Wandel in
de woestijn.
Neem de
trein.
Faunabeheer verrast KLM door
actie tegen afschieten zwanen
Hoogovens: massaproduktie Hylite
Het Gesprek van de Zomernacht
Nachtleven Noordwijk:
'Gedrag verandert, de
mensen zijn ongezellig'
'Met volle maan
zijn hormonen net
Niagara-waterval
'Restaureren wordt steeds moeilijker'
DINSDAG 3 AUGUSTUS 1993
I -CHEF MEINDERT VAN DER K.
Zelfs op de stoep stonden ze vo
rig jaar, de vakantiegangers die
's avonds op de Noordwijkse
Grent of langs de Boulevard een
biertje wilden gaan pakken. Dit
jaar echter is het niet moeilijk
om een plekje te vinden op één
van de vele terassen; ook bin
nen is in veel gevallen nog wel
een kruk vrij.
„De straat zou hier vol moeten
staan", gebaart Ben Akkerman,
werkzaam bij 't Zeepaardje, de
oudste horeca-gelegenheid aan
de Grent. „Dat mag eigenlijk
niet, de mensen horen binnen
te zitten, maar vorig jaar rond
deze tijd was het zo druk dat ze
ook buiten stonden." Volgens
hem is het in het Noordwijkse
nachtleven momenteel uitzon
derlijk rustig. Normaal gespro
ken had het deze week en de af
gelopen twee weken topdruk
moeten zijn. De regen gooide
roet in het eten.
„Wij merken er op zich niet heel
veel van, het is hier nog redelijk
druk", zegt Ben. „Maar er zijn
tenten waar het momenteel niet
zo goed draait. Je hoort ook ie
dereen klagen. De mensen die
een strandhokje hebben ge
huurd, die balen echt. Het ge
drag van de mensen verandert
ook, ze zijn minder gezellig. Als
je vraagt of ze even aan de kant
willen gaan, krijg je van alles
naar je hoofd geslingerd. Hoe
dat komt? Door het slechte
weer, denk ik."
Noordwijk wacht op betere da
gen. Al liet het weer zich giste
ren overdag van zijn betere kant
zien, de tentdoeken boven de
terrassen stonden gisternacht
weer bol door een stevige bries.
Op het strand was geen hond te
bekennen; de meeste mensen
die toch besloten in Noordwijk
hun vakantie door te brengen,
zaten een uitzondering daar
gelaten binnen, warm achter
het glas.
Hoewel, een enkeling zwerft
over straat. „We zijn noar
boet'n gegooid", moppert een
beschonken jongen, die vanuit
Twente voor een paar dagen
naar Noordwijk is gekomen.
„Bij het Deurtje. Best gezellig
doar maar we mocht'n geen la
waai mak'n." Noordwijk vindt
hij desalnietemin een „gezellige
uitgaans-stad." „Het is hier wel
seksueel. Maar we moet'n
wenn'n aan het toaltje. En het
bier is hier duur, drie gulden. Bij
ons kost het 1,75."
Hij moet het wel erg bont heb
ben gemaakt, bij 't Deurtje.
Want daar doen ze over het al
gemeen niet moeilijk. Een
groep jongens uit Haaksbergen,
die het met apfelkoren best uit
houdt op het terras en iedere
voorbijganger gratis en luid
ruchtig van commentaar voor
ziet, krijgt er zowaar hoedjes
van de zaak. „Een klassetent",
zeggen ze. „We zijn hier vorig
jaar ook geweest in Noordwijk.
En dat beviel zo goed dat we
hier nu weer acht dagpn zitten.
Waar? Of bij onze tent op cam
ping 'Op Hoop van Zegen' of in
't Deurtje."
„Dit is ons publiek", zegt een
medewerker. „Die jongens uit
het oosten van het land komen
hier graag. De niet stadse lui,
zullen we maar zeggen." Hij wil
zich wel wagen aan een profiel
schets van Noordwijkse bars en
discotheken.
„The Champ, daar komen de
discoboeren. Ze hebben daar
heel wat klanten van ons over
genomen, mensen die meer van
disco houden", zegt hij. „Het
Koffiehuis hiernaast? Nou, ga
maar kijken. Daar huizen de
progressievelingen, daar respec
teert iedereen elkaar." De Klik
spaan is volgens hem het ter
rein voor de 'meer wereldse lui';
in The Grand komt de jongste
generatie. „Het Stippie? Derti
gers. Boule 7? Matjes. En 't Zee
paardje? Daar zitten de 'norma
le' disco-gangers. Veel mensen
uit Noordwijk ook, geen boeren
dus maar stadse mensen."
'Vorig jaar rond deze tijd was het zo druk dat ze ook buiten stonden'
Volle maan? Het maakt zo
beweert men de mensen
onrustig. De hartstocht laait
op in de slaapkamers; pyro
manen krijgen onbedwingbare
neigingen om brand te stich
ten. Weerwolven duiken op bij
volle maan, zo geloofden de
mensen bovendien in de mid
deleeuwen. En ook nu nog
schijnen er mensen door psy
chiaters te worden behandeld,
die denken dat ze bij volle
maan in zo'n harig monster
veranderen. Lycantropie heet
de afwijking.
Maar er gebeurt meer. Slaap
wandelen bijvoorbeeld zou va
ker voorkomen bij volle maan
en wordt daarom ook wel
maanwandelen genoemd.
Voor epilepsie geldt hetzelfde.
Deze ziekte wordt ook wel
maanziekte genoemd. Boeren
geloven dat volle maan de
beste tijd is om te zaaien; ook
zouden er op dat moment
meer vissen worden gevangen.
Een onderzoek in New York
toonde aan dat het aantal mis
drijven bij volle maan een re
cordhoogte bereikt.
Vrouwen in Napels, die onte
vreden zijn over een in hun
ogen te geringe borstomvang,
staan bij volle maan op hun
balkon. Zij prevelen het Latijn
se versje 'Santa Luna, Santa
Stella, fammi crescerequesta
mammella' en geloven nog
steeds dat ze op die manier
een grotere boezem krijgen.
In Nederland zijn de mensen
wat nuchterder. Gisteravond
volle maan was er al
thans geen dame te ontdekken
die het balkon opklom. „Gro
tere borsten bij volle maan?
Nooit van gehoord", zegt Els,
een dame die op stap is in
Noordwijk. „Ik dacht dat je
voor zoiets naar de plastisch
chirurg moet."
Vleugeltjes
Een wandelaar: „Volle maan?
Ja, men zou er opgewonden
van raken, hè? Nou. ik merk er
niets van. Maar ja, die maan
zit momenteel wel achter de
wolken..." Een jongeling. Mar-
tijn genaamd, ietwat giechelig:
„Je moet me niet serieus ne
men hoor, maar ik word altijd
ongesteld bij volle maan. En
dan gebruik ik Always Ultra,
met vleugeltjes. Kan ik nog
vliegen ook."
Zijn maatje Martin is iets seri
euzer. „Tja. volle maan",
peinst hij. „Dat geeft toch wel
een extra dimensie. Met volle
maan in een strandhuisje, dat
is gewoon romantisch. Je hor
monen komen eenvoudig in
een Niagara-waterval versnel-
linR."
„Moordneigingen", zegt een
zekere Kees. „Het schijnt dat
mensen die vooral krijgen bij
volle maan. Ik heb er geen last
van, maar dat verhaal hoor je
soms wel vertellen. Ach ja,
volksgeloof denk ik. Ik neem
het niet serieus."
Fabeltjes en volkgeloof of niet,
feit blijft dat er met volle maan
rare weliswaar verklaarbare
dingen gebeuren. Een voor
beeldje: zet met volle maan
een glas tot aan de rand toe
gevuld met water in het ven
ster. De volgende ochtend ligt
er gegarandeerd een plas
naast het glas.
AMSTERDAM-
Door bezuinigingen is bij het herstel van
oude panden in Amsterdam de monu
mentensubsidie gedaald van 50 naar 30
procent van de restauratiekosten. Vooral
de subsidiestroom van de rijksoverheid
richting monumentenzorg verslechterde.
De Amsterdamse Maatschappij voor
Stadsherstel zegt dat in het jaarverslag over
1992. Deze NV had eind vorig jaar 370
panden in bezit. De boekwaarde daarvan
steeg van 95 miljoen gulden in 1991 naar
108 miljoen gulden in 1992.
Volgens directeur Wim Eggenkamp van
de Maatschappij stelt WVC-minister d'An-
cona de door haar bepleite samenhang
tussen stadsvernieuwing, volkshuisvesting
en monumentenzorg zwaar op de proef
door voortdurend de restauratie-budget
ten te verminderen. En dat terwijl er zich
een nieuwe categorie te onderhouden mo
numenten aandient, namelijk de 'toppers'
uit de periode 1850-1940. Betreurenswaar
dig vindt de Maatschappij het dat het vol
ledig herbouwen van monumenten niet
meer wordt gesubsidieerd.
Uit rendementsberekeningen die voor
een aantal dit jaar uit te voeren projecten
zijn gemaakt, blijkt dat bij restauraties op
minder gunstig gelegen locaties - en bij
een minimum rendement van 7.procent -
hogere huren moeten
dan de markt eigenlijk aankan. Ondanks
het feit dat vorig jaar nauwelijks nog nieu
we projecten konden worden aangepakt,
werd het hoogste restauratieniveau sinds
jaren bereikt, te weten bijna 16,5 miljoen
gulden. Omdat de subsidiestroom af
neemt, moeten projecten steeds vaker met
vreemd vermogen worden gefinancierd.
En dat leidt weer tot hogere rentelasten.
De Maatschappij kan de financiële druk op
twee manieren verlichten: minder projec
ten aanpakken of met een aandelen-emis
sie komen. Dat laatste gaat gebeuren.
Wordt er vervolgens op restauratie-gebied
enigszins gas teruggenomen, dan kan het
voorlopig bij die ene emissie blijven.
Burgers' Zoo heeft er een echte woestijn bij gekregen: Burgers' Desert.
Je komt er woestijndieren tegen en er is zelfs een oase, waar je kunt uitblazen.
Burgers' Desert is onderdeel van Burgers' Zoo, een van de mooist aangelegde
dierenparken van Nederland.
Je vindt er ook Burgers' Bush, het grootste overdekte tropische oerwoud
ter wereld. Naar dit grote opwindende park gaat een NS-Dagtocht. Bij de prijs
inbegrepen zijn een retour 2e klas Arnhem, de trolleybusrit Arnhem-Burgers'
v.y, de toegang en een tochtje per safaritrein. En dit alles met 20% korting.
Voor de kinderen van 4 t/m 11 jaar is er een spotgoedkope Railrunner
dagtocht: f 16,- vanaf elk station in Nederland.
De NS-Dagtocht naar Burgers' Zoo, Bush en Desert.
De KLM beraadt zich vandaag
over de actie van de stichting
Kritisch Faunabeheer tegen het
afschieten van zwanen. De
luchtvaartmaatschappij ge
bruikt de zwaan in haar recla
me-campagne op tv en in dag
en weekbladen. De poster die
Kritisch Faunabeheer samen
met de Dierenbescherming
heeft ontwikkeld ter ondersteu
ning van de actie, lijkt heel veel
op de reclamecampagne van de
KLM. „Wij zijn daardoor verrast
en vinden het jammer dat de
stichting op deze wijze aan
dacht meent te moeten vragen
voor de actie", aldus een KLM-
woordvoerdergjsteravond.
De luchtvaartmaatschappij
heeft geen moeite met de doel
stelling van de actie. „Daar
staan wij sympathiek tegenover,
wie wil uiteindelijk de natuur
niet beschermen",, stelt de
woordvoerder. Maar als de actie
van Kritisch Faunabeheer aan
slaat en de posters worden
overal in het land verspreid,
vreest de KLM gevolgen voor
haar eigen reclamecampagne.
„Wij weten nog niet wat we
daartegen mopten doen. Van
daag praten wij erover", aldus
de KLM-woordvoerder.
Het ministerie van landbouw
geeft jaarlijks een aantal ver
gunningen af aan boeren om
zwanen af te laten schieten die
schade toebrengen aan hun
grasland. Volgens Kritisch Fau
nabeheer is er echter „een
jachtpraktijk op de knobbel
zwaan gegroeid, die haaks staat
Kritisch Faunabeheer presenteerde gisteren een poster tegen het afschieten
op de landelijke wetgeving". De
knobbelzwaan is een bescherm
de vogel waarop niet mag wor
den gejaagd.
Verschillen
Kritisch Faunabeheer stelt dat
er jaarlijks minstens 5000 knob
belzwanen worden geschoten.
In diverse provincies, aldus de
stichting, wordt op geen enkele
wijze de hand gehouden aan de
aan jagers opgelegde verplich
ting hun 'scores' te rapporteren.
Ook de voorwaarden waaraan
zwanenjagers moeten voldoen,
vertonen per provincie verschil
len. Enkele provincies verlenen
vergunningen voor een paar
maanden, andere geven ver
gunningen af voor een heel jaar.
Om ergernis bij het publiek te
voorkomen, bevat vrijwel elke
provinciale verordening voor
schriften die aangeven dat het
schieten en vervoer van knob
belzwanen niet zichtbaar mag
zijn vanaf de openbare weg. De
geheimzinnigheid rond de zwa-
nenjacht gaat volgens Kritisch
Faunabeheer zover, dat nie
mand beschikt over foto- of
„De zwaan is een alom geliefd
en respecteerd dier, mascotte
zelfs van onze nationale lucht
vaartmaatschappij. In vrijwel al
le Europese landen is de jacht
op knobbelzwanen verboden.
Het wordt tijd dat ook Neder
land daarmee ernst maakt", al
dus Kritisch Faunabeheer. De
opbrengst van de postercam
pagne wordt besteed aan het
aanspannen van procedures te
gen de zwanenjacht.
UMUIDEN» FRANS VAN DEN BERG
Hoogovens is inmiddels ver ge
vorderd op het pad naar massa
produktie van het nieuwe mate
riaal Hylite. Vanuit de automo
bielindustrie bestaat veel be
langstelling voor toepassing van
dit verderlichte maar toch ster
ke materiaal. Wereldwijd is oc
trooi aangevraagd voor deze
combinatie van aluminium en
kunststof.
Het staal- en aluminiumcon-
cern Hoogovens heeft al een
nieuw bedrijf opgericht voor de
verdere ontwikkeling, verkoop
en produktie van Hylite. Mo
menteel wordt op een proeflijn
in het laboratorium in IJmuiden
het nieuwe veelbelovende ma
teriaal gemaakt. Wanneer over
drie tot vijf jaar in de eerste au
to's Hylite wordt toegepast,
moet Hoogovens overstappen
op massaproduktie. Momenteel
wordt onderzocht welke be
staande installaties in IJmuiden
en elders in het land daarvoor
geschikt zijn te maken. Een
compleet nieuwe fabriek is dus
niet nodig.
Al ruim vijf jaar is Hoogovens
bezig met dit nieuwe materiaal.
De Franse autofabrikant PSA
(bekend van Peugeot en Ci
troen) nodigde in 1987 fabri
kanten uit om mee te werken
aan de auto van de toekomst.
Hoogovens pakte voor het eerst
de zaak anders aan. Eerst werd
gekeken naar de eisen van de
afnemer en daarna werd pas
over het materiaal nagedacht.
Zo kwam men uit op de ideale
combinatie van aluminium en
kunststof. Wat voor kunststof
tussen de twee dunne laagjes
aluminium is geperst is bedrijfs
geheim.
Het grootste voordeel van Hy
lite is het geringe gewicht, wat
belangrijk is vanwege het
brandstofverbruik van de au
to's. Aluminium weegt sowieso
maar de helft van staal en is ook
lichter dan kunststof, maar Hy
lite is nog veel lichter. Boven
dien is het materiaal goed ver
vormbaar, zodat er makkelijk
een motorkap van kan worden
gemaakt. Hylite is bovendien
roestbestendig en kan tempera
turen tot 150 graden verdragen.
Het nieuwe matcri.i.il is ech
ter ook bij massaproduktie nog
duurder dan staal, maar wel
goedkoper dan kunststof. Een
nadeel is ook dat Hylite niet kan
worden gebruikt voor de dra
gende delen van de auto. Te
vens is het niet mogelijk dit ma
teriaal vast te lassen aan de rest
van de wagen, zodat lijmen
noodzakelijk is. Ook het milieu
aspect speelde nog even mee.
Materialen moeten tegenwoor
dig opnieuw zijn te gebruiken.
Bij zeer lage temperatuur blijkt
het mogelijk te zijn het alumini
um te scheiden van de kunst
stof. De autoproducenten test
ten een motorkap van Hylite uit
in de Citroën AX.
