Pater in de slag met drugkartels
Kerk Samenleving
ZAIERDAG 7 AUGUSTUS 1993
REDACTIE DICK VAN DER PLAS, 071 -356443
US I DE KERKBLADEN Opvang Braziliaanse straatjeugd levenswerk van Wassenaarder Frans Gijsen
HET WEER
ROB GROENLAND
Middellandse Zee
Bedevaartsreis (1)
Over de hele wereld gaan.
mensen op bedevaartsreis.
Steden ais Lourdes en San
tiago de Compostela ver
welkomen vooral in deze
maanden vele duizenden
bezoekers per dag. Maar als
eën hervormde predikante
op pelgrimage gaat, is dat
nog altijd iets bijzonders.
Zeker als het reisdoel het
stadje De Smet is in het
midden-westen van Ameri
ka. Dominee M.W. de Mik-
van der Waal uit Leimuiden
heeft dan ook heel wat uit
te leggen aan de lezers van
het Kerkblad voor de ge
meenten van de ring Ter
Aar.
Ze houdt de spanning
eriri met de mededeling dat
haar trip nog bijpa letterlijk
in hel water was gevallen.
„Want zoals u weet staat
een gróót deel van het mid
den-westen van Amerika
onder water. Volgens de
laatste berichten is het
hoofddoel van onze reis ge
lukkig niet tot rampgebied
verklaard."
Bedevaartsreis (2)
Maar wat moet de predi
kante nu in een plaatsje dat
lijkt te zijn vernoemd naar
een kwaadaardige vorm
van zwemmerseczeem? De
dominee laat de lezers van
het kerkblad niet langer in
het ongewisse. „Het stadje
De Smet is beter bekend als
The little house on the prai
rie", legt De Mik-van der
Waal uit. „Hier heeft kin
derboekenschrijfster Laura
- Ingalls Wilder haar jonge
meisjesjaren doorgebracht.
Laura is de schrijfster vah
dó serie kinderboeken ge
naamd 'Het kleine huis'. De
televisieserie 'Het kleine
huis' (nog steeds te zien bij
de EO - red.) is gebaseerd
op de boeken van Laura. In
mijn kinder- en jeugdjaren
heb ik de boeken van Laura
gelezen en herlezen. Nog
steeds vind ik haar boeken
heel mooi; alle meisjes van
8-12 jaar kan ik ze aanbeve
len om te lezen!"
Met deze reis naar Ameri
ka gaat voor de predikante
een langgekoesterde wens
in vervulling. „Nu is het
maar te hopen dat mijn ro
mantische bedevaartsreis
niet zal tegenvallen. Hier
over hoort u meer als we
Weer terug zijn op 4 sep
tember."
Ondersteboven
Zelfs de redactie van het ge
degen blad 'Credo', een uit
gave van de Vereniging
Cöftfessioneel Gerefor
meerd Beraad, is niet on
feilbaar, zo blijkt uit een
brief van de 8-jarige Lianne
Wéfnmenhove uit Emli-
cheim (Duitsland). „Hallo
dominee Van Oeveren", zo
begint ze. „Ik zag in het
maandblad Credo een
plaatje staan met twee han
den erop. Volgens mij heeft
u het ondersteboven staan.
Want bij ons op school
hebben we een map waar
dat plaatje ook op staat. En
meester heeft verteld dat de
grote hand van God is en de
kleine hand van ons."
Noot van de redactie: „Je
hebt gelijk Lianne: het
plaatje stond 'onderstebo
ven' afgedrukt. De grote
hand is van de Here God
(gelukkig maar!) en de klei
ne hand van de mens. Har
telijk dank voor je briefje!"
De golf van publiciteit rond
de recente moord op acht
straatkinderen in Rio de Ja
neiro, noemt hij in het be
lang van de goede zaak.
Maar tegelijk ook niet ge
speend van enige hypocri
sie. „Als er dagelijks vier of
vijf kinderen worden dood
geschoten, hoor je er nie
mand over. Alleen nu het
er in één keer wat meer
zijn, toont de wereld zich
even geschokt." De Wasse-
naarse pater Frans Gijsen
leeft en werkt dagelijks on
der de Braziliaanse straat
jeugd. Aanvankelijk in Rio -
'waar elk jaar 1200 van de
ze kinderen worden omge
bracht' - totdat een aanslag
op zijn leven hem dwong
uit te wijken naar Belo Ho-
rizonte, de in grootte derde
stad van het land.
WASSENAAR DICK VAN DER PLAS
•De 72-jarige Franciscaan is voor
zijn driejaarlijkse verlof weer
even terug in Nederland. Om bij
te tanken, maar ook om contac
ten te leggen en te onderhou
den met mensen en instellingen
die zijn projecten financieren.
In Wassenaar is dat bijvoor
beeld de stichting Run for Rio,
die met allerlei acties geld bij
eenbrengt voor het werk van
Gijsen. De pater houdt zich de
laatste jaren vooral bezig met
het opzetten van tehuizen voor
dakloze straatkinderen. Het
gaat om kleinschalige woonvor
men waar de jongeren in groe
pen leven, begeleid door een
echtpaar. Eén van de jongste
projecten is het overnemen van
een timmerfabriekje waar de
straatkinderen aan de slag kun
nen. Verder werkt hij aan plan
nen voor een vakantiehuis ('een
soort kinderboerderij buiten de
stad') en een onderkomen waar
met aids besmette jongeren
kunnen worden opgevangen.
Gijsen werkt al ruim veertig
jaar in Brazilië. Lange tijd deed
hij als pastoor het gebruikelijke
parochiewerk, maar sinds '85 is
hij actief in de 'vrije sector',
zoals hij het zelf noemt. Zijn
doelgroep is de jeugd en dan
met name de kinderen die ge
dwongen zijn hun leven op
straat te slijten. Het gaat om
jongeren die door het verlies
van hun familieleden dakloos
zijn geworden, maar er soms
ook bewust voor hebben geko
zen het ouderlijk huis te verla
ten omdat de omstandigheden
daar onhoudbaar waren. „Om
dat moeder in de prostitutie zat
of omdat een werkloze vader
hen elke dag afranselde", vertelt
Pater Frans Gijsen: „Zo'n knaap heeft dan in feite geen keus. Hij krijgt te horen: die pater gaat eraan of jij gaat eraan." foto dickhogewoning
Gijsen. In de dagelijkse strijd
om te óverleven komen de
straatkinderen in het criminele
circuit terecht. Vooral drughan
delaren maken gebruik van de
goedkope arbeidskrachten, die
vaak zelf ook verslaafd zijn. Het
leven van deze jongeren is niet
veel waard. Ze worden neerge
schoten tijdens acties van rivali
serende bendes, maar vooral
ook door doodseskaders die te
gen betaling hun opdrachten
uitvoeren. Die werken voor win
keliers, hoteleigenaren of welge
stelde buurtbewoners die de
overlast van de straatkinderen
zat zijn. De eskaders, ook wel
aangeduid als 'nevenpolitie',
worden maar al te vaak ge
vormd door agenten die een ex
traatje willen verdienen. Ze zijn
moeilijk aan te pakken omdat
ze worden beschermd door hun
collega's binnen het korps.
Broeinesten
Pater Gijsen kwam in 1985 met
de straatjongeren in aanraking
als directeur van drie grote
tuchthuizen in Rio de Janiero.
In deze strafscholen werden
1500 tot 2000 jongeren opge
vangen in accommodaties die
waren berekend op niet meer
dan 600 personen. „Daar heb ik
geleerd hoe het per se niet
moet", vertelt hij. De vorm van
grootschalige opvang en de
daarmee gepaard gaande slech
te leefomstandigheden en het
strenge regime, maakte de
scholen tot broeinesten van cri
minaliteit. „Je moet de jongeren
zien te bereiken voordat ze op
deze strafscholen terecht ko
men. Anders ben je ze voorgoed
kwijt aan de onderwereld."
Gijsen merkte in 1989 hoe ver
de macht van de drugbarons
reikte, toen hij thuis in de sa
cristie van een meter afstand
werd neergeschoten door een
knaap waarmee hij dacht een
vriendschapsband te hebben
opgebouwd. Een handelaar die
door de pater was beschuldigd
van de ontvoering van één van
'zijn' jongens, had de moordop-
dracht gegeven. „Zo'n knaap
heeft dan in feite geen keus. Hij
krijgt te horen: die pater gaat er
aan of jij gaat er aan." Dat hij de
aanslag overleefde, dankt Gijsen
waarschijnlijk toch aan het me
dedogen dat de dader met hem
moet hebben gehad. De kogel
die hem had moeten doden
werd op zijn maag afgevuurd.
Na een herstelperiode in het
ziekenhuis kreeg de pater van
de kerkelijke autoriteiten de
raad Rio te verlaten. Bij een
tweede aanslag zou hij wellicht
minder fortuinlijk zijn. Gijsen
vertrok naar Belo Horizonte. De
problematiek van de straatkin
deren heeft ook hier grote vor
men aangenomen, maar de in
vloed van de drugkartels is hier
nog niet allesoverheersend.
„Hoewel de situatie wel ver
slechterd", zegt hij.
Huiselijke sfeer
De werkwijze van de pater is ge
baseerd op het winnen van het
vertrouwen van de jongeren. Hij
zoekt hen op bij de verschillen
de verzamelpunten in de stad,
maakt een praatje, verstrekt
medicijnen en verleent eerste
hulp. „Het belangrijkste is het
geven van aandacht. De kinde
ren hebben behoefte aan harte
lijkheid. En wie kan dat nu beter
geven dan de vertrouwenwek
kende opa-figuur, die zich altijd
in hun buurt ophoudt."
De tweede stap is het van de
straat halen van de jongeren.
Na zijn slechte ervaringen met
de tuchtscholen geeft Gijsen de
voorkeur aan kleinschalige op
vang, in een huiselijke sfeer. Er
werden huizen aangekocht of
door de jongeren zelf gebouwd.
Voor de begeleiding zocht hij
naar echtparen, vaak van een
voudige komaf, die zelf al een
flink gezin hadden. „Het is gek,
maar iemand die al acht kinde
ren heeft kan er altijd nóg wel
een aantal bij hebben."
In de praktijk werd het sys
teem van opvang de afgelopen
periode verder geperfectio
neerd. Er kwamen aparte hui
zen voor kleine en grote jon
gens, voor jongeren die al een
baan hebben en dus kunnen
bijdragen in de kosten van hun
huisvesting, evenals een appar
tementencomplex voor straat
kinderen die inmiddels zelf al
weer nakomelingen hebben.
Een project met een meisjes
huis mislukte omdat het pen
sion binnen de kortste keren
veranderde in een bordeel. Gij
sen: „De opvang van meisjes
die een vaste vriend hebben, en
vaak ook al kinderen, lukte wel.
Daar hebben we ons toen maar
op toegelegd."
Het ene tehuis vult inmiddels
het andere aan en door de over
name van de timmerfabriek en
de bouw van een vakantie-on
derkomen en het verblijf voor
aids-patiënten moeten de op
vangmogelijkheden verder wor
den verfijnd. „Het is vooral een
zaak van lange adem", meent
Gijsen. „Een definitieve oplos
sing van het probleem is im
mers onmogelijk zonder ingrij
pende veranderingen in de eco
nomische- en politieke situatie
van het land."
Twickelstraat 23, 2241
"Wassenaar, telefoonnummer
01751-76236).
Met de psalmen zing je het uit
Een wandeling door het landschap van de psalmen, be
geleid door telkens weer andere gidsen. Zo omschrijft
Hans Bouma het boek 'Met de psalmen zing je het uit',
dat ontstaan is uit de NCRV-radiorubriek 'Het Levende
Woord'. Diverse theologen bespraken in dit program
ma wekelijks een psalm, waarbij ze hun visie gaven op
de tekst en de actuele betekenis ervan vaststelde.
Alle 150 psalmen komen aan bod, waarmee de uitga
ve zich laat lezen als een dagboek. Tot de auteurs beho
ren onder anderen ds. L. de Liefde, ds. M.G.L. den Boer,
ds. J.A. Brandsma en dr. B. Becking. „Lees je iedere dag
een hoofdstuk, dan kun je er honderdvijftig dagen mee
vooruit", zegt Bouma in zijn voorwoord. „Maar met de
psalmen zelf kun je je leven lang vooruit."
Met de psalmen zing je het uit Hans Bouma (red.). - Kampen
Kok, 1993. - 376 p. ISBN 90-242-8911-4. Prijs 49,50 gulden.
BOEKBESPREKING
In het spoor van de reformatie
Het 20-jarig bestaan van de Reformatorische Hoge
school in Zwolle was aanleiding voor het uitgeven van
'In het spoor van de reformatie'. In dit boek wordt een
aantal studies weergegeven die diverse aspecten van de
reformatorische theologie behandelen. Er wordt onder
meer ingegaan op de verhouding van het Oude en
Nieuwe Testament bij Marcion, Luther en speciaal bij
Kohlbrugge, gedachten van de kerkvader Augustinus
over de wereldlijke overheid en het terren van de pasto
rale zorg in de reformatorische traditie. Het verschijnen
van dit boek noemen de redacteuren dr. T. Brienen en
drs. C. van Ginkel 'een teken dat er nog volop aandacht
en ruimte in Nedeland is voor beoefening van de Refor
matorische theologie'.
In het spoor van de reformatie T. van Brienen en C. van Ginkel
(red). - Kampen Kok, 1992. - 160 p. ISBN 90-242-6906-7. Prijs
35,00 gulden.
Zijn liefde is een vuur
De belangrijkste thema's uit de gedachtenwereld van
de stichter van Taizé zijn samengebracht in 'Zijn liefde
is een vuur'. Het bestaat uit dagboekfragmenten en uit
de belangrijkste teksten die in de loop van vele jaren
werden geschreven en gepubliceerd door broeder Ro
ger van Taizé. De geloofsgemeenschap in het Franse
Bourgondië is destijds gesticht met de bedoeling de
verdeeldheid tussen christenen weg te nemen. Nu is
Taizé een plaats geworden waar honderdduizenden
jongeren uit alle werelddelen komen bidden en zich
voorbereiden om 'vrede, verzoening en vertrouwen on
der de mensen te bevorderen'.
Zijn liefde is een vuur Roger van Taizé. - Averbode Altiora
Kampen Kok, 1993. - 143 p. ISBN 90-242-6232-1. Prijs 23,90
gulden.
DICK VAN DER PLAS
door Jan Kruis
COLOFON
Bij het noemen van de Middelland
se zee dwalen de gedachten af
naar een zonovergoten en glad ge
streken zee-oppervlak. Deze ge
dachten, die bewaarheid worden
op veel dagen in het zomerseizoen,
gaan niet altijd op. Sterker nog, de
ze binnenzee staat bekend om zijn
verradelijke winden die menig
schip in moeilijkheden hebben ge
bracht. Deze onverwachtse winden
steken regelmatig de kop op als de
Bora in werking treedt. De Bora is
eën sterke wind die door het berg
gebied langs de kust van Joegosla
vië wordt gegenereerd. Het is wel
eens voorgekomen dat bij onbe
wolkt weer de Bora met windkracht
8 Bft de zee opging om op honder
den kilometers afstand de schepen
nog te verrassen.
Een gevaarlijk jaargetijde is de
herfst als de temperatuur van het
oppervlakte-water zijn hoogste
waarde bereikt. Zodra er dan koude
lucht vanaf de Atlantische Oceaan
over deze binnenzee stroomt, gaan
de poppen aan het dansen. Er kan
dan in korte tijd een aparte depres
sie boven het zeewater tot ontwik
keling komen, die enkele Ó£ger\
voor zeer slecht weer kan zorgen in
de naburige kustgebieden. Vooral
Italië en Spanje zijn de landen die
in dergelijke situaties plaatselijk
grote hoeveelheden regen te ver
werken hebben.
Eenzelfde proces vinden we in het
najaar soms ook terug boven het
relatief warme water van de Noord
zee. Er is altijd wel een aantal situ
aties waarin een depressie-kern
een aantal dagen blijft rondzwal
ken boven de Noordzee met alle
gevolgen vandien. Vooral onze
kustgebieden worden dan regelma
tig bezocht door trossen met on
weersbuien, die een wandeling op
het strand tot een spectaculaire
gebeurtenis maken.
Dit weekeinde wordt in ieder geval
niet zo slecht, maar een ronduit
zonnig zomerweekeinde zit er toch
niet in. Storingsuitlopers van de
oceaan kunnen zelfs vandaag al tot
het noorden van Nederland door
dringen. Onze regio blijft groten
deels buiten schot. Opklaringen en
wolkenvelden wisselen elkaar af en
bij een west tot zuidwestenwind 3-
5 Bft wordt het 20 tot 22 graden.
Op zondag is de kans op een aantal
buien groter, maar tussendoor zor
gen opklaringen voor een welkome
afwisseling.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
zaterdag.
Noorwegen:
In de zuidelijke helft op
beide dagen wolkenvelden
en vooral langs de west
kust kans op regen. In het
noorden meest droog en
geregeld zon. Maxima cir
ca 19 graden, zaterdag
rond Oslo flink hoger, zon
dag in het Fjordengebied
iets lager.
Zweden:
In het zuiden wolkenvel
den en zaterdag naar het
oosten wegtrekken- de re
gen. Hier zondag vanuit
het zuidwesten opnieuw
kans op regen. Naar het
noorden toe hier en daar
zon en op veel plaatsen
droog. Middagtempera- opklaringen
tuur rond 20 graden, in
Lapland iets lager.
Denemarken:
Zaterdag eerst nog wat
Jlia. hagel
L lagedruk
H
zon, daarna meer bewolking en van tijd
tot tijd regen of enkele buten, zondag Gem'd'deidTveTNederland
misschien met onweer. Maxima rond 20
graden.
Engeland, Schotland, Wales en Ierland:
Veel wolkenvelden en op de meeste
plaatsen van tijd tot tijd regen. In Enge
land blijft het waarschijnlijk vrijwel
overal droog. Middagtemperatuur langs
de Schotse westkust circa 15 graden, in
Ierland en Wales rond 19 graden, in En
geland vooral zaterdag iets boven de 20
graden.
België en Luxemburg:
Zaterdag nu en dan zon en droog, zon-
Z0NDAG 8 AUGUSTUS 1993
Zon- en maanstanden
dag meer bewolking en .plaatselijk een Zon op 06.11 Zon onder 21.15
Maan op 22.50 Maan onder 12.49
Waterstanden Katwijk
Hoog water 07.28 19.49
Laag water 03.37 15.36
MAANDAG 9 AUGUSTUS 1993
Zon-en maanstanden
Zon op 06.12 Zon onder 21.13
Maan op 23.14 Maan onder 13,56
Waterstanden Katwijk
Hoog water 08.03 20.23
16.05
station weer wind temp neen
Amsterdam licht bew. wnw8 20 14
De Bilt half bew. wnw6 21 13
half bew. wnw8 22 13 0-
regenbui wnw8 22 13
licht bew, wnw7 23 13 0.
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Twente
Vlissingen
ger.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Noord-Frankrijk: Zaterdag perioden met
zon en droog Zondag vanuit het westen
wolkenvelden en plaatselijk een regen-
of onweersbui. Middagtemperatuur za
terdag van 20 graden langs het Kanaal
tot 26 graden in -de Jura en Vogezen,
zondag overal iets koeler Midden-
Frankrijk: Zonnige perioden, hier en
daar ook wolkenvelden. In de oostelijke Laag water 03.56
departementen op beide dagen kans op
lokaal onweer. Maxima zaterdag tussen Weerapporten van 06 AUGUSTUS 17
de 25 en 30 graden, zondag iets koeler.
Portugal en Madeira:
Portugal: Perioden met zon. Zaterdag in
het noorden mogelijk een bui, verder
droog. Middagtemperatuur van 23 gra
den rond Porto tot iets boven de 35 gra
den plaatselijk in het binnenland. Ma
deira: Perioden met zon. Van tijd tot tijd
ook wolkenvelden. Droog. Maxima onge
veer 25 graden.
Spanje en de Canarische Eilanden:
Spanje: Vrij zonnig, ook hier en daar en
kele wolkenvelden. In het binnenland op Aberdeen
beide dagen kans op een lokaal onweer. Athene
Maxima aan de Costa's rond 32 graden, Barcelona
zondag aan de Costa Brava en Costa Do-
rada iets lager. Middagtemperaturen in
het binnenland plaatselijk boven de 40
graden, langs de Golf van Biscaje onge
veer 23 graden. Canarische Eilanden:
Aan de noordzijde van de eilanden van
tijd tot tijd bewolking, aan de zuidstran-
den meest zonnig. Maxima aan de stran
den ongeveer 28 graden.
Marokko en Tunesië: Istanbul
Marokko: Vrij zonnig, vooral langs de Klagenfurt
kust tijd tot tijd ook wolkenvelden. Mid
dagtemperatuur aan zee rond 29 gra- Kopenhage
den. Tunesië: Zonnig en erg warm. LasPalmas
Maxima vlak aan zee iets boven de 30
graden, landinwaarts veel warmer. Lissabon
Zuid-Frankrijk:
Zaterdag overwegend zonnig, zondag KT-.5 26
hrer en daar tx>k enkele wolkenvelden. onwwr' mil 39
Berde dagen mogelijkreen loka eon- Ull llchl6s„ Io2 36
weersbur Zondag waart de Mistral. Mrd- Uailol[3 il(ht6e, „6 37
dagtemperatuur zaterdag van 23 graden Maita onbew „,5 35
in Les Landes tot ruim boven de 30 gra- Moskou Twaarhew ?tw1
den ten zuiden van Lyon; zondag overal Mijner
iets lagere temperaturen. Nice
Italië, Corsica en Sardinië: Oslo
Italië: Zonnig, in het noorden ook enkele Parijs
wolkenvelden en vooral zondag kans op Praag
onweer. Middagtemperaturen van 29 "ome
graden in het noorden tot plaatselijk bo- c"'''
ven de 35 in het zuiden. Corsica en Sar
dinië: Warm en flinke perioden met zon,
zondag ook enkele wolkenvelden. Vrij
wel overal droog. Maxima rond 34 gra
den, op Corsica iets lager.
HEINZ
BOES
