Schadevergoeding
slachtoffers van
mishandeling ANC
Buitenland
Moslims dringen aan op droppings boven Mostar
Saudi-Arabië na jaren van
hoge uitgaven door reserves
Leegloop en financiële nood kenmerken crisis in PLO
Kever' weer in produktie
DINSDAG 24 AUGUSTUS 1993 155
DPA Deutsche Presse Agentur CPD Gemeenschappelijke t
Onderzoekscommissie stelt excessen vast in strafkampen
Redevoeringen Mao op CD
peking» Of het meteen een hit wordt moet worden afgewacht,
maar volgende maand komt een CD op de markt met de toe
spraken van de voormalige Chinese leider Mao Zedong. Op twee
CD's, getiteld 'Het geluid van de grote Mao Zedong', komen ze
ven toespraken, waaronder de rede waarin Mao de communisti
sche Volksrepubliek uitriep. De CD's omvatten de periode 1949-
1956.
Oud-Politburolid Koenajev overleden
moskou Dinmoechamed Koenajev, voormalig lid van het Polit
buro van de communistische partij van de Sovjetunie, is op 81-
jarige leeftijd overleden. Koenajev kwam uit Kazachstan, waar
hij een opleiding tot mijningenieur volgde. Hij trad toe tot de
communistische partij, waarna hij in 1942 vice-premier van Ka
zachstan werd. In 1955 werd hij premier. Nadat hij in 1960 was
opgeklommen tot partijleider van Kazachstan, wist Koenajev in
1966 door te dringen tot het Politburo. In 1987 legde hij zijn
functie neer.
Gevangenis voor AIDS-patiënten
Orlando» In Flordia wordt volgend jaar een speciale gevangenis
geopend voor gedetineerden die AIDS hebben. Dat meldde de
krant Miami Herald gisteren. Charles Matthews, hoofdarts van
het gevangeniswezen van de staat Florida, zei dat de behande
ling van gedetineerden met AIDS zal verbeteren als zij in een
speciale inrichting worden ondergebracht.
Kurden gedood bij bevrijdingsactie
ankara» Bij de bevrijdingsactie van twee Britse en twee Af
ghaanse toeristen hebben Turkse soldaten gisteren acht Kurdi-
sche rebellen gedood. De soldaten hadden de jacht op de rebel
len ingezet na door getuigen te zijn getipt over de ontvoering,
die rond middernacht plaatshad in de provincie Bhtman. De
Kurden waren lid van de Kuridische Arbeiderspartij PKK.
Beroving langs Franse snelweg
lyon Een Duits echtpaar is zondag, op klaarlichte dag, op een
snelweg bij Lyon beroofd. Drie mannen in een BMW beroofden
de man en de vrouw van hun geld en koffers, toen zij bij een
benzinestation waren gestopt. De man slaagde er in een van de
dieven vast te grijpen. Hij moest hem echter laten gaan, nadat
een andere overvaller traangas in zijn gezicht had gespoten.
Binnenkort feest op Eiffeltoren
parus De Eiffeltoren, het meest bezochte monument van
Frankrijk, verwacht over enkele dagen de 150-miljoenste bezoe
ker. De gelukkige wordt verwacht tussen 28 augustus en 2 sep
tember, afhankelijk van de drukte de komende dagen. De maz
zelaar staat een speciale ontvangst en een auto te wachten.
Fraude bij verkiezingen CAR
bangui» Tijdens de eerste democratische verkiezingen in de
Centraalafrikaanse Republiek (CAR) in twaalf jaar is zondag vol
gens internationale waarnemers gefraudeerd. De waarnemers
zeiden diverse mensen te hebben gezien met drie tot tien stem
biljetten.
Extra troepen VS naar Somalia
Washington De Amerikaanse regering zal nog eens vierhonderd
militairen naar Somalia sturen om de internationale vredes
macht daar te versterken. Volgens een Amerikaanse defensie
functionaris worden de extra troepen gestuurd om „mee te hel
pen aan het omgaan met het geweldspeil in de Somalische
hoofdstad Muqdisho".
LONDEN Rtr-ANP
De Britse Conservatieve Partij overweegt een eind
te maken aan het „luie leventje" dat de gedeti
neerden in veel Britse gevangenissen zouden ge
nieten. De omstandigheden moeten „strenger"
worden en de gedetineerden mogen minder TV
kijken en moeten meer werken. Dit heeft de di-
t de Dienst Gevangeniswezen
Minister Howard (binnenlandse zaken) bestu
deert nog hoe het leven in de Britse gevangenis
sen „soberder" kan worden ingericht. Dit bete
kent onder andere minder ontspanningsmoge
lijkheden, maar meer gelegenheid voor opleiding
en langer werken. Zo kunnen de gevangenen geld
verdienen en helpen schadevergoeding bijeen te
Het ANC moet de slachtoffers van de martelingen in zijn
strafkampen schadeloos stellen en disciplinaire maatre
gelen nemen tegen de daders en de verantwoordelijke
leiders. Ook moet de Zuidafrikaanse zwarte beweging
publiekelijk zijn verontschuldigingen aanbieden aan de
overlevenden.Dat zijn de belangrijkste aanbevelingen
van de onafhankelijke commissie, die het ANC heeft in
gesteld om de uitwassen te onderzoeken die in de straf
kampen van de beweging hebben plaatsgevonden.
sap pauló De eerste 'kevers' hebben de Volkswagenfabriek in het Braziliaanse Sao Paulo inmiddels verla
ten. In 1986 stopte de fabriek met de keverproduktie maar heeft die onlangs weer hervat. VW is van plan
20.000 auto's per jaar af te leveren. foto afp paulo whitaker
Britse gevangenen moeten aan de slag
krijgen voor de slachtoffers van criminaliteit.
De gedetineerden krijgen meer werk binnen de
gevangenis of daarbuiten, afhankelijk van hoe ge
vaarlijk ze zijn. Van degenen die werk weigeren
kunnen bepaalde voorrechten worden ingetrok
ken. In een vrouwengevangenis in het graafschap
Kent in het zuidoosten begon deze zomer een ex
periment waarbij vier vrouwen kaas maken die
vervolgens op de markt wordt verkocht.
Het ministerie van binnenlandse zaken onder
streepte gisteren dat het niet de bedoeling is de
omstandigheden in de Britse gevangenissen, die
internationaal al niet hoog staan aangeschreven
en voor een groot deel stammen uit de vorige
eeuw, harder te maken. De plannen van de Con
servatieven zijn inmiddels van alle kanten scherp
bekritiseerd.
Gedwongen tot aankopen op krediet
NEW YORK Rtr
SaudbArabië, lang beschouwd
als een van de rijkste landen ter
wereld, heeft zijn financiële re
serves uitgeput door jaren van
ongeremde bestedingen, enor
me militaire uitgaven en onre
gelmatigheden bij het bankie
ren. Dit heeft The New York Ti
mes gisteren gemeld.
Door de verzwakte financiële
positie is Saudi-Arabië nu ge
dwongen aankopen te-doen op
krediet, waar het voorheen al
tijd contant afrekende. „De fi
nanciële reserves van 225 mil
jard gulden waarover Saudi-
Arabië tien jaar geleden be
schikte, zijn bijna verdwenen,
opgedroogd door de aankoop
van wapens, sociale uitgaven,
buitenlandse hulp en de Golf
oorlog."
De uitgaven gingen de tien
tallen miljarden giiden te bo
ven die jaarlijks worden ver
diend aan de grootste olievel
den ter wereld, die het eigen
dom zijn van de Saudische re
gering.
Een niet nader genoemde
Saudische functionaris schatte
de liquide reserves nu op maar
12 miljard gulden, aldus de
krant. „De Saudiërs hebben tien
jaar ingeteerd op hun reserves.
Ze zijn nog maar een schaduw
van vroeger", aldus het com
mentaar van een Amerikaanse
functionaris.
De Amerikaanse wapenin
dustrie wordt voor een belang
rijk deel draaiende gehouden
door de aankopen van Saudi-
Arabië. Het land heeft nog voor
zo'n zestig miljard gulden aan
bestellingen uitstaan.
MOSTAR Rtr-AFP.
Bosnische moslimleiders drin
gen steeds harder aan op VN-
voedseldroppings boven het
belegerde Mostar. Bosnische
militairen verwierpen gisteren
het argument van de VN dat
het afwerpen van pallets met
voedsel een bedreiging vormt
voor de bewoners van Mostar.
„De VN komen altijd met rede
nen waarom zij de moslims in
Bosnië niet kunnen helpen. Er
zijn allerlei plaatsen buiten de
stad waar de hulp veilig aan de
grond kan komen", aldus een
officier op het hoofdkwartier
van het Bosnische Vierde Leger
korps in Mostar.
Een woordvoerster van VN
had-gisteren in de Bosnische
hoofdstad Sarajevo gezegd te
vrezen voor de levens van de
bewoners van Mostar in het ge
val van voedseldroppings. Het
afwerpen van hulp vanuit de
lucht is een dure en onzekere
optie en wordt door de VN ge
zien als een laatste middel om
voedselhulp te geven. Deson
danks voeren Amerikaanse,
Franse en Duitse vliegtuigen
met redelijk succes droppings
uit boven andere delen van
Bosnië.
Het vredesplan dat vorige
week in Genève werd opgesteld,
en waarin wordt uitgegaan van
een opdeling van Bosnië in drie
etnische mini-staatjes is volgens
de inwoners van Mostar niet
haalbaar. Volgens het plan zou
Sarajevo onder VN-bestuur
worden geplaatst en zou van
Mostar een protectoraat van de
Europese Gemeenschap wor
den gemaakt.
Voor de bewoners van Mostar
lijkt het plan meer op een wrede
grap van mannen die geen idee
hebben van het leed dat zij met
papier trachten weg te wissen.
„Absoluut onmogelijk", zegt
Kemal Kemo, een 43-jarige
moslim-officier. „Er is geen
sprake van dat wordt onderhan
deld of een akkoord wordt ge
sloten met deze (Kroatische)
mensen. Kijk nou toch wat zij
johannesburg p v nuusenberg
correspondent
De commissie noemt ook na
men van leiders die aansprake
lijk gesteld moeten worden voor
de excessen. Onder hen bevin
den zich kopstukken als de
commandant van het ANC-Ie-
ger Umkhonto we Sizwe (MK),
Joe Modise en de plaatsvervan
gend secretaris-generaal van
het ANC, Jacob Zuma.
De secretaris-generaal van
het ANC, Ramaphosa, zei giste
ren op een persconferentie in
Johannesburg, dat het bestuur
het rapport het komende week
einde zal bestuderen en 'geëi
gende stappen' zal onderne
men.
De commissie onder leiding
van de oud-voorzitter van de
Verenigde Afrikaanse Kamers
van Koophandel, dr. Sam Mot-
senyuane, bevestigt in haar 180
pagina's tellend rapport de be-
met onze stad hebben gedaan."
Het Kroatische leger in Bosnië
(HVO) houdt Mostar nu herme
tisch afgesloten voor de buiten
wereld en heeft hulporganisa
ties al meer dan drie maanden
elke toegang tot de stad gewei-
vindingen van onder meer Am
nesty International over de vaak
gruwelijke behandeling van dis
sidenten door het ANC in zijn
strafkampen.
'In de kampen werd gefolterd
en gemoord', aldus het rapport.
De gevangenen, onder wie ver
meende spionnen, kleine crimi
nelen en dissidente ANC-leden,
werden met stokken geslagen,
als varkens aan het spit aan ho
rizontaal liggende palen vastge
bonden, ingewreven met na
palm, gemarteld met rode mie
ren en jarenlang zonder proces
onder uiterst slechte omstan
digheden vastgehouden, stelde
de door het ANC benoemde
commissie. Minstens 32 men
sen zijn 'verdwenen' of ver-
moordi«oms voor vergrijpen als
het roken van marihuana, rok-
kenjagen of bovenmatig drank
gebruik.
Ramaphosa zei dat hij het
rapport slechts 'vluchtig' had
gerd. Een VN-konvooi mocht
het afgelopen weekeinde voor
het eerst met medicijnen de
stad binnen, en luidde de
alarmbel over de dramatische
toestanden in de moslim-wijk.
kunnen inzien, maar het feit dat
het ANC het publiceerde 'be
wees de goede trouw van de or
ganisatie'. „We zijn niet van
plan de mishandeling van men
sen te verdoezelen", aldus de
ANC-leider. Hij zei dat de da
ders overeenkomstig de statu
ten van het ANC gestraft kun
nen worden. Het inschakelen
van de Zuidafrikaanse justitie
voor de eventuele vervolging
van de daders sloot hij nadruk
kelijk uit. „Dat zie ik niet gebeu
ren, ondat we nog steeds pro
blemen hebben met het rechts
systeem in dit land", zei hij.
Het is de tweede keer dat het
ANC een onderzoek instelt naar
de praktijken in de kampen. Het
eerste, interne, onderzoek dat
vorig jaar plaatsvond, verliep
niet tot tevredenheid van de on
derzoekscommissie zelf. Zij ad
viseerde toen tot de instelling
van de commissie-Motsenyua-
ne, die onder andere openbare
hoorzittingen hield.
De excessen vonden plaats in
kampen in Angola, Mozambi
que, Tanzania, Uganda en
Zambia, toen het ANC in Zuid-
Afrika verboden was (van 1960-
1990). Het aantal dissidenten
dat in de kampen is vermoord,
wordt door sommige overleven
den op meer dan honderd ge
schat.
Spionnen in de -
rij voor nieuw
Frans schip
PARUS HANS GERTSEN
CORRESPONDENT
Het toekomstige vlaggeschip
van de Franse marine, het nu
cleair aangedreven vliegdek-
schip Charles-de-Gaulle, trekt
volgens de Franse Le Journal de
Dimanche drommen spionnen
aan. Rond de scheepswerf in
Brest zou het wemelen van
spionnen.
De Franse contraspionage
zou onlangs een aantal leden
van de Britse geheime dienst
MI6 op heterdaad hebben be
trapt. Vermomd als civiele inge
nieurs zouden ze tijdens een
rondleiding uiterst geheime in
formatie over de bepantsering
en de aandrijving van het vlieg-
dekschip hebben proberen te
De Franse contraspionage
heeft ook handen vol werk aan
het in de gaten houden van
Chinese ingenieurs die met gro
te regelmaat rond de marine
werf in Brest worden gesigna
leerd. Tijdens officiële rondlei
dingen zouden zij driftig schet
sen en aantekeningen maken.
Het verhaal van het Franse
zondagsblad over de Britse
spionage werd gisteren gedeel
telijk bevestigd door het Britse
dagblad The Guardian. Volgens
epn in die krant geciteerde
voormalige medewerker van
MI6 is het zeer aannemelijk dat
de dienst geïnteresseerd is in de
geheimen van het nieuwe Fran
se schip.
Een Bosnische Serviër rust even uit in een loopgraaf in de buurt van Mostar. De situatie in de belegerde stad is kritiek.
foto ep a
Links commando
Managua laat 2
gijzelaars vrij
MANAGUA AFP-Rtr
De sandinistische ex-militairen
die in de Nicaraguaanse hoofd
stad Managua sinds vrijdag po
litici en journalisten in gijzeling
houden, hebben gisteren twee
van hen wegens gezondheidsre
denen laten gaan. De vrijgelaten
politici zijn Humberto Dona en
Roberto Moreira.
De actie van de sandinisten
was een antwoord op een gijze
ling in het noorden van het
land. Daar houden 'recontra's',
gewapende anti-sandinistische
rebellen, sinds donderdag 38
militairen en parlementariërs
vast. Het afgelopen weekeinde
werden van deze groep twintig
mensen vrijgelaten. De 'recon
tra's' eisen het vertrek van de
Nicaraguaanse legerchef Hum
berto Ortega en het hoofd van
de veiligheidsdienst van het le
ger, Lenin Cerna. De regering
heeft kardinaal Miguel Obando
y Bravogevraagd op te treden
als bemiddelaar.
Kosteloze taxatie van
uw kunst en antiek mBj
op 31 augustus
te Heemstede CHRISTIE'S
Wat is uw kunst waard onder de hamer?
Christie's specialisten bezoeken op dinsdag 31 augustus van
10.00 tot 16.00 uur Landgoed Groenendaal, Groenendaal 3,
Heemstede.
Specialisten van Christie's Amsterdam zullen van 10.00 tot
16.00 uur aanwezig zijn om vrijblijvend en kosteloos uw
kunstvoorwerpen te taxeren zoals Schilderijen, Tekeningen,
Zilver, Juwelen, Meubelen, Europese en Aziatische Ceramiek
en Glas. Van grote of kwetsbare voorwerpen kunt u ons ook
een foto tonen.
Tevens houdt Christie's een algemene taxatiedag op haar kantoor
te Amsterdam: dinsdag 7 september 1993 van 10.00-17.00 uur.
Voor inlichtingen:
Christie's
Cornelis Schuytstraat 57, 1071 JG Amsterdam.
Tel. (020) 575 52 55 Fax: (020) 664 08 99 1
ACHTERGROND
JERUZALEM AD BLOEMENDAAL CORRESPONDENT
De totale chaos in de PLO komt snel naderbij. Het
afgelopen weekeinde zijn twee leden van het Uitvoerend
Comité, het hoogste beleidsorgaan in de PLO, opgestapt
en er zijn sterke aanwijzingen dat er weldra meer zullen
volgen. Hun belangrijkste klacht komt er op neer dat ze
er voor spek en bonen bij zitten. Voorzitter Arafat
bepaalt persoonlijk het politieke beleid en beheert in zijn
eentje de financiën.
Arafats aanhangers voeren aan dat hij daar goede
redenen voor heeft: als de voorzitter niet af en toe zelf
een knoop zou doorhakken, zou de als los zand aan
elkaar hangende organisatie helemaal stuurloos
rondzwalken. De tegenstanders betogen daarentegen
dat het ontbreken van een invloedrijken krachtig
bestuurslichaam de organisatie extra kwetsbaar maakt.
Ze verwijzen daarbij naar de paniek die uitbrak toen
Arafats vliegtuig vorig jaar in de Libische woestijn
neerstortte en de voorzitter enige tijd spoorloos was.
De geschiedenis van de PLO is een aaneenrijging van
crisissituaties, maar zelden heeft de toekomst er zo
hopeloos uitgezien als op dit moment. De centrale factor
is het gebrek aan financiële middelen.
Arafats steun voor Saddam Hussein in de Golfoorlog
heeft Saudi-Arabië en andere Golfstaten doen besluiten
de geldkraan dicht te draaien. Bovendien zijn vele
tienduizenden in de Golf werkende Palestijnen, die
verplicht vijf procent van hun inkomen aan de PLO
De commandant van de strijdkrachten van Al-Fatah in
Libanon, luitenant kolonel Munir Maqdah, heeft gis
teren aangedrongen op het vertrek van PLO-leider
Arafat. Maqdah vindt dat Arafat moet opstappen van
wege de crisis in de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie.
Die crisis is ontstaan door geldgebrek en teveel con
cessies bij de vredesonderhandelingen.
afstonden, weggestuurd. Mondjesmaat zenden de
Golfstaten nu weer geld voor de Palestijnen naar de
bezette gebieden, maar dat gebeurt rechtstreeks en niet
langer via de PLO. Daar komt bij dat steeds meer rijke
particuliere contribuanten hun bijdrage in de kas van
islamitische organisaties storten. Behoeftige Palestijnen
hoeven dan ook niet meer de PLO aan te kloppen voor
hulp.
Het gevolg is dat PLO-functionarissen een groot deel van
hun invloed zijn kwijtgeraakt. Die tendens is nog
versterkt door de impasse in de vredesonderhandelingen
en de indruk dat de Palestijnse onderhandelaars dansen
naar de pijpen van de Israëli's en de Amerikanen. De
onrust in de Palestijnse onderhandelingsdelegatie heeft
daar alles mee te maken. De onderhandelaars willen
laten blijken dat ze niet over zich laten lopen, zelfs niet
door Arafat zelf.
Faysal Husseini en zes andere delegatieleden zijn eerder
deze maand getroost met een plaats in de PLO-
stuurcommissie een gelegenheidsorgaan bestaande
uit leden van Arafats hofhouding die met de
voorzitter mag meepraten ove|het beleid bij de
vredesonderhandelingen. Maar het bestaan van die
commmissie is een steen des aanstoots voor de leden
van het Uitvoerend Comité, die menen dat zij als
hoogste beleidsorgaan het recht hebben het beleid vast
te stellen.
In sommige Palestijnse commentaren wordt al een
vergelijking gemaakt tussen de huidige crisis en die van
1968, toen de leden van het Uitvoerend Comité massaal
opstapten en het aftreden eisten van de toenmalige
voorzitter, Achmed Shukeiri, die weinig meer was dan
een marionet van de Arabische regeringen. Hun verzoek
werd ingewilligd en Arafat verscheen op hel toneel.
Vanaf dat moment volgde de PLO een meer
onafhankelijke koers.
Volgens BilaJ al-Hassan, een Palestijnse commentator in
het Saudische dagblad Asharkal-Awsat is er nu een
kloof gegroeid tussen het leiderschap in Tunis en de
uitvoerders van de opstand in de bezette gebieden Het
zou er om gaan die laatste groep te betrekken in de
beleidsvormende en controlerende organen van de PI/)
Blijft Arafat wat dat betreft in gebreke, dan zijn volgens
Al-Hassan zijn dagen als voorzitter geteld.
