'School moet
geloofszin niet
ontwikkelen'
Kerk Samenleving
Arabier in sabbatjaar grootste grondbezitter in Israël
VRIJDAG 20 AUGUSTUS 1993
REDACTIE DICK V.
BUITENLAND KORT
Geen subsidie (1)
De Britse regering weigert
een islamitische basis
school, die door de vroege
re popzanger Cat Stevens is
gesticht, te subsidiëren.
Daardoor zal de Islamia-
school misschien op korte
termijn moeten sluiten, ai-
dus Stevens, die zich tegen
woordig Yusef Islam noemt.
In kringen van de ongeveer
een miljoen moslims in
Groot-Brittannië is met ver
ontwaardiging op het be
sluit gereageerd. Woord
voerders van de school her
inneren eraan dat de rege
ring ongeveer 2100 katho
lieke, 2000 anglicaanse en
21 joodse scholen subsidi
eert, maar nog geen enkele
islamitische school. Islami
tische politici hebben al ge
dreigd een campagne van
burgerlijke ongehoorzaam
heid op gang te brengen.
Geen subsidie (2)
De Britse regering heeft ter
verdediging van haar be
sluit gewezen op de vele le
ge plaatsen in de openbare
scholen in het noorden van
Londen.
De ouders van de 180 leer
lingen van de Islamia-
school moeten een school
geld van 1100 pond (onge
veer 3000 gulden) betalen.
Toch is er een wachtlijst
van 1000 kinderen, van wie
sommigen ver van de
school wonen. De school
volgt het nationaal leerplan,
maar besteedt daarnaast
veel aandacht aan de de
grondbeginselen van de is
lam, de Koran en de Arabi
sche laai.
Bezoek Raiser
Secretaris-generaal dr. Kon
rad Raiser van de Wereld
raad van Kerken bezoekt de
komende week Zuid-Afrika.
Raiser, die sinds begin dit
jaar de hoogste functionaris
van de Wereldraad is en
Zuid-Afrika nog nooit heeft
bezocht, wil zich op de
hoogte stellen van de situa
tie in het land.
Bovendien wil hij de verga
dering van het centraal co
mité (bestuur) van dc We
reldraad, die begin volgend
jaar in Johannesburg wordt
gehouden, voorbereiden.
Raiser ontmoet diverse ker
kelijke en politieke leiders,
onder wie ANC-leider
Nelson Mandela, minister
Pik Botha van buitenlandse
zaken, aartsbisschop Des-
mond Tutu en Inkatha-lei-
der Mangosuthu Buthelezi.
Acht jaar cel
Ben rechtbank in Melbour
ne heeft dc rooms-katholie-
ke priester Vincent Kiss we
gens fraude tot acht jaar ge
vangenisstraf veroordeeld.
De priester heeft als direc
teur van een liefdadigheids
fonds van een bank tussen
1984 en 1990 1,8 miljoen
Australische dollar (ruim
2,3 miljoen gulden) verdui
sterd. De fraude behoort tot
de ernstigste soort misdrij
ven, omdat Kiss misbruik
heeft gemaakt van het ver
trouwen dat mensen in
priesters hebben, oordeelde
dc rechter. De priester
kocht van het geld een
landgoed en gebruikte het
verder om verre reizen te
maken en groots opgezette
feesten te geven. Hij heeft
tijdens het proces toege
zegd zijn vermogen ter
waarde van ruim 500.000
gulden af te staan om een
deel van het geld terug te
betalen.
Braak laten liggen volgens oude wet wordt daarmee voorkomen
De Arabieren in Israël die sinds de op
richting van de staat Israël in 1948 het
grootste deel van hun grondbezit zijn
kwijtgeraakt, zullen zich revancheren.
Een van hen is in het sabbatjaar, dat op
Joods Nieuwjaar (15 september) begint,
voor een jaar de grootste grondbezitter
in de Hebreeuwse staat.
Dat is niet te danken aan het vredes
overleg over het Midden-Oosten, maar
aan de Tenach, de joodse bijbel. Het Is
raëlisch grondbureau, dat 93 procent
van alle grond in Israël bezit, heeft heel
zijn bezit 'verkocht' aan.de twee opper
rabbijnen, die het dinsdag hebben afge
staan aan de in Jeruzalem wonende Ara
bische advocaat Ahmad Moughrabi.
Volgens het boek Leviticus moeten de
joden hun grond tijdens een sabbatjaar
(elke zeven jaar) braak laten liggen. Het
is hun dan verboden het land te bewer
ken en het vruchten te laten voortbren
gen.
De 'verkoop' heeft betrekking op al het
land waarop de Israëlische wetgeving
van toepassing is, dat wil zeggen de staat
Israël binnen de grenzen die bij de wa
penstilstand van 1949 werden getrokken,
alsmede Oost-Jeruzalem en de hoogte
van Golan, die na de oorlog van 1967
door Israël zijn geannexeerd.
De 'verkoop' berust op een wet die de
Litouwse rabbijn Isaac Elhanan Spektor
in 1889 afkondigde. Volgens deze wet is
het joden in Palestina toegestaan tijdens
een sabbatjaar hun grond aan niet-joden
af te staan en 'werknemer' te worden
van de niet-joden. Zo wordt het verbod
van bewerking van het land omzeild en
wordt een hongersnood voorkomen. Te
genwoordig voorkomt deze wet dat de
Israëliërs miljoenen aan inkomsten der-
Volgens de leider van de rabbinale
commissie, rabbijn Yehouda Halevi Ami-
hai, moet advocaat Moughrabi 5.000
shekel (ruim 3.000 gulden) in natura op
tafel leggen, alsmede als borg een che
que ter waarde van een miljoen shekel,
die door de commissie niet wordt verzil
verd.
Maar het riscio blijft bestaan dat de
advocaat weigert de grond na een jaar
terug te geven. „Wij wenden ons tot de
Israëlische inlichtingendiensten om de
loyaliteit van de Arabieren te onderzoe
ken. Wat Moughrabi betreft, wij hebben
alle vertrouwen in hem, want wij verko
pen de grond elke zeven jaar al genera
ties lang aan zijn familie", zegt rabbijn
Amihai.
Moghrabi erkent dat de opperrabbij
nen hem hebben uitverkoren, omdat zij
zijn familie kennen. „Ik heb een goede
naam en ik heb het noodzakelijke finan
ciële draagvlak", zegt de advocaat die
weigert te vertellen, hoeveel hij aan de
transactie verdient.
De ultra-orthodoxe joden, die het ge
zag van de twee opperrabbijnen niet er
kennen, hebben zich tegen de verkoop
verzet, omdat ze er een „verdraaiing van
de religieuze wet" in zien. Volgens een
van hen, rabbijn Henri Kahn, zullen de
ultra-orthodoxe joden tijdens het jubel
jaar produkten uit het buitenland invoe
ren of produkten kopen van de land
bouwondernemingen in de Negev-woes-
tijn. De grond in de Negev hoeft niet
braak te worden gelegd, omdat het ge
bied geen deel uitmaakte van het bijbel
se Israël.
Hoogleraar katholiek onderwijs hoopt op ander beleid in Roermond
De nieuwe bisschop van
Roermond, deken F.J.M.
Wiertz, zou het katholieke
onderwijs en de gelovigen
in zijn bisdom zeer dienen
door zich aan te sluiten bij
het reglement voor het ka
tholieke onderwijs dat in
de andere bisdommen van
kracht is.
DEN HAAG
HENK VAN 'T KLOOSTER/ANP
Dat zegt dr. C.A.M. Hermans,
die sinds 1 augustus als bijzon
der hoogleraar 'Grondslag en
identiteit van het katholiek on
derwijs, en daarbinnen in het
bijzonder het godsdienstonder
wijs' verbonden is aan de theo
logische faculteit van de Katho
lieke Universiteit te Nijmegen.
Hermans, sinds 1990 medewer
ker voor identiteit en gods
dienstonderwijs van het Alge
meen Bureau Katholiek Onder
wijs, is de eerste hoogleraar op
dit vakgebied in Nederland.
Feitelijk, zegt Hermans, greep
de voorganger van Wiertz, mgr.
J.M.fcijsen, in zijn reglement te
rug op de situatie van voor
1966, toen bisschoppen konden
ingrijpen in het bestuur van de
katholieke scholen. In het lager
onderwijs was toen het kerkbe
stuur vaak tegelijkertijd het
schoolbestuur, een situatie die
in sommige dorpen nog be
staat. In 1966 droegen de bis
schoppen de verantwoordelijk
heid voor het katholieke onder
wijs over aan de Nederlandse
Katholieke Schoolraad (NKSR).
Alle bisschoppen behalve Gijsen
bestendigden dit bij de invoe
ring van een nieuw reglement
voor het katholiek onderwijs in
1987.
Het eigenzinnige beleid van
Gijsen heeft volgens Hermans
zeer veel schade berokkend aan
de 'groei en bloei' van het ka
tholieke onderwijs in Limburg.
Er ontstond polarisatie tussen
gelovigen en leerkrachten en
schoolbestuurders kwamen in
een gewetensconflict terecht
doordat zij Gijsens beleid afwe
zen en tegelijkertijd loyaal aan
de kerk wilden blijven. Eind vo
rig jaar bleken slechts acht
scholen in het bisdom Roer
mond het reglement van Gijsen
te hebben overgenomen.
Gijsen ging voorbij aan de
zelfstandige positie van de ka
tholieke scholen, aldus Her
mans. De kern van het katholiek
onderwijs is naar zijn mening
dat scholen kinderen vormen
en daarbij bepaalde uitgangs
punten hanteren. Bij katholieke
scholen zijn deze uitgangspun
ten het evangelie en het katho
lieke geloof.
Katholieke scholen zijn geen
bijgebouwtjes die aan de kerk
zijn vastgebouwd, maar auto
nome instellingen die kinderen
in aanraking proberen te bren
gen met de rijkdom van het
christendom. Hoe deze taak
wordt uitgevoerd, zal voor iede
re school anders zijn. Zo is het
het goed recht van een katholie
ke school te beslissen dat een
schoolmis niet de meest ade
quate manier is om aan de
identiteit van de school uiting te
geven. De kerkleiding kan argu
menten aanreiken, waarom ho
moseksuele leerkrachten niet
gewenst zijn, maar het school
bestuur beslist over het perso
neelsbeleid.
Hermans legt wel een 'onder
grens': als een school het opge
eft te zoeken naar haar eigen vi
sie op vorming vanuit de waar
den die het evangelie en de ka
tholieke traditie aanreiken,
heeft zij haar bestaansrecht als
katholieke school verloren.
Ouders hebben soms de nei
ging om taken die ze zelf moei
lijk vinden, zoals geloofsopvoe
ding, naar de scholen af te
schuiven, heeft Hermans be
merkt. Zij mogen echter niet
verwachten dat katholieke
scholen hun kinderen in de
plaatselijke geloofsgemeen
schap binnenleiden. De school
heeft uitsluitend de taak om het
kind in aanraking te brengen
met de bijbelse traditie en het
geloof. Het is de taak van de ou
ders en de parochie bij kinderen
de geloofszin te ontwikkelen.
Als hoogleraar voor een dag
per week gaat Hermans colleges
geven aan theologiestudenten
die als godsdienstleraar gaan
werken. Het accent ligt echter
op wetenschappelijk onderzoek.
Hij wil vooral aandacht beste
den aan de functie van leraren
als dragers van de identiteit van
de katholieke school.
Dr. C.A.M. Hermans: „De school heeft uitsluitend de taak o
se traditie en het geloof."
het kind in aanraking te brengen met de bijbel-
HET WEER
ROB GROENLAND
Gevecht warmte en koude
De afgelopen dagen konden we, on
danks de middelbare en hoge bewol
king, genieten van een zeer fraai en
rustig zomers weertype met een
werkzame buitenluchttemperatuur
van 20 tot 22 graden. Wat vooral
gisteren overdag opviel aan het Ne
derlandse luchtruim waren de talrij
ke vhegtuigstrlpen, ook wel con
trails geheten, die lange tijd bleven
hangen. Na verloop van tijd zorgden
de bovenluchtwinden voor fraaie uit
spreidt ngspatronenen zelfs waren
op enkele contrails gedurende enke
le minuten toefjes te zien. Deze
overhellende uitstulpingen zijn een
indicatie van de zogeheten 'Keivin
Helmoltz-instabiliteit'.
Deze instabiliteitsvorm ontstaat als
over een bepaalde afstand in
jargon wmdsnelheidsschering gehe
ten). Luchtpakketjes 'hellen over'
als ze stijgen naar het niveau van
veel sterkere winden. Dergelijke ver
schijningsvormen zijn door diverse
mensen in het laboratorium nage
bootst. Af en toe mag een ooggetui
ge zich aan het aardoppervlak zich
over de borst strijken na het doen
van een dergelijke waarneming in de
atmosfeer. Piloten zijn vaak geoe
fende waarnemers van dit soort sub
tiele natuurkundige processen in de
atmosfeer.
Ook heel subtiel is het weerbeeld
voor de komende dagen met een
zeer hoge moeilijksheidsgraad bij
het opstellen van een weersverwach
ting We krijgen namelijk te maken
met het scheidmgsvlak tussen zeer
warme lucht boven het continent en
aanzienlijk koelere lucht boven de
Atlantische Oceaan. Dit vlak wordt
tussen vanavond en zondagmiddag
boven onze regio verwacht, waarbij
kleine veranderingen in de stroming
het front naar het westen of oosten
kunnen duwen.
Langs het front ontstaan allerlei
neerslaggebieden d ie ons gebied
vanaf zaterdagmiddag kunnen be
roeren. Mogelijk dat het ook plaatse
lijk tot onweer komt bij een variabe
le wind. De kans op een periode met
intensieve neerslag is op zaterdag
avond en in de nacht van zaterdag
op zondag het grootst. Dan trekt er
ook en afzonderlijke onweersdepres
sie over het zuidoosten van Neder
land naar het noordoosten. Op zon
dag bevindt onze regio zich aan de
koele kant van het scheidingsvlak
met nog een grote kans op regen en
een frisse noord tot noordoostewind.
Begin volgende week verwachten we
een overgang n
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
zaterdag.
Engeland, Schotland,
land af
Vooral in Schotland en Ier
land nu en dan regen of
een bui. Middagtempera-
tuur circa 19 graden, in
midden-Engeland van
daag rond 26 graden. Op
beide dagen in het noord-
16 graden.
België en Luxemburg:
morgenavond droog. Mid-
dagtemperatuur van 23
graden aan zee tot rond
26 in Luxemburg.
Noord- en Midden-Frank-
Eerst overwegend zonnig,
in de loop van morgen
meer wolken en vanuit het
zuidwesten plaatselijk onwe
maxima circa 30 graden, i
Savoie rond 33 graden. Langs de Ka-
naalkust tussen Duinkerken en Cher
bourg op beide dagen maxima van onge
veer 23 graden.
Portugal en Madeira:
Portugal: Perioden met zon. Vooral in
het noorden morgen ook wolkenvelden
en enkele buien, sommige met onweer.
Geleidelijk iets minder warm met maxi
ma langs de kusten van 23 graden rond
Porto tot circa 26 in de Algarve Madei
ra: Perioden met zon en droog. Middag-
temperatuur rond 25 graden
Spanje en de Canarische Eilanden:
Spanje: Perioden met zon, van tijd tot
ti|d ook enkele wolken, morgen vooral in
het noordwesten. Vandaag droog, mor
gen in het noordwesten plaatseli|k on
weer. Maxima morgen langs de Golf van
Biskaje rond 23 graden, aan de Costa's
30 graden of iets hoger. Canarische Ei
landen: Vrij zonnig en droog. Middag-
temperatuur op de stranden, ongeveer
28 graden.
vlak langs de westkust rond 29 graden.
Tunesië: Zonnig. Maxima vlak aan zee
rond 31 graden.
Zuid-Frankrijk:
Vrij zonnig en erg warm Morgen in de
loop van de dag vanuit het zuidwesten
toenemende kans op fors onweer. Mid-
dagtemperatuur vandaag rond 35 gra
den, morgen in Les Landes en in de Dor-
dogne wat koeler.
Mallorca en Ibiza:
Zonnig. Middagtemperatuur rond 34
graden.
Italië, Corsica en Sardinië:
Overwegend zonnig Vandaag in de loop
van de dag in de Apennijnen kleine kans
op lokaal onweer. Middagtemperatuur
rond 32 graden.
Griekenland en Kreta:
Zonnig. Middagtemperatuur van 29 gra
den op de eilanden in de Egeïsche Zee
en op Kreta tot circ^ 33 graden op het
Griekse vasteland en op de Ionische Ei
landen.
Turkije en Cyprus:
Aan de Turkse west- en zuidkust en op
Cyprus droog en overwegend zonnig.
Maxima tussen 28 graden in de Dar-
danellen tot iets boven de 30 op Cyprus.
Neerslagkans
Minimumtemp.
Middagtemp.
Wind
ZATERDAG 21 AUGUSTUS 1993
Zon- en maanstanden
Zon op 06 32 Zon onder 20.49
Maanop 1139 Maanonder21.55
Waterstanden Katwijk
Hoog water 06.13 18.39
Laag water 02.07 16.34
Weerrapporten 19 AUGUSTUS 20 uur:
Budapest
Bordeaux
Cyprus
Innsbruck -haifbew
nno4 35 19
Istanbdl
Kiagenfurt
Kopenhagen
Luxemburg
Madrid
Malaga
zwaar bew nno8 29
WAT BR W oef/V DAAR 6A
/<f A//£T PAT £E£N
MAAK ££N Kt/AM£L'JK
