Een pelgrimstocht vol jeugdsentiment
rGf,
Veel deelnemers Orlando Festival
Cultuur Kunst
Minder publiek bij
dansvoorstellingen
Wagner door Paul Frey
VRIJDAG 30 JUL11993
Een tuin als
een plaatje?
Tussen Katwijk
Letterkundig Museum wijdt expositie aan W.G. van de Hulst
Wie herinnert zich niet de boekjes van W.G. van de Hulst,
met plaatjes van Willem G. van de Hulst jr.? Zoals Inde
Soete Suikerbol, waarin wordt verhaald over de goede,
vrolijke bakker en zijn lastige vrouw; van hun reis naar 't
Noorderland, hun moeilijke dagen daar en hun behou
den thuiskeer. Jeugdsentiment, niet eens alleen voor
mensen van protestants-christelijke huize.
Kerkrade blijft voorlopig zijn
naam als klankstad waarmaken.
Van een geheel andere orde dan
het Wereld Muziek Concours,
maar daarom niet minder ver
maard, is het Orlando Festival
dat vanaf zondag voor de
twaalfde keer wordt gehouden.
Het internationale kamermu
ziekfestival is een initiatief van
cellist Stefan Metz van het Or
lando Kwartet.
Naast concerten in het Wijn-
grachttheater staat er als ge
bruikelijk een keur aan work
shops, ensemble-lessen, mas-
terclasses en lezingen op het
programma. En daar kan in
middels geen ensemble meer
bij. Per week verwacht men
maar liefst 170 deelnemers. Ook
de kaartverkoop voor de con
certen schijnt goed te lopen.
Voor het eerst in al die jaren
zal het festival bezocht worden
door een van de inspiratiebron
nen die indertijd aan de basis
van het kamermuziekfestijn
stonden: Seppo Kimanen, di
recteur van het Kuhmo Festival
en cellist van het Jean Sibelius
Kwartet. Een grote tegenvaller
voor de organisatie is de ziekte
van de Duits/Koreaanse com
ponist Isang Yun die op 10 au
gustus een lezing zou geven
over zijn werk. Hij wordt ver
vangen door de componist Er-
win Koch-Raphael, ooit student
en later assistent van Yun. De
lezing van de Noorse componist
Johan Kvandal, op zaterdag 2
augustus, zal wel doorgang vin
den.
Op het programma staat dit
jaar vooral kamermuziek van
Beethoven, Schubert en Noord-
europcsc componisten als
Grieg, Sibelius. Kvandal en Cru-
sell. Ook Russische kamermu
ziek wordt betrokken bij het
thema Noord-Europa.
Behalve de concerten in het
Wijngrachttheater geven de en
sembles die deel nemen aan de
master-classes ook zogenaamde
satellietconcerten. Zo is het Yale
Kwartet te horen en te zien in
de Maastrichtse muziekschool
op 1 augustus. Het Duitse Mer
cator Kwartet concerteert op 5
augustus in Kasteel Hocns-
broek. En het Duitse Henschel
Kwartet is te beluisteren in het
Akense Ludwig Forum op 5 au
gustus, het Italiaanse Quartetto
d'Archi di Torino is op 5 augus
tus te gast in het Belgische Den
Haan. Op dezllet laatste satcl-
lictconccrt is op 12 augustus in
kasteel Hoensbroek door het
Nederlandse Gabriel Trio.
Het festival begint op 1 au
gustus om 20.30 uur met onder
andere het Grieg-trio en het Or
lando Kwartetin het Wijn
grachttheater aan de Theater-
passage 2. Kaarten kunnen
vooraf besteld worden via tele
foonnummer 020-6226979.
LONDEN - De platenverzame
ling van de Britse popster Elton
John. twee originele Beatles
manuscripten en 5.000 onbe
kende Beatles-foto's hebben
gisteren op een veiling in Lon
den ruim 336.000 pond (bijna
een miljoen Ruiden) opge-
bracht. I let geld komt ten goede
aan de aidsbcslrijding. zo heeft
een woordvoerder van het vei
linghuis Sotheby's bekendge
maakt.
Mozaïeken in de Mozaïekzaal van I
t Rijksmuseum van Oudheden.
foto pr
pen uit donker Afrika', t/m4/l 1.
KONINKLIJK PENNINGKABINET
Rapenburg 28, Di t/m za 10-17 uur,
zon-en feestdagen 12-17 uur. 'Kunst
voor de hand' 2600 jaar vormgeving
in het Penningkabinet, t/m eind
1993. 'De schat van het Vliegend
Hert', Compagniesgeld en smokkel
geld uit een VOC-schip, t/m 30/1/94.
Museumspreekuur elke woensdag
14-17 uur,
MUSEA
Internationaal Kamermuziekfestival begint zondag
Rond de ontvangstbalie van het
Letterkundig Museum in Den
Haag waar een tentoonstelling
over de Utrechtse onderwijzer
en schrijver van kinderboeken
W.G. van de Hulst wordt gehou
den, staat een zestal bezoekers
heel zenuwachtig te wezen.
'Kom moeder, wij gaan' zegt
een wat oudere heer kordaat en
loopt met grote stappen weg,
gevolgd door vrouw en kroost.
Wat die ernst en ruggegraat
betreft, daarvan wordt in het
Letterkundig Museum getuige
nis afgelegd door middel van
een zomertentoonstelling ge
wijd aan het leven en werk van
de protestants-christelijke on
derwijzer en kinderboeken
schrijver Willem Gerrit van de
Hulst (1879-1963). Het is een
feest van herkenning. Voor
sommigen zelfs een pel
grimstocht naar de jaren van
het jongelingenschap.
De knusheid van de donker
bruine huiskamer, met geruite
lampekap boven de eettafel en
het harmonium in de hoek kan
weer helemaal bovenkomen.
Niet in het minst door de aan
wezigheid van Van de Hulsts le
ren fauteuil, met de authentieke
schrijfplank op de leuningen
waarop hij zijn boeken en arti
kelen placht te schrijven.
Maar niet alleen op 'reünis
ten' oefent de tentoonstelling
aantrekkingskracht uit. Hele ge
zinnen, afkomstig uit de 'bijbel-
gordel' die van de Zuidholland
se eilanden tot in de Veluwe
loopt, vinden de weg naar het
Haagse museum. Voor deze ca
tegorie is W.G. van de Hulst nog
steeds een heel actuele schrij
ver. De wereld van W.G. van de
Hulst is er een waar godsdienst
en een even traditioneel als hel
der besef over 'vaststaande'
christelijke normen en waarden
in het leven de boventoon voe
ren. Het is een heel overzichte
lijke wereld eigenlijk. Van de
Hulst was vooral een goed
schrijver, die zijn verhalen zelfs
W.G. van de Hulst en zijn vrouw bij de opening van de 'W.G. van de Hulstschool' in Amsterdam Noord, 4 juli 1950. De kinderen op de voorgrond
zijn verkleed als de dikke bakker en zijn vrouw uit 'Inde soete suikerbol'. foto nvf
voor de kleinsten spannend wist
te houden. Hij was vooral knap
in het aanvoelen van de emoties
van een kind: op angstige avon
turen volgt altijd redding. Diepe
ongelukkigheid wordt omge
keerd tot vreugde. Niet zonder
slag of stoot, want er moet altijd
wel door een diep dal worden
gegaan. Herhaling, een elemen
taire 'impompmethode' van het
basisonderwijs, was een belang
rijk middel voor Van de Hulst.
Maar ook het veelvuldig toepas
sen van puntjes in zinnen die
slechts aangezet worden. Heel
suggestief allemaal en verlok
kend om als jong lezertje zelf,
innerlijk die zinnen af te maken.
W.G. van de Hulst kan om die
redenen niet stuk: Het tijds
beeld van zijn verhalen is wel
licht verouderd en de moraal
valt mogelijk met 'achterhaald'
te bestempelen. Vroom gekwe-
zel is het echter nooit. Van de
Hulsts wereld is er een van ge
borgenheid, van veiligheid. De
hang daarnaar is er bij mensen
van deze tijd niet minder op ge
worden.
Tentoonstelling W.G. van de
Hulst, schrijver van kinderboe
ken (1879-1963), tot en met 24
oktober 1993. Letterkundig
Museum, Prinses Irenepad 10,
Den Haag (bij Centraal Sta
tion). Openingstijden: di. t/m
zat. 10-17 uur, zond. 13-17
uur. Vanaf 20 augustus worden
tevens schilderijen en tekenin
gen van W.G. van de Hulst ju
nior geëxposeerd.
Jeroen Bosch in
Tsjechië ontdekt
PRAAG Reuter
Tsjechische restaurateurs, die
werkten aan het herstel van
een kopie van een schilderij
van de 15e eeuwse Nederland
se schilder Hieronymus
(Jeroen) Bosch, hebben waar
schijnlijk onder de kopie het
originele schilderij van de
meester aangetroffen.
De ontdekking werd gedaan
in een kasteel in Opocno in
het noordoosten van de Tsje
chische republiek. Tijdens de
restauratie van de daar han
gende kopie van „De twaalf
jaar oude Christus in de kerk"
werd met behulp van infraro
de straling ontdekt dat zich
onder de bovenste verflaag
nog een ander schilderij be
vond. Volgens de restaurateurs
geven alle tot nu toe uitge
voerde proeven aan dat het
hierbij gaat om de echte
Bosch.
Het betreffende schilderij
maakt sinds 1829 deel uit van
de collectie van het kasteel.
Hoe het verworven werd, is
niet bekend. Het origineel
wordt echter volgens conser
vator Josef Jirak genoemd in
een Madrileeiifce catalogus uit
1506 als een van de bezittin
gen Vein de Spaanse koning
Philips II.
Volgens dc restaurateurs
werd het schilderij om nog
duistere redenen waarschijn
lijk al vroeg in de 16e eeuw
overgeschilderd.
Aantal voorstellingen stijgt 12 procent
De dansgezelschappen hebben
in het seizoen 1991/1992 ruim
12 procent meer voorstellingen
gegeven dan het seizoen daar
voor. Het aantal bezoekers
daarentegen nam maar met 9
procent toe tot 364.300. Het
aanbod aan voorstellingen heeft
dus de vraag overtroffen: de ge
middelde zaalbezetting daalde
dan ook met bijna twee procent
naar het laagste niveau sinds
zes jaar (55,3 procent).
Dat blijkt uit het rapport
Voorstellings- en bezoekcijfers,
seizoen 1991/1992 van het on
derzoeksbureau Motivaction.
Het teruglopen van de be
langstelling voor dans blijkt uit
de cijfers van een aantal grote
steden: de gemiddelde zaalbe
zetting in Amsterdam liep terug
met 13 procent, in Utrecht van
59 naar 51 procent en in Gro
ningen van 60 naar 51 procent.
De teruggang vindt men ook te
rug in het gemiddeld aantal be
zoekers per voorstelling. Daar
staan slechts lichte stijgingen in
Den Haag (1 procent) en Rotter
dam (2 procent) tegenover. De
verminderde belangstelling
voor de dans is al een aantal ja-
ren aan de gang.
De malaise in de belangstel
ling lijkt overigens Arnhem ge
heel voorbij te gaan. Het aantal
voorstellingen is daar in de af
gelopen twee seizoenen meer
dan verdubbeld, evenals het
aantal bezoeken. De zaalbezet
ting steeg met drie procent. De
voornaamste oorzaak daarvan
ligt in de explosief toegenomen
activiteiten van introdansen In-
trodans Educatief.
De opvallende populariteit
van Introdans wordt alleen
overtroffen door de Dansgroep
Krizstina de Chalel. Wat verder
opvalt is, dat het kleine zalen-
circuit bijzonder succesvol is
geweest. Daar bedroeg de ge
middelde zaalbezetting 60,4
procent: in de grote zalen (meer
dan 400 zitplaatsen) was dan
53,8.
In absolute cijfers uitgedrukt
werden in het seizoen
-1990/1991 nog 759 voorstellin
gen gegeven, die door iets meer
dan 340.000 mensen werden
bezocht. Het daarop volgende
seizoen kwamen ruim 364.300
bezoekers naar één van de 854
optredens.
In het rapport zijn de gege
vens onderzocht van I let Natio
nale Ballet, Scapino Ballet Rot
terdam, Het Folkloristisch
Danstheater, Dansgroep Kriszti-
na de Chatel, Introdans. Reflex,
De Rotterdamse Dansgroep en
Dansproduktie, het Nederlands
Dans Theater en DJazzex.
'Apocalypse', fragment. Van de Leidse beeldhouwster Irène Prinsen. Te
zien in de Pieterskerk. foto pr
EXPOSITIES
LEIDEN
BLEIJENBERG GALERIE
Breestraat 113, Dit/m za 9-18 uur,
le zondag van de maand 12-17 uur,
BLEIJENBERG BEELDEN
Langebrug 61. Vaste opstelling diver
se beelden; vr, zaen le zondag van
de maand 12-17 uur.
GALLERIA PR0PITIA
Nieuwe Rijn 93. Do t/m zo 13-18 uur
en op afspraak (071-130821
144182).
DE WAAG
Aalmarkt 21. Woe t/m za 12-17, zo
13-17 uur.
CENTRUM BEELDENDE KUNST
Hooglandse Kerkgracht 19/21. 'A
place where friendly people meet',
schilderijen van Hein Vandervoort,
t/m 28/8; Grafieken van Ben Overde-
vest, t/m 28/8; woe t/m za 12-17 uur,
do 19-21 uur.
AMBER
Hooglandsekerkgracht8. Natuurfo
to's uit Korea en keramiek van Bike
van Gucht, t/m 28/8; tevens Japanse
rolschilderingen, 13de tot 20ste
eeuw, uit eigen collectie; woe t/m zo
11-17 uur.
DE KLEINE KLUP
Nieuwe Rijn 1. Foto's van Christopher
Collier, t/m 5/8; ma t/m za 10-22, zo
12-22 uur.
ART ACRYLAAT
Nieuwstraat 53. Woe t/m za 12-17
uur, le zondag van de maand en vol
gens afspraak (071-122597).
MECENAS
Middelstegracht 87. Ma-vr 9-17 uur,
za 11-16 uur.
ZÓNE
Nieuwstraat 17 b. Werk van de Cana
dese kunstenaar Dave Bobroske, t/m
30/8; di t/m vr 11-18, do 19-20, za
10-17 en zo 13.30-16.30 uur.
ANTIQUARIAATV PADDENBURGH
Diefsteeg 14. Kleuretsen van Marcel
Schellekens, t/m 21/8; di t/m vr 13-
18, do ook 19-21, za 12-17 uur.
PRINSEHOF
Rapenburg 8-10. Mat/mvr 10-17
uur, zo 13-17 uur.
DE WAAG
Aalmarkt 21'De Muur 5', schilderij
en van Suzan Drummen, 31/7 t/m
29/8; wo t/m za 12-17, zo 13-17
PIETERSKERK
Pieterskerkhof 1/a. Irene Prinsen:
'Apocalypse', t/m 15/8; dag 13.30-
16 uur.
ALPHEN AAN DEN RIJN
HOFMAN VAN DER ZEE
Hooftstraat 209. Woedo'13-17, vr
13-21, za 11-17 uur en volgens af
spraak (01720-76752).
STAA-GALERIE
Prinses Irenelaan 88. 'Vanuit het ei
gen gevoel'; cartoons, schilderijen,
collages van Roel Steinhart en goua
ches, olieverven en tekeningen van
Grace Vendel, t/m 12/8; woe t/m za
12-17, vrook 19-21 uur.
HAZERSWOUDEDORP
GALERIE LAERKEN
Bent 2. Werk van meer dan 40 Deen
se en Nederlandse kunstenaars, tot
5/9; zaen zo 11-17 uur en op af-
spraak (01728-9837).
GALERIE PASTEL
Voorweg 30. Schilderijen van Riet
Ebberink en Riet Luckel, bronzen ke
ramiek van Harry Englebert en scha
len van steengoedklei van Mieke Bij
kerk, t/m 31/7, woe t/m vr 14-17, za
12-17 uur.
HILLEGOM
GALERIE CATHARINA
Meerstraatpromenade 12b. Aquarel
len van Jeannette van Kampen, rea
listische dierfiguren van Marinka Sie-
bols en surrealistisch werk van Rado
Vleugel; t/m 14/8.
KATWIJK
GALERIE DE WITTE DUIF
Koninginneweg 12a
Grafieken van Corneille en Karei Ap
pel, zeefdrukken en litho's van
Waiase Ting en origineel werk van
drie minder bekende Nederlandse
kunstenaars, t/m 12/9.
OEGSTGEEST
GALERIE DE ZIJ-DEUR
Terweeweg 82. Dit/mvr 13-17.30,
za 11-16 uur.
VOORSCHOTEN
AMBACHTS- EN BALJUWHUIS
Voorstraat 12. Dag 14-17 uur.
WARMOND
GALERIE HET0UDE RAADHUIS
Dorpstraat 36.1 ngekleurde etsen van
Ferry Bunder, gemengde techniek op
zijde van Lea Albers, sieraden van
Marga Plasse en keramiek van Gerda
Linssen, t/m 19/8; woe t/m zo 14-16,
di 19-21 uur.
GALERIE DE POMP
Dorpstraat 38. Olieverf en aquarel
van Paul Jansse en keramiek van Hil-
degard Gallo, t/m 29/8; di 19-21,
woe 10-12 en 14-16; dozazo 14-16
WASSENAAR
RAADHUIS DE PAAUW
Raadhuislaan 22. Objecten in textiel
en gemengde technieken van Eliza
beth van den Akker, 3/8 t/m 5/9; di
t/m vr 10-16, za zo 13-17 uur.
GALERIE 27/DE GREEF DE GREEF
Schoolstraat 27. Groepstentoonstel
ling van negen bekende kunstenaars,
t/m 1/9; di t/m vr 10-18, za 11-17
uur en op afspraak (01751-16090).
GALERIE VERHAAR
Schoolstraat 9. Schilderijen van Nan
cy van Overveldt, Bert van Leeuwen
en Liesbeth Polder-Osinga, t/m 2/9;
do t/m zo 13-18 uur.
'T KLOOSTER
Kerkstraat 32Vr en zo 14-17za 12-
17 uur.
Even later, wanneer ik het
gastenboek op de balie inkijk,
blijkt de reden van het gespan
nen tafereel. De keurige familie
uit Katwijk aan Zee had de
moed bij elkaar geraapt om
schriftelijk lucht te geven aan
gevoelens van onvrede over de
muurschilderingen van de tijde
lijke tentoonstellingsruimte.
Dichter/schilder Lucebert heeft
er enig bloot en veel teksten op
gekwast. 'Godslasterlijk' lees ik.
En ook 'W.G. van de Hulst on
derwaardig'.
Tja, hoe zei katholieke volks
schrijver Anton van Duinkerken
het ook alweer? Dat de zegenin
gen die het protestantisme ons
land heeft gebracht, deze zijn:
ernst, ruggegraat en mevrouw
Bosboom-Toussaint. Laatstge
noemde, een 19e eeuwse
schrijfster van vooral reine, zeer
zedelijke romans met een op
merkelijk vrome, godsdienstige
inslag, is door middel van oude
drukken en handschriften in de
grote, permanente tentoonstel
lingszaal vertegenwoordigd.
Schillertheater
Berlijn moet
toch weer open
berlijn ap
Het gemeentebestuur van Ber
lijn moet het Schillertheater
heropenen. Dat heeft een recht
bank in de stad bepaald.
De rechtbank beloonde de
aanklacht die de FDP en de par
tij Öundnis 90/Groenen hadden
ingediend. Volgens het oordeel
zijn met de sluiting van het the
ater door de Berlijnse senaat
mogelijk de rechten van het
parlement van de stad geschon
den. Voorlopig moet het theater
daarom weer open, in elk geval
tot de rechtbank in september
een eindoordeel heeft geveld.
Het senaatsbesluit van 22 juni
om uit bezuinigingsoverwegin
gen het Schillertheater te sluiten
leidde in heel Duitsland tot hef
tige protesten. Rechtbankpresi
dent Klaus Finkelnburg zei dat
niet onomstotelijk vaststaat of
het senaatsbesluit, waarbij ook
het Schlossparktheater en de
werkplaats van het Schiller wer
den opgedoekt, tot de opgege
ven besparingen zal leiden.
bayreuth Het traditonele Rirchad Wagner Operafestival van
Bayreuth is weer in volle hevigheid losgebarsten. Paul Frey, die de
hoofdrol in de 'Lohengrin' speelt, een produktie door Werner Her
zog, gefotografeerd nog tijdens de generale repetitie. Het is de 82ste
keer dat het festival wordt gehouden. foto epa
