Bloedbad indianen
Peru en Brazilië
Karadzic onder druk gezet
door Servische president
Buitenland
Op verboden terrein
Bosnische gewonden komen nog
dit weekeinde naar Nederland
Libanese veiligheidszone steeds meer een veiligheidsrisico
'Recontra's' ontvoeren
delegatie uit Nicaragua
Bemanning van Barbel
vermoedelijk vermoord
VRIJDAG 20 AUGUSTUS 1993
een Nederlands Persbure
d Press International
Zuid-Afrika schrapt visa-regels
Johannesburg» Nederlanders die voor zaken of vakantie Zuid-
Afrika willen bezoeken, hoeven voortaan geen visum meer aan
te vragen. De regering in Pretoria heeft alle visa-bepalingen voor
inwoners van de EG. de VS en dertien andere landen met on
middellijke ingang geschrapt.
Jihad eist aanslag minister op
Cairo» De fundamentalistische groep al-Jihad (Heilige Strijd)
heeft gisteren de verantwoordelijkheid opgeëist voor de aanslag
op minister Hassan al-Alfi (binnenlandse zaken). Daarbij vielen
woensdag vijf doden en vijftien gewonden, onder wie de minis
ter. De beweging is al jaren actief en zat ook achter de moord op
president Sadat in 1981. De organisatie werd destijd opgerold
maar is inmiddels weer opgericht.
Demjanjuk voorlopig niet vrij
Jeruzalem» Het Israëlische hooggerechtshof heeft vanmorgen de
vrijlating van John Demjanjuk opgeschort en opdracht gegeven
de procedure voort te zetten tegen de vermeende kampbewaker
uit de Tweede Wereldoorlog. Er moet worden nagegaan of Dem
janjuk, die werd vrijgesproken van de beschuldiging Iwan de
Verschrikkelijke te zijn, kan worden vervolgd op grond van nieu
we beschuldigingen.
Kurden ontvoeren dertien soldaten
batman Kurdische rebellen hebben woensdag dertien Turkse
soldaten ontvoerd, na de bus waarin zij zaten te hebben overval
len. Dat heeft het Turkse persbureau Anatolia gisteren gemeld.
De ontvoering vond plaats in de buurt van het dorp Tuzlagozu
in het zuidoosten van Turkije. Bij een soortgelijke overval dood
den Kurdische rebellen in mei 33 ongewapende soldaten.
Lading thorium onderschept in Brazilië
Brasilia» De politie in het noorden van Brazilië heeft woensdag
1,4 ton radioactief thorium onderschept, dat volgens haar be
doeld was voor Irak. Het thorium werd ontdekt in het huis van
een arts in Belem, een plaats aan de monding van de Amazone.
Volgens een tipgever van de politie was het thorium voor
100.000 dollar gekocht. Thorium is een metaal dat onder andere
wordt gebruikt als kernbrandstof.
Hongersnood bedreigt Lenca-volk in Honduras
De Peruaanse terreurbeweging Sendero Luminoso (Lich
tend Pad) heeft gisteren zeker 55 Ashaninka-indianen op
gruwelijke wijze om het leven gebracht. De slachtpartij
vond plaats in centraal-Peru. Het aantal Yanomami-in-
dianen dat is het noorden van Brazilië door goudzoekers
is vermoord, is hoger dan aanvankelijk werd gemeld.
lima/brasilia»
Zo'n tweehonderd strijders van
de linkse guerrillabeweging in
Peru vielen, bewapend met
kapmessen, speren en stenen,
de dorpen Santa Isabel, Santa
Rosa, Monterrico, Sol de Oro en
Tahuantisuyo aan. Daarbij kwa
men zeker 55 indianen om het
leven. Onder hen veel vrouwen
en kinderen.
De indianen waren aanvan
kelijk door leden van Sendero
Luminoso ontvoerd maar later
bevrijd door veiligheidstroepen.
Het bloedbad vond plaats toen
zij weer waren teruggekeerd
naar hun dorpen.
Onder de gewonden bevon
den zich veertien kinderen van
wie de oren waren afgesneden.
Volgens Lucila Shinzato, presi
dent van het district Andres
Avelino Caceres, „toonden de
leden van Sendero Luminoso
een wreedheid zonder weerga".
De moordpartij in het noord
westelijke Amazonegebied in
Brazilië op leden van de Yano-
mami-stam heeft meer slacht
offers geëist dan tot nu toe werd
aangenomen. De regering
meldde gisteren dat goudzoe
kers in het afgelegen dorp Ho-
moxi-Itu zeker dertig indianen
hebben vermoord. Radioberich
ten spraken zelfs van vijftig do
den. Het betreft de grootste
moordpartij op indianen in het
Braziliaanse Amazonegebied uit
de afgelopen jaren.
Sommige slachtoffers, onder
wie tien kinderen, zijn op een
gruwelijke wijze met hakmes
sen verminkt en omgebracht.
Enkele kinderen bleken te zijn
onthoofd.
Woordvoerders van de goud
delvers en een legerfunctionaris
ontkennen dat de goudzoekers
betrokken zijn bij de moordpar
tij. Volgens hen zou het om een
stamvete tussen indianen uit
verschillende dorpen gaan. Ya-
ii-deskundigen verklaren
echter dat de indianen nooit
kinderen zullen vermoorden of
een bloedbad zullen aanrichten
onder hun eigen volk. De leider
van Amnesty International in
Sao Paulo, Calros Alberto Idoe-
ta, sprak van een „in opdracht
uitgevoerde massamoord".
De regering heeft inmiddels
soldaten en federale recher
cheurs naar het bijna 100.000
vierkante kilometers tellende
Yanomami-reservaat gestuurd.
De Yanomami-stam is de groot
ste ter wereld die nog in het Ste
nen Tijdperk leeft. In 1991 kre
gen zij een reservaat toegewe
zen omdat hun woongebieden
werden overspoeld door goud
zoekers.
Ook in het Middenameri-
kaanse Honduras gaat het
slecht met de inheemse bevol
king. Meer dan honderd leden
van het Lenca-volk, in het zuid
oosten van het land, zijn sinds
begin dit jaar van de honger
omgekomen. Alle oogsten in het
gebied zijn mislukt, als gevolg
van de erosie van het land.
Een vertegenwoordiger van
het ministerie van openbare ge
zondheid in het getroffen ge
bied zei dat kan worden gespro
ken van „het Somalia van Hon
duras", waar kinderen geen en
kele kans op overleven hebben.
Jeltsin erkent
fouten na
mislukte coup
moskou ap
De Russische president Boris
Jeltsin heeft gisteren gezegd.dat
hij een fout gemaakt heeft door
na de mislukte staatsgreep,
twee jaar geleden, niet direct
het Congres van Volksafgevaar
digden te ontbinden en nieuwe
verkiezingen uit te schrijven.
De president deed zijn spijt
betuiging in een TV-toespraak,
precies twee jaar na het begin
van een staatsgreep door com
munisten die Michail Gor-
batsjov wilden afzetten en de
hervormingen van de toenmali
ge Sovjet-president ongedaan
maken. „Soortgelijke reactio
nairen zitten nu nog in het Con
gres en zij proberen de hervor
mingspolitiek van de Russische
regering te dwarsbomen", zei
de president.
Zo'n 2.000 tot 3.000 commu
nisten en andere tegenstanders
van Jeltsin grepen de gelegen
heid aan om te demonstreren
tegen de stijgende prijzen, de
toenemende misdaad en het
uiteenvallen van de Sovjetunie.
De menigte kwam bijeen voor
het gebouw van het Russische
parlement, dat tijdens de coup
poging van 19 tot 21 augustus
1991 door Jeltsin en diens aan
hangers werd verdedigd.
Jeltsin zei opnieuw dat hij in
de herfst parlementsverkiezin
gen wil uitschrijven. Volgens de
Grondwet heeft hij die bevoegd
heid niet. De president wil ech
ter laten zien dat hij de wil van
het volk - verdergaande hervor
mingen - wil uitvoeren, zei hij
in zijn toespraak.
Een Franse VN-militair houdt Bosnisch-Servische stellingen in de gaten vanaf een bunker op de berg Igman
bij Sarajevo. foto reuter olec popov
den haag anp
Dit weekeinde vliegt de
Nederlandse lucht
macht vijf oorlogsge
wonden vanuit Saraje
vo over naar Neder
land. Het gaat om vijf
mannen van 19 tot 33
jaar. Zij zijn door de
VN-vluchtelingenorga-
nisatie Unhcr geselec
teerd.
Het kabinet heeft
gisteren besloten een
bijdrage te leveren aan
het creëren van extra
opvangvoorzieningen
voor vooral volwassen
Bosniërs. Unhcr heeft
de afgelopen weken uit
diverse landen aanbie
dingen gekregen voor
de opvang van onge
veer tweehonderd eva-
cuées, maar wil een
toezegging voor vijf
honderd plaatsen zo
dat permanent op
vangcapaciteit be
schikbaar is. De Neder
landse regering had in
een eerder stadium al
aangegeven op verzoek
van Unhcr meer dan
vijf mensen te willen
opnemen. In het her
nieuwde aanbod zegt
het kabinet 'naar be
hoefte' gewonden te
willen opnemen.
De vijf mannen uit
Sarajevo hebben al lan-
gtre tijd gecompliceer
de en geïnfecteerde
oorlogsverwondingen,
aldus het Academisch
Ziekenhuis Utrecht. De
vijf zullen daar in eer
ste instantie worden
opgevangen en onder
zocht. Zonodig worden
zij overgebracht naar
andere ziekenhuizen
die hulp hebben aan
geboden.
'Toestand in Mostar erger dan in Sarajevo
geneve» bob kroon
correspondent
President Milosevic van Servië heeft gisteren de
Bosnisch-Servische delegatie van Radovan Karad
zic onder druk gezet om zo snel mogelijk de vre
desconferentie over Bosnië af te ronden. De ster
ke man van Belgrado wil namelijk af van de inter
nationale sancties, die de economie van Klein-
Joegoslavië (Servië en Montenegro) op de rand
van de afgrond hebben gebracht.
Milosevic zou zijn Bosnische zetbaas hebben
opgedragen de moslims desnoods 35 procent van
het grondgebied van Bosnië-Hercegovina toe te
wijzen, met inbegrip van een strook land die de
Oostbosnische moslim-enclaves Gorazde, Srebre
nica en Zepa met Sarajevo verbindt. Anderzijds
staan de Kroaten onder druk om de Bosnische
president Izetbegovic een van de Adriatische ha
vens af te staan, vermoedelijk Ploce, omdat een
moslimstaat zonder zeehaven voor Izetbegovic
niet bespreekbaar is.
De Bosnische president 'vocht' voor iedere
vierkante kilometer extra grondgebied voor zijn
toekomstige moslimstaat. De moslimleider, wiens
troepen nauwelijks 20 procent van Bosnië be
heersen, eist minstens 40 procent van Bosnië-
Hercegovina en zei op een persconferentie 'nooit'
te zullen gedogen dat plaatsen met een moslim
meerderheid onder 'fascistisch Servisch bestuur'
komen.
Intussen is de toestand in Mostar, waar zo'n
35.000 moslims door Kroaten zijn ingesloten, vol
genswaarnemers en internationale hulporganisa
ties veel rampzaliger dan in Sarajevo. Een VN-
hulpkonvooi heeft gisteren deze al maanden be
legerde stad bereikt. Er werden medicijnen afge
geven aan het Kroatische ziekenhuis. Bij het vol
gende konvooi, waarover nog wordt onderhan
deld, zouden de moslims aan de beurt zijn.
san francisco Bij de pier van het Amerikaanse San Francisco is gisteren een groot aantal zeeleeuwen neergestreken o
van het mooie weer. Het bordje 'verboden af te meren' wordt volledig genegeerd.
'Rokers hebben
meer kans op
leukemie'
atlanta ap
Rokers hebben 30 procent meer
kans om leukemie te krijgen
dan niet-rokers. Dat hebben
onderzoekers van het Ameri
kaanse Centrum voor de Be
heersing en Voorkoming van
Ziekten gisteren gezegd. Rokers
hebben volgens de onderzoe
kers zelfs 50 procent meer kans
op myeloide leukemie. Dit jaar
worden in de VS 12.000 nieuwe
gevallen verwacht.
ACHTERGROND
AD BLOEMENDAAL CORRESPONDENT
managua ips
Nicaraguaanse 'recontra-rebel-
len', die zich destijds verzetten
tegen de sandinistische regering
en nu tegen het centrum-recht
se bewind van Violeta Cha-
morro, hebben een regerings
delegatie ontvoerd. Leger-
woordvoerders hebben dat gis
teren bekend gemaakt. Onder
de gijzelaars zijn drie parle
mentsleden en twee hoge offi
cieren. Ook twaalf lagere officie
ren en zeker drie medewerkers
van het ministerie van sociale
actie en het Landhervorrpings-
instituut werden ontvoerd.
De ontvoering vond plaats in
het plaatsje Caulatu, gemeente
Quilali, zo'n tweehonderd kilo
meter ten noorden van de
hoofdstad Managua. Ze werd
uitgevoerd door het zogeheten
Noordelijke Front 3-80. dat be
staat uit zo'n tweehonderd re-
contra-rebellen. De delegatie
was in Caulatu om te praten
met de leider van Noordelijk
Front 3-80. lose Angel Talavera,
bijgenaamd 'de Jakhals'. Ze wil
den hem overreden zich met
zijn manschappen terug te trek
ken in een van de veiligheidszo
nes die Nicaragua kent. en voor
het einde van deze maand hun
wapens in te leveren.
Talavera en de zijnen eisen
het aftreden van het machtigste
lid van de regering, minister An
tonio Lacayo, en van de bevel
hebber van het leger, generaal
Humberto Ortega. „We staan
niet in voor het leven van de gij
zelaars als niet aan onze eisen
wordt voldaan", liet Talavera
weten aan ter plaatse aanwezige
journalisten.
In de Israëlische propaganda figureren de Hezbollah-strijders als een
vreemd element in Zuid-Libanon. Opgeleid door Iraanse
revolutionaire wachters, gefinancierd en bewapend door de
regeringen in Teheran en Damascus, zou de bevolking van de
'veiligheidszone' ze liever zien gaan dan komen.
De werkelijkheid is ingewikkelder. De bevolking van Zuid-Libanon
bestaat voor hetgrootste deel uit shi'itische moslims. Zonder brede
steun onder de bevolking zou de Hezbollah niet kunnen opereren,
wat niet wil zeggen dat alle Zuidlibanezen alle acties van de
organisatie toejuichen. Per slot van rekening treft de Israëlische
wraak nogal eens onschuldige burgers, zoals de strafexpeditie van
vorige maand nog eens duidelijk maakte.
In het zuiden van Libanon is de Hezbollah populair om dezelfde
redenen waarom radicale islamitische bewegingen in andere delen
van de Arabische wereld aanslaan: ze pakt taken aan die de officiële
overheid laat liggen. Ze beschikken over de organisatie en de
financiële middelen niet alleen door de steun van Iran en rijke
Arabische geldschieters maar ook door de opofferingsgezindheid
van de plaatselijke bevolking'voor sociale en medische zorg onder
alle lagen van de bevolking.
De Hezbollah verricht in Zuid-Libanon nog een andere taak die de
regering in Bayrut niet aankan: de strijd tegen de Israëlische
bezetting. De uit 1983 daterende organisatie is immers in belangrijke
mate een produkt van de Israëlische operatie Vrede voor Galilea'.
Die invasie bracht het Israëlische leger tot voor de poorten van
Bayrut, maar daarna zonk het steeds dieper weg in wat al snel 'het'
Libanese moeras' ging heten. De Hezbollah en andere shi'itische
organisaties vormden de harde kem van het verzet.
De toenmalige Likud-regering bleek niet in staat het sein voor de
aftocht te geven. Israël, de sterkste militaire mogenheid in het
De dood van negen militairen in de Zuidlibanese 'veiligheidszone'
heeft in Israël voor de zoveelste keer de vraag opgeworpen hoe
lang de prijs voor de bezetting nog moet worden betaald. Is het
niet hoog tijd het beheer over het gebied terug te geven aan de
enige wettige autoriteit: de regering in Bayrut? Of betekent een af
tocht het verlenen van een aanmoedigingsprijs aan het islami
tische extremisme van de Hezbollah?
Midden-Oosten, zou niet zwichten voor de gecombineerde druk van
islamitische extremisten in Libanon en een aantal slapjanussen aan
het thuisfront. Pas toen er in 1985 een regering van nationale
eenheid Likud en Arbeiderspartij tot stand kwam, konden er
knopen worden doorgehakt.
De nieuwe minister van defensie, Rabin, liet een gefaseerde
terugtocht uitvoeren, waarbij een smalle zone in het uiterste zuiden
van Libanon de 'veiligheidszone' in Israëlische handen bleef.
De zone moest fungeren als een buffer tegen infiltraties door
Palestijnse groepen en vormde bovendien een semi-autonoom
gebied voor het Zuidlibanese Leger, de met Israël collaborerende
plaatselijke militie.
Van het verzet in het begin van de jaren tachtig heeft de Hezbollah
geleerd dat het Israëlische leger zich vroeg of laat zal terugtrekken als
de publieke opinie aan het thuisfront tot de conclusie komt dat de
prijs die voor de bezetting wordt betaald te hoog is. Daarom is haar
doel het maken van zoveel mogelijk slachtoffers onder Israëlische
soldaten in de 'veiligheidszone'.
In menig opzicht lijkt de huidige situatie op die van het begin van
de jaren tachtig. Het militaire nut van Israëls aanwezigheid in het
zuiden van Libanon is op zijn minst aan twijfel onderhevig. Het
aantal Palestijnse infiltraties is afgenomen en het Israëlische leger
moet in staat worden geacht de grens met Libanon hermetisch af te
sluiten.
Eerder deze maand gaf generaal Yariv zijn visie op het nut van de
'veiligheidszone'. Yariv, voormalig directeur van Israëls militaire
inlichtingendienst, staat nu aan het hoofd van het Instituut voor
Strategische Studies van de Universiteit van Tel Aviv. Naar zijn
mening zijn er nog maar twee redenen waarom het leger vasthoudt
aan een aanwezigheid in Zuid-Libanon. De eerste is de veiligheid
van het Zuidlibanese Leger. Het lot van de militieleden en hun
families onder Libanees bestuur is op zijn minst onzeker. De tweede
reden, zei Yariv, is de 'psychologische barrière': Israëlische leiders
staan vanouds huiverig tegenover iedere terugtrekking. Daarmee
zijn we terug bij de situatie van tien jaar geleden.
Yariv vroeg zich bovendien af of Israël de veranderingen van de
laatste jaren in Libanon voldoende op hun waarde heeft geschat. De
burgeroorlog is afgelopen en het leger gereorganiseerd. De brigades
zijn niet langer gescheiden langs etnische en godsdienstige lijnen en
de bewapening is verbeterd.
Israël legt er in officiële verklaringen steeds de nadruk op dat het
geen aanspraak doet gelden op Libanees grondgebied. Het zou
bereid zijn de 'veiligheidszone' te ontruimen zodra het officiële
Libanese leger bij machte is de orde in het gebied te handhaven en
de regering in Bayrut een vredesverdrag tekent. Het argument van
de Libanese militaire onmacht is langzamerhand achterhaald en het
argument van het vredesverdrag is van dubieuze aard. Het is immers
op zijn zachtst gezegd ongewoon dat landen verdragen afdwingen
door het onderhouden van een 'veiligheidszone' op het grondgebied
i buurland.
rubberboot 85 zeemijl ten wes
ten van Esbjerg opgepikt en zei
dat de vijf andere beman
ningsleden van de Barbel in zee
waren gevallen toen zij op een
reddingseiland wilden stappen
omdat er een tros was gebro
ken. Zij zouden het schip heb
ben verlaten omdat daar brand
was uitgebroken. De Rus had
ongeveer 60.000 D-Mark bij
zich; spaargeld naar zijn zeg
gen, waarmee hij in Nederland
een auto wilde kopen.
De Duitse vrachtvaarder ver
liet zondag zonder lading de ha
ven van Londen op weg naar
Brunsbüttel. Het schip werd
maandag als vermist opgege
ven. De reddingsactie, waaraan
ook de Nederlandse marine
meedeed, werd in de nacht van
woensdag op donderdag zonder
resultaat afgebroken.
De Deense politie denkt dat een
Russische matroos van het
Duitse vrachtschip Barbel zijn
vier Russische collega's en de
Duitse kapitein heeft vermoord.
Op het schip, dat naar de haven
van het Deense Esbjerg is ver
sleept, zijn veel aanwijzingen
die op een moordpartij duiden,
zei een politiewoordvoerder gis
teren.
Politiefunctionarissen troffen
bloedsporen en sporen van
schei mutselingen aan. die ie
mand heeft geprobeerd uit te
wissen. Daarna heeft iemand op
ten minste drie plaatsen brand
gesticht en een grote hoeveel
heid diesel over het schip uitge
goten. Ook de verklaring van de
28-jarige zeeman uit Kali
ningrad was niet waterdicht.
Hij werd woensdag in een
