Tas als de dokter zegt stoppen, dan stop ik'
'We hebben geleerd van
de fouten van de NASL'
Betaald voetbal '93-'94
Er komt ook een beetje mystiek bij kijken
WOENSDAG 11 AUGUSTUS 1993
Karei Jansen: Het geweten van het betaalde voetbal
'De laatste der Mohicanen', 'The Godfather' (part I, II en
III) - vele film- en boektitels zijn van toepassing op Karei
Jansen. Het geweten van het betaalde voetbal is onver
slijtbaar. Al z'n hele leven is hij 'in dienst' van het betaal
de voetbal. Eerst als speler (bij ADO, DHC en Holland
Sport), later als trainer (RVC), maar bovenal als grondleg
ger van de WCS (Vereniging van Contractspelers). Daar
waar mede- en tegenstanders tussentijds afhaakten,
doorstaat de 67-jarige Hagenaar nog steeds alle stormen.
Nu is hij zelfs terug in het sectiebestuur betaald voetbal.
„Pas als de dokter zegt: stoppen, dan stop ik."
Bij binnenkomst van het WCS-
kantoor grijnst senior de argelo
ze bezoeker vanaf een schilderij
drie keer tegemoet. De echte
komt in de verte aangelopen.
De onderzoekende ogen, de stijf
upperlip met daarop het Errol
Flynn-snorretje, zo moet hij er
twintig jaar geleden ook hebben
uitgezien. Alleen de bril is met
de tijd meegegaan. De lunch
niet. Die schiet er weer eens bij
in. Een kop koffie en een gevul
de koek moeten de maag tot be
daren brengen.
Is dat eigenlijk geen riskante
onderneming, een afspraak in
het WCS-kantoor? Alle leden
van het nieuwe sectie-bestuur
moesten hun functie bij club of
vereniging toch opgeven? „Dat
klopt", beaamt Jansen, „ik heb
hier ook geen officiële functie
meer. Ik ben aan het afbouwen,
j Noem het een tijdelijke één
been-situatie. Eentje hier, een
tje bij de KNVB. Het is ook niet
makkelijk om 32 jaar levens
werk achter te laten. Medebe-
I stuurslid Theo Aalbers heeft ook
moeite om zich totaal van FC
Utrecht los te maken. Die zit in
dezelfde omstandigheid.
Twaalf jaar geleden trad Jan
sen ook al eens toe tot het sec
tie-bestuur. Een succes werd
het niet. Na een periode vol in
triges en achterklap stapte Jan-
sgn in '83 gedesillusioneerd op.
Bang voor een herhaling van
zetten is hij niet. „De situatie
van toen is niet meer te vergelij
ken met nu. De mentaliteit was
heel anders. Cees van den Berg
namens de trainers en ik wer
den helemaal niet serieus geno
men. Er heerste destijds nog
een feodaal systeem. De clubs
maakten voor de spelers wel uit
wat goed voor hen was. Ik had
geen volwaardige bestuurszetel,
ik had een vechtpositie."
De barricade-rol van toen is
veranderd in een volledig geac
cepteerd bestuurslidmaatschap
van de KNVB. „Clubs en spelers
kunnen niet zonder elkaar,
daarvan is iedereen nu wel
doordrongen. Het is zaak die
lijn te continueren. Ze hebben
elkaar nodig. Spelers kunnen
een club promoten, en spelen
een belangrijke rol in de relatie
met de sponsors. Daar profite
ren de clubs weer van. Sommi
ge verenigingen geven nog wel
eens af op de WCS. Zo van:
daar heb je die lastpakken weer.
Maar ze moeten niet vergeten
dat de WCS ook een hele rits
clubs van de ondergang heeft
gered. En voor het behoud van
Wageningen en Zeeland heb
ben we, hoewel vruchteloos,
hier schouder aan schouder ge
vochten."
'De bevlogenheid straalt er
vanaf. Jansen is in zijn element
als we praten over de bereikte
resultaten voor de spelers. Zijn
ogen glimmen als het over z'n
grootste triomf gaat: de geregle
menteerde medezeggenschap
van de spelers. „Dat is me als
enige in de hele wereld gelukt.
In geen enkel ander land heb
ben voetballers een stem in de
besluitvorming. Als er plannen
zijn om het aantal clubs in te
krimpen, of om tot een andere
competitie-opzet te komen, zal
de Centrale Spelersraad daar
eerst toestemming voor moeten
geven. Anders gebeurt het niet."
Zeister bossen
De vakbondsman spreekt.
Waarom dan toch weer die
overstap naar die benauwende
Zeister bossen. „Man, ik hoor
niet anders dan 'Waar begin je
aan?' Ik denk dat ik de enige
ben die in staat is om het te
doen. Er zijn hier zat mensen
geweest die vroegen of ze na
mens de WCS in het bestuur
mochten zitten. Dat vonden ze
wel leuk. Maar zo werkt het
niet. Je hebt iemand nodig die
alle in's en out's kent. Ik heb het
nooit geambieerd, maar in al
die jaren gaan de mensen je
toch als een autoriteit beschou
wen. Dat schept automatisch
een zekere verantwoordelijk
heid. Die moet je niet ontlopen.
Bovendien is de functie die ik
heb (bestuurslid technische za
ken, red.) mij op het lijf ge
schreven. M'n voetbalhart als
oud-speler ging meteen sneller
kloppen."
Dat kan nog leuk worden. Als
WCS-voorzitter Theo van Seg-
gelen namens de spelers van
het Nederlands elftal komt pra
ten over allerlei zaken rond
Oranje, wie treft hij dan aan de
andere kant van de onderhan
delingstafel? Inderdaad: „Theo
Aalbers", omzeilt Jansen zijn ei
gen naam. „Die gesprekken met
de Oranjeraad gaan toch voor
namelijk over geld. Daar is toch
een penningmeester voor? Na
tuurlijk zal het voorkomen dat
ik een keer deel uitmaak van
een bestuursdelegatie, maar
wat dan nog? Als een ervaren
rot als ik dan nog niet weet hoe
te handelen...Nee hoor, ik ver
heug me op die confrontaties."
Cruijff
En de confrontatie met Johan
Cruijff, hoe zit het daarmee?
Volgens oude afspraken gaat de
trainer van Barcelona de Oran-
jekar trekken bij de eindronden
van het WK in de Verenigde Sta
ten. Tenminste als Nederland
zich plaatst. „Daarom is het nu
niet opportuun om daar uit
spraken over te doen. Laten we
eerst maar eens van Polen en
Engeland winnen. Toen Cruijff
laatst in Nederland was, hebben
we wel even met elkaar gespro
ken. Bij Ajax-Barcelona heb ik
hem onze nieuwe voorzitter
(Jos Staatsen, red.) voorgesteld.
Verder hebben we alleen wat
informeel gebabbeld."
De post-Amerikaanse perio
de, dat baart Jansen meer zor
gen. Aangenomen mag worden
dat een aantal internationals na
het WK afhaakt. Is er dan ge
noeg talent om mee te draaien
in de top. Onlangs, bij het EK
voor jeugdteams tot 18 jaar in
Engeland, maakte Oranje wei
nig klaar. Jansen: „Als je puur
naar de resultaten kijkt, is er in
derdaad reden tot pessimisme.
Maar individueel zit er toch
heel wat talent in de categorie
16-18 jaar. Alleen, de' periode
van de super-vedette is voorbij.
Op techniek alleen kun je een
wedstrijd niet meer winnen.
Met veel werk- en strijdlust kun
je tegenwoordig heel ver ko
men. Kijk naar Denemarken en
Noorwgen. Ons type speler is
fysiek niet meer opgewassen te
gen dat soort tegenstanders.
Het Nederlandse voetbal is nog
steeds fantastisch om naar te
kijken, maar ik vraag me af of
het internationaal nog wel lang
vol te houden is."
Supersterren leggen lot in handen van Dick van Toorn
Dick van Toom behandelt Ronald Koeman. Voor voetballers geldt de
Rotterdammer als wonderdokter. „Men vraagt me wel eens of het alle
maal wetenschappelijk onderlegd is. Dat is het natuurlijk niet."
foto cpd jaap rozema
Prof competitie in VS van groot belang voor het voetbal
ROTTERDAM MARCEL van der KRAAN
GPD-VERSLAGGEVER
In het gilde der voetballers
geldt hij thans als de wonder
dokter van Europa, 's Werelds
best betaalden weten hem
'blindelings' te vinden. Om
dat hij wonderen verricht.
Nou ja, wonderen? In elk ge
val dingen die de eigen club
artsen niet kunnen. Tal van
supersterren heeft hij de af
gelopen jaren onder handen
genomen. Cruijff, Gullit, Van
Basten, Koeman, Stoichkov,
Prosinecki, noem ze maar op.
Dé medici van Barcelona,
Feyenoord, Standard Luik en
Real Madrid kunnen hem wel
schieten. Daar heeft hij ma
ling aan, zegt hij. Dick van
Toorn doet 'gewoon' zijn
werk en kan het niet helpen
dat anderen zich voor joker
voelen staan.
„Ik beweer niet dat ik het heb
Uitgevonden. Ik doe dingen te
gen alle logica in. Ik heb
dikwijls gedacht: hoe is het in
godsnaam mogelijk dat het
lukt. Men vraagt me wel eens
of het allemaal wetenschappe
lijk onderlegd is. Dat is het na
tuurlijk niet."
Een snelle rekensom leert
dat er in zijn praktijk - op een
steenworp van de Kuip - voor
een slordige 150 miljoen gul
den aan de muren hangt. Af
beeldingen van voetballers
met de duurste prijskaartjes
van Europa. De meesten met
een handtekening en een paar
woorden, zoals Ronald Koe
man en Jean-Marie Pfaff.
'Dirk, bedankt voor aUes! Jean-
Marie'
Het zijn de stille getuigen
van het werk dat hij in de loop
der jaren heeft verricht. Veelal
uitzichtloze gevallen strompel
den zijn praktijk binnen. Profs
met nog net geen suïcide nei
gingen na de zoveelste misluk
te rentree. Zijn specialisme?
Spierscheuringen, liezen, en
kels en knietjes. Door zijn vin
dingrijkheid, het kunnen com
bineren van fysiotherapie, ma
nuele therapie en acupunc
tuur heeft hij faam gemaakt.
Het grote publiek begrijpt
daar niets van, John de Wolf
die in de week voor Feyenoord-
Ajax met drie naalden in zijn
oor rondloopt?
Van Toorn: .Acupunctuur is
een heel ingewikkelde materie.
Het werd duizenden jaren ge
leden al door de Chinezen ge
hanteerd. Die mensen konden
niet bewijzen wat ze deden,
maar het had wel effect. Men
zoekt naar plekjes die in verbin
ding staan met bepaalde zenu
wen. De ooracupunctuur is ei
genlijk een Westerse gedachte.
In het oor ligt de foetus gepro
jecteerd. Alle delen van het
menselijk lichaam zijn in het
oor terug te vinden, de armen,
de benen, inwendige organen,
de wervelkolom enz. Ik krijg
hier alleen de hele zware geval
len binnen. Met De Wolf was er
sprake van paniek. Hij was ge
blesseerd geraakt bij het Neder
lands elftal en kon niet worden
gemist tegen Ajax. De Wolf
kreeg van mij drie 'puntjes' in
zijn oorlel, die hadden betrek
king op de bloedcirculatie in
zijn been. Hoe harder het bloed
stroomt op de plaats van de
blessure, hoe sneller het ge
neest. Kijk, met acupunctuur al
leen haal ik geen blessures weg.
Het is een combinatie van din
gen waardoor ik resultaten krijg.
Ja, toeval, roepen de mensen
dan. Kan natuurlijk, als zoiets
één keer lukt. Maar als dezelfde
behandeling twintig keer het
zelfde resultaat geeft, is het toch
geen toeval meer, hé?"
- De spelers zorgen voor de
mond-op-mondreclame?
Van Toorn: „Ik merk dat er in
kleedkamers over Wordt gespro
ken. Maar er komt ook een
beetje mystiek bij kijken. Ze we
ten niet wat er aan de hand is
en ook niet wat er precies met
hen in mijn praktijk is gebeurd.
Maar ze zeggen wel tegen el
kaar, als ze een zware, hardnek
kige blessure hebben: 'Je moet
naar die vent in Rotterdam
gaan'. Nee, in Nederland is er
tot op heden weinig publiciteit
omheen geweest. In het buiten
land, tijdens de behandeling af
gelopen seizoen van Koeman,
Stoichkov en Prosinecki, was
dat even anders. Godverdorie,
hele voorpagina's van kranten
werden er in Spanje aan gewijd.
Ze kwamen hier met fotografen
en verslaggevers door de voor
deur rollen. Gigantisch ge-
- Hoe groot is de druk om die
toppers snel weer fit te krijgen?
Van Toorn: „Heel groot. Er lag
hier met die gasten van Barcelo
na gauw voor veertig miljoen op
tafel. Door al die extra aandacht
keek voor m'n gevoel de halve
wereld over m'n schouder mee.
Neem Stoichkov, die was voor
de rest van het seizoen uitge
schakeld. Althans, volgens de
medische staf van Barcelona. Ik
kreeg hem hier een week. Aan
het eind van de competitie deed
hij weer gewoon mee. Hetzelfde
gold voor Prosinecki, die in
twee jaar twaalf wedstrijden
had gespeeld. Volgens de medi
sche staf van Real Madrid zou
hij zelfs nooit meer voetballen.
Hij dreigde te worden afge
keurd. Na een week durfde hij
wel weer tegen een bal te schie
ten en tegen Tenerife, op de
laatste dag van de competitie,
zag ik hem op televisie weer
meespelen. Gaf me toch een
beetje voldoening.
- Maar wat doet u nu wat ze bij
Real niet kunnen?
Van Toorn: „Het geheim is
dat ik de oorzaak weghaal. Als
iemand voor zijn enkel komt, ga
ik niet als een bezetene aan die
enkel staan trekken. Ik verkon
dig al twintig jaar dat het func
tioneren van de wervelkolom en
de grote gewrichten voorop
staat. Als die niet goed functio
neren en de spieren moeten
toch bepaalde bewegingen ma
ken, gaat het fout. Veel voetbal
lers begrijpen het eerst niet.
Roepen ze: 'Kom ik hier voor
een enkelblessure, draait-ie de
kop van je romp...' Ik geef toe
dat het raar overkomt, maar ik
weet dat ik goed bezig ben om
dat ik geweldige resultaten
boek. Daarnaast heb ik mijn ei
gen apparatuur ontwikkeld."
- U hebt jarenlang de spelers
van Feyenoord in het geheim be
handeld.
Van Toorn: „Klopt. Het is be
gonnen in 1978 met jongens als
Van de Korput, Wijnstekers en
Van Deinsen. Later heb ik ze
bijna allemaal hier gehad. Gullit
en Cruijff in het jaar dat ze
kampioen werden. Cruijff lag
zo'n beetje dat hele jaar hier op
tafel. Hij had heel veel last van
z'n knie, was vaak geblesseerd.
Maar hij heeft toen wel alle
wedstrijden gespeeld! Hij train
de weinig. Dat kon ook niet.
Zijn vaste uitdrukking was:
'Niemand weet hoe ik me voel,
ha,ha.' Prachtig, toch! Ik had
wel eer van mijn werk, want in
het jaar daarvoor bij Ajax, toen
hij nog niet bij mij kwam, had
hij nog niet de helft gespeeld.
Via Cruijff zijn ook al die spe
lers van Barcelona hier geko
men. En zijn familie trouwens
ook. Ik heb echt de hele fami
lie gehad, alle Costers, alle
Cruijffs."
- Als je zoveel succes hebt ge
had met zoveel spelers, jeuken
de vingers dan niet bij het ho
ren van de naam Van Basten?
Van Toorn: „Natuurlijk. Ik
ken Van Basten. Ik heb hem
hier eerder gehad. Vele malen
zelfs. Déél hangt zijn foto. In
zijn Ajax-tijd heb ik zijn enkel
al behandeld. Is altijd goed ge
gaan. Als hij problemen had,
zorgde ik dat hij binnen een
week weer speelde. Toen hij
met Gullit naar AC Milan ging,
kwam plotseling meneer Ted
Troost op de proppen. Daar is
hij voor gevallen, dat begrijp je
wel... Toen Van Basten aan de
top stond, kwam Troost erbij.
Net als met de anderen. Hein
Vergeer was op zijn top toen
Troost ten tonele verscheen.
Gullit, Krajicek, zelfde situatie.
Ach, misschien heeft hij ze
verbaal zover gekregen dat ze
stuk voor stuk denken dat ze
hun sportieve successen door
Troost hebben kunnen boe
ken. Ik heb er zo m'n twijfels
over. Hebben we de afgelopen
seizoenen zoveel van Van Bas
ten en Gullit gezien?"
„Het is ook Troost geweest
die Gullit en Van Basten naar
dokter Martens in België heeft
verwezen. Zijn dat successen
geweest? Ik weet dat er in Ne
derland orthopedisten zijn die
zich met recht afvragen of zij
die operaties niet beter had
den kunnen uitvoeren. Als je
de kritiek ook leest die dokter
Marthy heeft op Martens.
Marthy durfde een operatie uit
te voeren op die inmiddels be
roemde enkel van Van Basten.
Een operatie, zó moeilijk, dat
99 van de 100 chirurgen hem
niet zouden hebben durven
uitvoeren bij zo'n topspeler.
Dan vind ik het hoogst merk
waardig dat zo'n Martens een
paar maanden later in die en
kel gaat rommelen en daarna
ook nog durft te roepen dat
Van Basten tot december niet
mag spelen. Die operatie van
Martens was een fluitje van
een cent, een beetje kijken,
een paar haakjes en oogjes
weghalen. Terwijl Marthy hele
stukken bot heeft moeten af
zagen om bij de kwaal te ko
men. Dat was wel even wat
anders."
WASHINGTON HANS DE BRUIJN
GPD-CORRESPONDENT
Toen in 1988 de Verenigde Sta
ten werden aangewezen om de
het wereldkampioenschap van
1994 te organiseren, fronsten
veel voetballiefhebbers de
wenkbrauwen. Waren de VS
geen 'derde-wereldland' op
voetbalgebied. Er rezen kriti
sche vragen. Zouden de sta
dions wel vollopen voor
'soccer', waar de Amerikanen
geen verstand van hebben? In
een land zonder profvoetbal?
Koos de FIFA voor het grote
geld ten koste van de sportieve
belangen?
De wereldvoetbalbond verde
digde zijn besluit als „een keus
voor de toekomst." De VS zijn
de grootste groeimarkt voor het
voetbal en de organisatie van
het WK moest een stimulans
zijn voor de ontwikkeling van
het voetbal daar. Nu, vijfjaar la
ter, lijken de critici ongelijk te
krijgen. Een jaar voor het WK
zijn de stadions voor alle 52
duels uitverkocht. Het bedrijfs
leven staat te trappelen om de
commerciële mogelijkheden
van het WK uit te buiten.
En, zowaar, er zijn weer plan
nen om een professionele com
petitie in de VS te beginnen. Dat
was een voorwaarde van de FI
FA. „Wij gaven het WK aan de
VS met twee doelen", zegt FI-
FA-secretaris Sepp Blatter. „We
wilden het WK in een groot land
houden en we wilden dat de
Amerikanen weer een proflea
gue zouden beginnen."
Vijftien jaar geleden was er al
de North American Soccer Lea-
ge, maar die werd een sportieve
en commerciële mislukking. Er
kwamen te weinig toeschou
wers, ondanks de aanwezigheid
van wereldberoemde vedetten
als Pele, Cruyff en Beckenbauer.
De Amerikanen konden zich
door het gebrek aan eigen ster
ren niet identificeren met deze
sporthelden. Bovendien leed de
NASL aan grootheidswaan. Een
competitie met uiteindelijk 24
teams was voor de VS veel te
hoog gegrepen.
Waarom zou het nu beter
gaan? „Omdat we geleerd heb
ben van de fouten van de NA
SL", zegt Hank Steinbrecher, de
secretaris-generaal van de Ame
rikaanse voetbalbond. „En om
dat de populariteit van soccer
enorm 1s gegroeid. Vijftien mil
joen kinderen spelen nu liever
Hank Steinbrecher: „Soccer is po
pulair aan het worden in Ameri
ka." foto ap
voetbal dan baseball, basketbal
of American football. Voetbal
heeft het altijd al goed gedaan
als toeschouwerssport, maar nu
zijn er ook de beoefenaren. We
zijn de grootste georganiseerde
sport in de VS."
Die 15 miljoen zijn echter
vooral kinderen. Op de scholen
is voetbal zeer populair. Maar
zodra zij 15, 16 worden houdt
de interesse op. Nu spelen
hooguit 200.000 Amerikanen
boven 21 jaar voetbal, en dan
nog vooral op universiteiten.
„Dat komt omdat er voor goede
spelers geen toekomstperspec
tief is. Zij hebben geen kans op
een profcarrière zoals bij foot
ball of baseball. Wij willen hen
die bieden en daarom is die
profcompetitie zo belangrijk."
Op het FIFA-congres van de
cember in Las Vegas moet de
bond de plannen voor de prof
competitie op tafel leggen. Die
moet van start gaan in de zomer
van 1995, een jaar na het WK.
.Zodat geprofiteerd kan worden
van de effecten van dat WK",
zegt Blatter. De Amerikanen en
de FIFA hopen dat miljoenen,
nu nog voetbal-onwetende,
Amerikanen in '94 aan de
beeldbuis gekluisterd zullen zit-
t^h en aan het WK een blijven
de interesse zullen overhouden.
.Steinbrecher wijst op het suc
ces van het USA Cup-toernooi
van juni, waarin Duitsland. En
geland, Brazilië en de VS in vol
gepakte stations vriendschap
pelijke duels afwerkten. „Op
een bepaalde dag trok het duel
Engeland-Brazilië maar liefst
54.000 toeschouwers, terwijl op
hetzelfde moment de VS in Chi
cago tegen de wereldkampioen
Duitsland speelde in een wed
strijd die nota bene live op de tv
uitgezonden werd."
Ambiance
De nieuwe profliga zal tien
teams tellen, die elkaar in twee
divisies (oost en west) bestrij
den. Door het kleine aantal
clubs bespelen zij elkaar vier
maal tussen april en oktober.
„We kiezen voor de periode
waarin de concurrentie het
minst is." In de winter zou voet
bal te veel concurrentie onder
vinden van American football
en het steeds populairder wor
dendebasketbal.
Er zal worden gespeeld in
nieuwe stadions voor maximaal
25.000 mensen, in de steden die
volgend jaar het WK huisvesten,
en waar profvoetbal wellicht
meer zal aanslaan. „Het heeft
geen zin in grote stadions te
spelen, die halfvol zitten. Am
biance is voor Amerikanen be
langrijk", zegt Steinbrecher. De
stadions worden eigendom van
de clubs, om het moeilijker te
maken dal clubeigenaren hun
zaakje oppakken en naar elders
verhuizen. Die gewoonte in de
Amerikaanse profsport, heeft de
NASL mede de das omgedaan.
De organisatie wordt volgens
Steinbrechtcr het grootste pro
bleem. Er komt een overkoepe
lende competitielciding, de
clubs moeten hun winsten weer
in de sport steken en ook ko
men er maximumsalarissen.
„We willen niet de fout maken
van de NASL, die spelers uit het
buitenland aantrok voor zeven
miljoen dollar en door de lage
inkomsten over de kop ging."
De tien clubs zullen voorlopig
moeten rondkomen met een
begroting van drie tot vijf mil
joen dollar per jaar.
Dat leidt er vanzelf toe dat de
meeste spelers Amerikanen zul
len zijn. „We laten maximaal
drie vier buitenlanders op het
veld toe", zegt Steinbrecher. die
zelf jarenlang speler en coach is
geweest. Het gaat er uiteindelijk
om het voetbal in de VS een ba
sis te geven. Nu spelen de beste
Amerikanen in het buitenland,
in Engeland, Duitsland en ook
in Nederland (Ernest Stewart bij
Willem II). Met opzet, bena
drukt Steinbrecher, want daar
leren zij meer. „De beste coach
is nog altijd competitie en die is
hier onvoldoende.
