Billenknijpers niet welkom
Cultuur&Kunst
Sarajevo wacht met
Sontag op Godot
FBI vindt gestolen
schilderijen terug
Zin voor decoratie blijkt uit materiaalkeuze Elisabeth van den Akker
Veel topfllmers op
Festival Venetië
'Lawaai-
inspectie'
Leidse Hout
WOENSDAG 11 AUGUSTUS 1993
chef annemiek ruycrok. 0
-chef jan rijsdam. 071-356473
Sarajevo wacht op Godot. Mid
den in de belegerde stad regis
seert de Amerikaanse schrijfster
Susan Sontag momenteel Sa
muel Beckett's toneelstuk
Wachten op Godot. Eind augus
tus zal foet stuk worden ge
speeld. Met publiek op het po
dium van een schouwburg, die
onder de zware mortierinslagen
staat te wankelen op zijn funda
menten. Vanwege de veilig
heid' zegt Sontag in een inter
view in de Spaanse krant El
Pais, 'de zaal zelf kan ieder
ogenblik opnieuw getroffen
worden'.
Susan Sontag, 60 jaar, is haar
carrière begonnen als roman
schrijfster. Maar haar kracht
bleek te liggen in het schrijven
van kritische essays. Haar voor
naamste belangstelling ging en
gaat uit naar de kunsten: beel
dende kunst, film, literatuur. Ze
vestigde haar naam internatio
naal echter met bewogen - en
met duidelijke sympathie voor
het communisme - geschreven
beschouwingen over brand
haarden in de wereld: haar lof
lied op het Noordvietnamese
volk, geschreven midden in de
Vietnam-oorlog, schokte Ameri
ka.
Nu is ze in Sarajevo, voor de
tweede maal dit jaar. In april
was ze er met haar zoon, die
een boek schrijft over de huidi
ge Balkan-oorlog. Ze werd, zo
zegt ze, tot in het diepst van
haar ziel getroffen. Niet alleen
door de rampzalige toestand
waarin de uitgehongerde en
voortdurend beschoten inwo
ners van Sarajewo verkeren,
maar vooral door de uitersten in
menselijk gedrag die ze er te
genkwam. Aan de ene kant de
pure wanhoop, de uitzichtloos
heid, het opgeven van de wil tot
leven. Aan de andere kant de
ontkenning van het naderende
einde, de concerten die gewoon
doorgaan, het flaneren van ver
liefde paartjes langs de rivier.
Die confrontatie met de uiter
sten in oorlogstijd boeide haar
zo, dat ze terug wilde. „Maar
niet zonder doel. en ook niet als
een soort blauwhelm. Ik heb tij
dens mijn eerste bezoek een
aantal acteurs ontmoet en ge
vraagd of ze met mij een stuk
wilden spelen. Ze zeiden ja."
De keuze voor het stuk was
niet moeilijk: „Het liefst wilde ik
iets van Shakespeare spelen.
Maar dat was onmogelijk.
'Wachten op Godot' van Sa
muel Beckett was het enige al
ternatief.' In 'Wachten op Go-
dot' stelt Beckett zijn telkens te
rugkerend thema van de uit
zichtloosheid van het menselijk
bestaan indringend aan de or
de. Mensen zonder enige emo
tionele relatie met elkaar, toe
vallig in eikaars gezelschap ver
zeild geraakt, wachten op een
mythische figuur, Godot. .Allen,
cynisch of hoopvol, wachten tot
Godot hen op'een of andere
wijze uit hun isolement haalt.
Maar Godot komt niet; in de vi
sie van Beckett zelfs nooit."
De overeenkomst met de rea
liteit in Sarajevo is schrijnend.
Godot is Clinton, of de Verenig
de Naties óf de rest, van Europa
en steeds duidelijker wordt, dat
ze nooit zullen komen. Voor
Sontag is er nog een andere,
heel wat prozaïscher reden om
dit stuk te spelen: „Het is ka
mertoneel, dat heel goed met
publiek op het podium van de
schouwburg is te spelen. Het
zou natuurlijk helemaal te gek
voor woorden zijn, als ik de
mensen in een zaal liet zitten
waarvan de muren bij iedere
bominslag staan te wankelen."
Sarajevo wacht op Godot.
Maar hij zal er nog steeds niet
zijn, als het doek is gevallen.
De FBI heeft gisteren negen
schilderijen van onder anderen
Picasso. Degas en Chagall te
ruggevonden. die in februari vo
rig jaar werden gestolen uit een
opslagplaats in Los Angeles. Er
werden twee arrestaties ver
richt.
De FBI deed de vondst na te
zijn getipt dat de schilderijen te
koop werden aangeboden.
Woordvoerder John Morley van
de FBI zei dat de werken, waar
onder 'Het Feest' van Picasso
en 'Bloemen op een venster
bank' van Chagall, onbescha
digd waren. De totale waarde
van de negen schilderijen wordt
geschat op ruim negen miljoen
dollar (ruim 17 miljoen gulden).
De werken werden teruggevon
den in twee huizen.
Volgens de politie wordt in de
VS slechts ongeveer tien pro
cent van de kunstwerken die
zijn gestolen teruggevonden.
Invitaties in CBK en Waag
leiden Het Centrum Beeldende Kunst aan de Hooglandse Kerk-
gracht is al voor het publiek geopend, maar de officiële opening
is op 3 september. Ter gelegenheid daarvan is er van 4 tot 30
september in CBK èn de Waag een expositie 'Invitaties'. Voor
deze tentoonstelling zijn negen al bekende kunstenaars uitgeno
digd om werk van een relatief jonge en minder bekende kunste
naar te presenteren. In totaal is er dus werk van 18 kunstenaars
Cursussen te kust en te keur
leiden» Het najaar staat voor de deur en dat betekent dat er weer
allerlei cursussen op cultureel gebied beginnen. Zo organiseert
de Centrale Bibliotheek aan de Nieuwstraat de cursus 'Moderne
Nederlandse letterkunde na 1945'. In twaalf cursussen op
woensdagavond wordt een overzicht gegeven van de literair-his-
toVische en -sociologische ontwikkelingen in de Nederlandse li
teratuur van na 1945. Informatie bij de bibliotheek. Ook het
Leids vrijetijds Centrum aan de Breestraat begint met een aantal
cursussen als fotografie, tekenen en schilderen, basistoneel en
muziek. Voor informatie, brochure en inschrijvingen (tot 10 sep
tember) kan men terecht op telefoonnummer 071 -146449. Bo-
i vendien is er op zaterdag 28 augustus een informatiemiddag van
twee tot vier uur.
Beelden Frits Hesseling in Amsteltuin
Amstelveen Van Frits Hesseling zijn zogenaamde 'balansbeel-
den' te zien in de Amsteltuin. Ook andere beelden, speciaal voor
buitenruimten, zijn hier van 15 augustus t/m 26 september ge-
exposeerd. De Amsteltuin is gevestigd aan de Amsteldijk-Noord
i in Amstelveen, telefoon 020-6410404. Openingstijden: woens
dag, donderdag, vrijdag en zondag van een tot zes uur.
'Uitmonding IV' van Frits Hesseling, een sculptuur in hout is te zien
in de Amsteltuin te Amstelveen.fi foto pr
Filmindustrie
VS breekt
alle records
washington afp
De Amerikaanse cinema is
dankzij 'Jurassic Park' van
Steven Spielberg en The
Firm' met Tom Cruise, bezig
aan de kassa records te bre
ken. Sinds het begin van de
zomer is al 1.06 miljard dol
lar omgezet. 11 procent meer
dan de 954 miljoen dollar in
1989. het vorige record voor
de recettes. Dit blijkt uit cij
fers van de Amerikaanse
film-organisatie MPAA.
Eruit springt 'Jurassic
Park', die bij het uitbrengen
in 3.000 zalen in het week
einde van 11 juni al 50.1 mil
joen dollar in het laatje
bracht. Het vorige record
voor een weekend-recette
werd vorig jaar gevestigd met
'De terugkeer van Batman':
47.7 miljoen dollar. Inmid
dels zijn de inkomsten voor
de film naar het boek ran
Michael Crichton, die bin
nenkort in Nederland in pre
mière gaat, al opgelopen tot
300 miljoen dollar in de VS
en 100 miljoen dollar in
Groot-Brittannië. 'Jurassic
Park' lijkt aan de kassa Spiel
bergs andere succes 'E.T' nog
te passeren. In de VS bracht
deze film de ongeëvenaarde
recette van 399.8 miljoen
dollar op.
Een andere succes-film,
The Firm' over een advoca-
tenfirma met Tom Cruise als
vedette, zette sinds 30 juni al
133 miljoen dollar om.
Betrekkelijke klappen heb
ben Hollywoods sterke man
nen opgelopen. 'Last Action
Hero' zette ondanks Arnold
Schwarzenegger maar 47.8
miljoen dollar om. en 'Cliff-
hanger' van Sylvester Stallo
ne slechts 79.6 miljoen dol
lar.
beeldende kunst
recensie» roos van put
Objecten in textiel en gemengde technieken van
Elisabeth van den Akker Te zien tot en met 5 sep
tember in het raadhuis De Paauw, Raadhuislaan 22,
Wassenaar. Di. t/m vr. 10.00-16.00 uur, za. en zo.
13.00-17.00 uur.
In de objecten in textiel en gemengde
technieken van Elisabeth van den Ak
ker is een zekere consistentie in mate
riaalkeuze waarneembaar: zij maakt
gebruik van glasfibergaas, hout, pa-
piermaché, textiel en tule. Het tule past
zij veelal toe in de vorm van een drape
rie over het object. Tule heeft als eigen
schap dat je er door heen kunt kijken.
Tegelijkertijd verhult het enigszins,
waardoor een semi-transparant effect
ontstaat.
Vooral door deze toepassing is te
zien dat zij afkomstig is uit de hoek van
de textiele vormgeving. Dit materiaal
hangt als een doek, waardoor het een
decoratieve functie krijgt. Doordat Van
den Akker dit verscheidene malen toe
past, lijkt het meer op een herhaling
van een maniertje dan dat het iets toe
voegt aan de betekenis van het ruimte
lijk object.
Bijvoorbeeld bij 'Vloot van het verle
den' (1993). Het werk bestaat uit vijf
boten van papiermaché, als het ware
opgehangen in grote driehoeken van
zwarte tule. Juist datgene wat nu inte
ressant is, krijgt een decoratief tintje
door de toevoeging van het tule. In de
boten bevinden zich namelijk objecten
die refereren aan textieltoepassingen
uit de kunstgeschiedenis. Het tule zou
dan de functie hebben van het verhul
len, waarin je een verwijzing moet zien
naar het verleden. Volgens de achter
grondinformatie wordt het verleden
'door ons niet direct gekend, maar
blijft het door een onduidelijke grens
van ons gescheiden'. Naast een deco
ratieve heeft tule dan ook nog een
anekdotische functie. De kunstenaar
heeft zeker een poëtische bedoeling
gehad, zoals blijkt uit de genoemde in
formatie. De ondertitel zou kunnen
zijn: 'Ga op de achtersteven van uw
bark zitten en begeef u naar de plaats
van gisteren' (zin uit spreuk 101 van
het Egyptisch Dodenboek), maar de
vloot heeft uiteindelijk een kunstmati
ge vormgeving, waarbij de directe ex
pressie van het verborgene verloren
gaat.
Bij het werk 'Drijfhout' (1987), gaat
hetzelfde verhaal op. Hangend aan een
draad - nauwelijks zichtbaar - zweeft in
de ruimte het object, dat bestaat uit
stukken beschilderd hout met daar
overheen, gedrapeerd, tule. Het effect
van zweven tussen hemel en aarde is
zonder meer opvallend tussen de ove
rige statische werken van de tentoon
stelling. Dit ruimtelijk object is sober
van vormgeving, groot van lijn, maar is
uiteindelijk niet meer dan een geïso
leerd, op zichzelf staand beeld, zonder
een uitgesproken plastische autono
mie. Van den Akker heeft een sterk
beeldende fantasie, die echter gepaard
gaat met een uitgesproken zin voor de
coratie. Wie inzicht in haar werk wil
hebben, moet zich hierdoor laten lei
den, niet verder nadenken en zeker
geen acht slaan op de poëtische titels,
die weinig toevoegen aan het werk.
Alleen boekenkopers gewenst op erotische boekenbeurs
•Het Filmfestival van Venetië
.(31 augustus tot en met 11
september) heeft voor haar
vijftigste editie een voorlopig
programma bekend gemaakt
waarin meer grote namen bij
een zijn gebracht dan 'Cannes'
dit jaar verzameld had. Ver
schillende van die films waren
aanvankelijk ook gepland voor
Cannes, maar kwamen niet
bijtijds gereed voor het be
langrijkste filmfestival ter we
reld. zodat nu het op een na
belangrijkste festival ter we
reld er mee gaat strijken.
Tot deze uitgestelde premiè
res behoren Robert Altmans
'Short Cuts', Jean-Luc Godards
'Hélas Pour Moi', Woody Al-
lens 'Manhattan Murder Mys
tery', Martin Scorsese's 'Age Of
Innocence' en Spielbergs 'Jur
assic Park'.
- Alleen de films van Altman
en Godard dingen overigens
mee om de Gouden Leeuw en
stuiten in die competitie op
onder meer Krzysztof Kie-
slovski's Trois Couleurs: Blue,
de eerste film uit de triptiek
die de Poblse meester vervaar
digd heeft over de kleuren van
de Franse vlag. Kieslovski
heeft het zo gepland dat de af
leveringen wit en rood terecht
kunnen komen op achtereen
volgens de festivals van Berlijn
en Cannes van volgend jaar.
Aan de Venetiaanse compe
titie wordt eveneens deelgeno
men door de films Even Cow
girls Get The Blues (van Gus
Van Sant), Un, Deux, Trois
Soleil (Bertrand Blier), Aqui Na
Terra (Joao Botelho), Dove
Siete? lo Sono Qui (Liliana Ca-
vani), Snake Eyes (Abel Ferra-
ra) Do Eso No Se Habla (Maria
Luisa Bemberg) en You Seng
(van Clara Law). Speciale ver
wachtingen gaan ook uit naar
de 'hors concours'-vertoning
van Ermanno Olmi's nieuwe
film De Legende Van Het Ou
de Bos.
Een reeks nachtvoorstellin
gen met op het grote publiek
mikkende films heeft o.m. de
volgende trekpleisters: The Fu
gitive (van Andrew Davis,
Jeroen Krabbé speelt er een
grote boevenrol in tegenover
Harrison Ford), Boxing Helena
(van Jennifer Lynch), de 'zwar
te' western Posse (van Mario
van Peebles), Dave (Ivan Reit-
man) en In The Line Of Fire
(Wolfgang Petersen).
Het programma voorziet
verder in een sectie met nieu
we Italiaanse films. De Setti-
mana della Critici zal ook dit
jaar weer op het Venetiaanse
Lido plaats vinden, maar los
gekoppeld van het eigenlijke
festival. Dit gebeurt als een
protest van de Italiaanse orga
nisatie van filmcritici tegen de
benoeming van Luigi Rondi
als algemeen directeur van de
Biënnale. Men ziet daarin een
politieke daad van het soort
waar men in Italië nou juist
mee dacht te hebben afgere
kend. De behoudende chris
tendemocraat Rondi heeft in
de jaren tachtig een paar ter
mijnen de scepter over het
filmfestival gezwaaid en op die
periode wordt door de Itali
aanse journalisten met minder
genoegen teruggekeken.
aan de Amstel alleen welkom
als boekenkopers
Wie op zoek is naar oude nummers van Chick of Playboy
hoeft zondag niet naar de oevers van de Amstel bij het
Muziektheater te komen. Heske Kannegieter streeft voor
haar zes jaarlijkse boekenmarkten in de hoofdstad naar
een zo hoog mogelijke kwaliteit en heeft ook voor de
aanstaande 'erotische' markt geen compromissen geslo
ten. „Ik ben natuurlijk benieuwd of er toch billenknijpers
komen. Zolang dat echter boekenkopers zijn is dat na
tuurlijk geen bezwaar", zegt ze lachend.
amsterdam francoise ledeboer
Naast hun gewone aanbod pre
senteren boekhandelaren en
antiquaren uit het hele land
daarom serieuze kost op het
terrein van seksualiteit en ero
tiek. In de kramen die zijn aan
geduid met een rood vlaggetje
vinden de bezoekers boeken
over erotische literatuur en
kunst, seksuologie, homoseksu
aliteit, pornografie, zedenge-
schiedenis, prostitutie, sado
masochisme en pedofilie. Niet
dat daar geen bloot aan te pas
komt, maar voor ordinaire seks-
blaadjes heeft Amsterdam ge
noeg andere adressen.
Het Belgische antiquariaat De
Griffel verkoopt erotisch schil
der- en tekenwerk van Louis
Paul Boon in een tent vopr het
theater, maar ook daar moet de
nieuwsgierige bezoekergeen
opwindende pornografische ta
fereeltjes verwachten. Het beel
dende werk van de beroemde
Vlaamse schrijver baarde ooit
opzien door zijn vrijpostigheid
maar in dit tijdperk van Madon
na zal niemand er meer van op
kijken.
Kannegieter organiseert al
sinds 1986 boekenmarkten in
Amsterdam. Ze werkte in die
tijd bij een tweedehands boek
winkel, maar verveelde zich te
pletter bij klusjes als het selecte
ren van dubbele exemplaren uit
dozen binnengebrachte koop
waar. „Omdat boekenmarkten
als publieksevenement nog niet
bestonden, besloot ik te kijken
of ik zoiets van de grond kon
krijgen", vertelt ze in een terug
blik. Daarnaast ging ze antiqua
rische reizen organiseren en
nam het initiatief tot uitgave
van een plattegrond met Am
sterdamse boekwinkels en een
Engelstalige gids met verkoop
punten.
In de beginjaren waren de
markten nog op het Zuiderkerk
hof, maar dit sfeervolle plein in
de buurt van het Muziektheater
werd al spoedig te klein. De
boekenmarkten bleken enorme
publiekstrekkers en trekken nu
afwisselend op de Dam, langs
de Amstel en in de Beurs van
Berlage zo'n 12.000 tot 15.000
bezoekers per keer. Ook veel
niet-Amsterdammers weten de
weg naar de markten te vinden.
Kannegieter houdt ze met 100
deelnemers bewust kleiner dan
bij voorbeeld de jaarlijkse boe
kenmarkt in Deventer. Met
150.000 bezoekers vindt ze het
Het Rotterdamse duo Fred
Fred Star en Trees Trommel-
Vlies van de lawaai-inspectie
treden zondagmiddag 15 au
gustus op in het openluchtthea
ter van de Leidse Hout.
Het unieke buiten-theater
wordt maar weinig gebruikt.
Een aantal jaren geleden werd
door de Buurtvereniging Raads-
herenbuurt de Werkgroep Leid
se Houttheater opgericht met
als doel een jaarlijkse open
luchtvoorstelling te organiseren.
Dit jaar treden Fred Fred Star
op in het theater. Hun program
ma bestaat uit een combinatie
van variété-show en een span
nend verhaal.
De show bestaat uit een aan
eenschakeling van circusachti-
ge-acts, jongleerkunsten, mu
ziek, een feest met de kleinste
rock-&-roll-star ter wereld, de
Lange Armen Fanfare, Fred
Sterk (de sterkste man van Bel
gië) en de onhandige piano
jongleur Fred Amadeus Sterro-
Het spektakel van Fred Fred
Star wordt onderbroken door
Trees Trommel-Vlies van de la
waai-inspectie. Dat leidt tot een
spannende scène, waarvan de
goede afloop overigens verze
kerd is.
Heske Kannegieter organiseert al sinds al sinds 1986 boekenmarkten in Amsterdam. Ze werkte in die tijd bij
i tweedehands boekwinkel, i
daar veel te vol.
Vanaf 1989 koos Kannegieter
elke keer speciale thema's als
fotografie, kunst, koken of bio
grafieën.
Boek en glas
Belangrijk deelnemer aan de
markt van zondag is het Anti
quariaat Boek en Glas uit de
Amsterdamse Agatha Deken
straat. Peter en Conchita van
der Linde konden daar een win
kel in tweedehands kleding
overnemen maar* dat diende
slechts als opstapje voor de rea
lisering van hun droom: een an
tiquariaat voor het jaren vijftig-
verveelde zich te pletter.
glas van Conchita en de boe-
kenvoorraad van Neerlandicus
en zeefdrukker Peter. Ze vulden
hun winkel met degelijk Neder
landse proza en poëzie, vertaal
de literatuur en boeken op het
terrein van kunst, geschiedenis
en typografie, maar zijn ook
specialisten in seksualiteit en
erotiek.
Leraar Nederlands Anton Os
kamp, die met zijn bureau
Script ook de totstandkoming
van literaire teksten begeleidt,
verzorgt de inkoop op deze ter
reinen. Het aanbod vormt een
relatief klein onderdeel van het
foto gpd emiel v
antiquariaat omdat geen enkele
boekhandelaar alleen daarvan
kan leven. Oskamp schreef
vroeger voor Sekstant en lijkt
een typische representant van
de seksuele revolutie van de ja
ren zestig.
Kannegieters volgende boe
kenmarkt is op 3 oktober in de
Beurs van Berlage. Het thema
daarvan is Nederlandse en
Vlaamse literatuur.
„Boeken aan de Amstel" op
15 augustus wordt gehouden
langs de Amstel bij het Mu
ziektheater. De markt duurt
van 10.00 tot 18.00 uur.
De voorstelling van aanstaan
de zondag begint om 14.00 uur
en is in principe gratis. Maar
van het publiek wordt wel een
vrijwillige bijdrage verwacht om
dit soort voorstellingen ook in
de toekomst mogelijk te maken.
Aan de kosten van de voorstel
ling wordt ook door een aantal
sponsors bijgedragen.
Het openluchtheater is ge
makkelijk te vinden vanaf alle
Fred Fred Star zijn zondagmiddag in het openluchttheater van de Leidse Hout te zien en vooral te horen.
foto pr
ingangen van de Leidse Hout. bevindt zich in de noordwest- monderweg. Bezoekers wordt
In de Hout zelf zullen richting- hoek van de Leidse Hout. tus- aangeraden zelf iets mee te ne-
wijzers zijn aangebracht, zodat sen het Groene Maredijkje en men om op te zitten, al is het
de bezoekers slechts de bordjes de Oegstgeesterweg. en is per maar een plastic vuilniszak,
hoeven te volgen. Het theater auto bereikbaar vanaf *de War- voor als de grond nat is.
