kim Wee had slechts een
ceremoniële functie.
Waarnemers zijn ervan overtuigd dat de naam van zijn
opvolger al vaststaat: voormalig vice-premier Ong Teng
Cheong. Hij heeft de steun van de regerende
Volksactiepartij (PAP) en van de nationale vakfederatie
NTUC. Ong hoeft alleen maar af te rekenen met de
gepensioneerde ambtenaar Chua Kim Yeow. Algemeen
wordt aangenomen dat Chua op aandringen van de PAP
meedingt, omdat een verkiezing met slechts één wat
kaaltjes staat.
'Zwaardere' tegenkandidaten hadden zich wel
aangemeld, maar zijn gesneuveld in de strenge selectie.
Alleen wie minister is geweest, een hoge ambtelijke
functie heeft bekleed of een groot bedrijf heeft geleid
mag om de gunst van de kiezer dingen. Premier Goh
Chok Tong heeft toegegeven dat daardoor slechts
vierhonderd inwoners van het land in aanmerking
komen voor een plaats op de kandidatenlijst.
De verkiezingscommissie beoordeelt ook nog „de
integriteit, het karakter en de reputatie" van de
potentiële gegadigden. De veteraah Joshua Jeyaretnam
en Tan Soo Phuan, beiden van de oppositionele
Arbeiderspartij (WP), struikelden over deze horde.
Jeyaretnam werd in 1986 veroordeeld voor misbruik van
partijgelden.
Alle kandidaten die de regeringspartij PAP van
Singapore niet zinden, zijn uitgesloten van deelname
aan de presidentsverkiezingen van vandaag. De race
gaat tussen een door de partij gesteunde favoriet en
een door de partij gedoogde lichtgewicht-tegenstan
der. Geen wonder dat de 2,6 miljoen inwoners van de
welvarende stadstaat in zuidoost-Azie zich geeuwend
van het electorale ritueel hebben afgewend.
De WP en de Democratische Partij (SDP), de twee
grootste oppositiepartijen, gaven deze week een
gezamenlijke verklaring uit, waarin ze er bij de kiezers
op aandrongen niet op Ong te stemmen. Met Ong als
president wordt de greep van PAP op de macht nog
steviger, vrezen ze. De partijen lieten in het midden of
de kiezer dan de voorkeur moet geven aan Chua.
Ongs kandidaatstelling was binnen de PAP niet geheel
onomstreden, omdat hij met gezondheidsproblemen
kampt. Mij heeft kanker aan het lymfstelsel. Artsen
hebben verzekerd dal dit hem niet zal hinderen.
De president-nieuwe-stijl krijgt het recht
regermgsbegrotingen af te keuren. 1 lij kan
overheidsleningen met zijn veto treffen. Opmerkelijk is
dat hij bevoegd is te controleren of de regering niet
buiten haar boekje gaat bij het bestrijden van subversie,
religieus extremisme en corruptie. I lij ziet toe op de
benoeming van topambtenaren. Hij bewaakt Singapores
grote deviezenreserve, die wordt geschat op 46 miljard
dollar. Het enige dat Ong (of, theoretisch, Chua) niet
mag, is zelf nieuw beleid entameren.
Ook voordat de PAP de trucendoos opentrok om haar
eigen gunsteling in het presidentiële paleis te
parachuteren, waren de oppositiepartijen niet blij met
de grondwetswijziging die de president meer macht gaf.
Ze beschouwden die als een truc van de regeringspartij,
bedoeld om te voorkomen dat de macht haar geheel
ontglipt, mocht ze een keer de algemene verkiezingen
verliezen.
Ook anderen waren niet gelukkig met de wijziging. Ze
waren bang dat als de oppositie een parlementaire
meerderheid verwerft terwijl de president nog PAP-
gezind is, er een politieke impasse kan ontslaan. Die
vrees wordt voorlopig niet bewaarheid.
Ook is wel de zorg geuit dat een gepolitiseerd
presidentschap Singapore berooft van een symbool van
eenheid. Er bestaat een zekere animositeit tussen de
Chinese meerderheid (77 procent) en de Maleisische (15
procent) en Indiaas-Pakistaanse (6 procent)
minderheden.
Maar noch oproepen tot een referendum, noch
pogingen van de oppositie om de grondwetswijziging tot
inzet van de laatste algemene verkiezingen te maken,
sloegen aan bij de bevolking. En met dezelfde
onverschilligheid ondergaat die nu de opvolging van
Wee door Ong.
Turkije dreigt
in te grijpen
in Armenië
ISTANBUL «JESSICA LUTZ
CORRESPONDENT
Het is niet uitgesloten dat Tur
kije militair ingrijpt in het con
flict tussen Azerbajdzjan en Ar
menië. Dit verklaart de minister
van buitenlandse zaken Cetin in
een gisteren verschenen inter
view met de krant Sabah. „Mili
tair ingrijpen zou een aantal
nieuwe problemen veroorzaken
maar niemand moet denken
dat Turkije en Azerbajdzjan tot
het einde toe zullen blijven toe
kijken. De Armeense troepen
zullen hoe dan ook een zvvüre
prijs moeten betalen voor wat
ze doen", aldus de minister.
Cetin: „Armenië doet hel
voorkomen alsof het land zelf
niet is betrokken bij het conflict
om de enclave Nagorno-kara-
bach, maar waar komen dan de
gepantserde voertuigen'cn zwa
re wapens vandaan, die de Ka-
rabachse Armeniërs gebruiken"
Hoe worden zij van brandstof
voorzien?" De minister bena
drukt in het vraaggesprek dat de
Armeense troepen zich onmid
dellijk moeten terugtrekken uil
de veroverde steden Fizuli, Kei
becer en Cebrayil, die buiten de
enclave liggen.
Geheimzinnige
dood vijftien
opposanten Togo
LOMÉ Rtr-AFP-DPA
Twee dagen na de omstreden
presidentsverkiezingen in het
Westafrikaanse Togo, die zeker
door de zittende president I sa
déma zijn gewonnen, heeft de
mysterieuze dood van vijftien
regeringsopposapten tot nieu
we spanningen geleid tussen de
regering en de oppositie.
Tegenstanders van het mili
taire regime van dictator Eyade
ma stellen regeringsfunctiona
rissen verantwoordelijk voor de
dood van de oppositieleden.
Maar volgens het Togolese mi
nisterie van binnenlandse za
ken kregen de vermoorde oppo
sitieleden, die sinds woensdag
gevangen zaten in Agbandi.
door léden van hun eigen Actie
comité voor de Vernieuwing
(CAR) vergiftigd voedsel toege
diend.
De Franse radiozender RFI
berichtte dat de vijftien ver
moorde opposanten lid waren
van een groepering, die vvoens
dag tijdens de presidentsverkie
zingen in de buurt van het een
traal gelegen Blitta werd opge
pakt. Zij zouden kieslokalen in
de regio hebben overvallen en
stembussen hebben ontvreemd
