Mandela en De Klerk oneens
Toeristen poetsen vrijwillig Britse geschiedenis op
Buitenland
Mooi uitzicht
Zeventig doden en tweehonderd
gewonden bij explosies China
Geweld neo-nazi's tegen
Duitse homo's neemt toe
Rodney King ontevreden
over 'lichte straf agenten
Nigenaanse militairen
houden vast aan macht
VRIJDAG 6 AUGUSTUS 1993
5
'Politie Zuid-Afrika, leger en Nationale Partij hoofdschuldigen geweld'
II
hannover» Een pinguin geniet van het uitzicht over het landschap
rondom de Duitse stad Hannover. De ballon, 31 meter hoog en met een
omtrek van 18,4 meter, is een ontwerp van de Duitse striptekenaars Uli
Stein en Gerd Koch. De pinguin gaat over enkele weken meedoen aan
het wereldkampioenschap ballon varen in Luxemburg.
FOTO DPA WOLFGANG WEIHS
Amerikaanse biologen verongelukt
new york» De Amerikaanse biologen Theodore Parker en Alwyn
Gentry zijn bij een vliegtuigongeluk in het Middenamerikaanse
Ecuador om het leven gekomen. Het toestel waarin ze zaten,
vloog tegen een bergtop tijdens een verkenningsvlucht boven
het woud. Ornitholoog Parker stond er om bekend dat hij vier
duizend vogels aan hun geluid kon herkennen. Gentry deed on
derzoek naar tropische planten.
Jongetje doodgeslagen in Australië
Sydney De Australische politie heeft gisteren in Nowra, 150 kilo
meter ten zuiden van Sydney, een 20-jarige man gearresteerd
die een zesjarige jongen heeft mishandeld. De jongen overleed
een dag erna. Al eerder werd een 25-jarige vrouw aangeklaagd
omdat ook zij betrokken zou zijn geweest bij de mishandeling.
Gevangenen ontsnapt via tunnel
moskou Een groep van 23 gedetineerden is via een zelf gegra
ven tunnel ontsnapt uit'een gevangenenkamp bij de Siberische
stad Leninsk-Koeznetsky. Volgens de Russische televisie, die dit
gisteren meldde, zijn inmiddels 5 van de 23 ontsnapten, die wer
den omschreven als gevaarlijke criminelen, weer opgepakt. Vol
gens de politie hadden de gevangenen zeker twee weken ge
werkt aan de 25 meter lange tunnel.
Arrestaties bij protesten in Tibet
peking In Tibet zijn de afgelopen maanden bij protestacties te
gen het Chinese bestuur zeker 190 mensen gearresteerd. Dat
heeft het bureau van de Dalai Lama, de geestelijk leider van Ti
bet, vanuit diens ballingsoord in het Indiase Dharamsala bekend
gemaakt. De arrestaties werden verricht bij protestacties in de
hoofdstad Lhasa tegen dé verkiezing van Chinese lokale be
stuurders. Onlangs publiceerde deze krant in de zaterdagbijlage
unieke foto's van de protesten.
Schietpartij in gerechtsgebouw Kansas
topeka» Een man die op het punt stond veroordeeld te worden,
heeft gisteren in een gerechtsgebouw in Topeka (Kansas) ie
mand doodgeschoten en drie mensen verwond. De man, die te
recht stond wegens verboden bezit van wapens en drugs, open
de plotseling het vuur en gijzelde enkele mensen. Pas na zeven
uur slaagde de politie er in het gebouw binnen te dringen, waar
zij de schutter dood aantroffen.
Voorschriften kerncentrales geschonden
moskou De veiligheidsvoorschriften in Russische kerncentrales
zijn in de eerste helft van dit jaar zeker 66 keer geschonden. Dat
meldt het persbureau Interfax. Het bureau beroept zich op eén
rapport van de Russische dienst voor nucleaire veiligheid. De
dienst telde van januari-tot juni 90 incidenten in kerncentrales,
waarvan er 66 zijn toe te schrijven aan het niet of slecht naleven
van de voorschriften. In 22 gevallen moest een reactor tijdelijk
worden stilgelegd.
De Zuidafrikaanse president De Klerk en ANC-leider
Mandela zijn het gisteren na een gesprek van vier uur
niet eens geworden over de vraag hoe het geweld in de
zwarte woonoorden te beëindigen. Het dodental in de
woonoorden bij Johannesburg is na zes dagen inmiddels
opgelopen tót bijna 150. Het zijn vooral leden van het
Afrikaans Nationaal Congres (ANC) en aanhangers van
de Zulu-beweging Inkatha die elkaar naar het leven
staan.
JOHANNESBURG ANP-Rtr-A
De Klerk zei na het gesprek met
Mandela in Pretoria dat de poli
tie zal blijven optreden in de
zwarte woonoorden Katlehong,
Tokoza en Tembisa tot de situa
tie daar is gestabiliseerd. In het
eerste woonoord vielen woens-
'Genoeg bewijs
nieuw proces
Demjanjuk'
Acht overlevenden van het con
centratiekamp Sobibor hebben
het Israëlische hooggerechtshof
gisteren verzocht een nieuw
proces wegens oorlogsmisda
den te gelasten tegen John
Demjanjuk. Volgens de acht
moet Demjanjuk worden ver
volgd omdat hij in Sobibor
kampbewaker is geweest.
Vorige week oordeelde het
hooggerechtshof dat niet over
tuigend was bewezen dat Dem
janjuk 'Ivan de Verschrikkelijke'
was, de beruchte kampbeul van
Treblinka. Hij werd vrijgespro
ken. Volgens het hof waren er
wel overtuigende bewijzen dat
Demjanjuk bewaker in Sobibor
en andere nazi-concentratie
kampen is geweest. De beschul
digingen in verband met Dem-
janjuks verleden in Sobibor wa
ren niet in de oorspronkelijke
aanklacht opgenomen en de le
den van het hof adviseerden
geen nieuw proces tegen Dem
janjuk te openen.
Dow Fraiberg, een van de
acht overlevenden van Sobibor,
zei dat hij een morele verplich
ting heeft tegenover de 250.000
joden die in het kamp zijn om
gekomen, om alles in het werk
te stellen voor een nieuw proces
tegen Demjanjuk. De acht kun
nen zich geen van allen Dem
janjuk als bewaker in Sobibor
herinneren, maar zijn van me
ning dat er genoeg gedocumen
teerde bewijslast is voor een
nieuw proces.
Israëlische
soldaat gedood
jeruzalem ap
Op de bezette Westelijke Jor-
daanoever is een Israëlische sol
daat ontvoerd en later ver
moord. Dat heeft het Israëlische
leger vandaag bekend gemaakt.
Het stoffelijk overschot werd
vanmorgen vroeg in een uitge
brande bestelauto gevonden in
het dorp Bitunya bij Ramallah.
Het voertuig was waarschijnlijk
hetzelfde waarmee de soldaat
donderdagavond een lift naar
huis had gekregen.
De moord had plaats terwijl
de Amerikaanse minister
Christopher (buitenlandse za
ken) een rondreis maakt om te
proberen het Arabisch-Israë-
lisch vredesoverleg uit het slop
te halen. De dood van Israëli
sche militairen was in decem
ber aanleiding om zo'n 400 Pa
lestijnse fundamentalisten over
de grens naar Libanon te zetten.
De moorden van vorig jaar wer
den opgeëist door de funda
mentalistische beweging Ha
rnas.
dag drie doden bij een schiet
partij met de Zuidafrikaanse
politie tijdens een begrafenis.
Het vuurgevecht brak uit toen
de politie wapens aantrof in een
busje van de processie en ge
weervuur vanuit de menigte be
antwoordde.
Het ANC, dat gisteren op
nieuw de houding van de politie
bekritiseerde, stelde voor dat
Mandela en De Klerk gezamen
lijk een toernee door de zwarte
woonoorden houden, maar die
suggestie werd meteen door de
regering van de hand gewezen.
Wel gaan Mandela en Inkatha-
leider Buthelezi waarschijnljk
binnenkort 'op vredestoumee'
langs de door geweld geteister
de woonoorden.
De ANC-leider verklaarde gis
teren in Kaflehong voor een
menigte van 8000 mensen dat
zwarte leiders medeverant
woordelijk zijn voor de golf van
geweld, maar dat de meeste
schuld ligt bij de politie, het le
ger en de Nationale Partij van
De Klerk. „Vóór deze regering,
voor deze politie, telt het leven
nauwelijks. Als
dit land sterven,
geven blanken daar niets om.
hen alsof vliegen
De Zuidafrikaanse regering
concentreert zich op maatrege
len die een einde moeten ma
ken aan de gevechten tussen
ANC- en Inkatha-aanhangers.
De Klerk staat positief tegen
over het idee van het ANC om
een meerpartijen-vredesmacht
te vormen, maar ziet zoiets
slechts als aanvulling op de be
staande veiligheidstroepen.
ANC-leider Nelson Mandela
stelde zo'n vredesmacht voor
ter vervanging van de volgens
hem ongeloofwaardige veilig
heidstroepen.
Sinds begin juli zijn naar
schatting 600 mensen door ge
weld omgekomen in de zwarte
woonoorden. Toen werd een
datum vastgesteld voor algeme
ne verkiezingen in april volgend
jaar. Voor het eerst zouden
daaraan alle volwassen Zuid
afrikanen, volgens het beginsel
one-man-one-vote', mogen
meedoen. Inkatha heeft daar
grote bezwaren tegen en verliet
vorige maand uit protest het
Codesa-vredesoverleg, waaraan
meer dan twintig partijen mee
doen. Woensdag waarschuwde
Inkatha-leider Mangosuthu
Buthelezi voor een burgeroorlog
als zijn partij gedwongen wordt
de ontwerp-grondwet te aan
vaarden.
VN-chef luidt
noodklok over
geldvoorraad
new york»
Secretaris-generaal Boutros
Ghali van de Verenigde Na
ties heeft gisteren gezegd dat
de VN binnenkort geen geld
meer hebben voor vredes
operaties als de leden hun
achterstallige contributie niet
betalen. In een brief aan de
leden van de Veiligheidsraad
zegt Boutros Ghali dat de VN
nog 380 miljoen dollar in kas
hebben, terwijl de maande
lijkse uitgaven 310 miljoen
dollar zijn. Als de leden vol
gende maand niet met geld
over de brug komen, kunnen
de VN niet meer aan hun
verplichtingen voldoen, al
dus Boutros Ghali.
De VN voeren kostbare
vredesoperaties in 13 landen
met in totaal 90.000 soldaten.
-?.\r
"o.-TV v
Volgens de Duitse Bond van
Homoseksuelen (BVH) is tus
sen 1990 en 1992 het aantal
gevallen van lichamelijke mis
handeling van homo's verdub
beld. In Berlijn, waar naar
schatting 150.000 mannelijke
en vrouwelijke homoseksuelen
leven, kreeg de politie vorig,
jaar tweehonderd meldingen
binnen. Na buitenlanders en
daklozen lijken zij de derde
doelgroep van rechtsextremis-
tisch geweld.
Geweld tegen homoseksue
len is op zichzelf niet nieuw,
maar de laatste drie jaar is er
sprake van een ware explosie,
vergelijkbaar met de uitbar
sting van agressie tegen bui
tenlanders. Dat werpt een
smet op de nieuwe Duitse
hoofdstad, die een naam heeft
hoog te houden als Schwulen-
metropole. Samen met Am
sterdam en San Francisco
geldt Berlijn als mekka voor
'andersgeaarden'.
Als enige Duitse stad heeft
Berlijn inmiddels een speciale
ambtenaar van de politie, die
zich uitsluitend met het ge
weld tegen homoseksuelen
bezighoudt. De homogroepe
ringen in de stad bemannen
24 uur per dag een telefoon
dienst waar slachtoffers van
mishandelingen zich kunnen
melden. „De ongerustheid
stijgt met de dag. We krijgen
veel telefoontjes van mensen
die vragen naar ad/essen voor
een cursus zelfverdediging",
aldus Bastian Finke van de te
lefonische melddienst.
los angeles ap
Rodney King, de betrokken fe
derale aanklagers en zwarte lei
ders vinden de tweeëneenhalf
jaar celstraf die twee politie
agenten woensdag opgelegd
kregen voor het in elkaar slaan
van King te weinig. De federale
aanklagers hebben aangekon
digd waarschijnlijk in hoger be
roep te gaan tegen de naar hun
zeggen te lichte straf.
„Als ik het was geweest, zou
ik 10 tot 15 jaar hebben moeten
opknappen", zei King in een te
levisieprogramma gisteren. Hij
voegde eraan toe dat het moei
lijk is tegen politieagenten te
i procederen. „Wie gelooft je?",
aldus King. Ondanks zijn kritiek
zei King blij te zijn dat beide
agenten in ieder geval voor eni
ge tijd in de gevangenis verdwij
nen. Dominee Jesse Jackson gaf
een veridaring uit waarin hij
stelde dat het juridische sys
teem met de beslissing „een
duidelijke boodschap over de
waarde van het zwarte leven
heeft gestuurd".
Toen de rechter woensdag
vonnis velde tegen de agenten
zei hij dat een 'strijdlustige'
King ook enige schuld draagt
aan zijn eigen mishandeling.
Dat was volgens hem de reden
waarom hij niet de maximale
celstraf oplegde. De mishande
ling van King werd door een
amateurfilmer op video vastge
legd en wekte over de hele we
reld beroering. Een eerder
(staats)proces tegen de blanke
politiemannen eindigde in vrij
spraak en lokte bloedige rassen-
rellen uit in Los Angeles. Dit
keer bleef het rustig in de stad.
Dikke rookpluimen markeren in Shenzhen de plek v
vlammen op gingen.
Abiola ontkent te zijn gevlucht
hong kong ap
Bij twee krachtige explosies in een pakhuis en
aardgastanks in de Zuidchinese stad Shenzhen
zijn gisteren zeker zeventig mensen omgekomen.
Zo'n tweehonderd mensen liepen verwondingen
op.
De eerste explosie werd veroorzaakt doordat
salpeterzuur was vrijgekomen. Toen brandweer
lieden en politiemensen de brand in het pakhuis
probeerden te blussen, explodeerden nabijgele
gen opslagtanks voor aardgas.
Volgens het persbureau Xinhua zijn onder de
slachtoffers twee hoge gemeentefunctionarissen
die de reddingswerkzaamheden leidden, brand
weerlieden, politieagenten en reddingswerkers.
De explosies richtten veel schade aan. Huizen
schudden op hun grondvesten en tot op kilome
ters afstand werden ruiten vernield. Volgens oog
getuigen leek de tweede explosie op een atoom
bom, compleet met een omhoog schietende
vuurbal.
In totaal gingen uiteindelijk acht van de tien
pakhuizen in vlammen op. De oorzaak van de ex
plosie is nog niet bekend.
De autoriteiten van Shenzhen hebben de nabij
gelegen Britse kroonkolonie Hong Kong gevraagd
te helpen met het bluswerk en de benhandeling
van de gewonden.
lagos/new york
londen «oliver gillie
Bezoekers aan het Hampton Court
Palace bij Londen krijgen les in het af
stoffen én in de was zetten van de ko
ninklijke inboedel. Anderen wordt de
regels van de oude etiquette bijge
bracht hoe ze hun hoofddeksel met
een zwierige beweging moeten afne
men of hoe ze een correcte revérence
(buiging) moeten maken.
Het tweehonderd meter lange paneel
werk in de door sir Christopher Wren
ontworpen Oranjerie glimt zoals het in
lange tijd niet meerheeft gedaan. De
eiken panelen, die voor Willem 111 en
Mary werden aangebracht, zijn glan
zend gepoetst door enthousiaste toe
risten. Het poetsproject in de Oranjerie
staat onder leiding van Caroline Alling-
ton, de hoofd-huishoudster van
Hampton Court en vier andere konink
lijke paleizen. Onder haar kundige su
pervisie wordt poetsen een vorm van
conservatie. Bezoekers die vroeger
niets mochten aanraken, mogen het
houtwerk nu uitgebreid strelen.
„De mensen kunnen een halve dag
lang poetsen als ze dat willen", zegt Al-
lington. „Ze vinden het erg interessant
om te zien hoe we het-doen, maar de
meesten hebben er na vijf minuten al
genoeg van."
Het afstoffen en in de was zetten van
de koninklijke panelen, of andere hou
ten meubelen, gebeurt niet zoals in ge
wone huishoudens. Eerst wordt het
stof met een varkensharen borstel en
een stofzuiger verwijderd. Dan wordt
de was met een borstel aangebracht en
met een andere ingewreven op de
zelfde manier waarop schoenen wor
den gepoetst. Tenslotte wordt het hout
met een zachte doek opgewreven.
„Een varkensharen borstel komt in alle
hoeken en gaten en werkt daarom be
ter dan een doek. Als de panelen weer
glimmen, wordt het licht van de mar
meren vloer van de Oranjerie ertegen
weerkaatst. Dat geeft een prachtig ef
fect", aldus Allington.
Het publiek stelt bijzonder veel belang
stelling in de hogere kunst van het
schoonmaken en onderhouden van
kostbaarheden. Regelmatig worden in
Hampton Court demonstraties gege
ven over hoe zilver het best kan wor
den gepoetst (eerst het stof met een
varkensharen borstel verwijderen), hoe
roestig ijzer moet worden behandeld
(afschuren met fijne staalwol) en hoe
(giet)ijzer moet worden gezwart (draag
een masker tegen de giftige looddam-
pen). De demonstratie wordt afgeslo
ten met een gouden tip: metaal dat
met een dun laagje was is bedekt, be
houdt zijn glans.
Terwijl deze huishoudelijk vaardighe
den benederi in de keuken worden ge
demonstreerd, krijgen bezoekers in de
staatsiezaal boven van in stijl geklede
gidsen les in hoe ze zich als 18de-
eeuwse dames en heren moeten pre
senteren. De mannen moeten een
been iets naar voren zetten, waarbij de
voet een hoek van negentig graden
moet maken met de andere voet. De
vrouwen moeten met neergeslagen,
ogen een 'knicksje' (buiging) maken.
Wanneer een dame de persoon voor
wie ze een revérence maakte aankeek,
gold dat als koketterend.
De gids NicholasI.aw, gekleed als een
jonkheer uit de tijd van Willem III en
Mary (1689-1694), gaat helemaal op in
zijn rol en verwaardigt zich niet een als
dienstmaagd verklede gids aan te spre
ken. Een als hofdienaar verklede gids
legt uit dat het zijn grote ambitie is om
ooit opperkamerheer van de koning te
worden. Dit was de hoogste positie
binnen de hofhouding omdat degene
die deze positie bekleedde zeer direct
met de koning in contact kwam hij
moest de koning bedienen terwijl die
voor zijn stoelgang op het stilletje zat
en de koninklijke ontlasting opruimen.
VERTALING: MARGREET HESLINGA
De militaire regering van Nige
ria staat de macht niet af en wil
voorlopig samen met burger
partijen regeren. Augustus Aik-
homu, de nummer twee na dic
tator Babangida, zei gisteren dat
de overgangscommissie die hij
leidt, bereid is na 27 augustus
de macht te delen met de twee
politieke partijen van Nigeria.
De militairen zouden daarbij
hun vetorecht behouden.
Babangida had eerder dit jaar
gezegd dat hij op 27 augustus
zou aftreden, maar vorige
maand annuleerde hij de ver
kiezingen die op 12 juni waren
gehouden. Volgens Babangida
was er. geknoeid, maar volgens
internationale
liepen de verkiezingen eerlijk.
De winnaar van die stembus
strijd, Moshood Abiola, was gis
teren in Washington om voor
zijn zaak te lobbyen. Abiola
hoopt dat het Witte Huis druk
op Babangida uitoefent om af te
treden en ruimte te maken voor
een burgerbestuur. Abiola was
eerder in Londen om steun te
vragen van de Britse regering.
Abiola sprak berichten tegen
als zou hij uit Nigeria zijn ge
vlucht. „Ik ben weggegaan om
dat ik dat wilde. Ik ben een vrij
mens. Deze man is niet bang",
aldus Abiola. Hij noemde de
huidige crisis in NigeHA de
grootste bedreiging voor de sta
biliteit in het land sinds de-Bia-
fraanse oorlog in de jaren 1967-
1970.
Angolese leger bestookt Huambo
luanda afp-Rtr-anp vernietigd". Hij betreurde het
dat ook het kantoor van het In
ternationale Rode Kniis door
raketten werd getroffen. De
hulporganisatie liet weten dat er
geen personeelsleden gewond
zijn geraakt.
Luanda vreest dat de opstan
delingen vanuit Huambo de
economisch zeer belangrijke
havenstad Benguela gaan be
dreigen en heeft aangekondigd
de luchtaanvallen te zullen
vóortzetten.
De Angolese luchtmacht heeft
gisteren zeker dertig luchtaan
vallen uitgevoerd in de provin
cie Huambo. Dat maakte de An
golese regering bekend. De pro
vincie met de gelijknamige
hoofdstad is in handen van op
standelingen van de rebellenbe
weging Unita.
Een woordvoerder van het
Angolese leger zei dat militaire
doelen „werden aangevallen en
