ZATE R DAG S B IJVO EG S E L Albert, de onbekende koning 'T ZATERDAG 7 AUGUSTUS 1993 De opvolging van de Belgische koning Boudewijn kwam afgelopen week als een even grote verrassing als de dood van de vorst. Niet prins Filip, maar diens vader prins Albert gaat (aanstaande maandag) de taak van Boudewijn overnemen. Een bliksemonderzoek in Vlaanderen toonde dezer dagen aan dat slechts negen procent wist dat 's konings jongere broer Albert de eerste troonpretendent was. Artikelen over de 59-jarige Albert gingen niet verder dan zijn conduitestaat van officiële functies, diploma's en handelsmissies. Een minister die hem een keer vergezelde op zo'n buitenlandse reis, wist nog te melden dat hij 'een man met humoren gezond verstand' is. Met Albert en zijn gezin krijgt kasteel Laken een totaal ander type bewoners. De boulevardpers verheugt zich al.... PETER DE VRIES e roi inconnu' zou de voor de «hand liggende bijnaam zijn voor Prins Albert van Luik, de man die maandag als zesde koning der Bel gen zijn broer Boudewijn opvolgt. De nieuwe vorst en zijn vrouw Paola zijn bij hun onder danen vrijwel onbekend. Uit schaars feiten materiaal hebben de Brusselse dagbladen de afgelopen dagen het imago gedestilleerd van een koningspaar dat de bourgondische le vensstijl van België symboliseert. Maar de boulevardpers verheugt zich na de onkreuk bare Boudewijn en Fabiola op sappiger tij den, met familievetes, echtelijke affaires en een vorstin die gebrekkig Nederlands spreekt. Het viel niet ip goede aarde dat zij pas in 1976, na zoveel jaar in een tweetalig land, haar eerste Nederlandstalige toespraak hield en daarin niet veel verder kwam dan de constatering „ik heb leren houden van de re gen". De toch altijd rustige krant 'Le Soir' vatte de vraag het meest kernachtig samen. In de zelfde vette letters als waarmee maandag het overlijden was gemeld van de 62-jarige Bou dewijn, informeerde de krant dinsdag naar het waarom van de opvolging: Pourquoi Al bert'? Het was de vraag van de straat en het antwoord was simpel. Minister Smet verklap te het geheim van Laken: omdat de koning het zo wilde. Want het land heeft in deze roe rige tijden behoefte aan een vaste hand aan het roer. In de schaduw De onbekendheid van de in 1934 geboren Al bert is voor een groot deel het gevolg van een leven in de schaduw van zijn broer. Op hem rustte nimmer de zware verantwoordelijk heid het verscheurde land weer te verenigen, zoals na de koningskwestie rond hun vader Leopold 111, die door zijn optreden tijdens de oorlog in opspraak was geraakt. Albert kon makkelijk een glas bier gaan drinken in het café van Ciergnon, waar zijn buitenverblijf staat, of zich vertonen op het plaatselijke volksbal. Terwijl Boudewijn een dagtaak had aan de delicate staatkundige en politieke beslomme ringen van België en uitgroeide tot een laatste symbool van nationale eenheid, gaf Albert zich volop over aan zijn hobby's: auto- en motorrijden, snelle jachten, paarden, skiën, golf en biljart. Zijn voorliefde voor snelle Honda's moest hij in 1984 bekopen met een ernstig ongeluk. Zijn officiële functies bleven al die jaren beperkt tot onder andere het Rode Kruis en het Olympisch Comité. Het zakenleven bleek hem te trekken. Albert kreeg op jonge leeftijd een functie bij de staatsbank ASLK, en leidde later vele tientallen handelsmissies naar hét buitenland. De grote belangen die België in de internationale wapenhandel heeft, veroor zaakten éénmaal, na een bezoek aan Dubai, wel de nodige discussie. Albert wist zich bij volgende gelegenheden uit politiek riskante situaties te redden door de besprekingen op tijd te verlaten. Bon-vivant Tijdens zijn handelsmissies laat Albert zich volgens reisgenoten kennen als iemand die liberaal is van opvatting, zijn dossier be heerst, en zo 'al enkele miljarden voor België heeft binnengehaald'. Hij komt minder plechtig en afstandelijk over dan zijn broer. Albert is altijd in voor een grap en wordt om schreven als een meester in het laten opkla ren van de lucht. „Hij zal u verbazen als ko ning", zegt zijn gewezen naaste medewerker Michel Didisheim. „Hij is een erg plichtsge trouw man, bescheiden en discreet. Hij is ge knipt voor het koningschap". De prins geniet vooral de reputatie een bon-vivant te zijn, een bourgondiër die een ge geestelijke vermogens worden versterkt door pijnlijk onbeholpen en timide publieke optredens. Een rechtstreeks uitgezonden te levisiegesprek met de Belgische astronaut Dirk Frimout levert weinig meer op dan een aanbod elkaar te tutoyeren omdat er in de ruimte waarschijnlijk geen protocol bestaat, gevolgd door de vraag hoe de wereld er vanaf die hoogte uitziet. Dat hij op 33-jarige leeftijd nog altijd ongetrouwd is (de enige keer dat er geruchten gingen over een verloving werd dat door het Paleis categorisch ontkend), heeft geleid tot de voorspelbare binnens- mondse roddels over latente homoseksuali teit. Het is de gewezen hofdignitaris ere-groot- maarschalk Herman Liebaers die in 1991 in een openhartige bui definitief brandhout maakt van Filips reputatie. Hij kan het niet hè. een droevig geval. Hij loopt als een hond je mee, handjes schudden. Ik denk dat Astrid de enige is waarmee iets aan te vangen valt", concludeert Liebaers over de dynastie. De 31-jarige Astrid is het tweede kind van Albert en Paola, hun enig dochter, die conse quent met clichés als 'kranig' en 'energiek' wordt getypeerd. Dat ze getrouwd is en drie kinderen heeft, is in de door kinderloosheid en opvolgingsproblemen geteisterde Bel gische monarchie een niet te onderschatten punt in haar voordeel. Het wordt dan ook als een vingerwijziging van het Paleis zelf opge vat wanneer in 1991 de Belgische Grondwet wordt gewijzigd, waardoor ook vrouwen de troon kunnen bestijgen. Dat haar man Lorenz van Oostenrijk-Este is, kleinzoon van de laatste keizer van Oos tenrijk en een telg uit het Habsburgse ge slacht, blijft niet onopgemerkt. De hem toe geschreven conservatieve ontboezemingen over een land dat een sterke troonopvolger behoeft, zouden in hofkringen en bij de machtige Parti Socialiste wel al tot opgetrok ken wenkbrauwen hebben geleid. Hetzelfde geldt voor de aan Astrid toegedichte affiniteit met de uiterst conservatieve 'charismatische' stroming in de katholieke kerk. Toch zijn het waarschijnlijk niet die nega tieve typeringen van Filip die er voor hebben gezorgd dat het Hof van Saksen-Coburg prins Albert tot opvolger heeft aangewezen. Het 'Pourquoi Albert?' kent een veel sim peler antwoord. Boudewijn wilde het zo, en Albert wilde het zo. „Ik heb nooit gezegd dat ik het niet zou wordenis het enige wat Al bert ooit over de opvolgingskwestie heeft ge zegd. Het nieuwe koningspaar van België: Albert en Paola. Sprookjeshuwelijk in Brussel. Albert en Paola trouwen in 1959. foto anp goed glas wijn en een copieus avondmaal op hun juiste waarden weet te schatten. Dat is in een land waar eten zo ongeveer de kern van het nationale cultuurgoed vormt niet van be lang ontbloot, al schijnt de nieuwe vorst zich de laatste tijd in acht te nemen. Het roken en drinken heeft hij gematigd en op de lijn wordt gelet, sinds duidelijk is dat Albert met gezondheidsproblemen kampt. Volgens een aantal kranten lijdt hij aan een lichte vorm van Parkinson, een kwaal die de bewegings mogelijkheden van de ledematen beperkt. In opspraak Albert is vooral van het mondaine leven gaan genieten na zijn huwelijk in 1959 met Donna Paola Ruffo di Calabria, een Italiaanse uit een oud maar verarmd aristocratisch geslacht. Het is een verbintenis die het zo stijve en for mele Paleis van Laken later op zijn grondves ten zal doen trillen. Paola wordt door Brussel ontvangen als de 'glimlachende schoonheid', en Boudewijn begroet haar als 'het mooiste geschenk dat België van Italië gekregen heeft'. Dat lachen zal het Paleis snel vergaan. Paola weigert koppig zich neer te leggen bij het strakke protocol en slaagt er niet bepaald in met alle andere vrouwelijke leden van de familie op even goede voet te raken. Haar voorkeur voor modieuze kleding leidt tot een rel wanneer ze (incognito) in minirok door een suppoost van de St. Pietersbasiliek de deur wordt ge- In 1963 slaat Paola de Belgische diplomatie met verbijstering en verstoort ze bijna de Bel gisch-Amerikaanse verhoudingen. Wanneer een bal van de Graaf van Bismarck moet worden afgebroken wegens de moord op John F. Kennedy, pruilt ze publiekelijk: „Jam mer, net nu we ons eens een keer goed amu seerden". Premier Lefèvre weet de Ameri kaanse woede net te sussen. Het ergste moet dan nog komen. Paola raakt in opspraak door een vermeende verhouding met de Waalse chansonnier Salvatqre Adamo. De zanger bezweert dat het liedje Dolce Paola pas na de hele affaire is gecomponeerd. Hij verbrak deze week het stilzwijgen over zijn liefdesrelatie met Paola, waarover al in 1964 de eerste berichten waren verschenen. „Een puur verzinsel van de Italiaanse roddelpers", zegt de zanger. „Het enige fysieke contact tussen ons was een kushand". De bewijsvoering voor de affaire is altijd al wat mager geweest, en stoelt behalve op één artikel in een obscuur Italiaans blad op een wazige foto waarop twee nauwelijks herken bare mensen eikaars hand vasthouden. Maar de Belgische roddelpers beleeft gouden mo menten: hij een rokkenjager en levensgenie ter in het buitenland, zij verwikkeld in affai res. De toon is snel gezet. Het lijkt het spiegelbeeld van Boudewijn en Fabiola. het sobere, ingetogen, sociaal be wogen paar dat kinderloos blijft maar verliefd de handen ineengestrengeld vertedering losmaakt. Ondanks die verschillen in levens stijl hebben de twee broers veel waardering voor elkaar. Maar Boudewijn sluit geen com promissen met wat hij ziet als zijn plicht van staats- en familiehoofd. Hij roept de echtelie den tot de orde wanneer de publiciteit het Hof schaadt. Dat is zeker het geval wanneer het huwelijk in de jaren zeventig werkelijk in een crisis raakt. Paola en Albert gaan elk apart wonen in een vleugel van het Belvédère-kasteel. De scheiding van tafel en bed duurt vijf jaar. maar de streng katholieke Boudewijn wil niets weten van een. officiële huwelijksont binding in zijn familie. In 1976 komt het tot een verzoening, maar de society-pers laat niet zo makkelijk los: tijdens vakanties in Zuid-Frankrijk of snelle motorritten liggen er altijd wel paparazzi-fotografen op de loer. Toch verdwijnt het paar langzaam uit de schijnwerpers van de publiciteit. Anti-held De aandacht voor Albert en Paola verschuift gedurende de jaren tachtig geleidelijk aan naar hun oudste zoon, Filip. De inmiddels 33-jarige prins staat zijn oom Boudewijn steeds vaker terzijde bij officiële gelegenhe den en wordt duidelijk voorbereid op de Filip studeert in Californië en Oxford, maakte zijn universitaire studie politicologie zelfs af en volgt overeenkomstig de traditie van het Hof van Saksen-Coburg een uitge breide militaire opleiding. Hij brengt het tot commando en bestuurt eigenhandig een Mi- rage V-straal jager. Aan het verblijf in die kei harde wereld houdt de prins echter niet een 'mannelijke' uitstraling over, maar juist het imago van de adellijke anti-held. Aanhoudende geruchten over middelmati- 'Een man met humor en gezond verstand' Koning Boudewijn en prins Filip, de regerende en naar ieders verwachting volgende vorst van België. Tot algemene verrassing volgt echter niet Filip de overleden Bou dewijn op, maar zijn vader Albert. foto belca

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1993 | | pagina 23