'De meeste actiefilms zijn stupide'
vidre
jan Cremer Nieuwe aanwinsten voor Mauritshuis
Cultuur Kunst
Hollywood breekt alle records
ontwerpt
kunstwerk
Portretten versmolten met
rustieke muurwerken
VRIJDAG 20 AUGUSTUS 1993
CHEF ANNEMIEK RUYGROK. 071 -356472. PIV -CHEF JAN RIJSDAM.071 -3564 3
Kunstmanifestatie in douanekantoren
Nijmegen Achttien kunstenaars uit binnen- en buitenland zullen
van 21 tot en met 29 augustus werken exposeren in achttien
leegstaande douanekantoren langs de Belgische en Duitse grens.
Het eenmalige project wordt gesubsidieerd door provincies en
gemeenten. Voor de manifestatie worden grenskantoren in on
der meer Sluis. Achel. Eindhoven Autoweg, Tegelen, Heurne,
Kotten. Schoonebeek en Bourtange gebruikt. Behalve beeldende
kunst is op sommige plaatsen ook theater te zien. Daarnaast zijn
twee architecten en een muziekperformer uitgenodigd. Het pro
ject zal een eenmalig karakter hebben omdat de douanekanto
ren de komende jaar gesloopt of verkocht worden.
Publieksprijs Grafiek Biënnale
Maastricht» De Nederlandse beeldend kunstenaar Fon Klement
heeft de Publieksprijs van de eerste Grafiek Biënnale in Maas
tricht gewonnen. Het publiek kon zijn voorkeur op een formu
lier kenbaar maken. De tweede prijs ging naar de Nederlandse
graficus Ru van Rossum en de derde prijs naar zijn Vlaamse col
lega Waker Brems. De Biënnale, waar ruim 2000 kunstenaars uit
80 landen hun werk exposeren, heeft nog steeds met een teleur
stellend aantal bezoekers te kampen, ook al wordt er veel ge
kocht. Toch denken de organisatoren quitte te spelen en de Gra
fiek Biënnale over twee jaar te herhalen. Het evenement in het
Maastrichts Expositie en Congres Centrum (MECC) is nog tot en
met 29 augustus te bezoeken.
Concert Terence Trent D'Arby
utrecht Na enkele jaren afwezigheid op de concertpodia komt
Terence Trent D'Arby op 12 oktober naar Nederland. Als onder
deel van een Europese tournee ter gelegenheid van zijn nieuw
ste album "Symphony or Damn' zal D'Arby een eenmalig con
cert geven in Vredenburg in Utrecht. De voorverkoop is vandaag
begonnen bij de bekende adressen.
Terence Trent D'Arby.
Sigoumey Weaver, heldin van drie Alien-films, nu als first lady'
De koning sterft, maar nie
mand mag het weten, zelfs
de koningin niet. Een arge
loze flierefluiter lijkt als
twee druppels water op de
koning en wordt, in het
diepste geheim klaarge
stoomd om de monarch te
vervangen. En warempel,
hij blijkt een beter staats
hoofd dan de echte koning
was geweest. Het is een ge
geven dat al talloze malen
voor films werd aangegre
pen. Door de Japanner Ku
rosawa voor de tragedie
'Kagemusha' en door Paul
Mazursky voor de
Zuidamerikaanse klucht
'Moon over Parador'. Ivan
Reitman levert nu onder de
titel 'Dave' (Nederlandse
première 9 september) een
lichtvoetige variant met
Kevin Kline als stiekeme
vervanger van de Ameri
kaanse president en Si
goumey Weaver als 'first
lady'.
NEW YORK PIETER VAN LIEROP
Sigoumey Weaver is bij het gro
te publiek vooral bekend als
Ripiey, de heldin van drie Alien-
films. Maar ze gaf ook eminent
acteren te zien in o.m. 'The Year
of Living Dangerously' en 'Go
rillas in the Mist'. Ze is gepokt
en gemazeld bij het New Yorkse
off-Broadway toneel en het
amuseert haar dat filmregisseur
Ivan Reitman haar al drie keer
(eerder in Ghostbusters I en II)
gebruikt heeft om in komedies
de link te leggen tussen de kod
dige hoofdrolspelers en de 'nor
male' rest van de wereld: „Ik ge
loof dat ik in 'Dave' de enige
ben om wie er vooral niet gela
chen mag worden. Ik ben de
enige van de hoofdpersonen die
niet weet wat er aan de hand is.
Ik representeer de droefheid in
een verhaal dat vooral bijster
amusant, beschaafd en lief is.
Sigoumey: „Als je de kans krijgt om als vrouw een sterk ontworpen karakter te spelen in een actie-film dan is dat fantastisch."
De film heeft iets aangenaam
ouderwetsigs, doet aan het werk
van Frank Capra denken. Leuke
karakters in ongerijmde situa
ties die toch dicht bij een moge
lijke realiteit staan."
Kille kikker
„De realiteit van Amerika's 'first
lady', dat is iets waar ik wel even
op heb lopen kauwen. Dat is
niet een rol die je uit de losse
pols kunt laten komen. Ik had
gespeeld met de gedachte om
Barbara Bush op te bellen en
haar te vragen hoe dat was,
maar dat zou te ver hebben ge
voerd. Maar ik heb wat boeken
te pakken gekregen die konden
helpen. Speciaal over Eleanor
Roosevelt, die minder gelukkig
getrouwd was, die een leven
GTST-ster speelt Shakespeare
EINDHOVEN ANP
De 26-jarige Antonie Kamerling, bekend van de RTL-4-soap 'Goede
Tijden - Slechte Tijden', is binnenkort als Fortinbras te zien in
'Hamlet' van Shakespeare. Het Zuidelijk Toneel brengt de klassie
ker (uit 1600) op de planken in een regie van Ivo van Hove.
Kamerling was recent ook te zien in de film 'Een kleine blonde
dood'. De titelrol in 'Hamlet' is voor de 29-jarige Bart Siegers, die
ook al te zien was in 'Richard II' en 'Ajax/Antigone'. De twee twinti
gers staan tussen de oudgedienden Willem Nijholt (59) en Henk
van Ulsen (65). De eerste, najaren terug in het gesubsidieerde to
neel, speelt Claudius, de tweede Folonius. De première is op 4 sep
tember in de Stadsschouwburg in Eindhoven.
I Spiegelwanden
l Spiegels op maat
I Spiegels met lijst
K Glazen meubelen
I Vitrines
l Tafels volgens model
GLAS EN SPIEGELS
Volmolengracht 4
2312 PH Leiden (NL)
Alles uit eigen atelier Telefoon: 071 - 21 80 55
voor zichzelf gecreëerd heeft en
een meer verlichte geest ge
weest is dan haar man Franklin.
Ze heeft zich meer voor de un
derdogs in de samenleving in
gezet dan haar presidentiële
echtgenoot heeft gedaan."
„Pat Nixon had ook wel iets
gemeen met de Ellen Mitchell
die ik speel. Pat Nixon was een
warm mens, een 'first lady' die
de mensen opzocht, terwijl haar
man gezien werd als een kille
kikker met een totaal andere
stijl. Maar ik vind dat het een
onmogelijke opgave is om 'first
lady' te zijn, omdat er waanzin
nig hoge eisen aan worden ge
steld. Ze moeten voorbeelden
zijn van beleefdheid.en beschei
denheid. Ik ben opgelucht dat
Hillary Clinton het nu anders
aanpakt en eerlijk is over haar
taakopvatting, over kwesties
waarvan ze gewoon zegt dat ze
die naar zich toetrekt. Verfris
send."
Hartewens
„De Ellen Mitchell in het Witte
Huis is een puur eenzame fi
guur. Een soort prinses, gevan
gen in een ivoren toren, die er
voortdurend over lamenteert
hoe erg het is om 'first lady' te
zijn. Het was een uitdaging om
dat te spelen, omdat je dan de
bewaakster wordt van de balans
in de film. Je wil dat die paar se
rieuze tonen, die essentieel zijn
voor de plot, wel degelijk ook
serieus worden genomen. Maar
maak je het al te tragisch, dan
vliegt ineens de hele komedie
door het behang."
„Spelen met Kevin Kline,
daarmee ging een hartewens in
vervulling. Hij is. net als ik. af
komstig is uit de New Yorkse to
neelwereld. Dat is toch een
groep mensen die elkaar in de
gaten houdt en probeert om, als
ze de kans krijgen, eikaars voor
stellingen te zien. Je hebt vanuit
die theaterachtergrond een
aantal dingen gemeen en dan
ben je ook nieuwsgierig naar
die mensen als ze in films te
rechtkomen en blijft het ook
een speciale prikkel om met el
kaar samen te werken."
Sigoumey Weaver is als actri
ce een voorloper geweest in het
spelen van vrouwen die actie en
geweld bepaald niet schuwen.
,,Ik denk dat na al die jaren van
ingeburgerd geweld op de tele
visie het gewoon een kwestie
van tijd was voor dat soort rol
len ook bij vrouwen terecht
zouden komen. Ik geloof dat het
heel moeilijk is om een goede
actiefilm te maken en als je de
kans krijgt om als vrouw een
sterk ontworpen karakter te
spelen in een actie-film dan is
dat fantastisch. De meeste ac
tiefilms zijn qua intentie helaas
tamelijk stupide. Maar ik houd
wel van actiefilms en dan zie ik
graag gebeuren dat ook vrou
wen de klus kunnen klaren. Met
science fiction-films ligt het an
ders. De Alien-films zijn het
moeilijkste wat ik ooit gedaan
heb. Zo gecompliceerd. En het
acteren is altijd ondergeschikt
aan al het andere dat op zo'n
set omgaat. SF is frustrerend
om aan mee te werken."
Expositie
Jan Steen in
Rijksmuseum
AMSTERDAM GPD
Bijna veertig jaar na de
laatste overzichtsstentoon-
stelling in het Haagse Mau-
ritshuis, krijgt Jan Steen in
1996 een nieuwe expositie
in het Rijksmuseum in Am
sterdam. Jan Steen hoort
samen met Rembrandt.
Venneer en Frans Hals tot
de grote vier van de Neder
landse schilderkunst in de
17e eeuw.
„We streven naar het bij
eenbrengen van 40 topstuk
ken uit de hele wereld",
vertelt directeur presentatie
Annemarie Veis Heijn.
Daarvoor wordt samenge
werkt met de National Gal
lery in Washington, waar de
expositie voorafgaand aan
de Nederlandse presentatie
is te zien. Het Rijksmuseum
heeft zelf 20 werken van
Steen, maar het grootste
deel van de tentoonstelling
zal uit de bijzondere bruik
lenen bestaan.
„Sinds de expositie van
1958 is de kennis van
Steens werk aanzienlijk uit
gebreid. Als voorbereiding
gaan we echter ook nieuw
archiefonderzoek doen",
zegt Veis Heijn. De topstuk
ken moeten inzicht geven
in zijn ontwikkeling en de
verschillende soorten on
derwerpen die hij behan
delde.
Steen is vooral bekend
door zijn vrolijke genre-ta
ferelen maar maakte ook
portretten en historiestuk
ken. Veis Heijn wijst erop
dat zijn werk nogal wisselde
van stijl en kwaliteit, een
aspect van Steen dat zeker
aandacht zal krijgen.
Bij de expositie verschijnt
in elk geval een Engelstalige
catalogus met inleidingen
van Amerikaanse en Neder
landse specialisten. Het
Rijksmuseum streeft ook
naar een Nederlandstalige
uitgave. De tentoonstelling
wordt van 5 mei tot en met
2 september 1996 in Was
hington gehouden en is in
het Rijksmuseum te zien
van 22 september 1996 tot
en met 12 januari 1997.
NEW YORK »DPA
DEN HAAG ANP
HENGELO» ANP
„Dit kunstwerk moet hèt baken
worden langs de autosnelweg
Amsterdam-Berlijn-Moskou. Een
herkenningspunt, vergelijkbaar
met bijvoorbeeld de Eiffeltoren,"
zegt Jan Cremer over zijn ontwerp
voor de zendmast van TV Oost,
het televisie-station van Overijs
sel. De creatie van Cremer moet
ongeveer negentig meter hoog
worden en een beeld geven van
Overijssel. De mast in Hengelo
krijgt de vorm van een spoel, ver
wijzend naar het textielverleden
van Twente.
Of de tv-toren er komt wordt
dit najaar duidelijk, als het besluit
valt over de toekomst van TV
Oost. De beste plaats voor de 125
meter hoge toren is die vlakbij de
studio van TV Oost aan de auto
snelweg Al. Nozema, de instantie
die de zendmast zal bouwen, de
gemeente Hengelo en andere be
drijven op het complex waar zich
de tv-studio bevindt, hebben po
sitief gereageerd op het initiatief.
Jan Cremer beschouwt de enor
me spoel als een ode aan de pro
vincie waar hij geboren is. „Ik be
waar heel goede herinneringen
aan dit gebied," vertelt Cremer.
Hij heeft zijn liefde voor het
Overijssels landschap ook tot ui
ting gebracht in het kunstwerk
van circa zestien vierkante meter
in de hal in de studio van Radio -
en TV Oost.
Cremer heeft er deze week de
laatste hand aan gelegd. Het be
staat uit panelen die aan 'de wand
zijn bevestigd en waarvan het
kleurenspel doorloopt irt de vloer
bedekking.
Het Mauritshuis in Den Haag
heeft in twee jaar tijd elf nieuwe
schilderijen weten te verwerven.
Ze zijn vanaf heden in een spe
ciale opstelling te zien. De wer
ken vullen lacunes in de collec
tie op en moeten ervoor zorgen
dat het Mauritshuis een nog
completer beeld geeft van de
17de-eeuwse schilderkunst in
Nederland en Vlaanderen.
De meesters zijn te verdelen
in drie groepen: Italianisten
(Nederlandse schilders met een
Italiaanse stijl), classisisten (het
Mauritshuis geldt zelfs als één
van de belangrijkste voorbeel
den van Nederlands classisime)
en landschapsschilders.
Directeur F. Duparc, twee jaar
geleden aangetreden, steekt zijn
trots niet onder stoelen of ban
ken. „Het is een ongehoopt re
sultaat". De schilderijen zijn ge
kocht. bij voorbeeld met steun
van de Rembrandtvereniging en
anonieme donateurs of gekre
gen, soms in langdurige
bruikleen.
Het zijn niet de allergrootste
namen die verworven zijn, al
zijn Van Everdingen en Van
Goyen wel degelijk beroemd.
Van Van Everdingen is er een
trompe-l'oeil met Venus-buste.
Van Jan van Goyen is er een
heel vroeg winterlandschapje,
waarmee ook de collectie over
deze schilder completer is ge
worden.
Het winterlandschap hangt in
de tijdelijke opstelling naast een
duinlandschapje van de vrij on
bekende Pieter van Santvoort
dat naar de mening van velen
van zeer grote kwaliteit is. Ko
misch is een schilderij met aan
geklede apen van de Vlaming
Drie weken voor het officiële einde van het Ame
rikaanse bioscoopseizoen is een ding duidelijk.
Het zijn gouden tijden voor de filmbazen in
Hollywood. Het centrum van de Amerikaanse
filmindustrie sluit op 6 september het lucratiefste
jaar uit zijn geschiedenis af.
Vooral Steven Spielbergs spektakelstuk 'Jurassic
Park' deed de kassa's vollopen. De rolprent staat
na tien weken op de derde plaats van de lijst van
films die het meest hebben opgebracht. De dino-
saurussenfilm heeft alle verwachtingen overtrof
fen. De tweede plaats, nu nog in handen van 'Star
Wars' (opbrengst 322 miljoen dollar), ligt binnen
handbereik.
Het Amerikaanse publiek weet massaal de bio
scoopzalen te vinden. De verdiensten voor de
bioscopen liggen in vergelijking tot het vorige sei
zoen ongeveer 25 procent hoger. Ook het topjaar
1989 wordt duidelijk overtroffen.
Spielberg lijkt met 'Jurassic Park' zijn positie
van topregisseur en -producer alleen maar te
hebben versterkt. Hij was aJ verantwoordelijk
voor de film 'E.T.', de nummer een op de filmlijst
die alleen in de VS bijna 400 miljoen dollar in het
laatje bracht. Met de films 'Jaws' en 'Raiders of
the lost Ark' is hij eveneens in de top-10 van suc
cesvolste films terug te vinden.
Behalve 'Jurassic Park' scoort ook de met sen
sationele technische effecten doorspekte film
The Fugitive' hoog. Hoofdrolspeler Harrison
Ford bleek al eerder een publiekstrekker in 'Star
Wars' en de Indiana Jones-cyclus.
Een goede derde op de lijst is Sydney Pollacks
thriller 'The Firm' met Tom Cruise in de hoofdrol.
Het is overigens niet alles goud wat er blinkt. En
kele films flopten gigantisch, zoals 'The Last Ai
tion Hero' met Arnold Schwarzenegger en 'Sliver'
met Sharon Stone. Ook 'Rising Sun', een op Japan
geënte thriller met Sean Connery en Wensley Sni
pes, bleef met 41 miljoen dollar in drie weken
achter bij de verwachtingen.
Het portret van Constantijn Huygens en Suzanna van Baerie van Jacob van Campen is een van de nieuwe
aanwinsten van het Mauritshuis in Den Haag. foto
David Teniers en uniek voor
Nederland is een landschap met
jachtnimfen van Bartholomeus
Breenburgh, van wie nergens in
Nederland iets te zien is.
Duparc kondigde bij zijn
komst al aan dat hij geen grote
veranderingen of nieuwe aan
dachtsgebieden in het Maurits
huis wil. Wel wil hij voorkomen
dat de collectie statisch wordt.
Completering is zijn voornaam
ste doel en dat ziet hij ruim. „Ik
blijf niet binnen het Maurits
huis. Ik ga uit van de collectie
Nederland. Als ze elders al een
behoorlijke collectie van ie
mand hebben, heeft deze schil
der voor mij niet meer de hoog
ste prioriteit."
Van het nieuwe 'elftal' maken
ook deel uit het nu helemaal ge
restaureerde portret van Con
stantijn Huygens en zijn gelief
de Suzannna van Baerie door
Jacob van Campen en het al
veelbesproken anonieme mini
atuur waarvan men de schilder
('RF') nog steeds niet weet.
Het Mauritshuis heeft alle 950
schilerijen uit de eigen collectie
geboekstaafd in de Illustrated
General Catalogue', die tegen
kostprijs te koop is. Alle werken
staan afgebeeld en worden toe
gelicht.
Duparc en zijn medewerkers
zijn inmiddels druk doende met
de Paulus Potter-tentoonstel-
ling, die waarschijnlijk in het
najaar van 1994 te zien is. De
Vermeer-tentoonstelling wordt
na 1995 georganiseerd, aldus
Duparc, als het al lukt In no
vember is er een expositie van
historiestukken, schilderijen
met een bijbels, mythologisch,
historisch of allegorisch verhaal.
BEELDENDE KUNST
i t/m 9/9, ma t/m za 10 00-22 00
3 12 00-22 00. Fotogalerie De Klei-
ie Klup. Nieuwe Rijn 1Leiden
Het vervelende van virtuoze
technieken is dat ze pas interes
sant zijn, wanneer ze een in
houd ten goede komen. Als met
een techniek niets geponeerd
wordt, blijft het kunstenmakerij.
Dat is precies het probleem met
de foto's van Saulius Paukstys,
die tot 12 september worden
gëexposeerd in Galerie De Klei
ne Klup in Leiden. Deze uit Li
touwen afkomstige fotograaf
presenteert een stel op zichzelf
knappe prenten, maar de 'poin
te' daarvan is te mager om lan
ger dan vijf minuten te boeien.
Uitgangspunt voor de fotose
rie was een vondst die Paukstys
deed in een rüineus pand in de
Litouwse hoofdstad Vilnius. In
een doos met oude negatieven
trof hij een portretserie aan van
een reeks onbekende personen.
Op de doos stond slechts het
jaartal 1950 vermeld. Gëintri-
geerd door dit geheimzinnige
document maakte Paukstys
nieuwe afdrukken van de nega
tieven. Daar liet hij het echter
niet bij. Flij vermengde ieder
negatief telkens met een ander
negatief, waarop de brokkelige
structuren te zien zijn van rus
tieke muren uit het Litouwse
straatbeeld. De portretten ver
smelten aldus met hun achter
grond.
Op het eerste gezicht heeft
dat een heel fraai effect. Com
positorisch zitten de foto's goed
in elkaar, en ook de kwaliteit
van de afdrukken, gemaakt in
een melancholieke bruinige
tint. is prima. Helaas moet iede
re foto het van dezelfde truc
hebben. En dat ontkracht wat in
eerste instantie boeiend is.
De bedoeling die de maker,
volgens De Kleine Klup, met de
ze foto's had - uitbeelden dat de
gezichten van de geportretteer-
den als het ware voortleven in
het straatbeeld van Vilnius -
wordt dan ook niet gerealiseerd.
Het idee is te letterlijk uitge
beeld en in een techniek die te
nadrukkelijk op de voorgrond
treedt.
Wellicht had Paukstys een
veel verrassender resultaat be
reikt, wanneer hij geen kunstfo
to's had proberen te maken,
doch slechts de kale. documen
taire afdrukken van de foto's in
een artistieke context, hijvoor
beeld een installatie, had ge
toond. Nu blijft het allemaal
toch teveel balanceren op het
randje van de kitsch.
Hoofdrol voor
kasteel in
theaterstuk
WlIK BU DUURSTEDE ANP
Het Pollux Theater bereidt een
openlucht-voorstelling voor
waarin Kasteel Duurstede in
Wijk bij Duurstede de hoofdrol
krijgt. Het is een klank- en licht
spel, maar dan wel met acteurs
en extra decors. De bezoekers
worden 'ondergedompeld' in de
Middeleeuwen, belooft Pollux
De titel van het stuk is 'David
van Bourgondië. de bloei van
Duurstede'. David was de bis
schop die in de late Middeleeu
wen kleur gaf aan het leven in
en bij het kasteel. In het stuk is
'hij een oude man die herhaal
delijk in de lauwe melk gaal zit
ten om de pijn van zijn jicht te
verzachten.
Dan komt Gijsbrecht van Bre-
derode op bezoek, met wie hij
een politieke liefde-haat-ver
houding heeft. Het thema van
de voorstelling is de dorst naar
macht en vriendschap, verraad
en vergeving.
In het stuk drijft een kunst
matig eiland door de slotgracht
waarop de torenkamer van de
bisschop is nagebouwd. Het
spektakel is tussen 31 augustus
en 11 september negen keer te
zien.
