'Ze gaan als Rambo's tekeer'
'Ik flap er van alles uit en zeg daarna dan 'sorry'
Rtv show
Geliefd en gevreesd in Hollywood
MAANDAG 16 AUGUSTUS 1993
Cameravrouw Ter Laag verwijt collega 's roekeloos gedrag in oorlogssituatie
De Nederlandse Vereni
ging van Journalisten pleit
al enkele jaren voor meer
aandacht voor de veilig
heid van journalisten die
oorlogen verslaan. Tijdens
een onlangs gehouden
overlevingscursus bij de
landmacht 'sneuvelden' de
meeste verslaggevers, foto
grafen en cameralieden op
het gefingeerde slagveld.
Met name cameramensen
lopen in het strijdgewoel
gevaar. Zij moeten met in
teressante, het liefst smeuï
ge beelden naar huis keren.
Als het kan compleet met
schietpartijen of bombar
dementen. De veelgevraag
de Hilversumse camera-
vrouw Sonja ter Laag, zus
van de in 1982 in El Sal
vador gedode geluidsman
Hans ter Laag, heeft haar
buik vol van de heroïek
rond de IKON-moorden.
„De IKON had d«; vier
moeten tegenhouden, er
waren voldoende waar
schuwingen geweest."
HILVERSUM JAAP TIMMERS
De Hilversumse ca-
meravrouvv Sonja
ter Laag liet enkele
weken geleden haar stem horen
op de radio. Ze maakte indruk.
Ter Laag vertelde in Zomerspij-
kers over de dood van haar
broer Hans in El Salvador. Hans
ter Laag, 25 jaar oud. was ge
luidsman van de IKON-ploeg
die in 1982 onder leiding van
Koos Koster een reportage wilde
maken over het verzet in dat
land. De vier journalisten zijn,
naar kwam vast te staan, met
voorbedachten rade vermoord
door het leger.
Het drama is sindsdien geen
moment uit de gedachten van
Sonja ter Laag. De IKON zou, zo
meent zij, onderhand eens
moeten erkennen dat de ver
slaggevers destijds „door het fa
natisme van Koos Koster" te
grote risico's liepen. „De vier
hadden geen kans meer; dit
moest gewoon gebeuren", zo
luidt haar conclusie.
De 38-jarige cameravrouw
komt nu zelf geregeld in gevaar
lijke oorden, zoals in voormalig
Joegoslavië, waar volgens haar
ook Nederlandse journalisten
onverantwoord dicht bij de
frontlinie willen werken. Van
nabij zag ze collega's zich te
buiten gaan aan roekeloos ge
drag. „Sommigen zoeken de
kick. anderen zijn net Ram
bo's."
Sonja ter Laag pleit ervoor dat
journalisten, die niet gewend
zijn aan oorlogssituaties, risico's
beter leren schatten. Of liever:
meer beschermd worden door
het medium waarvoor ze wer
ken.
Angst
De dagen na de fatale datum
van 17 maart 1982 heeft Ter
Laag beleefd als een langdurige
nachtmerrie. Broer Hans, die na
de IKON-klus in EI Salvador als
cameraman bij de TROS zou
gaan werken, had kort daarvoor
nog naar zijn vriendin in Neder
land gebeld. Ter Laag had mel
ding gemaakt van de angst,
waardoor hij was overmand. En
Ter Laag had zijn vriendin ge
schreven over de gruwelijkhe
den, waarvan hij ooggetuige
was geweest.
Een omroeppredikant belde
Sonja op met de mededeling
dat Hans wellicht dood was. Het
bericht drong door in de media.
Enige tijd later werd officieel
bekend gemaakt dat de vier wa
ren gedood.
Het verdriet bij camerafamilie
Ter Laag was groot. Met name
bij Sonja en haar vader Piet is er
altijd onvrede blijven bestaan
over de rol van Koos Koster,
wiens fanatisme in hun ogen de
dood van Hans in de hand heeft
gewerkt.
„Er zijn gewoon fouten ge
maakt. De IKON in Hilversum
had de vier tegen moeten hou
den; er was voldoende gewaar
schuwd. Maar uit piëteit met de
nabestaanden wordt dit steeds
maar weer verdoezeld."
Roulette
Ook de meest recente reactie
van de toenmalige eindredac
teur van Kenmerk, Lejo Schenk,
getuigt volgens Ter Laag niet
van manhaftigheid. Schenk
vindt dat Ter Laag ten onrechte
de schuldvraag verschuift, ter
wijl nu toch echt vast staat dat
de vier journalisten met voorbe
dachten rade zijn vermoord en
dat zij ook geen kans hadden
gehad.
„Die kans hadden ze wel de
gelijk", zegt de cameravrouw.
„De avond voordat ze vertrok
ken naar Chalatenango hebben
collega's geprobeerd hen tegen
te houden. Ze hadden collega
journalist Jan Schmeitz ge
vraagd te rijden naar het dorp,
maar die weigerde. Te gevaar
lijk. Maar Koos kende geen
angst, hij reageerde bijtend op
mensen die bang waren. In feite
was de reis gewoon Russische
roulette."
Volgens Ter Laag had Koster,
die openlijk de zijde van het
verzet in El Salvador had geko
zen. de omroepleiding van de
IKON min of meer in de zak.
„Bij de IKON vertrouwden ze
volledig op hem. En Hans was
freelancer, en o zo loyaal. Hij
heeft van Koos Koster de kans
niet gehad om af te haken. Kos
ter was doorgedraaid. Hij ging
met de pet rond voor het verzet,
schold soldaten uit voor fascis
ten. Hij passeerde een leger
voertuig aan de verkeerde kant,
sloeg op het dak en schreeuw
de: wij eisen verkiezingen. Ik
weet wat het is om als journalist
betrokken te zijn bij de onder
drukten. Maar dit ging te ver.
Koos Koster was bereid zijn le
ven te offeren."
Verdoezeld
„Ik weet het: dit is een anti-held
verhaal", zegt Ter Laag. „Dat
zint de IKON niet. Maar wat
hier is gebeurd, mag niet meer
voorkomen. Als journalist in
een oorlogsgebied moet je juist
zeer verstandig te werk gaan.
Het uitgangspunt moet zijn:
hoe maak ik een goede reporta
ge zonder overdreven grote risi
co's te nemen en hoe krijg ik die
veilig in Nederland? En zeker als
je ook nog eens de verantwoor
delijkheid draagt voor drie an
deren."
Sonja ter Laag ontving adhe
siebetuigingen van enige colle
ga-journalisten. „Ik kreeg een
fax van Pieter de Vink. Die vond
het moedig wat ik gedaan heb.
Hij zegt dat dit verhaal uit pië
teit met de nabestaanden nooit
gehoor gevonden heeft, on
danks het feit dat de omstan
digheden al eens eerder zijn be
schreven. Ik vind wat ik doe
trouwens helemaal niet zo
moedig. Daar gaat het niet om.
Waar het om gaat is dat er fou
ten zijn gemaakt, die verdoezeld
worden."
„Je hebt natuurlijk van die
Rambo's, die voor ABC of CBS
voor een extra premie van 500
dollar per dag naar de frontli
nies gaan. Om dergelijke figu
ren gaat het mij niet. Die zoe
ken het gevaar zelf op en zijn
dat gewend."
Maar er bestaat volgens haar
ook een ander type journalist.
Van die snelle jongens die erop
af willen gaan, zonder te weten
wat ze te wachten staat. Ze zegt
er een te kennen, een Nederlan
der, die willens en wetens het
gevaar wilde opzoeken. Meneer
wilde zien hoe lokale journalis
ten in camouflage-pakken hun
werk deden. Dat was in Sisac,
een stadje in de buurt van Za
greb. Sisac werd zwaar bescho
ten. Een complete chaos daar,
maar hij wilde er toch heen.
„We kregen er woorden over.
Martin Claassens, de geluids
man van Reporter (KRO), en ik
hebben besloten niet te gaan.
Hij is toch gegaan. Met een crew
die hij daar inhuurde. Ook van
dieRambo-types."
Razend was Ter Laag op de
desbetreffende Nederlandse
collega. „Hij moest nota bene
170 kilometer per uur scheuren
om maar niet te worden geraakt
door sluipschutters. Ik heb di
rect Fons de Poel van Brand
punt gebeld, die steunde ons.
We hadden trouwens afgespro
ken dat we niet naar brandhaar
den gingen. We voelden ons
waardeloos, achteraf. Uit colle
giaal oogpunt is het natuurlijk
heel vervelend iets te weigeren,
maar je moet in deze situaties
alles afwegen."
In journalistieke kringen is
nog het verhaal bekend van een
Nederlandse dagbladjournalist,
die zijn krant voorstelde naar
Sarajevo te reizen om daar een
reportage te maken van het oor
logsgeweld. Vanwege de risico's
stelde de redactie daar geen
prijs op. De journalist is toen op
vakantie gegaan en belde plot
seling vanuit Sarajevo op. Of hij
toch niet iets kon doen, hij zat
er immers toch. De krant hield
voet bij stuk. Sonja ter Laag:
„Dat is nou prima van zo'n
krant."
Voor freelancers is het van
belang te weten met wie ze op
pad gaan. ,Ik werk graag met
Pieter Varekamp (AVRO). Die
zei me ooit: als je vindt dat we
iets niet moeten doen, doen we
dat ook niet. Die man weet
waar hij over praat. Dat is geen
Rambo."
GTST-week
op RTL Radio
De programmering van het
commerciële radiostation
Happy RTL Radio staat in de
week van 23 tot en met 27 au
gustus volledig in het teken
van Goede Tijden Slechte Tij
den.
Vijf acteurs, die vanaf 30 au
gustus weer dagelijks bij RTL 4
te zien zullen zijn, maken in
de radiostudio hun opwach
ting. Ze worden daar geïnter
viewd, door de Happy RTL-
preserttatoren ondervraagd, en
ook fans krijgen de mogelijk
heid om telefonisch vragen
aan GTST'ers te stellen.
Maandag 23 augustus, van 9
tot 11.00 uur, is Bruni Heinke
(Helen Helmink) te gast bij Jan
de Hoop in Koffiekringen.
Dinsdag 24 augustus schuift
Inge Ipenburg (Martine Haf
kamp) aan bij Mare Jacobs in
Goedemiddag Nederland.
Woensdag 25 augustus, van
8 tot 10j00 uur, zit Tim Im-
Op 30 augustus is GTST weer te zien
RTL Radio een voorproefje.
mers (Mark de Moor) bij Bart
van Leeuwen in De start met
Bart.
Donderdag 26 augustus, van
16 tot 18.00 uur, geeft Wim Zo
mer (Daniël) acte de présence
in Vrijheid Blijheid met Ron
Bisschop.
Reinout Oerlemans (Arnie Al-
op RTL 4; volgende week geeft
foto pr
berts) ten slotte is op vrijdag
27 augustus van 12 tot 14.00
uur te gast bij Mare Jacobs in
Goedemiddag Nederland.
RTL Radio zit onder meer
op de kabel van Haarlemmer
meer en Haarlemmerliede op
105.1 MHZ.
LOS ANGELES AP
Natuurlijk, iedereen in Holly
wood heeft Heidi Fleiss wel
eens ontmoet. Ze was tenslotte
een graag geziene gast op vele
party's. Maar meer weet de
happy few ook niet over haar.
Wordt althans vanuit die kring
geroepen.
Het werd even anders, toen
diezelfde mevrouw Fleiss van
wege haar activiteiten als hoe-
renmadam werd gearresteerd.
Ze ging op het politiebureau op
haar poot spelen. Mevrouw
Fleiss zou de namen van haar
klantenkring wel even op gaan
noemen, in het geval ze nog
langer vastgehouden zou wor
den. Mocht ze worden gedwon
gen loslippig te worden, reken
maar dat dan heel wat van die
keurige villa's in Beverly Hills op
hun grondvesten zouden gaan
trillen.
Rockster Billy Idol haastte
zich in een fax aan de pers uit te
leggen dat Heidi Fleiss welis
waar tot zijn kennissenkring be
hoort, „gebruik gemaakt van
haar professionele diensten heb
ik nooit." Hoewel onzeker wilde
Idol blijkbaar toch nog zoveel
mogelijk van zijn macho-imago
overeind houden, want, zei hij:
„Ik heb nog nooit voor seks
hoeven te betalen."
Boze tongen beweren anders,
maar dat heb je wel meer met
boze tongen.
Hollywood, seks, hoeren en
de politie hebben altijd een
beetje bij elkaar gehoord. Waar
om Fleiss aangepakt wordt? Al
lereerst begon ze teveel in de
gaten te lopen.
De aantrekkelijke 27-jarige
Heidi wapperde met geld en
met cheques. Ze waande zich
Billy Idol: „Ik ken Heidi Fleiss wel,
maar ik heb nooit voor seks moe
ten betalen." archieffoto
een machtig persoon in Holly
wood. Uit jaloezie zouden min
dere hoerenmadammen de po
litie getipt hebben over haar or
ganisatie. Bovendien kreeg Los
Angeles in december afgelopen
jaar een nieuwe politiechef op
de afdeling zedendelicten en
deze commissaris, Glenn Acker-
man, brak met de oude tijden,
toen politiemannen in ruil voor
wederdiensten de andere kant
opkeken. Hij liet Heidi en haar
meisjes volgen. „Heidi heeft
nooit iets voor ons gedaan", al
dus Ackerman.
Nadat de 27-jarige Heidi
Fleiss what's in a name?
vorige maand werd aangehou
den wegens cocaïnebezit en
souteneurschap, werd ze afge
lopen maandag officieel aange
klaagd. Heidi speelde op haar
beurt het onschuldig meisje.
Maar de aanklacht staat nog
altijd overeind; Fleiss zou een
aanzienlijk aantal dames ib
dienst hebben gehad, die zij
voor 1.500 dollar per nacht aan
bood aan de jet-set van Holly
wood. Fleiss is na het betalen
van 100.000 dollar op borgtocht
vrij en staat nu onder grote druk
van de media om, uiteraard te
gen forse betaling, namen te
noemen. Een filmmaatschappij
heeft 300.000 dollar geboden
voor de rechten op haar ver
haal. De politie heeft de agenda
in beslag genomen waarin
Fleiss de namen van de call-
girls en de klanten schreef.
Maar het kan voor Fleiss
en haar inmiddels ook aange
klaagde ex-vriend Ivan Nagy
nog erger worden. De politie
voert op het ogenblik een on
derzoek uit naar de dood van
twee call-girls die voor haar
en/of Nagy gewerkt zouden
hebben. Ze overleden tijdens
'werktijd' aan een overdosis
drugs, in een geval een combi
natie van cocaïne, codeïne en
morfine. Zowel Fleiss als Nagy
ontkent iets met die meisjes te
maken te hebben gehad. Nagy
zou er onafhankelijk van Fleiss
een eigen call-girlseruice op na
hebben gehouden, maar wel
'modellen' aan Fleiss hebben
geleverd.
Volgens haar eigen verklaring
had Heidi Fleiss het beste vlees
in de kuip. Tot haar klandizie
behoorden, naast veel vermeen
de filmsterren, geslaagde zaken
lui en mannen die niet op dui
zend dollar meer of minder
hoeven te kijken.
Heidi Fleiss ging er prat op
straight te werken en de meisjes
met de meeste klasse in huis te
hebben. Groepsseks en te bizar
re spelletjes waren bij haar uit
den boze.
Caroline Tensen, een vrouw van emoties presenteert 'Het Spijt Me'
Heeft u een gruwelijke vete
met uw oudtante, durft u
niet meer bij uw groenten-
man te komen omdat u hem in een vlaag
van ochtendhumeur onheus bejegend
hebt of spreekt u sinds mensenheugenis
niet meer met uw schoonmoeder? En
heeft u daar spijt van omdat u oudtante,
slager of schoonmoeder stiekum eigen
lijk heel erg aardig vindt en niets liever
zou doen dan haar/hem snikkend om de
hals vliegen? Grijp dan uw kans: vanaf 21
augustus aanstaande presenteert Caro
line Tensen wekelijks Het Spijt Me, een
vijftig minuten durend programma
waarin hemeltergende ruzies en ruzietjes
onder het oog van televisiekijkend Ne
derland tot een veelal ontroerend einde
worden gebracht.
Het Spijt Me wordt uitgezonden door
RTL 4 en is een vervolg op het welbeken
de Bloemetje uit de Vijf Uur Show. Caro
line Tensen is, vlak voordat ruziezoekers,
bekvechters en andere strijdende partij
en zich met elkaar verzoenen, al druk
bezig met de voorbereidingen op haar
nieuwe programma.
Ze heeft héél erg veel zin in Het Spijt
Me, meldt Tensen monter. „Ik kan ei
genlijk niet meer wachten."
Krijg je geen scheve blikken van de
makers van de 'Vijf Uur Show'?
„Ik heb geen scheve blikken gezien, óf
ze hebben het mij niet laten merken. Het
Bloemetje was natuurlijk wel een hot-
item, maar ze vinden zeker weer iets an
ders, ze hebben wel voor hetere vuren
gestaan. In elk geval vindt Viola het enig
dat ik het ga doen. Dat zei ze ook tegen
me: „Moet je doen, kleintje." Dat is aar
dig van haar, dat hoeft ze tenslotte niet
te zeggen."
Enig idee waarom je bent gevraagd
voor de presentatie?
„Dat zou je aan de producenten moe
ten vragen."
Maar wat denk je zelf?
„Misschien omdat ik altijd mezelf blijf.
Ik reageer vanuit mijn hart,
ik kan beslist niet bestudeerd
reageren. En het belangrijk
ste is denk ik dat ik altijd heel
eerlijk ben tegen mensen,
dat durf ik wel te zeggen. Ik
ben ook iemand van emo
ties, ik blijf niet met een
strakke bek staan als er iets
gebeurt. Er gaan natuurlijk
veel emoties komen in Het
Spijt Me en het is belangrijk
om die ook aan te kunnen. Ik
denk dat ik dat kan."
Stel, je komt vol goede
bedoelingen bij iemand aan
de deur en die smijt je vervol
gens woedend die bos bloe
men naar je hoofd...
„O ja, dat gebeurt, daar
kun je op wachten. Iemand
heeft bijvoorbeeld gezegd:
„Die zuster, die wil ik nóóit
meer zien, ik ga liever ge
woon mijn graf in."
Wordt dat dan uitgezon
den?
„In principe wel. Maar we
zullen er zeker heel eerbiedig
mee omgaan. Als het echt
heel vreselijk is of de kans
bestaat dat de goedmaker in spe bij mij
in de zaal onwel wordt, dan doen we het
niet. Ook als iemand het echt, écht niet
wil. dan zenden we het niet uit. Voor dat
geval hebben we dus altijd een reserve-
filmpje."
En als je aanbelt en iemand loopt net
op vieze pantoffels rond, of met een hoofd
vol krulspelden...
„Je gaat natuurlijk niet om 8 uur 's
morgens, dan vraag je daarom. Maar het
is beslist zo dat mensen vaak zó overval
len worden door het gege
ven, door de inhoud, dat dat
toch vaak de overhand
neemt."
Ze weten dus niet vantevo-
ren dat jullie komen?
„Nee, ze worden echt over
vallen."
Hoe weten jullie dan of ze
thuiszijn?
„Dat wordt listig gecheckt,
met eensmoes."
Zijn er echt heel zielige ge
vallen bij?
„Oh ja, ik krijg er soms kip-
pevel van. En er zijn ook ge
vallen waarbij je denkt: hoe
is het mogelijk dat familiele
den of vrienden om zoiets
onbenulligs elkaar al jaren
niet meer gesproken hebben.
Je krijgt bijvoorbeeld dingen
te horen als: en 'toen zij zei jij
stomme dikzak en ben ik de
deur uitgelopen en nooit
meer teruggekomen. Kijkers
zullen misschien zeggen:
moet dat nou op TV? Maar je
moet je voorstellen hoe zo
iets kan escaleren. Elke dag
dat je elkaar niet ziet wordt het moeilij
ker om weer contact te leggen en dan
komt er nog een tante en die doet er fijn
nog een schepje bovenop en voor je het
weet is het iets enorms geworden. Bij de
voorgesprekken alleen al wordt heel veel
gehuild. Dat ik dan een soort 'tusseniets'
kan zijn waardoor mensen weer een be
ginnetje maken, is natuurlijk geweldig.-1'
Het Spijt Me is dus niet alleen amu
sement?
„Jazeker. Ik had dat bij Hitbingo ook,
als ik dan die enorme bedragen mocht
weggeven bleek vaak dat die mensen het
zó hard nodig hadden. Dat is toch prach
tig? En dat hoop ik bij dit programma
ook, dat mensen heel blij de studio ver
laten."
Hoe wordt er geselecteerd wie in het
programma komen?
„Er wordt in elk geval heel goed gescr
eend op echtheid, of iemand er werkelijk
mee zit, en niet alleen maar graag op TV
wil komen. Twee buurvrouwen die een
heel klein ruzietje hebben en dan den
ken: leuk, dat gaan we even goedmaken
op TV. Maar daar trappen we niet in.
Slapen doen we 's nachts, we zijn beslist
niet voor één gat te vangen."
Hoe gaat dat screenen
„Buren bellen, familieleden opzoekëfi,
dat soort dingen. Dat is heel specidial
werk, dat ik graag aan de redactie over
laat. We hebben een prima redactie, alle
maal dames. Dat is heel erg leuk omdat
dames, of meiden, toch emotioneler zijn
in hun redeneringen en dat is voor dit
programma heel belangrijk. Mannen
zijn, zonder te willen generaliseren, bót
ter. Vrouwen gaan wat verder, zijn wat
verfijnder. Ze zijn ook echt heel toege
wijd."
Heb je zelf nog een flinke ruzie die je
met dit programma zou willen oplossen?
„Ik zal het nooit zo ver laten komen. Ik
ben spontaan, dus ik flap er wel eens wat
uit, maar dan zeg ik de volgende dag al
tijd meteen 'sorry'. Dat is een karakter
trek, ik ben geen ruzietype."
Het
Wereldje
PANDA DE
L'ISLE
foto cpd
Caroline Tensen, presentatrice van Het Spijt Me: „Ik reageer vanuit mijn hart.'
foto frank fahrner
