NAVO aarzelt over
harde actie Bosnië
Het nieuwe gezicht van Kuwayt driejaar na de invasie
Buitenland
Libanese leger keert
terug naar het zuiden
Lawine verrast bergbeklimmers
Archeologisch succes
in Belize en Malaysia
|(|>WWWiiPI
Albert was keus van
overleden Boude wijn
DINSDAG 3 AUGUSTUS 1993
IPS* Inter Press Service
Ex-president Polen overleden
Warschau Edward Raczynskirooit president-in-ballingschap
van Polen, is eind vorige week op 102-jarige leeftijd in Londen
overleden. Dat hebben Warschause kranten gisteren gemeld.
Raczynski, telg uit een voorname, aristocratische familie, was
tussen 1934 en 1945 ambassadeur van Polen in Groot-Brittan-
nië. Tussen 1941 en 1943 was hij minister van buitenlandse za-
ken-in-ballingschap. In de periode 1979-1986 fungeerde hij als
president-in-ballingschap.
Treinongeluk Spanje: 12 doden
vegadeanzo* Bij een treinbotsing in een tunnel zijn gisteren in
de buurt van het Spaanse Vega de Anzo zeker twaalf mensen
omgekomen. Een goederentrein kwam in botsing met een pas-
sagierstrein. De oorzaak van het ongeluk is niet bekend. Op de
weg vielen het afgelopen weekeinde 49 doden. Het was erg druk
op de Spaanse wegen omdat ook daar de vakantie is begonnen.
'Sovjet-piloten vermomd als Chinezen'
Washington Vermomd als Chinezen hebben Sovjet-piloten tij
dens de beginmaanden van de Koreaanse oorlog strijd geleverd
met Amerikaanse vliegers. Dat meldt het Amerikaanse nieuw-
smagazine US News and World Report. De Sovjet-piloten zou
den gehuld in Chinese uniformen vanaf vliegbases in het noor
den van China zijn opgestegen en via de radio in het Chinees
met elkaar hebben gesproken om ontdekking te voorkomen, al
dus het blad. Het bericht is gebaseerd op recentelijk geopende
Russische archieven.
Staking Roemeense mijnwerkers
bukarest. Duizenden Roemeense mijnwerkers hebben gisteren
het werk neergelegd om hun looneis kracht bij te zetten. Volgens
vakbondsleider Miron Cozma wordt de staking pas afgeblazen
als premier Vacaroiu met de kompels komt praten. Ook in 1991
lieten de mijnwerkers van zich horen. Ze trokken naar de hoofd
stad Bukarest en veroorzaakten de val van de regering van pre
mier Roman. Bij de ongeregeldheden vielen toen drie doden.
Noord-Korea staat inspecties toe
Seoul Volgens de autoriteiten in Seoul (Zuid-Korea) is Noord-
Korea gezwicht voor de internationale druk en zal het deze week
medewerkers van het Internationaal Agentschap voor Atoom
energie (IAEA) toelaten tot nucleaire installaties. Het toestaan
van de inspecties betekent mogelijk ook dat Noord-Korea de op
schorting van het non-proliferatieverdrag tegen verspreiding van
kernwapens ongedaan maakt. Volgens dit verdrag zijn inspecties
verplicht.
Democraten VS achter bezuinigingen
Washington De Democraten in het Amerikaanse Congres heb
ben gisteren een compromis bereikt over de plannen van presi
dent Clinton, om de komende vijfjaar het financieringstekort
met 496 miljard dollar te verkleinen. „Het gaat om de grootste
bezuinigingsoperatie in de geschiedenis", aldus de Democrati
sche voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, Thomas Foley.
Hij gaat ervan uit dat het wetsontwerp donderdag het Huis pas
seert en een dag later de Senaat. De wet voorziet onder meer in
een belasting op benzine en belastingverhoging voor hogere in
komens.
Japanse kabinet treedt donderdag af
t kyo Het Japanse kabinet van premier Miyazawa zal donder
dag, na een spoedzitting, zijn ontslag indienen. Dat heeft minis
ter Hayashi (financiën) vandaag meegedeeld. De al bijna veertig
jaar oppermachtige LDP moet de macht overdragen aan een co
alitie van acht partijen na een nederlaag tijdens de verkiezingen
vorige maand. De partij verloor toen haar absolute meerderheid,
Rode Khmer overvalt trein
phnom penh De Cambodjaanse guerrillabeweging Rode Khmer
heeft gisteren een trein van de hoofdstad Phnom Penh naar
Sihanoukville overvallen. Daarbij zijn zeker tien mensen omge
komen en dertig gewond geraakt. Volgerjs een woordvoerder
van de spoorwegen ging het de overvallers om de motorfietsen
die de trein transporteerde.
BAYRUT/TEL AVIV AFP-Rtr-GPD
courmayeur» Zeker acht bergbeklimmers zijn gisteren omgekomen toen zij aan de Italiaanse kant van de Grandes Jorasses verrast werden door een lawine. Volgens de politie in Cour-
mayeur gaat het om drie Italianen, drie Duitsers en twee Fransen. Hun stoffelijke resten zijn geborgen. De reddingswerkzaamheden werden bemoeilijkt door laaghangende bewolking.
foto epa
Jeans slecht
voor het milieu
londen dpa
Het favoriete kledingstuk van
de jeansgeneratie, de blauwe
spijkerbroek, is slecht voor
het milieu: miljoenen liters
blauwe kleurstof stromen
jaarlijks in meren en rivieren.
Bovendien is voor het verven
van de spijkerstof ook nog
eens een flinke hoeveelheid
energie nodig.
Maar de redding is nabij,
volgens het Britse weten
schappelijke tijdschrift New
Scientist. Amerikaanse weten
schappers zijn namelijk bezig
om jeansblauwe katoen te
kweken. Ze willen een gen van
de indigoplant, dat verant
woordelijk is voor de blauwe
kleur van het gewas, op de ka-
toenplant enten. Doel is alleen
de katoenvezels te verven en
niet de hele plant. De weten
schappers hopen over enige
tijd een breed palet van na
tuurlijke bonte grondstoffen
te kunnen plukken.
De natuur levert zelf ook ge
kleurde katoenvezels. Natuur
lijke katoen is overigens niet
spierwit, maar komt in veel
kleurnuances voor. Gekleurde
katoen, zoals roestrood, is
echter nog jiiterst moeilijk be
werkbaar. De draden zijn te
kort en te hard om machinaal
te worden bewerkt.
Tegenstanders vrezen voor veiligheid grondtroepen
Met acht gevechtsvliegtuigen die laag over Sarajevo
scheerden, hebben de Verenigde Staten hun Europese
bondgenoten gisteren onder grote druk gezet NAVO-
vliegtuigen in te zetten om het beleg van de Bosnische
hoofdstad te breken. Nederland steunt het Amerikaanse
plan, maar de andere NAVO-landen voelen er weinig
voor.
brussel-geneve gpd-ap
"De tegenstanders uitten grote
zorgen over de veiligheid van
hun blauwhelmen op de grond
en de invloed die een militaire
actie zou kunnen hebben op de
vredesonderhandelingen in Ge-
nèveDe NAVO-landen zijn wel
bereid tot iets hardere actie,
maar een besluit daarover valt
pas later deze week wanneer
topmilitairen zich hebben kun
nen buigen over de precieze
uitwerking.
Amerika wil "door te dreigen
met bombardementen het Ser
vische beleg van de Bosnische
hoofdstad breken. De Ameri
kaanse president Clinton zei te
verwachten dat er een geza
menlijk standpunt wordt be
reikt. De Bosnische president
Izetbegovic verwelkomde een
mogelijke luchtactie ter bevrij
dingvan Sarajevo.
De Serviërs hebben Sarajevo
inmiddels nog verder in de
houdgreep na de verovering van
de strategische Bjelasnica-flank
van de berg Igman. Izetbegovic
dreigt het vredesoverleg te boy
cotten totdat de Serviërs hun
verovering van de berg onge
daan hebben gemaakt. Karadzic
beloofde gisteren onder druk
van bemiddelaars Owen en
Stoltenberg de berg over te ge
ven aan de VN.
De Bosnische president wil in
Genève zijn huid zo duur moge
lijk verkopen. Hij zei 'in geen
geval' genoegen te nemen met
het aanbod van Karadzic om 30
procent van het Bosnische
grondgebied aan de moslims
toe te wijzen. Izetbegovic zei de
in de ontwerpovereenkomst
voorgestelde driedeling van
Bosnië alleen te zullen slikken,
„als de Serviërs gebieden krij
gen waar zij numeriek duidelijk
in de meerderheid zijn. De rest
van het veroverde gebied moe
ten wij terughebben, zoals ons
vorig jaar op de Conferentie van
Londen trouwens plechtig was
beloofd". Hij wil nog steeds niet
zijn handtekening zetten onder
het ontwerpakkoord van vorige
week vrijdag. „Ik teken niets dat
tegen de constitutie ingaat van
Bosnië-Hercegovina", aldus de
president.
Krantelezers
eisen ingrijpen
haarlem willeke heukoop
Sarajevo: Actie, nu! Onder deze
kop, uitgespreid over zes van de
zeven kolommen, publiceerde
het Britse dagblad The Indepen
dent gisteren op de voorpagina
een lijst met meer dan tweedui
zend namen van lezers. Lezers
die reageerden op de oproepen
die de redactie de afgelopen
week heeft gedaan om de
Bosnische hoofdstad Sarajevo
van de ondergang te redden.
Lezers die evenals de redactie
woedend zijn omdat de interna
tionale leiders blijven twijfelen
en toezien hoe Sarajevo sterft.
Redactie en tal van lezers ge
loven dat 1.800 VN-militairen,
met de bevoegdheid om te
schieten als dat nodig is, de weg
naar Mostar en daarmee de be
langrijkste aanvoerroute naar
Sarajevo kunnen en moeten
openen. „Zo niet, dan sterft Sa
rajevo", meent de redactie van
The Independent. „Politici heb
ben ons gezegd dat een dergelij
ke actie te moeilijk is; dat de vij
anden zwaarbewapend en tal
rijk zijn", zo betoogt de krant.
„Wij geloven dat het kan. En
onze lezers hebben laten weten
dat het moet."
Te zamen met duizenden vluchtelingen maakt het Libanese leger
zich op terug te keren naar het zuiden van Libanon. De burgers
sloegen de afgelopen week op de vlucht voor het Israëlische offen
sief tegen de pro-Iraanse Hezbollah. Het is de eerste keer sinds het
uitbreken van de Libanese burgeroorlog in 1975 dat het centrale
gezag zich weer in het gebied vertoont.
De regering in Bayrut besloot gisteren 40.000 man te sturen naar
het gebied waar Unifil, de VN-vredesmacht, is gelegerd. Daarnaast
besloot het Libanese ministerie van defensie alle wapenvergunnin
gen en alle toegangsbewijzen die het tot dusver heeft uitgegeven, in
te trekken. Anti-Israëlische strijders konden met dit bewijs onbe
lemmerd langs de militaire controleposten.
De Libanese regering heeft verder laten weten dat Hezbollah
haar militaire operaties tegen de Israëlische bezetting van het zui
den mag voortzetten, zolang ze geen raketten in de richting van
Noord-Israël afvuren. Israël mag op zijn beurt vergeldingsacties
uitvoeren voor aanvallen van Hezbollah, maar alleen op bases van
waar de raketten zijn afgevuurd.
Inwoners van het zuiden van Libanon keren terug naar huis, nadat Israël zijn aanvallen op bases van Hezbol
lah heeft gestaakt. foto ap mohamed azakir
Kleinste Koran
ter wereld in
China ontdekt
De kleinste uitgave van de
Koran ter wereld is gevonden
in het huis van een bejaarde
boerin in de Westchinese re
gio Xinjiang. Dat heeft de
krant van deze provincie be
kendgemaakt. Het boek is 2,7
centimeter lang, 1,3 centime
ter breed, 1 centimeter dik
en weegt 4,9 gram. Het boek
is compleet: dertig delen met
6.236 hoofdstukken en
77.934 woorden. De pagina's
zijn volgens de krant zo dun
als insektenvleugels. Het bij
zondere exemplaar is in een
klein verguld doosje goed be
waard gebleven.
tom de quaasteniet
Driejaar geleden vond de Iraakse inva
sie van Kuwayt plaats. Inmiddels heeft
het emiraat een volledige metamorfose
ondergaan. Er is een parlementaire de
mocratie ontwikkeld die vol zelfver
trouwen het beleid van het oude regi
me aan de kaak stelt. Bovendien wordt
er een eigenzinnig buitenlands beleid
gevoerd dat veel Arabische staten te
gen de haren instrijkt.
Op 2 augustus 1990 vielen Iraakse troe
pen het emiraat Kuwayt binnen. Twee
dagen na de invasie installeerde Bagh
dad een voorlopige regering onder
aanvoering van een Kuwaytse kolonel.
Saddam Hussein was er van overtuigd
dat leden van de Kuwaytse oppositie
aan een dergelijk bewind zouden deel
nemen. Hij kwam echter bedrogen uit.
Vrijwel alle oppositionele bewegirtgen
bleven loyaal aan de verdreven al-Sa-
bah familie. Uit dank beloofde de emir
vrije verkiezingen te houden.
De parlementsverkiezingen die in 1992
werden gehouden, resulteerden in een
ondubbelzinnige overwinning voor de
nieuw gevormde partijen. De Sabah-
clan had in de maanden voor de ver
kiezingen nog wel geprobeerd de poli
tieke onvrede af te kopen dóór alle Ku-
wayti's een loonsverhoging van 25 pro
cent te geven en alle water- en elektri
citeitsrekeningen te schrappen, maar
desalniettemin gingen 35 van de 50
parlementszetels naar leden van de
oppositie.
Tijdens de parlementszittingen wordt
de regering momenteel het vuur aan
de schenen gelegd. Drie thema's be
heersen daarbij het debat. In de eerste'
plaats eist het parlement een onder
zoek naar het doen en (vooral het) la
ten van de verantwoordelijke bewinds
lieden aan de vooravond van de Iraak
se invasie. Ten tweede wil het parle
ment dat het stemrecht niet beperkt
blijft tot een kleine groep mannelijke
Kuwayti's. Ook vrouwen en niet-Ku-
wayti's zouden actief en passief stem
recht moeten kunnen krijgen.
Interessant is dat er een parlementaire
enquêtecommissie is ingesteld die on
derzoek doet naar de 'verdwenen' vijf
miljard dollar die door KIO (Kuwayt In
vestment Office) in Spanje zijn belegd.
De geruchten worden steeds sterker
dat ook leden van de regerende Sabah-
familie bij het schandaal zijn betrok
ken. Het parlement lijkt vastbesloten
hen voor het gerecht te brengen, zodat
dit de eerste grote test van de liberale
gezindheid van de emir zal worden.
De kans dat de emir het parlement zal
ontbinden is echter bijzonder klein,
omdat hem dit op forse kritiek uit bin
nen- en buitenland zal komen te staan.
Alleen de andere Golfstaten zullen een
dergelijk besluit toejuichen, omdat zij
het democratisch experiment altijd
hebben veroordeeld. Vooral Saudi-Ara-
bië is bang voor de voorbeeldfunctie
die ervan uitgaat. De mensenrechten
organisatie die begin mei demon
streerde voor meer politieke vrijheden
in Saudi-Arabië werd dan ook door de
veiligheidspolitie met gcof geweld on
derdrukt.
Het eigenzinnige oliebeleid van Ku
wayt stuit de Golfstaten eveneens te
gen de borst. Zo heeft het land nog al
tijd maling aan de door de OPEC (Or
ganisatie van Olieproducerende Lan
den) vastgestelde produktiequota. Mo
menteel pompt Kuwayt ongeveer twee
miljoen vaten per dag, terwijl het emi
raat de afgelopen tien jaargemiddeld
zo'n 800.000 vaten per dag produceer
de. De OPEC-lidstaten slagen er hier
door nauwelijks in de prijs van olie op
een acceptabel peil te houden. De olie
prijs ligt nu ruim vier dollar onder de
richtprijs van 21 dollar per vat.
De relatie die Kuwayt met de Verenig
de Staten heeft, is veel staten ook een
doorn in het oog. Veel voormalige
bondgenoten, zoals Syrië, menen dat
Kuwayt door het militaire bondgenoot
schap geheel afhankelijk is geworden
van westerse militaire bescherming.
De druppel die de emmer deed overlo
pen was het Kuwaytse besluit om de
Arabische economische boycot tegen
Israël op te heffen. Kuwayt had dit be
sluit genomen op verzoek van de Ame
rikaanse regering. Deze maatregel
werd door de Arabische Liga unaniem
veroordeeld omdat het de Arabische
positie in de onderhandelingen met Is
raël verzwakt.
Oppositieleider Abdallah al Nibari
waarschuwde afgelopen week zijn re
gering dat Kuwayt met dit beleid in een
politiek isolement terecht dreigt te ko
men. Indien wij de Arabische wereld in
zwart-wit termen blijven bekijken, zul
len wij uiteindelijk in een groter isole
ment terechtkomen dan Irak, zo zei hij.
Tom de Quaasteniet is medewerker
van de Middle East Research Associa
tes (MERA).
Rest Maya-steden en Hindoe-heiligdom
washington/kuala lumpur •afp/ap
In het tropisch oerwoud van het Middenamerikaanse Belize zijn
overblijfselen gevonden van vier Maya-steden. De vondst werd
gedaan in een gebied waar nog niet eerder restanten van deze
eeuwenoude beschaving zijn aangetroffen. De Amerikaanse ar
cheoloog Peter Dunham maakte de vondst deze week bekend in
het tijdschrift National Geographic.
Archeologen van de universiteit van Ohio stuitten op de
Maya-resten tijdens een expeditie in een bergachtig gebied
langs de rivier Monkey. In elke stad zouden tussen de 1.000 en
2.500 mensen hebben geleefd. Zij verlieten de woonoorden in de
9e eeuw om nog onverklaarbare redenen. Zeker twee nederzet
tingen zijn nooit door plunderaars bezocht en nog tamelijk on
geschonden.
De Maya's waren tussen 330 en 1540 een zeer omvangrijk
volk, die grote delen van Midden-Amerika (Guatemala, Mexico,
Belize, El Salvador en Honduras) bewoonde. Zij waren de eer
sten in het gebied die een eigen schrift hadden ontwikkeld.
Ook in Malaysia hebben archeologen succes gehad. In het
oerwoud, 200 kilometer ten noorden van de hoofdstad Kuala
Lumpur stuitten wetenschappers op een heiligdom uit de 5e
eeuw, de periode van het hindoe koninkrijk Gangga Negara. Vol
gens het Malaysisiche persbureau Bernama was het heiligdom
vermoedelijk een plaats waar ritueel werd gebaad en andere ri
ten plaatsvonden.
SPECTACULAIRE PRINTER PRIJZEN!
INKJET PRINTERS
HP DeskJet 510
HP DeskJet portable
ii incl. sheetfeeder
HP DeskJet 500C (color) 849,
HP DeskJet 550C (color) 1.499,
i. Refill set voor inkjet 12,95
749,-
INKJET PRINTERS (voor Apple)
HP DeskWriter 510 749,-
HP DeskWriter 500C (color) 899,-
HP DeskWriter 550C(color)1.549,-
LASERPRINTER
HP LaserJet 4L 1.599,-
ra;
THE CHflmPS
brussel peter de vries
correspondent
Prins Albert van Luik wordt
maandagmiddag om drie uur in
Brussel ingehuldigd als de zesde
Koning der Belgen. De eedafleg
ging vindt plaats in een geza
menlijke vergadering van de Se
naat en de Kamer. België kent
geen kerkelijke inzegening of
kroning. De zaterdag overleden
koning Boudewijn had zelf al
geregeld dat zijn jongere broer
hem zou opvolgen.
Het protocol schrijft voor dat
de 59-jarige prins Albert door
kamervoorzitter Nothomb en
senaatspresident Swaelen wordt
gevraagd de eed af te leggen.
Volgens artikel 80 van de
Grondwet neemt de koning pas
'bezit van de troon' na het uit
spreken van de plechtige belof
te: „Ik zweer dat ik de Grondwet
en de wetten van het Belgische
volk zal naleven, 's lands onaf
hankelijkheid handhaven en het
grondgebied ongeschonden be
waren." De korte ceremonie,
die ook bij voorgaande inhuldi
gingen werd toegepast, wordt
afgesloten met een toespraak
van de nieuwe koning.
De begrafenisplechtigheid
van koning Boudewijn zal op
verzoek van zijn familie 'een
eerbetoon dat een boodschap
van hoop brengt' worden. Ko
ningin Fabiola heeft daar giste
ren, 'overeenkomstig de wil van
de overleden koning', op aange
drongen. Ook wordt de maand
van rouw die door de regering
was afgekondigd, verkort. Daar
mee kiest het Belgische Hof
voor korte en sobere rouw-
plechtigheden voor de op 62-ja-
rige leeftijd overleden vorst.
Direct na het bekend worden
van het overlijden van Boude
wijn, besloot de Belgische rege
ring tot 7 september een perio
de van nationale rouw in acht te
nemen. Die datum viel samen
met de geboortedag van de
vorst. Maar de regering kwam
gisteren tegemoet aan de uit
drukkelijke wens van koningin
Fabiola de rouw te beëindigen
vlak voor prins Albert maandag
in het parlement wordt ingehul-
digd.
